Klayv Styeyplz Lyuis G‘alamisning xati- (7-xat) Kitob O'zbek tilida
Ғаламиснинг хати (Клайв Стейплз Льюис) Ўзбек тилида Аудиокитоб 
YETTINCHI XAT
Mening qadrli Razilginam!
Sening savoling meni hayron qoldiradi. Sen vasiyligingdagi kishi borligingni bilishi (yoki bilmasligi) muhimligi haqida qiziqayapsan. Jangning shu bosqichiga qadar bu borada quyi qo‘mondonlikning yo‘riqnomasi bor edi. Bizning siyosatimiz yashirina bilishda. Tabiiyki, har doim ham shunday bo‘lavermagan. Ko‘z o‘ngimizda azobli muhokama turibdi. Odamlar bizga ishonishmasa, bevosita terror beradigan o‘sha quvonchli natijani ololmaymiz va buning ustiga biz jodugarlik quvonchlaridan mahrummiz. Boshqa tomondan, ular bizga ishonishsa, biz ulardan materialistlar va skeptiklar yasay olamiz. Har holda, hozircha bunday qila olmaymiz. Umid qilamanki, vaqti kelib biz fanni hissiyotlar va afsonalar bilan shunchalik aralashtirib tashlashni o‘rganamizki, bizga bo‘lgan ishonch (o‘zgargan nom ostida) ularga yetib boradi va ildiz otadi, shunda odam qalbi Dushmanga bo‘lgan ishonch uchun yopiq bo‘lib qoladi. “Hayot kuchi”ga, jinsiy aloqaga topinish va psixoanaliz bu yerda ancha foydali bo‘lishi mumkin. Agar biz qachonlardir yuqori sifatli mahsulot – u mujmal va g‘ira–shira tarzda “kuchlar”deb atayotgan narsadan nafaqat foydalanadigan, balki buni e’zozlaydigan, shu bilan birga, ko‘zga ko‘rinmas olamni inkor qiladigan materialist–sehrgarni yaratishga erisha olsak, g‘alabali yakunga yaqin qolamiz. Mijozni aldash senga unchalik qiyin emas, deb o‘ylayman. «Shaytonlar» — zamonaviy odamlar uchun kulgili qahramonlardir, bu esa senga yordam beradi. Agar qo‘l ostingdagi kishining xayoliga qandaydir olag‘ovur shubha kelib qolsa, unga qizil triko kiygan mavjudotning tasvirini ko‘rsat, u bunday mavjudotga ishonmasligi bois, senga ham ishonishi mumkin emasligini unga uqtir. Bu eski usul, ammo hamma darsliklarda bor.
Men o‘zimning va’damni unutganim yo‘q va qo‘l ostingdagi kishini ashaddiy vatanparvar yoki ashaddiy tinchliksevar qilishni o‘ylab ko‘rdim. Dushmanga bo‘lgan behad sadoqatdan tashqari barcha haddan ziyod hissiyotlarni qo‘llab–quvvatlash kerak. Har doim emas, lekin hozirgi vaqtda – so‘zsiz. Odamda sovuqqonlik va o‘z–o‘zidan qanoatlanish hissiyotlari bo‘lganida, ularning g‘aflatga yanada botishlariga yordam beramiz. Janjallar kelib chiqishi mumkin bo‘lgan boshqa vaqtlarda, bizning vazifamiz – olovga moy sepish. Odamlarning boshqalar rad etadigan yoki inkor qiladigan, umumiy manfaat bilan bog‘langan har bir kichik guruhi asta–sekin iliq ko‘ngilchanlikni yetishtiradi, albatta – bir–biriga nisbatan. Boshqa hammaga nisbatan esa hech uyalib o‘tirmay, kibrlanish va hatto nafrat o‘sib boradi, chunki ularga “ishlash” tomonidan ruxsat berilgan va bu ularni shaxsiy javobgarlikdan xalos qiladi. Dastlab Dushmanga xizmat qilish sharafiga paydo bo‘lgan kichik guruhlarda ham xuddi shu narsa yuzaga keladi. Biz Dushmanni nafaqat kamroq odamlar bilishini, balki jamoat qavmi ham yashirin tashkilotlar va jamoalarga xos bo‘lgan o‘z qobig‘iga o‘ralib qolganlik, bo‘g‘iq keskinlik, o‘zidan mamnun benuqsonlikka ega bo‘lishi uchun jamoatning kichkina bo‘lishini istaymiz. Jamoatning o‘zi, albatta, yaxshi himoyalangan va biz hali hech qachon unga fraksiyaga xos bo‘lgan qirralarni bera olmadik. Ammo unga kiradigan ba’zi guruhchalar ajoyib natijalari bilan bizni tez–tez quvontirib turgan: Korinfdagi Pavlus va Apollos firqalaridan tortib, Angliyadagi ikkita anglikan jamoatigacha.
