Otaning 10 majburiyati (Josh Makdauell) 10 bob

Otaning 10 majburiyati. 10-bob Josh Makdauell. Audiokitob Uzbek tilida

Книга на Узбекском языке Agar siz surunkali uyqusizlik tufayli ishda uxlamaslikka harakat qilayotgan yosh ota bo‘lsangiz, yoki yillar davomida ota-onangiz bilan bo‘lgan qarama-qarshiliklarda toblangan tajribali ota bo‘lsangiz, bu kitob sizlar uchun! Mashhur amerikalik voiz Josh Madauellning kitobida muallif o‘z farzandlarida Rabbiyga va ota-onalarga hurmatni oshirish uchun Xudo oldida, oilasi oldida va o‘zi oldida zimmasiga olgan majburiyatlari haqida hikoya qilinadi. Farzandlariga teran va samarali ta'sir ko‘rsatishni xohlaydigan yosh va tajribali otalarga muallifning shaxsiy tajribasi va Kalomning donoligiga asoslangan amaliy tavsiyalari foydali bo‘ladi.

Скачать: https://disk.yandex.uz/i/9gVf4rClQLMnYw PDF (1mb Otaning-10-majburiyati_Josh-Makdauell_kitob-Uzbek-tilida) Skachat

MUNDARIJA

Kirish. Shon Makdauellning so‘zi

1-BOB. Xo‘sh, ota nima qilishi kerak?

2-BOB. Birinchi majburiyat: Har doim bolaga haqiqatni mehr bilan aytishga harakat qilish

3-BOB. Ikkinchi majburiyat: Bolaning o‘rniga emas, uning oldida javobgar bo‘lishga harakat qilish. Birinchi qism

4-BOB. Ikkinchi majburiyat: Bolaning o‘rniga emas, uning oldida javobgar bo‘lishga harakat qilish. Ikkinchi qism

5-BOB. Uchinchi majburiyat: Bola uchun taqlid namunasi bo‘lishga harakat qilish

6-BOB. To‘rtinchi majburiyat: Bolaga xudo kimligi va u kimga o‘xshashligini tushuntirishga harakat qilish

7-BOB. Beshinchi majburiyat: Bolaga xudbin bo‘lmaslikni o‘rgatishga harakat qilish

8-BOB. Oltinchi majburiyat: Bolaga haqiqiy sevgi nima ekanligini tushuntirishga harakat qilish

9-BOB. Yettinchi majburiyat: Bolaga yaxshilikni yomonlikdan ajratishni o‘rgatishga harakat qilish

10-BOB. Sakkizinchi majburiyat: Bolaga jinsiy munosabatlarning ilohiy mazmunini tushuntirishga harakat qilish

11-BOB. To‘qqizinchi majburiyat: Nima uchun biz o‘zimiz ishonayotgan narsalarga ishonishimizni bolaga tushuntirishga harakat qilish

12-BOB. O‘ninchi majburiyat: Bolada minnatdor qalbni tarbiyalashga harakat qilish

SO‘NGGI SO‘Z. “Men iloji bo‘lgan hamma narsani qilaman”

Hissiy ehtiyojlarni aniqlash uchun test. Izohlar

Джош Макдауэлл. Отанинг 10 мажбурияти (Жош Макдауэлл)

Агар сиз сурункали уйқусизлик туфайли ишда ухламасликка ҳаракат қилаётган ёш ота бўлсангиз, ёки йиллар давомида ота-онангиз билан бўлган қарама-қаршиликларда тобланган тажрибали ота бўлсангиз, бу китоб сизлар учун! Машҳур америкалик воиз Жош Мадауэллнинг китобида муаллиф ўз фарзандларида Раббийга ва ота-оналарга ҳурматни ошириш учун Худо олдида, оиласи олдида ва ўзи олдида зиммасига олган мажбуриятлари ҳақида ҳикоя қилинади. Фарзандларига теран ва самарали таъсир кўрсатишни хоҳлайдиган ёш ва тажрибали оталарга муаллифнинг шахсий тажрибаси ва Каломнинг донолигига асосланган амалий тавсиялари фойдали бўлади.

