Klayv Styeyplz Lyuis G‘alamisning xati- (17-xat) Kitob O'zbek tilida
Ғаламиснинг хати (Клайв Стейплз Льюис) Ўзбек тилида Аудиокитоб 
O‘N YETTINCHI XAT
Mening qadrli Razilginam!
Sen qalblarni egallashning usuli sifatida ochko‘zlikdan so‘z ochganingda yangragan o‘sha bepisand ohang faqatgina bilimsizligingni fosh qiladi, xolos. Oxirgi yuz yillikning eng buyuk yutuqlaridan biri – odamlar bu haqda o‘ylashni bas qilganidir. Butun Yevropadan bu mavzuda va’z o‘qilayotgan biror joyni yoki bundan vijdoni qiynalayotgan biror insonni topishing dargumon. Biz lazzatli ovqatlarni yeb to‘ymaslikka va isrofgarchilikka butun kuch–g‘ayratimizni jamlab, shunga sezilarli darajada erishdik. Bizning bayonnomalarimizdan menga ma’lum bo‘lishicha (senga esa bu Xushomadgo‘y orqali ma’lum deb umid qilaman), mijozingning onasi – bunga ajoyib misol. Agar u o‘zining butun umri sertuyg‘ulikning shu turi tomonidan qul qilinganinii, bu esa u kam ovqatlanayotgani uchun bu tuyg‘u undan yashirilganini bilib qolsa, hayron qolgan bo‘lardi (u bir kun kelib haqiqatan ham hayron qolishidan umidvorman). Lekin agar odam oshqozoni va dididan norozilik, sabrsizlik, berahmlik va xudbinlikni rivojlantirish uchun foydalanilsa, buning bizga qizig‘i bor!
Bu xonim ishonchli qo‘llarda. Ofitsiantlar va mehmondo‘st xo‘jayinlar uchun u – dahshatning o‘zginasi. U har doim o‘ziga taklif qilishayotgan narsalarni rad etadi va yengil xo‘rsinib, nim tabassum bilan shunday deydi: «Eh, nimalar deyapsiz, menga bir qadah achchiq bo‘lmagan, ammo unchalik suyuq ham bo‘lmagan choy va bir burdagina qarsillagan quruq nondan boshqa hech narsa kerak emas…» Senga mohiyat tushunarlimi? U kamroq yeyishni xohlaydi va bu unga taklif qilishayotgan narsalardan arzonroq turadi, shuning uchun ham o‘zi boshqalarga qanchalik tashvish keltirmasin, u hech qachon o‘zining qat’iyyatini yebto‘ymaslik deb qabul qilmaydi. Ishtahasini erkalatarkan, u mo‘‘tadillikni mashq qilayotganiga ishonadi. Odamlarga to‘la restoranda charchagan ofitsiant ayol uning oldiga qo‘yayotgan taomni ko‘rib, bu xonim qichqirib yuboradi va shunday deydi: «Eh, menga shunchasining nima keragi bor! Buni olib keting va taxminan chorak qismini keltiring…» Agar undan so‘rashganida edi, u tejamkorligi bois shunday qilayotganini aytgan bo‘lardi. Aslida esa biz uni qaram qilib qo‘yganimiz o‘sha nazokat tufayli shunday qiladi, ayni paytda o‘zi istayotganidan ko‘ra ko‘proq taomni ko‘rsa, jahli chiqadi.
Xushomadgo‘y yillar davomida olib borgan xotirjam, kamtargina mehnatning chin ma’nosini bu xonimning oshqozoni hozir uning umri ustidan qanday hukmronlik qilayotganiga qarab baholash mumkin. Mijoz ayol biz “men shunchaki istar edim” deb aytadigan holatdadir. U keraklicha qaynatilgan choy yoki keraklicha qaynatilgan tuxum yoxud keraklicha qovurilgan nonni xohlaydi. Lekin u hech qachon bu oddiy ovqatlarni “keraklicha” pishirgan na xizmatkorlarni, na do‘stlarni topa bilgan, chunki uning “keraklicha”si ortida o‘zi go‘yoki o‘tmishda tatib ko‘rgandek bo‘lib tuyuladigan ta’mdan aniq va amalga oshirib bo‘lmaydigan lazzatlanishga bo‘lgan to‘ymas talab ko‘rinadi. Bu o‘tmishni u “hali yaxshi xizmatkor topish mumkin bo‘lgan” vaqtlar sifatida tavsiflaydi, lekin biz uning ta’blari shunchaki oson qondirilganini va u o‘zini dasturxon atrofidagiga qaraganda ko‘proq huzurlantirgan boshqa rohatlarga berilganini bilamiz. Shu bilan birga, har kunlik tushkunliklar har kuni o‘sib borayotgan g‘azablanishlarga olib kelmoqda, oshpaz ayollar o‘z joylaridan voz kechmoqda, do‘stona munosabatlar sovub borayotir.
