R.B.Mitchell Tashlandiq bola - (27 bob) Kitob O'zbek tilida
Ташландиқ бола (Р. Б. Митчелл) Ўзбек тилида Аудиокитоб
Мундарижа
Бу тарих ростми
01. Ташландиқ
02. Кичик ёшли ўғил болалар
03. Қуюн
04. Бошқа
05. Ўғирланган
06. Шифокорлар
07. Жижининг совғаси
08. Танлов
09. Атланта
10. Жой топилармикан?
11. Нима учун
12. Молиявий мустақиллик
13. Учрашув
14. Бир неча яхши йигитлар
15. Исёнкор
16. Йўқотишлар даври
17. Қутқарувчи
18. Сен ростдан ҳам бормисан?
19. Янги ибтидо
20. Биринчи курс талабаси
21. Уй
22. Кутилмаган янгилик
23. Африкада
24. Кечириш керакми?
25. Паулина
26. Отам
27. Онам
28. Йўқотилган болалар
29. Сьюзен билан учрашув
30. Ўзаро муносабатлар
31. Ўз қобиғига ўралган
32. Оила қуришдан қўрқиш
33. Ҳаммаси ойдинлашди
34. Хотима
35. Ўқитувчилар учун эслатма
Китобни муҳокама қилиш учун саволлар
Миннатдорчилик
27. ОНАМ
Онамни тушунишга уриниш худди Сальвадор Далининг ўта бемаъниликка йўғрилган суратига шўнғишга ўхшайди.
Баъзида ечим менга яқин тургандек туюларди. Аммо тўсатдан яна бир нохуш хотира пайдо бўлар ва мен ҳамма нарсани бошидан бошлаш кераклигини ҳис қилиб, яна саросимага тушардим.
“Ахир мен уни таний олишим учун ҳатто ёнимда етарли даражада узоқ қололмаган, болалигим билан боғлиқ барча даҳшатларни ўзида акс эттирувчи бу аёлни қандай кечира оламан?”
Болалигимда унинг қилиқларидан ва унинг атрофида содир бўлаётган воқеалардан уялардим. Ўсмирлик чоғимда жамият ҳам, Муқаддас Китоб ҳам ота–онани ҳурмат қилиш кераклиги ҳақида ўргатишини билиб олдим. “Аммо мени ўғирлаб кетган, Жижидан яшириб қўйган ва тўлиқ бўлмаган ўрта маълумотим тўғрисидаги шаҳодатномани топшириш маросимимга маст ҳолда келган онани қандай ҳурмат қила оламан?”
Мен онамнинг қисқа муддатли ремиссия давридаги бир лаҳзасини эслайман. Ўша ёз Жижи ва мен у билан ресторанда тушлик қилиш учун шаҳар марказига боргандик. Келишган ва замонавий кийинган онам мени жуда ҳайратда қолдирганди. У ишлайдиган офис биносидан чиққанимизда, эркаклар унинг ортидан қараб қолишарди. Шунда ундан ғурурланишга тўлган қалбимда умид нури порлай бошларди.
Афсуски, бу ремиссия қисқа муддатли эди. Тез орада онам бошқа клиникада, кейин эса кўчада қолди.
Электрошок терапиясининг бир неча сеанси ва кўплаб дорилар унинг аҳволини яхшиламади. Клиникани тарк этгач, у спиртли ичимликларни истеъмол қила бошлади ва шифокор ёзиб берган дори–дармонларни қабул қилишдан бош тортди.
Ўсмирлик ёшига етганимдан сўнг, етимхона тарбиячилари онамнинг хатти–ҳаракати руҳий касаллик туфайли бўлганлиги сабабли, менга тушуниш билан муносабатда бўлишни маслаҳат бера бошладилар. Аммо ҳаётимдаги кўп йиллик алғов–далғовлик ва тартибсизликлардан сўнг, унга ҳамдард бўлиш деярли имконсиз эди.
