Muso payg‘ambarning hikoyasi
QAMISH SAVAT
Chiqish kitobi, 1–2 boblar
Yoqub va o‘g‘illari Misrga, Yusuf- ning oldiga kelib o‘rnashganlariga ko‘p yillar bo‘ldi. Endi ular oddiygina oila emasdilar, balki haqiqiy xalq, ya’ni Isroil xalqiga aylangan edilar. Misrliklar Yusuf va uning Misrga ko‘rsatgan yordami haqida allaqachon unutib yuborishgan edi. Fir’avnlar ko‘p almashinar, endi misrliklar esa bu kelgindi xalqqa bir tahdid sifatida qarashar edi. Shu sabab yangi fir’avn isroilliklarni qullarga aylantirib, ularni loy va somondan g‘isht quyishga va boshqa majburiy mehnatlarga majburlar edi. U yahudiylarning ustidan boshliqlar tayinladi, ular xalqni og‘ir mehnatga ko‘mib tashlashlari kerak edi. Odamlar kundalik belgilab qo‘yilgan miqdorda g‘isht quya olmasalar ularni shafqatsizlarcha jazolar edilar.
Biroq misrliklar Isroil xalqini qanchalik yerga urishga harakat qilmasin, bu xalq ko‘paygandan ko‘payib, har yili kuchiga kuch qo‘shilib boraverar edi. Shunda fir’avn bir dahshatli reja, ya’ni Isroil xalqidan bo‘lgan o‘g‘il bolalarni tug‘ilgan zahoti o‘ldirish rejasini tuzdi.
Bir diyonatli yahudiy ayolining ko‘zi yoridi va u o‘g‘il tug‘di. Onasi o‘g‘liga faqat Xudogina yordam bera olishini bilib, Unga astoydil ibodat qildi. U chaqaloqni uzoq vaqt misrliklardan yashirib yurdi. Lekin bola uch oylik bo‘lganida, uni boshqa yashirib yura olmasligini bildi.
Bolaning onasi qamishdan savat to‘qidi, ichiga suv kirmsligi uchun qora saqich bilan qatronladi. Bolaning opasi Maryam onasiga yordam berib turar edi. Keyin ular savatni olib Nil daryosiga kelishdi. Savatni qirg‘oq yaqinida, qamishlar orasida qoldirishdi. Bu yerda savatni oqim olib ketmas, qirg‘oqdan ham uzoqqa suzib ketolmas edi. Maryam yaqin- atrofda yashirinib, savatga va chaqaloqqa nima bo‘lar ekan deb kuzatib turdi. Tez orada qizcha daryo tomon kelayotgan bir gala ayollarni ko‘rdi. Ularning oldida hashamat bilan kiyingan yosh xonim borar edi. Bu fir’avnning qizi edi. Boshqalari esa aftidan uning kanizaklari edi. Chamasi fir’avnning qizi bu yerda cho‘milmoqchi edi. U kiyimlarini yechib sekin-asta suvga tushdi. Maryam malikaning savat yashirilgan joyga yaqinlashayotganini yuragi hayajonda bo`lib, kuzatib turar edi. Mana malika to‘xtab qoldi.
- Bu nima, - qichqirib yubordi malika.
U cho‘risiga savatni suvdan olib chiqishni buyurdi va savatning qopqog‘ini ochdi.
- Bu yahudiy chaqaloq bo‘lsa kerak. Menimcha bolaning onasi uni otamning askarlaridan yashirishga uringan ko‘rinadi, - dedi fir’avnning qizi yo‘ldoshlariga.
- Uni nima qilaylik? – so‘radi ular.
- Bolani o‘ldirishlarini xohlamayman!
Shunda u o‘zlariga ohista yaqinlashib kelayotgan Maryamni ko‘rib qoldi.
- Bu yerga qayerdan kelib qolding? – so‘radi fir’avnning qizi.
Maryam ikkilanib javob berdi:
- Menmi?...Shu atrofda o‘ynab yurgan edim. Agar istasangiz bolani emizib beradigan ayolni topib kelishim mumkin.
Fir’avnning qizi rozilik bildirdi va Maryam oyog‘ini qo‘liga olib uyiga yugurdi. Nafasi tomog‘iga tiqilib, onasiga hamma narsani aytib berdi.
- Xudo ibodatimizni eshitdi, - dedi onasi quvonchdan porlab. Shundan so‘ng ular daryo tomon shoshilishdi.
- Bolani olib, uni men uchun boqib ber, - buyurdi fir’avnning qizi. – Men senga buning uchun haq to‘layman. Bola katta bo‘lganida menga olib kel, men uni o‘zimga o‘g‘il qilib olaman.
Ayol shunchalar baxtiyor ediki, bir og‘iz ham so‘z ayta olmas, faqat boshini ma’qul degandek silkitib qo‘yar edi, xolos. Fir’avnning qizi bolani o‘pib:
- Xayr, o‘g‘lim! – deya o‘zining aravasi tomon yo‘l oldi.
Maryam va onasi ham bolani o‘pib deyishdi:
- Uyingga xush kelibsan!
Bola bir necha yil o‘z oilasida o‘sdi. Uni Xudoni sevishga va Unga ibodat qilishga o‘rgatishdi. Bola ulg‘aygach, uni fir’avnning saroyiga olib kelishdi. Malika unga Muso deb ism qo‘ydi va fir’avnning o‘g‘liday tarbiyalab ta’lim berishlarini buyurdi.
