Klayv Styeyplz Lyuis G‘alamisning xati- (21-xat) Kitob O'zbek tilida
Ғаламиснинг хати (Клайв Стейплз Льюис) Ўзбек тилида Аудиокитоб 
YIGIRMA BIRINCHI XAT
Mening qadrli Razilginam!
Ha, erotik vasvasalar davri — biryo‘la vasiylikdagi kishining jahldorligiga ham hujum qilish uchun ajoyib davr. Agar mijoz bu faqat – “birvarakayiga” xolos, deb o‘ylayotgan bo‘lsa, hatto asosiy zarbani aynan shu yoqqa yo‘naltirish ham mumkin. Lekin xuddi boshqa hamma vaqtda bo‘lgani kabi, bu vaqtda ham ongni xiralashtirib, hujum uchun yo‘lni tayyorlab olish kerak.
Odamlar oddiy omadsizlikdan emas, balki adolatsizlik sifatida qabul qilingan omadsizlikdan g‘azablanishadi. Adolatsizlik hissi esa ularning qonuniy talablari qondirilmagan degan tasavvurga asoslanadi. Vasiylikdagi kishi hayotga qanchalik ko‘p talablar qo‘ysa (sening rahbarliging ostida), u adolatsizlikni shunchalik ko‘p his qiladi va shunchalik tez–tez yomon kayfiyatda bo‘lib turadi. Balki sen mijoz o‘zining ehtiyojlari uchun ajratilan vaqtni undan tortib olishayotganida, ayniqsa g‘azablanishiga e’tibor qilgandirsan. U aynan oqshomni xotirjam o‘tkazishga umid qilgan paytida kutilmaganda kelib qolgan kishi yoki do‘sti bilan gaplashib olmoqchi bo‘lganida, do‘stining tinmay bidirlayotgan xotini vasiyligingdagi kishini muvozanatdan chiqarib yuboradi. Hozircha u mehmondo‘stlikning bu mayda talablarini o‘z–o‘zicha yomon ko‘radigan darajada yovuz yoki erinchoq bo‘lib qolgani yo‘q. U vaqtni o‘zining mulk deb hisoblagani bois, bu mayda talablar uning jahlini chiqarmoqda va bu mijozga uni talab ketishayotgandek bo‘lib tuyuladi. Sen bu: “Mening vaqtim – meniki!” degan g‘alati tushunchani shiddat bilan muhofaza qilishing kerak. Toki mijozga u har kunni yigirma to‘rt soatning qonuniy egasi sifatida boshlaydigandek bo‘lib tuyulsin. Toki mijozga bu mulkning u ishda qoldiradigan bir qismi og‘ir soliq bo‘lib tuyulsin va – u imonga ajratadigan qismi saxiy xayriya bo‘lib tuyulsin. Hech qachon unga vaqtning yig‘indisi qaysidir sirli tarzda unga azaldan berilgan degan gumonga borishiga imkon berma.
Bu yerda sening oldingda qaltis vazifa turibdi. Sen u hatto biz ham uni oqlay olmaydigan tuturiqsiz g‘oyaga yopishib olishiga erishishing zarur. Sening vasiyligingdagi kishi vaqtning biror lahzasini ham na yarata oladi, na ushlab qola oladi, bu unga tekinga beriladi; xuddi shu tarzda muvaffaqiyat bilan, u quyosh hamda oyni o‘ziniki deb hisoblashga haqli. Bundan tashqari, u nazariy jihatdan Dushmanga butunlay xizmat qilishga tayyor va agar Dushman uning ko‘z o‘ngida shaxsan paydo bo‘lganida edi va undan hech bo‘lmaganda, bir kun shunday xizmat qilishni talab qilganida, tabiiyki, u rad qilmagan bo‘lardi. Agar bu kunning asosiy og‘irligi biror ahmoq ayolning suhbatlarini eshitishdan iborat bo‘lsa, bu unga yuk bo‘lmasdi. Agar Dushman: “Endi esa, istaganingni qil”, deb aytib, unga yarim soat berganida, u bundan tushkunlikka tushar darajada og‘rinmagan bo‘lardi. U vaqt haqidagi o‘zining g‘oyasi ustida, hech bo‘lmaganda, bir lahza o‘ylab ko‘rsa, hatto u ham o‘zi har kuni aynan shunday vaziyatda ekanligini tushunib olgan bo‘lardi. Men senga mijozingda bu g‘oyani parvarishlashni maslahat berayotganimda, bu hech ham unga qandaydir ishonchli dalil berishing zarurligini anglatmaydi. Bunday dalillar yo‘q. Sening vazifang – senzura kabidir. Uning fikrlari shu masalaga taqalishiga ruxsat berma. Uni zulmat bilan chulg‘ab ol, toki zulmat o‘rtasida: “Mening vaqtim– meniki!” degan unsiz, tadqiq etilmagan va kuchli tuyg‘u ko‘milib yotsin.
