R.B.Mitchell Tashlandiq bola - (6 bob) Kitob O'zbek tilida

Ташландиқ бола (Р. Б. Митчелл)  Ўзбек тилида Аудиокитоб

Мундарижа 

Бу тарих ростми
01. Ташландиқ 
02. Кичик ёшли ўғил болалар 
03. Қуюн
04. Бошқа
05. Ўғирланган
06. Шифокорлар
07. Жижининг совғаси
08. Танлов
09. Атланта 
10. Жой топилармикан? 
11. Нима учун
12. Молиявий мустақиллик
13. Учрашув 
14. Бир неча яхши йигитлар 
15. Исёнкор
16. Йўқотишлар даври
17. Қутқарувчи
18. Сен ростдан ҳам бормисан? 
19. Янги ибтидо
20. Биринчи курс талабаси
21. Уй
22. Кутилмаган янгилик
23. Африкада
24. Кечириш керакми?
25. Паулина
26. Отам
27. Онам
28. Йўқотилган болалар
29. Сьюзен билан учрашув
30. Ўзаро муносабатлар
31. Ўз қобиғига ўралган
32. Оила қуришдан қўрқиш
33. Ҳаммаси ойдинлашди
34. Хотима
35. Ўқитувчилар учун эслатма
Китобни муҳокама қилиш учун саволлар
Миннатдорчилик

6. ШИФОКОРЛАР

Онам билан ўтказилган бир неча ойдан сўнг етимхонага қайтгач, болалардан ҳеч бўлмаганда бирортаси мени кўриб хурсанд бўлади, деб умид қилгандим.
“Қаерда эдинг? Нима бўлди? Нима қилдинг?” деган сўзларни эшитишни истардим. Лекин лоқайдлик билан “Ҳа, яна сенми?” деган гапни эшитдим, холос.

Уларнинг назарида менинг қайтишим ишим ўнгидан келмаганини англатарди. Улар бу менинг айбим ёки айбим эмаслигини ёки қандайдир ҳал қилинмаган оилавий муаммолар туфайли шундай бўлган–бўлмаганлигини билишмасди. Уларга фарқи йўқ эди. Сабаб қандай бўлишидан қатъий назар, уларнинг назарида оилам мендан юз ўгирганди.
«Тошларингни терларинг, – алам билан ўйладим мен, – билишни истаб қолганларингда, мендан умид ҳам қилманглар».
Нола жуда хавотирланган экан. У ўзининг эркатой кучугини йўқотганди ва энди эса совуқ, очлик ва дўппослашларни билган, ҳеч кимга ишонмайдиган кучукча билан қолганди. Мен маъюс эдим ва бошқалардан ажралиб олгандим.

Бунинг устига, мен ташландиқ болалар ҳақида нохуш хулосаларга келгандим. Етимхонада ўғил болалар қизларга қараганда кўпроқ эканлигига эътибор бергач, буни қизлар ёқимлироқ ва итоаткорроқ эканлиги, демак, ўғил болаларни ташлаб кетиш осонроқ эканлиги  билан изоҳладим.
Нола мени аввалги, одатий ва ҳар доимга ўрнатилган турмуш тарзига қайтаришга уринишларини қўймасди. Мен худди меъёрга келгандек бўлиб кўринишни анча муваффақиятли эпладим, фақат кимдир эҳтиётсизлик натижасида оғриқ жойимга тегиб кетган ва одатдаги ғазаб билан жазавага тушган ҳолларимдан ташқари.

Бир қанча вақтдан сўнг Жон мени бир кунга мактабдаги машғулотлардан озод қилди.
– Робби, сен бир неча оғир ойларни бошдан ўтказдинг, – деди у. – Ўзингни қандай ҳис қилишинг бизни хавотирга солаяпти, шунинг учун эрталабки поездда биз Чикагога борамиз ва сени мутахассисларга кўрсатамиз. Шифокорлар сенда ҳаммаси жойида эканига ишонч ҳосил қилишсин. Кўрикдан ўтишга бутун бир кун кетади. Мен сенинг ёнингда бўла олмайман, лекин ҳамиша касалхона биносида бўламан ва биз бирга овқатланамиз. Ваъда бераман. Кейин шифокорлар яна сен билан машғул бўлишади, кечки поездда эса қайтиб келамиз.
У сўзининг устидан чиқди.