Кечиришим йўлидаги асосий тўсиқ онамнинг мени етимхонага топширишга қилган қарори эди – айниқса, унинг танлаш зарурияти борлигини билганимдан кейин. Касалхона руҳонийси у оёққа туриб олгунча Жижидан менга ғамхўрлик қилиб туришини сўрашга ишонтиришга ҳаракат қилган. Аммо онам, Жижини мен билан овора бўлишни истамайдиган юқори жамият бошлиғи деб, бу ҳақда эшитишни ҳам хоҳламаган. Қанчалик уринмай, мен уни бундай шафқатсиз ва ғайриинсоний қарорга нима мажбур қилганини тушунолмадим.
Ўша кунларда онамни кўришни истамасдим. Ёз арафасида уни бошқа реабилитация марказига, бир неча йил олдин биз полиция томонидан ушлаб олинган шубҳали жой яқинига ўтказишди. Баъзан мен ўзимни у ерга боришга мажбур қилардим, лекин жуда камдан–кам ҳолларда, ўшанда ҳам Жижига йўқ дея олмаганим учун.
Бу реабилитация марказига ташриф буюрувчининг шахсини тасдиқловчи ҳужжат кўрсатилганидан кейингина рухсат этилар, бу ҳужжат ўқ ўтказмайдиган ойна ортида ўтирган хизматчи томонидан текширилар эди. Онам у ердаги қоидаларни ёмон кўрарди. «Менинг ёшим элликдан ошган, улар эса менга худди гўдакдек муносабатда бўлишади, – деб тўнғилларди у. – Марказ ходимлари ўзларини худди ҳайвонот боғидаги қўриқчидек тутишади. Кўринишидан, улар бизнинг ҳеч биримиз ёлғиз яшай олади деб ўйламайдилар. Уларнинг нигоҳи мени ақлдан оздирмоқда».
Унинг хонасида бир кишилик кичкина каравот, комод ва стул зўрға сиғарди. Марказ ходимлари ҳар куни эрталабки нонуштадан олдин унинг ўрнини йиғиштириб, кейин вазифалари рўйхатини тузишини талаб қилишарди. Уларнинг барча кўрсатмаларини бажариб у балл тўпларди ва мукофот сифатида шахсий харажатлари учун қўшимча пул оларди. Мен бу ерда унга яхши бўлади, ҳар ҳолда кўчада яшаб юрган пайтидаги зўравонликлардан ҳимояланади деб ўйлардим.
Яқин атрофдаги тамаддихонада бир–икки соат ўтириб тушлик қилдик. У ҳисобни тўлаганда беш центлик, ўн центлик ва йигирма беш центлик тангалар билан ҳисоб–китоб қилгани учун мен ҳар доим минимал миқдорда буюртма қилар ва фақат сув ичардим.
Баъзида онам жуда тушунарли гапирарди, лекин бир сониядан кейин унинг нутқи қандайдир ғалати ғўлдирашга айланарди. У менга уйсиз, оч–наҳор юргани, калтаклангани ва талон–тарож қилинганини айтиб берарди. Баъзан у тирик қолиш учун фоҳишалик қилармикин деб ўйлаб қолардим; лекин у ҳеч қачон бу ҳақда менга гапирмаган ва мен ҳам бу ҳақда ундан ҳеч қачон сўрамаганман.
Вақти–вақти билан у Муқаддас Китоб ҳақидаги узуқ–юлуқ билимига асосланиб башоратлар қиларди. Бир куни у мен билан бўлажак рафиқам ҳақидаги бор гапни баҳам кўрди: «Робби, мен ҳар куни солиҳа аёлни учратишинг учун ибодат қиламан. Уни бу ерга олиб келиб, мени таништиришга ҳаракат қилиб кўр. Мен унинг сенга мос эканлигига ишонч ҳосил қилмагунимча, аҳмоқлик қила кўрма».