Umuman olganda, mulkdorlik hissini hamisha rag‘batlantirib turish lozim. Odamlar o‘zlarining mulkdorlik huquqi to‘g‘risida abadiy bayon qilishadi, bu jannatda ham, do‘zaxda ham bir xilda kulgili eshitiladi. Biz esa ularni bunda qo‘llab–quvatlashimiz shart. Bokiralikka nisbatan hozirgi tahdidning asosiy sababi, odamlar nazdida, ular o‘zlarining tanalari, dunyolarni yaratgan quvvat ularning ichiga o‘zlarining ruxsatisiz kiritilgan, odamlarni u yerdan Dushmanning irodasiga binoan chiqarish mumkin bo‘lgan bu chuqur va xavfli mulkning “mulkdori” degan tasavvurlarida. Holat go‘yoki ota o‘z mehridan kelib chiqib, kichik yoshli shahzodani aslida dono maslahatchilar boshqarayotgan qaysidir o‘lkaning hukmdori deb e’lon qilgani, u esa xuddi bolalar xonasidagi kubiklardek, haqiqatan ham shaharlar, o‘rmonlar, hosillar unga tegishli deb tasavvur qilganidagi holatga o‘xshashdir.
Mulkdorlik hissini biz nafaqat kibr yordamida, balki tushunchalarni surish yordamida ham tug‘dirishimiz mumkin. Biz egalik olmoshlarining turli ma’nolarini – “mening etigim”, “mening itim”, “ mening oqsochim”, “mening xotinim”, “mening boshlig‘im” va “mening Xudoim” jumlalarini taqqoslab ko‘rish mumkin bo‘lgan o‘sha aniq bir holatdan boshqasiga o‘tishdagi izchillikni payqamaslikka o‘rgatamiz. Biz bu ma’nolarni “mening etigim” jumlasida ishtirok etayotgan ma’noga olib boramiz. Hatto bolani ham “mening ayiqcham” jumlasini “mening munosabatlarim alohida bo‘lgan eski, sevimli va tirik ayiqcham” (chunki agar biz hushyor turmasak, bu aynan Dushman ularni o‘rgatadigan narsadir) ma’nosida emas, balki “agar xohlasam, men bo‘laklab tashlashim mumkin bo‘lgan ayiqcham” ma’nosida gapirishga o‘rgatish mumkin. Daraja ko‘rsatkichining boshqa tomoniga kelganda esa, biz odamlarni “Mening Xudoim” deganda. “mening etigim” degandagidan unchali farq qilmaydigan ma’noda gapirishga o‘rgatamiz, ya’ni ular “men ibodatlar paytida ergashishga chaqiradigan Xudoni” yoki “men Unda juda yaxshi joylashib olganim Xudo” degan ma’noni nazarda tutishga o‘rgatamiz.
Hammasidan kulgilisi, inson hech narsa haqida “meniki” deb ayta olishi mumkin emasligidir! Oxir–oqibatda bizning otamiz yoki Dushman hamma mavjud narsalar haqida “meniki” deb aytadi, ayniqsa — har bir odam haqida. Xavotirlanma, odamlar hali ularning vaqti, ruhlari va badani kimga tegishli ekanligini bilib olishadi — har qanday holatda ham ularning o‘ziga tegishli emas. Hozirgi vaqtda Dushman Uning O‘ziga xos bo‘lgan sipolik bilan, U hamma narsani yaratganligi asosida “Meniki” deb aytmoqda. Bizning otamiz ham, oxir–oqibatda, hamma narsa haqida “meniki” deb aytishdan umid qilmoqda, ammo ko‘proq realistik bo‘lgan sababga ko‘ra, negaki biz g‘alaba qozonamiz.
Seni yaxshi ko‘ruvchi amaking G‘alamis.
Книга на Узбекском языке: «Письма Баламута» (Клайв Стейплз Льюис)
«Письма Баламута» Клайва Льюиса — уникальное произведение. Это и повесть в лучших традициях эпистолярного жанра, и философская притча, и аллегорическое религиозное наставление.
«Письма Балам ута» — рассказ Клайва Льюиса 1942 года, написанный в традициях эпистолярного жанра в котором за внешне забавной историей скрываются серьезные духовные проблемы.