Ўша куни кечқурун биз “Калифорния зефири”да Принстонга қайтиб келдик. Мен соатлаб тестдан ўтиш ва шифокорлар билан мулоқотдан чарчадим. Буни тушунган Жон менга аввал поездни томоша қилиб олишимга рухсат берди, кейин эса вагон–ресторанда газли сув сотиб олди.
Биз деярли бўм–бўш бўлган икки босқичли экскурсия вагонига жойлашдик. У гаплашгиси келаётганини билардим. Бу ижтимоий ходимлар ҳамиша ниманидир муҳокама қилишни хоҳлашади.
Поезд ғилдираклари бир маромда рельсларни тақиллатарди. Жон куним қандай ўтганини сўради. Қанча тез жавоб берсам, ҳаммаси шунчалик тез тугашини тушундим.
– Хўш, аввалига эрталабданоқ мени столларда ўйинчоқлар кўп бўлган хонага олиб боришди. Бир шифокор менга конструктор берди ва уй, омбор ҳамда машина ясашимни сўради. Кейин менга рангли қаламлар беришди ва уй ҳамда оилани чизишимни буюришди. Мен рози бўлдим, лекин нега эканлигини сўрадим. Шифокор шундай қилиб менинг қарама–қарши кўникмаларим, ғалати мантиғим ва қандайдир тусланишларни баҳолаши мумкинлигини тушунтирди. – Мен елкамни қисиб қўйдим.

– Сен когнитив кўникмалар, макон мантиғи ва ҳаракат рефлекслари демоқчисанми? – қайта сўради Жон жилмайиб.
– Ҳа–ҳа! Аниқ! Мендан она ва ота, уй ва болаларни чизишимни сўрашмади. Улар уй ва оила чизишимни буюришди. Ғалати!
Жон бош ирғади, лекин индамади.
– Кейин то улар бир тўда карточкаларнинг юзини тепага қаратиб қўйиб чиққунларича тескари қараб туришимни айтишди. Шифокор “Бошладик”, деганида мен ўгирилдим ва у “Тўхта” деганда улгургунимча жуфтлик карточкаларни топдим.
Жон яна бош ирғади.
– Биринчи ўйинда мен ҳамма карточкаларни топдим ва ютиб чиқдим!
– Балли, Робби!
– Ҳа, лекин кейинги икки ўйин қийинроқ эди ва мен уларни тугатишга улгурмадим.
– Ҳаммаси жойида, Робби. Сен ҳаммасини тугатишинг шарт эмасди.
– Биз тушлик қилаётганимизда нега улар ён дафтарчасига нималарнидир ёзишди? – сўрадим мен.
– Улар дастурхон атрофида ўзингни тута олиш маҳоратингни қайд этишди: пичоқ, санчқи ва қошиқни ишлата олишинг ва эркин ҳолатда катталар билан муомала қила олишингни.
– Нега?