10-БОБ

САККИЗИНЧИ МАЖБУРИЯТ:

БОЛАГА ЖИНСИЙ МУНОСАБАТЛАРНИНГ ИЛОҲИЙ МАЗМУНИНИ ТУШУНТИРИШГА ҲАРАКАТ ҚИЛИШ

Бир аёл елкамга қўлини теккизди:

Мистер Макдауэлл, нутқингиз учун катта раҳмат. Илгари ҳеч қачон бунга ўхшаш нарса эшитмаганман. — Мен ҳозиргина “Жинсий ҳаётнинг яланғоч далиллари” семинарини тугатдим ва бу аёл ҳозиргина олган ахборотни ўзининг оилавий ҳаётида “қўлламоқчи” эканлигини менга билдирмоқчи бўлибди. У гапида давом этди: — Мен эримни ўғлим билан жиддий гаплашиб олишга кўндиришим керак.

Ташвишли кўринмасликка ҳаракат қиларканман, унинг гапига қизиқиш билдирдим:

Кечирасиз, ўғлингиз неча ёшда?

У жавоб берди:

Ўн уч.

Ҳайронлигимни билдирмасликка ҳаракат қилиб, сўрадим:

Шу пайтгача ўғлингиз билан суҳбатларда жинсий ҳаёт мавзусини тилга олмадингларми?

Аёл жавоб берди:

, нима деяпсиз... бизда бундай имконият бўлганди.

«Жиддий суҳбат» — ўтмишдан қолган эскилик. Агар шунга борадиган бўлса, мен умуман бундай “суҳбатлар”ни тавсия қилмаган бўлардим. “Journal of Familie Issuies”да “фақат ўсмирларнинг ярми ўтган йили жинсий ҳаёт мавзусида онаси билан битта “жиддий суҳбат” бўлиб ўтган деб ҳисоблаши ва учдан биригина бундай “тадбир” отаси билан бўлиб ўтганлигини баён қилгани” ҳақидаги маълумотлар келтирилади1.

Ҳурматли оталар, болалар билан жинсий ҳаёт мавзусидаги битта “жиддий суҳбат” муаммоларнинг бир қисмини ҳам ҳал қилмайди ва демак бу фойдасиз. Бунинг ўрнига мен болаларга бу мавзуга бағишланган ахборотни аста–секин ва маълум ўлчамда, лекин муттасил хабар қилиб боришни тавсия қилган бўлар эдим. Хуллас, муаммолар пайдо бўлишига қараб, уларни ҳал қилиб бориш лозим. Болаларнинг кўпчилиги қисқа суҳбатдан кўра каттароқ нарсаларни қўллаб–қувватлаш ва тушунишга қодир эмас. Улар сизнинг “жиддий суҳбатингиз”ни тез унутиб юборишлари мумкин ва чамаси унутиб юборишади ҳам.

Болага жинсий ҳаёт ҳақида таълим беришнинг энг яхши жадвали худди “икки оғиз гап уёқдан, икки оғиз гап буёқдан” кўринишида бўлади: 30 сония уёқда, бир дақиқа буёқда; 10 сония уёқда, 2 дақиқа 45 сония буёқда — ва шу каби, қанча эртароқ бўлса шунча яхши. Бу мавзуда гаплашишга баҳона топилганда, ундан фойдаланиб қолинг, бир нечта сўз айтинг ва суҳбатни бошқа мавзуга кўчиринг. Жинсий ҳаёт мавзусининг аҳамиятини ошириб юборманг. Бизнинг оиламизда болалар билан бу борадаги суҳбат икки дақиқадан кўп вақтни олмасди.

Болаларнинг кўпчилигида жинсий ҳаёт мавзусига қизиқиш бир неча босқичда пайдо бўлади. Болалар камдан–кам ҳоллардагина дарров қалбини очади. Ошкора суҳбатга тайёргарлик болалар катта бўлгани сайин ота–оналар ва болалар ўртасидаги узлуксиз диалогнинг натижасидир. Ҳеч бўлмаганда, болалар очиқчасига суҳбат учун вояга етишида бунга тайёр туринг, бу суҳбат жуда ноқулай вақтда ва жуда ноқулай жойда рўй бериб қолиши мумкин.

«Ота–онам билан илк бор жинсий ҳаёт ҳақида қачон гаплашганимизни ўлдирсангиз ҳам эслай олмайман, — дейди катта ўғлим Шон. Бунинг ҳаммасига сабаб, оиламизда бу мавзу ҳаётнинг табиий бир қисми бўлганлигидир. Биз бу ҳақда ҳар доим гапирган эмасмиз, лекин бундай савол тушки дастурхон атрофидами, машинадами ёки ухлашдан олдинми пайдо бўлишидан қатъий назар — худди бошқа мавзуларни муҳокама қилганимиздек, биз бу мавзуни ҳам шунчаки муҳокама қилардик. Шунинг учун ҳам мен бирорта “жиддий суҳбат”ни эслай олмайман2.

