Kirish
“Sahroda” kitobida Isroil xalqining Misrdan ozod bo‘lib chiqqandan keyingi tarixi bayon etiladi. Mazkur kitob Isroil xalqining Sinay tog‘idan Kan’on yurtiga qilgan qirq yillik safari davomida sahroda yuz bergan voqealarni hikoya qiladi. Shu sababdan kitob “Sahroda”, deb nomlangan. Sinay sahrosi hozirgi Misr hududining shimoli–sharqida joylashgan.
Kitobni uch qismga bo‘lish mumkin. Birinchi qismda (1:1-10:10–oyatlar) Xudo Musoga: “Xalqni sanab chiq!” deb amr beradi. So‘ng Isroil xalqining qarorgohda joylashishi va Levi qabilasining majburiyatlari to‘g‘risida Musoga ko‘rsatmalar beradi. Bu qism xalqning Fisih ziyofatini nishonlashi va Egamizga qurbonliklar nazr qilishi to‘g‘risidagi hikoya bilan tugaydi.
Ikkinchi qism (10:11-21:20–oyatlar) Isroil xalqi Iordan daryosining sharqida yashayotgan Mo‘ab xalqining yurtiga yo‘l olganda yuz bergan voqealarni o‘z ichiga oladi. Bu safar sahrodagi eng qiyin safar bo‘ladi. Xalq ko‘p shikoyat qiladi, hatto Xudoga va Musoga qarshi isyon ko‘taradi. Isroil xalqi Kan’on yurtida istiqomat qilayotgan xalqlar to‘g‘risida eshitgandan keyin, Kan’on yurtiga hujum qilishdan bosh tortadi. Shuning uchun Xudo Isroil xalqini jazolaydi: qirq yil sahroda qoldiradi. Kitobning bu qismi Isroil xalqining Mo‘ab yurtidagi Fisgax tog‘ tizmasi etagida chodir tikib joylashishi to‘g‘risidagi hikoya bilan tugaydi.
“Sahroda” kitobining uchinchi qismi (21:21-36:13–oyatlar) Isroil xalqining Iordan daryosi sharqidagi yerlarni — janubdagi Mo‘ab chegarasidan shimoldagi Jalila ko‘ligacha bo‘lgan yerlarni egallashi to‘g‘risidagi hikoya bilan boshlanadi. Shundan keyin Mo‘ab shohi Isroil xalqini la’natlash uchun begona xalqdan bo‘lgan payg‘ambar Balomni yollaydi. Lekin Xudo Balomga, Isroil xalqini duo qil, deb aytadi. Balom Egamizning amriga itoat etadi. So‘ng Isroil xalqi Iordan daryosidan o‘tishga va g‘arbdagi Kan’on yurtini zabt etishga tayyorgarlik ko‘radi. Lekin Isroil xalqidan ba’zilari Iordan daryosining sharqiga o‘rnashishga qaror qilishadi. Isroil xalqi ikkinchi marta ro‘yxatga olinadi, so‘ng Xudo Yoshuani Isroilning navbatdagi yo‘lboshchisi qilib tayinlaydi. Shuningdek, bir nechta yo‘lboshchini Yoshuaga yordamchi qilib tanlaydi. Ular Yoshuaga yurtni qabilalarga bo‘lib berishda yordam berishadi. Isroil xalqiga Egamiz qonunlar beradi va shu bilan kitob nihoyasiga yetadi.
“Sahroda” kitobi isyonkor, ruhan tushkun, Xudodan umidini uzgan xalq to‘g‘risida hikoya qiladi. Shuningdek, kitobda Xudo O‘z xalqini janglarda himoya qilgani, qaqragan sahroda ularga yegulik va suv ato qilgani to‘g‘risida ham so‘z yuritilgan. Xudo Isroil xalqini yo‘q qilishni istamagan, aksincha, ularga ruhoniy Horunning quyidagi duosiday, marhamat qilishni xohlagandi:
“Egam senga baraka bersin,
Seni O‘z panohida asrasin!
Egam senga ochiq yuz bilan boqsin,
Senga iltifot qilsin.
Egam nazarini senga solsin,
Senga tinchlik ato etsin!” (6:24-26)
1–BOB - Sahroda
Isroil xalqi ilk bor ro‘yxatga olinadi
1 Isroil xalqi Misr yurtini tark etib, Sinay sahrosiga kelganiga ikki yilu ikki oy bo‘ldi. Ikkinchi oyning birinchi kunida EgamizUchrashuv chodirida Musoga shunday dedi:
2 “Sen va Horun jamiki Isroil xalqini urug‘i, xonadoni bo‘yicha sanab chiqinglar.