Ақлли сўзларни ишлатаркан, Жон баъзан худди меникидек болалик ва айниқса, онамнинг айби билан бўлган бошқалардан узоқ вақт ажралиб яшаш болалар руҳий жароҳат олишини келтириб чиқаришини тушунтирди. Шунда улар ё катталардан қаттиқ ғазабланишади ёки инқирозга юз тутишади, яъни ўзларини гўдакдек ёхуд ҳеч бўлмаганда кичкина боладек тутишини тушунтириб берди.
Эшитганларимни ўйлаб олгунимча Жон индамади.
– Мен ўзимни гўдакдек тутмоқчи эмасман, – деб қарор қилдим  овоз чиқариб.
У бош ирғади ва енгил кулиб қўйди.
У мендан жаҳлим чиққан–чиқмаганини сўрамаганига хурсанд эдим. Сўраганида тўкис жавобини олган бўларди.
– Стол атрофида ўзимни яхши тутдимми? – сўрадим мен.
– Жуда соз, – мени ишонтирди Жон. – Энди психиатр билан учрашувингни сўзлаб бер.
Буни истамаётгандим: кун бўйи гапиришдан бошқа иш қилмадим. Наҳотки, шифокорлар ўзлари аниқлай олган ҳамма нарсаларни унга хабар қилишмаса? Нега энди поездда юришдан шунчаки роҳатланмаслик керак? Лекин ижтимоий ходим билан ҳар ойдаги, энди эса ҳар ҳафтадаги учрашувларни эсга олгач, Жон то ҳаммасини айтиб бермагунимча сўрайверишини билардим. Шунинг учун ўриндиққа ўзимни ташладим ва ҳикоямни давом эттирдим:
– Психиатр жуда яхши йигит, ҳаммасидан зўрроқ экан. Энг аввало агар мен у билан чин дилдан гаплашмасам, менга ёрдам бера олмаслигини айтди. У ҳатто буни тан олиш оғриқли ёки уятли бўлса ҳам нима ҳақида ўйлаётганимни айтиб беришимни хоҳлади. Агар шифокорлар менинг туйғуларимни тушуниб олишса, менга ёрдам бера олишларини айтди. 
– Сен бунга нима деб жавоб қилдинг?
– Мен ҳаракат қилишимни айтдим. – Жоннинг кўнгли тўлгандек кўринди, шунинг учун  давом эттирдим: – Шифокор унга отам ҳақида гапириб беришимни хоҳлади. У ҳақида нималарни эсласам ва ҳис қилсам ҳаммасини. Менга қийин бўлди, чунки мен уни умуман эслай олмасдим. Албатта, менда фотосурат бор. Бу расмда унинг сочлари қисқа ва қора, кўзойнаги, оқ кўйлаги, қора бўйинбоғи, чиройли костюми бўлиб, илжайиб турарди.
– Отангга нисбатан бўлган туйғуларинг ҳақида сўраганида шифокорга нима дединг? – қизиқди Жон.
– Отамга нисбатан нимани ҳис қилишимни билмайман, чунки уни эслай олмайман. Мен билан ўйнайдиган, елкасида кўтариб юрадиган ва футбол ўйнашни ўргатадиган ҳақиқий отам бўлишини исташимни айтдим. Мен отам билан фахрланишни ва унинг ёнида ўзимни хавфсиз сезишни истардим. Балки уни кўргани касалхонага борган бўлармидим, балки йўқ. Менимча, нега онам билан яшаш унинг жонига текканини тушунаман, лекин... – мен шубҳаланиб қолдим.
Жон давом эттиришимни кутди, кейин эса сўради:
– Лекин нима, Робби?
Мен иккиланардим, чунки бу ҳақда ҳеч қачон ҳеч кимга гапирмагандим.
– Илтимос, Робби. Биласан–ку, сенга ғамхўрлик қиламан. Нима?
Секин, деярли пичирлаб тасдиқ маъносидаги жавоб эшитишдан қўрқаётган саволимни бердим.
– Лекин қандай қилиб у мени ташлаб кетди? Нима, мен унинг жонига текканманми?
Жон бошини чайқади. Олдинга энгашиб, у менинг кўзимга синчков тикилди:
– Гап сенда эмас, Робби. Сен унинг жонига тегмагансан, сен умуман ҳеч қандай ёмон иш қилмагансан. Сенинг ёшингда буни тушуниш қийин, лекин менга ишонишинг керак. Ота–онангнинг қарори ҳеч ҳам сен билан боғлиқ эмас. Гарчи афсуски, улар туфайли азобланишингга тўғри келган бўлса ҳам.