БОЛАЛАРГА ЖИНСИЙ МУНОСАБАТЛАРНИНГ ИЛОҲИЙ МАЗМУНИНИ ТУШУНТИРИНГ

Токи “жиддий суҳбат” ўзини оқламас экан, у ҳолда қисқа суҳбатлар қандай ва нима ҳақида бўлиши зарур? Боласи жинсий муносабатларнинг илоҳий мазмунини тан олишни истаётган ота сифатида, сиз биринчи навбатда фарзандингиз жинсий ҳаёт нима эканлигини ва бу ҳақда сиздан маълумот олишини хоҳлайсиз.

Жинсий алоқа – яқинлик эканини тушунтиринг

Болаларни қарама–қарши жинс вакиллари жалб қилишини тушуниб олишларига уларнинг кўп вақти кетади. Худо эркак ва аёлни шундай бир–бирига интилиш билан яратган. «Шунинг учун, — дейилган Каломда, — эркак киши ота–онасидан бўлак бўлиб, хотинига боғланиб қолади, иккаласи бир тан бўладилар» (Ибт. 2:24). Бизнинг жинсий ҳаётга бўлган истагимиз ва эҳтиёжимиз Худонинг ягоналиги билан изоҳланади (қаранг: Қонун. 6:4). Никоҳ ҳамда эркак ва аёл ўртасидаги эр–хотинлик муносабатлари Унинг моҳиятини ва бирлигини акс эттиради. Жинсий ҳаёт — бу Худонинг ажойиб туҳфаси бўлиб, одамга севгининг жинсий томонидан роҳатланиш имкониятини ҳадя этади.

Тўғри, орамизда кимлардир “жинсий алоқа” – ифлос сўз деган ишонч билан катта бўлган ва бу нотўғри тасаввурни ўз никоҳига олиб кирган. Бундай ҳолатда “ифлослик” эр–хотинларнинг яқинлигига кўмаклашишига умид қилиш қийин. Боз устига яқинлик — жинсий ҳаёт Илоҳий мазмунининг бир қисмидир.

Бу ҳақиқат ҳатто биологик даражада ҳам ўз исботини топади. Олимлар “бағрига босиш” гормони ҳам деб аталадиган окситоцин гормонини топишган. Окситоцин — кимёвий модда бўлиб, уни жинсий алоқа ва ундан олдинги эркалашлар вақтида мия ажратиб чиқаради. Бу гормон ажралиб чиқиши ишонч ва чуқур боғланганлик, ўзни севган одамга меҳрибонлик қилиш ҳиссини рағбатлантиради. Лекин одамлар орасидаги асл ҳиссий яқинликка оддий жисмоний қовушиш орқали эришилади. Одамнинг жинсий жозибадорлиги шахснинг ҳамма жиҳатларини – жисмоний, ҳиссий, руҳий ва ижтимоий жиҳатларини ўз ичига олади — ва жинсий яқинлик бу босқичлрдан ҳар бири ўртасида ўзаро алоқа ўрнатишга қаратилган.

Болаларнинг кўпчилигида жинсий яқинлик ҳақида аниқ тушунча йўқ. кўпчилик жинсий алоқа фақат жисмоний яқинлик учун мавжуд деб ўйлайди. Шубҳасиз, жинсий яқинлик қисқа муддатга жисмоний яқинлик ҳиссини ҳадя этади, лекин барибир унинг асосий вазифаси — эр–хотинларни бир умрга жисмоний, ҳиссий ва ижтимоий бирлаштиришдир. Шунинг учун ҳам Исо: “...улар энди икки эмас, балки бир тан ҳисобланадилар. Худо бирга қўшганни бандаси ажратмасин” деганди (Мат. 19:6). Тегишлича, эркак ёки аёл ўз ҳаётини бир–бири билан яқинликка бағишлашга тайёр эмас экан, улар бу мақсадга қаратилган муносабатларга киришмаслиги лозим.