Agar sening vasiyligingdagi kishini vijdonli tinchliksevar qilish nasib etsa, u shu zahoti jamiyatning kichkina, baland ovozli, kirishimli va ommabop bo‘lmagan a’zosiga aylanadi, bu esa hoynahoy, imonga yangi kirgan masihiyga deyarli yaxshi ta’sir qiladi. Lekin faqat “deyarli”! Urushgacha u hatto adolatli urushda ishtirok etish o‘zini oqlashiga shubha qilganmidi? Tinchliksevarligining haqiqiy sabablarini yashiruvchi o‘zini aldaydigan ayqash–uyqash o‘y–hissiyotlarga berilmaslik uchun jasorati yetarmikan? Rostgo‘ylik ko‘proq aks etgan daqiqalarida (odamlardan hech kim hech qachon mutlaqo rostgo‘y bo‘lmagan) u faqatgina Dushman irodasiga bo‘ysunishiga ishonchi komilmi? Agar u aynan shunday bo‘lsa, uning tinchliksevarligi, afsuski, bizga qo‘l kelmaydi, Dushman esa, hoynahoy, uni mazhabga tegishlilikdan himoya qiladi. Bu holda unda to‘satdan va yanglish hissiy inqiroz keltirib chiqarishingni maslahat beraman, u bu inqirozdan o‘ziga ishonchsiz va omonat vatanparvar bo‘lib chiqishi mumkin. Lekin agar men uni aniq tasavvur qilayotgan bo‘lsam, yaxshisi, tinchliksevarlikni sinab ko‘rgan ma’qul.
U nimaga qaror qilgan bo‘lmasin, sening vazifang o‘zgarmasdir. U vatanparvarlik yoki tinchliksevarlikni o‘z dinining bir qismi deb hisoblayversin, firqaviy ruhda esa bunga nisbatan uning eng muhim qismi sifatida qarayversin. Keyin uni xotirjam va asta–sekin din “ish”ning bir qismi, masihiylikni esa u ingliz harbiy harakatlari yoki tinchliksevarlikni oqlashi uchun uning til boyligidan sug‘urib olish mumkin bo‘lgan bahonalar uchungina qadrlaydigan bosqichga keltir. Bir narsaga yo‘l qo‘yma, mijoz kundalik ishlarni Dushmanga itoat qilish uchun material deb qaramasin. Agar sen tinchlikni maqsad, imonni esa vosita qilib qo‘ygan bo‘lsang, odam deyarli sening qo‘lingda va bunda u qanday maqsadni ko‘zlayotgani mutlaqo ahamiyatsiz. Agar faqat mitinglar, risolalar, siyosiy kampaniyalar, harakatlar va ishlar uning uchun ibodat, sinoat va shafqatdan ko‘ra muhim bo‘lsa — u biznikidir. U qancha ko‘p “dindor” (shu ma’noda) bo‘lsa, biz uni shuncha mahkam ushlaymiz. Men senga pastlikda bundaylarning butun bir qafasini ko‘rsatishim mumkin. Ermakbop burchak!
Seni yaxshi ko‘ruvchi amaking G‘alamis.
Книга на Узбекском языке: «Письма Баламута» (Клайв Стейплз Льюис)
«Письма Баламута» Клайва Льюиса — уникальное произведение. Это и повесть в лучших традициях эпистолярного жанра, и философская притча, и аллегорическое религиозное наставление.
«Письма Баламута» — рассказ Клайва Льюиса 1942 года, написанный в традициях эпистолярного жанра в котором за внешне забавной историей скрываются серьезные духовные проблемы.