Бу сўзларни ундан кўп марта эшитгандим. Ҳали ҳам бу сўзларга ишона олмасдим.
Биз жим қолдик ва дераза ортидан сузиб ўтаётган далаларни томоша қилардик. Жон ўзининг саволларини тугатди деган умидда эдим, лекин мен ўз раҳбаримни яхшироқ билишим лозим экан.
– Шифокор яна нималар ҳақида сендан сўради, Робби?
– У онам ҳақида гапириб беришимни хоҳлади. Мен бу ҳаммага маълум деб ўйлагандим. У ақлдан озган.
– Шифокор бу ҳақда нима деб ўйлашингни сўрадими?
– Ҳа. Мен шифокорга Жижидан менинг отамни яхши кўрган–кўрмаганлигини сўраганимни айтдим. Жижи шундай жавоб берганди: «Эҳтимол ҳа, гарчи Жойс умуман ўзидан бошқа бирор кишини яхши кўрганига ишончим комил бўлмаса ҳам».
Сўрашдан олдин Жон яна жимиб қолди:
– Сен бу фикрга қўшиласанми, Робби?
– Ҳа. Мен онам кимни яхши кўришини билмайман, лекин фақат мени эмас. Бу ёмон эшитилса ҳам майли, лекин онам яхши бўлиб кетмагунича у билан кўришмасликни маъқул кўраман.
Жон бош ирғади:
– Ташвишланма, Робби. Онангни Элжиндаги руҳий касалликлар клиникасига жойлаштиришди ва чамаси, у ўша ерда анча вақт қолади. – У гапдан тўхтаб олди. – Суҳбатимизни тугатишдан олдин бирор нарсани муҳокама қилишни истайсанми?
– Шифокорлар менга нисбатан қандай қарор чиқаришганини билсам бўладими? Мен ҳам ақлдан озаманми?
Жон жавоб беришдан олдин ўйланиб қолди:
– Сен жинни эмассан, Робби. Дуппа–дуруст боласан. Аммо сен жуда қийин даврдан ўтдинг. Шифокорларнинг ёзма ҳисоботи бир неча ҳафтадан сўнг келади ва шунда биз бу ҳақда гаплашамиз. Лекин шифокорлар сен улар кутганидан кўра анча яхши ҳолатда эканингни айтишди. Қандайдир тарзда ўз ҳиссиётларингни таҳлил қилишни эплагансан ва бу сенга ёрдам берган. Сенинг ёшингда қандай қилиб бунинг уддасидан чиқа олганинг ҳайратланарли… – Кейин эса юрагимда из қолдирган сўзлар эшитилди: – Шифокорлар бизга сени одатий оилага иложи борича тезроқ бериб юборишни тавсия қилишяпти.

Поезд ғилдираклари рельсларга урилиб тарақлашда давом этар ва уларнинг оҳангига мос равишда бу жумла менинг онгимда такрорланарди: одатий оилага бериб юбориш.
Бу шунчаки яхши эмас, балки жуда соз эшитиларди. Лекин бўлиб ўтган шунча воқеалардан кейин бунинг иложи бўлармикан?

Книга на Узбекском языке: - Брошенный ребенок (Роберт Боб Митчелл)

Аннотация к книге Брошенный ребенок. В поисках надежды и дома. 
В этой автобиографической книге рассказывается удивительная история жизни мальчика, которого в возрасте трех лет мать оставила в детском приюте. Это история горьких разочарований, годами не сбывающихся надежд, отчаянной борьбы за свое человеческое достоинство и в конце концов сокрушительной победы над превратностями судьбы. Книга адресована широкому кругу читателей, но может быть особенно полезна людям, работающим с подростками и воспитанниками приютов, так как она дает надежду тем, у кого в силу горького жизненного опыта ее не осталось.

Цитата из книги Общество считает, что такие, как я, — воспитанники сиротских приютов — обречены на бессмысленное прожигание жизни, раннюю гибель или тюремное заключение. Генетическая предрасположенность толкала меня к повторению несчастной судьбы моих родителей. Я же решил изменить свое представление о том, кем я был и кем мог стать. Обратившись к Богу за надеждой, которую Он предлагает всем и каждому, независимо от национальности, языка или культуры, я узнал, что ничто из сделанного мной или другими людьми, пытавшимися оскорбить или унизить меня, ничто из моего прошлого или даже будущего, включая смерть, не может отлучить меня от любви Божьей. Эта любовь помогла мне простить моих обидчиков и освободила из плена мучительного прошлого — точно так же, как помогла обрести свободу и многим другим.