«А–ҳа! – деб ўйладим мен. – Бу мен қиладиган охирги иш бўлади».
Бир куни кечаси онамни тушунишга уриниб, Африканинг ёмғирли мавсумини эсладим. Пастдаги ёмғирли булутлар дарахтларнинг чўққиларига тегиб кетгандай бўлар, даҳшатли чақмоқ зарбалари эса тўхтовсиз ерга уриларди. Кулбам остидаги ер силкинар ва мен фақат бир нарсани – хавфсизроқ жойга қочишни хоҳлардим.
Онамнинг боши ҳамиша шундай момақалдироқ марказида бўладими, деб ўйлаб қолдим. Мен унинг расмий ташхиси билан ҳеч қачон қизиқмаганман. Паранойями? Шизофрениями? Васваса оқибатидаги тушкунликми? Ҳаммаси биргами ёки яна бошқа нарсами? Шифокорларнинг хулосаси қандай бўлишидан қатъий назар, онамнинг бошидан кечирганлари олдиндан айтиб бўлмайдиган даҳшат, тушкунлик, мастлик, нафрат, ғазаб ва ҳақиқат билан алоқани йўқотиш аралашмаси эди.
Мен унга ачиниш ва ғазаб ҳисси ўртасида қолиб кетдим. Аммо бир нарса ўзгармас эди: мен унинг ҳаётимда бўлишини хоҳламасдим! Шундай имконият ҳақида ўйлаганимдаёқ, елкам тиришарди.
«Турмуш қурсам, у менинг тўйимга келишни хоҳлайди. Нима қилишим керак? Бу воқеани ундан яшира оламанми? Агар у таклиф қилинмаганлигини билса, унинг ҳатти–ҳаракатларини олдиндан айтиб бўлмайди. Ким билади, агар улар учрашиб қолишса, рафиқамга нима дейди?»
Мен ўзимга онам деярли қашшоқ эканлигини эслатдим. Автостоп – онам ўз ҳаётининг бу босқичида уддалай олмайдиган вазифа – Гринсборога етиб боришининг ягона имконий услуби эди.
Бироқ, мен ташвишланишда давом этдим. «Агар мен турмуш қурсам, бу унинг кишанланган қўлларини ечиб ташлайди, шунда у менинг олдимга келиб, «Хўш, мен сенинг онангман, шундай экан, менга ғамхўрлик қилишинг учун сеникига кўчиб ўтақолай», – деса–чи?
Агар чиндан ҳам уни кечирсам, бу муаммони қандай ҳал қилишим мумкин?
Болалар–чи? Мен уларни руҳий касал бувисидан яширишим керак бўладими? Унинг номақбул хатти–ҳаракатлари ва реабилитация марказида яшаши ҳақида билишлари керакмикин? Йўқ, улар уни кўрмасликлари ва у билан гаплашмасликлари керак!»
Бу онамнинг ёвуз бўлганлиги учун эмас; шунчаки, мен унинг касал эканлигини билардим. Баъзида, унинг нажотга умидсиз ҳолда, ўз муаммолари гирдобига қамалиб қолганини кўриш менга оғир ботарди. Аммо кейин унинг болалигимдаги сон–саноқсиз озор берганларини эслаб, яна нафратланардим.
Мен Паулина ва отамни кечирмоқчи бўлиб ғиштли деворга урилардим, лекин онамни тушуниш жуда, жуда қийин эди. Мен Жойс Митчеллнинг юраги, қалби ва онгида ҳукм сураётган тартибсизликни тушуна олмасдим. Мен қила оладиган энг яхши нарса, бу уни ўзининг ақлдан озишидан халос бўлишга ҳаракат қилаётган, лекин унга янада чуқурроқ ботиб кетаётган жабрланувчи сифатида кўра олиш эди.