Ҳурматли оталар, сизлар болаларингизга асосий нарсани тушунтиришларинг шарт: жинсий ҳаёт — бир–бирига қарама–қарши бўлган жинс вакиллари ўртасида бир–бирига инитилиш ва никоҳга кирган эркак ва аёл ўртасида яқинлик ўрнатиш учун ажойиб Илоҳий совғадир. Жинсий алоқа — қандайдир ифлос нарса эмас, гарчи баъзилар жинсий алоқанининг асосий вазифасини бузиб кўрсатиб, уни суиистеъмол қилиб юборишса–да. Замонавий маданиятнинг зарарли таъсри қандайдир гўзал нарсани бузиб кўрсатаётганлиги далили, ундан худди вабодан қўрққандек чўчишни англатмайди. Жисий ҳаёт ва инсоннинг жинсий жозибадорлигини Худо бунинг учун яратган даражагача кўтаринг. Пировардида, жинсий ҳаёт – Худо ниятининг бир қисми бўлиб, Худо бизларни жинсий жозибадор мавжудотлар қилиб яратган.

Жинсий алоқа — роҳатланиш эканлигини тушунтиринг

Худо жинсий муносабатларни эркак ва аёлнинг жисмоний, ҳиссий, маънавий ва ижтимоий иттифоқининг омили сифатида яратган. Бу боғлаб турувчи омилнинг табиати кўп марталик хусусиятга эга. «Жинсий иштаҳа» худди гастрономик иштаҳа каби, балки баъзилар учун ундан ҳам жадалроқ ҳис қилиниши мумкин.

Яқинлик — жинсий алоқанинг ўта муҳим таркибий қисми, лекин эр–хотинлик муносабатларидан роҳатланиш — бутунлай бошқа нарса. Жинсий алоқа бир–бирига ўзини бағишлаган эр–хотинга бир умрга ҳаяжонлантирувчи ҳиссиятлар туғёнини ниъом этиши керак.

Болаларга улар қабул қила оладиган усул билан Худо жинсий муносабатларни лаззатланиш учун мўлжаллаганини тушунтириб беринг. Бизнинг болаларимиз катта бўлиб қолганида, уларнинг онаси билан мулоқот менга қандай ҳузур бағишлашини улардан яшириб ўтирмасдим. Албатта, болалар ота–оналарининг жинсий муносабатларини ўз тасаввурларида кўришга ҳеч ҳам ҳожат йўқ, лекин мен улар билиб қўйишини истайман: жинсий муносабатлар эр–хотинларнинг ёқимли ва айни пайтда гўзал кечинмалари сифатида ўйлаб топилган, шунинг учун болаларимизга биз Дотти иккаламиз бу Илоҳий ниъомдан ҳузурланаётганимизда ўта бахтли эканлигиимизга жуда нозик ишора қилардим. Дарвоқе, агар сизга эр–хотинларга жинсий алоқа ёрдамида қувонч бахш этишга уринишнинг Каломдаги асосланганлиги зарур бўлса, Қўшиқлар Қўшиғининг 7–бобини ўқинг.

Жинсий алоқа — наслни давом эттириш эканлигини тушунтиринг

Дастлабки эр–хотин жуфтлиги, Одам Ато ва Момо Ҳавога Худонинг берган биринчи фотиҳаларидан бири “Ували–жували бўлинглар” эди (Ибт. 1:28). Бу қачонлардир инсонга берилган энг ёқимли оқ фотиҳалардан бири бўлса керак! Бу фотиҳага риоя қилинмаса, ер юзида инсон зот кўпаймасди.

28–оятнинг бошида: «Худо инсонларга марҳамат қилиб, айтди: “Ували–жували бўлинглар...» деб айтилган. Бу хатти–ҳаракатни бажаришнинг натижаси сифатида болалар туғилиши — аниқ иззат–икром кўрсатишдир. Шоҳ Сулаймон шундай айтган эди: «Набиралар — кексаларнинг тожу тахти, оталар ўғилларнинг шон–шуҳратидир» (Ҳикматлар Китоби 17:6).

Сизларнинг бир–бирингизга бўлган жинсий муҳаббатингиз натижаси бир умрга сизнинг ўғлингиз ёки қизингиз деб аталадиган қимматбаҳо ҳаёт эканлигини англашдан ортиқ қамраб олувчи туйғу бўлмаса керак. Албатта боланинг туғилиши ҳам, уни тарбиялаш ҳам бугунги кунимизда катта муаммолар билан бирга бўлмоқда. Лекин оилага эга бўлиш имконияти қандай ҳайратланарли имтиёз ва қандай иззат–икром! Болаларингиз жинсий муносабатларнинг Илоҳий ҳадяси туфайли дунёга келганлигини билиб қўйишсин.