Imkoni bo‘lishi bilan Muso ota-onasi, opasi Maryam va akasi Horunni ko‘rgani kelar edi. Saroydan chiqib, isroilliklarning qarorgohi oralab yurarkan, ko‘rganlaridan yuragi ezilar edi.
- Isroilliklar farovon hayot kechirayotgan bir paytda, xalqimning bunday nochor yashashi adolatdan emas. Isroil o‘g‘illari ertalabdan kechgacha mehnat qilishadi, qorni nonga to‘ymay yashashadi, hatto o‘z erklari o‘z qo‘llarida emas.
Bir kuni Muso qarasa, isroillik bir odamni og‘ir yuk tashishga majburlashayotgan ekan. Misrlik qo‘lida qamchi bilan uni turtkilab borar edi. Shunda isroillik yiqilib tushdi, misrlik bo‘lsa uni qamchi bilan ura ketdi. Bunday shafqatsizlik va adolatsizlikka Muso ko‘z yumib tura olmadi. U atrofiga qarab hech kim yo‘qligiga ishonch hosil qilgach, yugurib borib misrlikni o‘ldirib qo‘ydi. Misrlikning jonsiz tanasini ko‘rgach, nima ish qilib qo‘yganini anglab yetdi.
Ertasi kuni Muso ikkita isroillikning urshayotganlarini ko‘rdi. Ularga yaqinlashib, birodarini xafa qilayotganiga qarab dedi:
- Uni tinch qo‘y! Nimaga birodaringni uryapsan?
- Senga nima? – javob berdi xaligi odam. – Kecha misrlikni o‘ldirganingday meni ham o‘ldirmoqchidirsan-a?
Musoning yuzi qo‘rquvdan gezarib ketdi. “Qanday qilib bu xabar shunchalar tez tarqadi ekan? – o‘yladi u. – Agar fir’avn bu haqda xabar topsa, meni o‘ldirmasdan qo‘ymaydi. Bu yerdan qochishim kerak!”
Muso saroyga qaytib bormadi. Qotillik haqida xabar topgan fir’avn haqiqatdan ham Musoni topib, qatl etishlarini buyurdi.
Qo‘rquv va g‘amga botgan, qilgan ishidan pushaymon bo‘lgan Muso, ortidan quvib kelayotganlardan qocha-qocha, Misrdan uzoqlashgandan uzoqlashib, Midiyon yurtiga borib qoldi.
Qum va toshdan boshqa hech narsa yo‘q bo‘lgan joyda yura-yura bir quduq topib oldi. Chanqog‘ini qondirib bo‘lgan ham ediki, qo‘ylarini sug‘orish uchun bir nechta qiz kelib qoldi. Muso ularga yordam berdi, qizlar esa uni uylariga ovqatga taklif qildilar.
Bu yettita qiz Yatro degan odamning qizlari edi. Uning o‘g‘li bo‘lmagani sababli unga yosh va navqiron yigitning ko‘magi kerak bo‘lardi. Muso esa maqsadsiz tentirab yurgani uchun Yatro unga shu yerda ular bilan qolishni taklif qildi. Shu tariqa Muso fir’avnning hashamatli saroyini qoldirib, Midiyon yurtidagi chodirlarda yashashni o‘ziga afzal ko‘rdi.
Ko‘p o‘tmay u Yatroning to‘ng‘ich qizi Zippuraga uylandi va undan o‘g‘illik bo‘ldi. Muso qaynatasining qo‘ylarini boqib yurar va Misrni unuta boshlagan edi. U hatto o‘zining xalqi haqida ham o‘ylamay qo‘ygandi.
Biroq Isroil xalqi Xudoning yodida. U xalqining iztiroblarini ko‘rib, ohu-faryodlarini eshitib, ularga yordam berishga ahd qildi. Bu ishni amalga oshirish uchun esa U Musoni da’vat etdi.
SAVOLLAR
1) Nima uchun fir’avn isroilliklarni og‘ir mehnatga majbur qildi?
2) Isroil xalqini qirib yuborish uchun fir’avn qanday reja o‘ylab topdi?
3) Musoning onasi chaqaloq bilan qanday yo‘l tutdi?
4) O‘z oilasida, ya’ni ota xonadonida voyaga yetayotgan Musoga onasi nimalarni o‘rgatishga ulgurgan?
Hikoyalar. Muqaddas Kitob (Oilaviy o‘qish uchun) o‘zbek tilida.
Birinchi qism. ESKI AHD Hikoyalar kitobi, Tavrot - Odam Ato, Nuh, Ibrohim, Is'hoq, Ismoil, Muso. Zabur - Dovud. YANGI AHD - Ikkinchi qism. Injil - Hikoyalari Iso Masih.
Muqaddas Kitobdan olingan hikoyalar to‘plami keng doiradagi kitobxonlarga mo‘ljallangan bo‘lib, saralab olingan, yorqin manzaralar bilan bezatilgan yuzdan ziyod illyustratsiyalarni o‘z ichiga oladi.
Ushbu hikoyalar kitobxonga hamda uning har bir oila a’zosiga Muqaddas Kitobning boy mazmuni bilan tanishish imkonini beradi.