Аммо бу етарли эдими? Ўнта амрнинг бешинчи, "ота-онангизни ҳурмат қилинг"* деган амри менга тинчлик бермасди. «Қандай қилиб? – эътироз билдирардим мен. – Бу ҳуқуқни қўлга киритиш учун ҳеч нарса қилмаган одамни қандай қилиб ҳурмат қилишим мумкин?»
* Қаранг: Чиқ. 20:12.
Худо билан сон–саноқсиз беҳуда мунозаралардан сўнг, мен қийин қарорга келдим. Қайсидир маънода, Жойс Митчелл менинг онам бўлиш ҳуқуқидан воз кечди. У менга ҳаёт берди. Аммо унинг вазифалари шу билан тугамади–ку. Оналар ўз фарзандларини яхши кўришлари ва уларга ғамхўрлик қилишлари керак, менинг тасаввуримда эса, у унисини ҳам, бунисини ҳам бажармаган.
Ниҳоят, менга ҳаёт берган аёлни фақат кечириш орқали ҳурмат қилишим мумкин, деган қарорга келдим. Хафагарчиликларни унутиш ва барча қилган ишлари учун уни айбламасдан ҳаёт йўлимда давом этишим керак эди.
Аммо кечиришга қарор қилиш бошқа, қабул қилинган қарорга мувофиқ ҳаракат қилиш эса бошқа нарса. Ақлий жиҳатдан, кечириш, менинг руҳий таскин топиш йўлидаги энг муҳим қадамим эканлигини билардим. Аммо қанчалик уринмайин, ҳис–туйғуларим бошқа нарса ҳақида далолат берарди.
«Худойим! – ибодат қилдим мен. – Менга шунчалик азоб, шармандалик ва хўрлик келтирган одамни қандай кечираман?»
Осмондаги сукунат – таниш жавоб.
Бу жанг якшанба кунларининг бирида энг авжи нуқтасига етди. Менинг ошқозон ярам бор эди ва шиша идишдан тўғридан–тўғри антацид воситани ҳўплаб ичардим. Дори солинган идиш бўшаб қолганда ярам оғирлашди.
Университет шаҳарчаси яқинида жойлашган дорихонага шошилдим. Ёпиқ! Оғриқни камайтириш учун қўлимни қорнимга босиб, зўрға ётоқхонага қайтдим.
Хонадошим дам олиш кунлари уйига кетган эди. Каравот четига ўтириб, оғриқдан икки букилиб қолган эдим, ўлимим яқинлашаётганини қувонч билан кутиб олишга тайёр эканлигимни ҳис қилдим. Муқаддас Китобга қўл чўзганимда, «Илтимос, менга ёрдам бер», деб ёлвордим.
Муқаддас Китобни очиб, ўқидим: «Барча ташвишингизни Худога топширинглар, чунки У ҳамиша сизларга ғамхўрлик қилади»**.
Қаранг: 1 Бут. 5:7.
Албатта, мен бу сўзларни аввал ҳам ўқиганман, лекин айни пайтда улар тез ёрдам сифатида юборилганга ўхшайди. Секин–аста тиз чўкиб, Худойимга ўзимни топширдим.
«Мен таслим бўлдим, Худойим. Мен бу муаммони сенинг қўлингга топшираман. Менинг қўрқувим, ғазабим ва оғриғимни. Мен уни ҳали кечиролмайман, лекин онамга бўлган ғазабимни Сенга топшираман. Уни ол. Илтимос! Шунчаки, мени ундан халос эт».
Тиз чўкиб ўтказган вақтим абадийдек туюлди. Ниҳоят ўрнимдан туриб каравотга ўтиришга куч топдим.
Бир соатдан камроқ вақт ичида оғриқ йўқолди ва чуқур уйқуга кетдим. Эртаси куни эрталаб, душанба куни ҳам оғриқни ҳис қилмадим. Ва икки ҳафта ўтгач, ошқозон ярам босилгани маълум бўлди. Ва у билан бирга ичимда яширинган қўрқув, оғриқ ва ғазаб ҳам деярли йўқолди.