Болалар шуни тушунишлари шарт: жинсий ҳаёт уларнинг каталарча ҳаёти ва вояга етган муносабатларига кўрсатилган иззат–эҳтиромдир. Улар Худо жинсий муносабатларни нима учун яратганини ва агар улар Унинг инъомидан тўғри фойдаланишни истаса, улар бунинг қоидаларидан тўғри фойдаланишлари кераклигини тушуниб олишлари зарур3. Худонинг ниятига кўра, жинсий муносабатлар инъомининг бир шарти бор, яъни айнан – Худо ўрнатган қоидаларга риоя қилиш. Бу қоидаларга риоя қилиш Худонинг мўъжизавий ҳадясининг барча устунликларидан лаззатланишни ваъда қилади, бироқ бу қоидаларни бузиш энг фожиали оқибатларни келтириб чиқаради. Мана шунинг учун ҳам, биз болаларимизни жинсий муносабатларнинг илоҳий мазмунига ҳурмат билан муносабатда бўлишни ўргатишимиз шарт.

ЖИНСИЙ МУНОСАБАТЛАРНИНГ МАҚСАДИ

Сизга аквариум балиғига бўйинбоғ тақиб сайр қилдириш, Шимолий қутбда хурмо кўчатини ўстириш ёки шунчаки одатдаги отвёртка билан хочсимон шлицли бурама михни қотиришга тўғри келганми? Ҳатто уриниб ҳам ўтирманг: шунда ўзингизга муаммо туғдириб олмайсиз. Нима учун? Чунки балиқлар парк хиёбонида сайр қилиш учун эмас, сувда сузиш учун яратилган. Токи балиқ ҳаётдан тўла баҳраманд бўлишни истар экан, Яратувчи томонидан ният қилинганидек, у яшаши шарт бўлган жойда яъни сувда яшаши керак. Хурмолар йил бўйи иссиқ бўладиган иқлимда ўсиш учун яратилган. Бу тропик ўсимлик. Уларга Яратувчи томонидан белгилаб берилганидек ҳаёт кечириш учун, хурмолар Шимолий қутб каби иқлимий ҳудудлардан иложи борича узоқроқ бўлиши керак. Ҳатто деворга бурама михни хочсимон шлиц билан маҳкамлашдек оддий вазифа ҳам, агар нотўғри отвёртка ишлатилса, бажарилиши қийин бўлган вазифага айланади. Энг кўп самарадорлик ёки яшашга лаёқатлилик учун ўсимликлар ва ҳайвонлар билан бир қаторда механзимлар ҳам уларнинг тузилиши ёки биологиясига қатъий риоя қилган ҳолда фаолият кўрсатиши керак. Худди икки карра икки тўрт бўлгани каби бу жуда оддий.

Болалар Худонинг ҳар бир лойиҳаси каби жинсий ҳаётнинг ўз мақсади борлигини ўзлаштириб олишлари шарт. Жинсий ҳаёт – эр–хотинларнинг романтик муносабатларини тобора кўпроқ мустаҳкамлашга, уларнинг муносабатларига қувонч ва жисмоний лаззатланиш бағишлашга ва бир ёки бир нечта фарзандли, муҳаббатга йўғрилган оила яратишга мўлжалланган хаёлий ҳадядир. Агар жинсий муносабатларнинг Илоҳий ниятига ҳурмат билан муносабатда бўлинса ва Худо ўрнатган қоидаларга риоя қилинса, у ҳолда жинсий алоқа!— ҳа–ҳа, тасаввур қилаверинг! — Худонинг энг яхши ижоди маҳсулларидан биридир.

Хўш, Унинг ниятига бизнинг ҳурматимиз қандай намоён бўлмоқда? Токи жинсий ҳаёт яқинлик, роҳатланиш ва наслни давом эттириш учун мўлжалланган экан, унда биз унинг барча устуликларидан қандай қандай қилиб максимал фойдаланишимиз мумкин? Жинсий ҳаётни маълум чегаралар ва қоидалар билан ҳимоя қилар экан, Худо жавобни назарда тутган. Биз, оталар, жинсий ҳаёт ҳадя этадиган энг кўп иззат–эҳтиром учун, болаларимиз умуман Худонинг ниятига ҳурмат билан муносабатда бўлишни ва Худо ўрнатган чегаралар ва қоидаларга риоя қилишни ўрганишини истаймиз.

