Kitob O'zbek tilida (Audiokitob) - Josh va Dotti Makdauell. O‘Smir Bilan Ochiq Suhbat.
15 bob - Buning uchun qancha bilim kerak?
Ha, bizning davrimizda Internetga va boshqa tarzdagi OAVga (uyimizda ham, maktabimizda ham) oson kirish kabi muammo bor, lekin jang hali mag‘lubiyat bilan yakunlanmagan. Bizning vazifamiz va javobgarligimiz - farzandlarimizga jinsiy aloqa borasida Xudoning rejasini batafsil tushuntirish, ularga aniq ma’lumotlarni taqdim etishdir.
Dono shoh Sulaymon aytganidek,
Bilimsiz istak yaxshi emas, shoshqaloqlar ham qoqiladi.
Hikmatlar 19:2
Qiziq, bolalar bilan jinsiy aloqa haqida to‘g‘ri gaplashish mavzusi bo‘yicha umumiy miqyosda o‘tkazilgan deyarli barcha tadqiqotlarning natijalari bir-biriga o‘xshash: agar ota-onalar bolalarini yolg‘on xabarlar bosimidan asrashni istasalar, bundagi eng muhim qadamlardan biri - Muqaddas Kitob ma’lumotlarini ular bilan baham ko‘rishdir, lekin aniq-ravshan tarzda, albatta.
Klea Maknili va Jeyn Blansharning “O‘smirlarning sog‘lom rivojlanishi bo‘yicha qo‘llanma”sida shunday deyilgan: “Tadqiqotlarning ko‘rsatishicha, o‘zining jinsiy mayli va reproduktiv salomatlik muhofazasi haqida kengroq tushuncha olgan o‘smirlarning barvaqt jinsiy aloqaga kirishishlari ehtimoli anchayin kam”. Bu o‘rinda shunday xulosa kelib chiqadi: “Haqqoniy va aniq ma’lumotlarni taqdim etish - o‘smirlarda sog‘lom jinsiy aloqani rivojlantirishning kafolatidir”1.
“Healthy Adolescent Development” jurnalidagi bir maqolada bildirilishicha: “Agar siz o‘smirga o‘zini tushunishida yordam berishni istasangiz, to‘g‘ri ma’lumot va ahloqiy boshqaruv nihoyatda muhim. Ehtimol, bu kelajakda hayot uchun vayronkor, tag‘in halokatli noto‘g‘ri qarorlardan uni asrab qoladi”2.
Bolalarning jinsiy aloqaga oid hatti-harakatlariga amaliy ta’sir ko‘rsatishning usullaridan biri - ular uchun aniq ma’lumotlar manbai bo‘lish demakdir. O‘z navbatida Jinsiy salomatlik tibbiy instituti ota-onalar uchun aniq ma’lumotlarning keng miqyosdagi manbai hisoblanadi (www.medinstitute.org.) Bolalarning jinsiy mayli bilan bog‘liq jiddiy masalalarni hal etmoq uchun sizga katta kuch kerak bo‘ladi, ammo ishonavering: bu o‘zini oqlaydi. Internet va nikohgacha bo‘lgan jinsiy aloqa targ‘iboti olamida bizning mas’uliyatimiz - bilimdon ota-onalar bo‘lmoqlikdir.
Mabodo bolalar bizni noaniqlikda va nopoklikda payqab qolishsa, bizga ishonchlarini yo‘qotishadi, biz esa ularga ta’sir ko‘rsatishdan ayrilamiz. Ishonchingiz komil bo‘lsin: zamonaviy bolalar ko‘pincha Internet orqali ma’lumotlarni izlab topishadi va ota-onalaridan olgan javoblari bilan ularni taqqoslab ko‘rishadi.
Ha aytgandek, agar siz biror savolga javobni bilmasangiz, vahimaga tushish kerak emas. Buni tan olishdan qo‘rqmang. Siz javob topishingizni va bu suhbatga yana qaytishingizni ayting (faqat farzandingizga aytgan so‘zingizning ustidan chiqing). Yoki hatto javobni birgalikda izlab ko‘rishni taklif eting. Bir-birlaringizga yaqinroq bo‘lish uchun bu qanday ajoyib yondashuv!
Sizga ham nimadir noma’lum ekanligini tan olavering, chunki siz buni aniqlashga urinyapsiz, demak, bolaning sizga ishonchi yanada ortadi. Bu bilan sizning javobingiz unga yanada ishonchliroq tuyuladi.
Mavzular
Quyida ota-onalar hal etishi lozim bo‘lgan masalalardan bir qanchasi keltirilgan, xolos. Tarbiyalash - bu, albatta, ajoyib sarguzasht, lekin jiddiy va mas’uliyatli mehnatdir. Bu borada oson yo‘llar yo‘q.
• Erkak va ayollarning reproduktiv tizimi va anatomiyasining xususiyatlari, hayz va tungi pollyutsiyalar.
• Jinsiy aloqa va homiladorlik.
• Tug‘ilish va tug‘ilishni nazorat qilish.
• Jinsiy aloqaga oid harakatlarning muqobil turlari sifatida oral jinsiy aloqa, masturbatsiya, pettinglarni aytib o‘tish mumkin.
• Jinsiy mayl oriyentatsiyasi (geteroseksuallik, gomoseksualizm va biseksuallik).
• Erkak va ayollarda jinsiy aloqaning jismoniy va hissiy aspektlari qabul qilinishi.
• O‘z-o‘ziga baho berish va tengdoshlar bosimi.
• Tanosil kasalligi.
• Zo‘rlash, shuningdek, uchrashuv vaqtida: bola alkogol yoki giyohvand modda qabul qilishga rozi bo‘lganida, begona odamlar bilan avtomobilga o‘tirib notanish uyga borayotganida to‘qnash keladigan tahdid.
• Kiyimlar tanlovi va o‘smirning hatti-harakatlari uning jinsiy yaqinlikka tayyorligini atrofdagilarga qay tariqa bildirib turadi.
• Prezervativlar.
• His-tuyg‘ular.
• Xudoning haqiqiy sevgi maqsadi.
• Noz-karashma.
• Bularning hammasi haqida Muqaddas Kitob nima deydi.
Samarali tarbiya Markazining xodimlari, ta’lim sohasida mutaxassislar Kristin Zolten va doktor Nikolas Long ota-onalar farzandlarini jinsiy aloqa mavzusi bilan tanishtirishga tayyor ekanliklarini shunday bayon etishadi: “Avvalambor sizning o‘zingiz jinsiy aloqa hayotiga doir masalalarda bilimli bo‘lmog‘ingiz lozim. Ota-onalar bu mavzuni qanchalik yaxshi tahlil etsalar, farzandlarining savollariga shunchalik ishonch bilan javob qaytarishadi. Bunga jinsiy aloqaga doir hayotning barcha jihatlari haqidagi ma’lumotlar tegishli, ya’ni jinsiy a’zolar, bolalash, tug‘ilishni nazorat etish, jinsiy aloqa orqali o‘tadigan kasalliklar va hokazo”3.
Bu olamdagi hamma narsani bilish shart emas, biroq bizning o‘zimiz yetarlicha bilimga ega bo‘lishimiz va bolalarimizning jinsiy aloqa jabhasidagi savollariga to‘g‘ri javob berishga tayyor bo‘lishimiz kerak.
Книга на узбекском языке - Прямой разговор с подроском. Дотти и Джош Макдауэлл.