Agar Dushman qachonlardir bu xonimda taomga juda qiziqayotgani borasida xira shubha paydo qilsa, Xushomadgo‘y o‘sha xonimga uning o‘zi yeyayotgani, lekin “bola laziz taom yeyishi mumkinligi”ning farqi yo‘qligini uqtirib, buni daf qiladi. Aslida xonimning ochko‘zligi ko‘p yilar davomida bola uyni yoqtirmasligining asosiy sababi bo‘lib kelgan.
Biroq bizning vasiyligimizdagi kishi — o‘z onasining o‘g‘li. Sen esa boshqa frontlarda g‘ayrat bilan ishlab, yebto‘ymaslikni pisand qilmasliging shart emas. U erkak bo‘lgani bois, uni “men faqat hohlagan bo‘lardim” qarmog‘ida tutib olishning ehtimoli kam. Erkaklarni ularning manmanligi yordamida yo‘ldan ozdirish yaxshiroq. Qo‘yaver, o‘zlarini taomlarni eng yaxshi biluvchi deb hisoblayversin va ular shahardagi ovqatni “keraklicha” tayyorlaydigan yagona restoranni topgani bilan faxrlanaverishsin. Manmanlikdan boshlanadigan narsani odatga aylantirish oson. Ammo sen qanchalik ishga kirishma, eng asosiysi, — mijozingni shunday holatga keltirishdir, toki qondirilmagan intilish – shampan vinosigami yoki choygami, tansiq baliqqami yoki sigaretgami – ahamiyati yo‘q – uni “o‘zidan chiqarib yuborsin”. Shunda uning rahmdilligi, adolatliligi va itoatkorligi tamoman sening hukmronligingda bo‘ladi.
Taomdagi oddiy isrofgarchilik nazokatga qaraganda kamroq qadrli. Uning asosiy foydasi shundaki, bu – xuddi o‘zini tiyishga hujum qilishdan oldingi artilleriya tayyorgarligiga o‘xshaydi. Xuddi boshqa hamma holatlardagi kabi, bu yerda ham odamni soxta ruhiylikda tutib turish kerak. Hech qachon unga ovqatlanishning tibbiy tomoni haqida o‘ylashiga imkon berma. Oxirgi kunlarda u yegan yoki ichgan narsaning oddiy manzarasi unga haqiqatni ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan va oddiy nafsni tiyish bilan sendan himoyalanishiga imkon bergani holda, kibr yoki imonning yetishmasligi uni sening qo‘lingga topshirib qo‘yganini anglamasin. Agar unga ishning tibbiy tomoni haqida o‘ylashi shunchalik ham zarur bo‘lsa, biz inglizlarni ishonishga majbur qilgan o‘sha buyuk yolg‘onni unga singdir, ya’ni aynan jismoniy mashqlar va ularning o‘rniga keladigan charchoq nafsni tiyishdek yaxshi fazilatga ko‘maklashadi, degan yolg‘onni. Dengizchilar va askarlarning keng ma’lum bo‘lgan shahvoniy nafsida ular bunga qanday ishonishi mumkinligini aqlimga sig‘dira olmayman! Bu farazni tarqatish uchun biz maktab o‘qituvchilaridan foydalandik. Zero, bundan manfaatdor ekanliklarini oqlash maqsadida, donolikni tarbiyalash uchun bu o‘yinni o‘zlari taklif qilishdi. Biroq bu juda jiddiy masala bo‘lib, xatning oxirida bu masala bilan shug‘ullanishimiz joiz emas.
Seni yaxshi ko‘ruvchi amaking G‘alamis.
Книга на Узбекском языке: «Письма Баламута» (Клайв Стейплз Льюис)
«Письма Баламута» Клайва Льюиса — уникальное произведение. Это и повесть в лучших традициях эпистолярного жанра, и философская притча, и аллегорическое религиозное наставление.
«Письма Балам ута» — рассказ Клайва Льюиса 1942 года, написанный в традициях эпистолярного жанра в котором за внешне забавной историей скрываются серьезные духовные проблемы.