Ўша унутилмас якшанба кунидан тахминан уч ҳафта ўтгач, мен ўзимдан–ўзим сўрадим: «Хўш, Роб? Онангни кечиришга тайёрмисан?»
Вақти–вақти билан мени қуршаб оладиган ташвиш ва қорним дам бўлишига қарамай, Худо менга Унинг учун имконсиз нарса йўқлигини кўрсатганини англадим. Шунинг учун баланд овозда ибодат қилдим: «Худойим, мени кечирганинг ёлғон бўлишини хоҳламайман. Мен ўзимни алдамоқчи эмасман. Агар юрагимда заррача ҳийла бўлса, онамни кечиришимни сўраб, Сендан ёрдам сўрашни истамайман».
Мен Худодан онам билан самимий ярашишга тайёр эканлигимни тушунишга ёрдам беришини сўрадим. Ва кейинги ҳафтада юрагим ва онгим ғайритабиий хотиржамлик ҳолатидан завқланди*. Вақти келганини англадим.
Қаранг: Фил. 4:7
Йигирма икки ёшимда тиз чўкиб, онамни бутунлай кечиришим учун Худодан ёрдам сўрадим.
Мен Паулинани ва ота–онамни кечиришим учун хавфли саёҳатга чиққанимга уч ой бўлди. Гарчи бу саёҳат ҳали якунланмаган бўлсада, энди руҳий яраларим йиринглашдан тўхташини билардим. Ва охир–оқибат, чандиқ излари қолса ҳам, тузалиб кетади.
Ўзимни болалик жароҳати туфайли ногирон бўлиб қолган жабрланувчидек ҳис қилишни тўхтатишга қарор қилиб, оёқларимдаги оғир кишанлар олиб ташлангандек, эркин ҳис қилдим**. Бундан буён ҳаёт дарёси қаерга олиб кетса, ўша ерда эркин ҳаракатлана олардим.
Мен бу оқимга қандай умидлар боғлаганимни билардим. Ҳеч қачон ҳақиқий инсоний оилага эга бўлиш орзуси мени тарк этмаган.
Ўтмишимдан узоқроқни ҳам кўра оладиган турмуш ўртоғини топсам, шундай аёлни учратиш насиб қилсагина, орзуим ушалар эди.
Қаранг: Гал. 5:1.
Книга на Узбекском языке: - Брошенный ребенок (Роберт Боб Митчелл)
Аннотация к книге Брошенный ребенок. В поисках надежды и дома.
В этой автобиографической книге рассказывается удивительная история жизни мальчика, которого в возрасте трех лет мать оставила в детском приюте. Это история горьких разочарований, годами не сбывающихся надежд, отчаянной борьбы за свое человеческое достоинство и в конце концов сокрушительной победы над превратностями судьбы. Книга адресована широкому кругу читателей, но может быть особенно полезна людям, работающим с подростками и воспитанниками приютов, так как она дает надежду тем, у кого в силу горького жизненного опыта ее не осталось.
Цитата из книги Общество считает, что такие, как я, — воспитанники сиротских приютов — обречены на бессмысленное прожигание жизни, раннюю гибель или тюремное заключение. Генетическая предрасположенность толкала меня к повторению несчастной судьбы моих родителей. Я же решил изменить свое представление о том, кем я был и кем мог стать. Обратившись к Богу за надеждой, которую Он предлагает всем и каждому, независимо от национальности, языка или культуры, я узнал, что ничто из сделанного мной или другими людьми, пытавшимися оскорбить или унизить меня, ничто из моего прошлого или даже будущего, включая смерть, не может отлучить меня от любви Божьей. Эта любовь помогла мне простить моих обидчиков и освободила из плена мучительного прошлого — точно так же, как помогла обрести свободу и многим другим.