3 Urushga yaroqli bo‘lgan yigirma va undan yuqori yoshdagi hamma erkaklarni guruhlarga bo‘lib, nomma–nom ro‘yxatini tuzinglar.
4 Har bir qabiladan bittadan urug‘boshi sizlarga yordam bersin.
5 Sizlarga yordam beradigan urug‘boshilarning ismi quyidagichadir: Ruben qabilasidan — Shaduvor o‘g‘li Elizur.
6 Shimo‘n qabilasidan — Zurishaday o‘g‘li Shalumiyol.
7 Yahudo qabilasidan — Ominadov o‘g‘li Naxsho‘n.
8 Issaxor qabilasidan — Zuvor o‘g‘li Natanil.
9 Zabulun qabilasidan — Xalon o‘g‘li Eliyob.
10 Yusuf o‘g‘li Efrayim qabilasidan — Omihud o‘g‘li Elishama. Yusuf o‘g‘li Manashe qabilasidan — Padozur o‘g‘li Gamaliel.
11 Benyamin qabilasidan — Gido‘nax o‘g‘li Avidon.
12 Dan qabilasidan — Omishaday o‘g‘li Oxazar.
13 Osher qabilasidan — Oxron o‘g‘li Paxiyol.
14 Gad qabilasidan — Duvel o‘g‘li Eliasaf.
15 Naftali qabilasidan — Enan o‘g‘li Oxir.”
16 Jamoa orasidan tanlangan ana shu urug‘boshilar Isroil qabilalarining yo‘lboshchilari edi.
17 Muso va Horun urug‘boshilar bilan birgalikda ikkinchi oyning birinchi kunida butun jamoani yig‘ishdi.
18 Ular Isroil xalqining barcha urug‘larini va xonadonlarini aniqlab chiqishdi. So‘ng Musoga Egamiz amr etganday, jamoaning yigirma va undan yuqori yoshdagi hamma erkaklarini nomma–nom alohida ro‘yxatga olishdi.
19 Shu tariqa Muso Sinay sahrosida Isroil xalqini sanab chiqdi.
20 Urug‘i va xonadoni bo‘yicha nomma–nom ro‘yxatga olingan, yigirma va undan yuqori yoshdagi urushga yaroqli erkaklarning soni quyidagicha edi:
21 Isroilning to‘ng‘ich o‘g‘li Ruben qabilasidan — 46.500 ta odam,
32 Yusuf o‘g‘li Efrayim qabilasidan
34 Yusuf o‘g‘li Manashe qabilasidan
44 Muso, Horun va Isroil xalqining o‘n ikki urug‘boshisi sanab chiqqan odamlar ana shular edilar. Ularning hammasi ota–bobolarining nasli bo‘yicha ro‘yxatga olindi.
45 Xullas, Isroil xalqining yigirma va undan yuqori yoshdagi urushga yaroqli hamma erkaklari xonadonlari bo‘yicha sanalganda,
47 Levi qabilasi esa ro‘yxatga kiritilmagan edi,
48 chunki Musoga Egamiz shunday degandi:
49 “Levi qabilasini ro‘yxatga kiritma, ularni Isroil xalqi bilan birga sanama.
50 LevilargaMuqaddas ahd chodirini, uning hamma ashyolarini va chodirga tegishli bo‘lgan barcha narsalarni topshir. Yo‘lga chiqqanlaringizda, ular chodirni va undagi hamma ashyolarni ko‘tarib yursinlar. Chodirni asrab– avaylab, uning yoniga o‘z chodirlarini tiksinlar.
51 Har safar chodir ko‘chirilganda, levilar Muqaddas chodirni yig‘ishsin. Qarorgoh qurganingizda esa chodirni yana o‘rnatishsin. Chodirning yaqiniga borgan boshqa har qanday odam uchun jazo o‘limdir.
52 Qolgan Isroil qabilalari o‘z qarorgohlarida guruh–guruh bo‘lib joylashsin.
53 Isroil xalqi Mening qahr–g‘azabimga uchramasligi uchun, levilar o‘z chodirlarini Muqaddas ahd chodiri atrofida o‘rnatib, o‘sha yerda chodirni qo‘riqlashsin.”
54 Musoga Egamiz qanday amr etgan bo‘lsa, Isroil xalqi shuni qildi.