ЖИНСИЙ МУНОСАБАТЛАРДА АХЛОҚИЙЛИК ЧЕГАРАЛАРИ

Олдинги бобларда Худонинг амрлари сиз билан бизнинг манфаатларимизни кўзлаши ҳақида бир неча марта гапириб ўтдик. Бу, албатта, ҳаётнинг жинсий томонлари ҳақида гап кетганда ҳам адолатлидир. Хуллас, биз билишимиз ва бузмаслигимиз керак бўлган чегаралар ва қоидалар доирасида нималарга йўл қўйса бўлади ва нималарга йўл қўйиб бўлмайди? Лекин бу саволга жавоб беришдан олдин, келинг, биз ҳақимизда ғамхўрлик қилиш ва бизни ҳимоя қилиш учун Худо бу чегаралар ва қоидаларни ўрнатган сабаб бўйича яна бир марта такрорлаб ўтайлик.

Худо сахий ва раҳмдил ҳимоячи сифатида намоён бўлган Забур 144–санони яна бир марта ўқиб чиқинг. Худонинг ғамхўрлиги ва ҳимояси Унинг жинсий ҳаёт соҳасини тартибга солувчи бир қатор талабларига риоя қилиш билан узвий боғланган. Авваламбор, биз ахлоқсизликдан узоқлашишимиз керак.

Калом никоҳда бўлмаган эркак ва аёл ўртасидаги ҳар қадай жинсий алоқани (яъни никоҳгача ва никоҳдан ташқари) ахлоқсизлик деб атайди. Муқаддас Китоб қуйидагиларга чақиради:

зинодан сақланиш...» (Ҳаворий. 15:29);
зинодан қочиш...» (1 Кор. 6:18);
зинокорлик қилмаймиз...» (1 Кор. 10:8);
зино ва ҳар қандай ифлослик ва шаҳватпарастлик сизлар учун ҳатто оддий йўл қўйиш деб аталмаслиги керак» (Эф. 5:3);
чунки Худонинг иродаси сизларга маълум бўлсинки, токи сизлар зинодан ҳаргиз сақланинглар...» (1 Фес. 4:3).

Жинсий ҳаёт соҳасида ахлоқий меъёрларга риоя қилиш (бу авваламбор, никоҳдан олдинги ва никоҳдан ташқари жинсий алоқа учун “тўхташ” белгиси) Худонинг ғамхўрлиги ва ҳимоясини кафолатлайди. Мана баъзи бир мисоллар:

...ДАН ҲИМОЯ	КАФОЛАТ
Айбдорлик ҳисси	Руҳий мукофот
Режалаштирилмаган ҳомиладорлик	Болаларни тарбиялаш учун қулай муҳит
Жинсий йўл билан юқадиган касалликлар	Руҳий хотиржамлик
Жинсий ночорлик	Ўзаро ишонч
Ҳиссий тушкунлик	Ҳақиқий яқинлик

Худонинг меҳрибонлиги ва ҳимояси орқали кафолатланган барча устунликлар никоҳдаги жинсий ҳаётни максимал ижобий қилади. Масалан, ўсмирлигимда мен никоҳга киргунча жинсий алоқалардан тийилиб туриш бўйича онгли танлов қилганман. Бу ҳолат ўз орзуимдаги қизни учратмагунимча ва унга уйланмагунимча ифффатни сақлаш, кейин эса унга бўлган садоқатимни бир умр сақлаш бўйича менинг ниятимни назарда тутарди. Дотти ҳам ўзига шундай мажбурият юклаганди ва иккламиз ҳам Худонинг жинсий муносабатларни тартибга солувчи амрларига итоактор бўлганимиз учун, айбдорлик ҳиссини билмаган бизлар бу муносабатлардан роҳатланаяпмиз.

Ҳали никоҳ тузилмай туриб ҳомиладор бўлиб қолиш билан боғлиқ азоблар бизларга ноатниш. Демак, биз фарзандликка олиш жараёни билан боғлиқ бўлган, одамни сарсон қиладиган оворагарчиликка ёки режалаштирилмаган ҳомиладорлик туфайли шоша–пиша никоҳ тузиш зарурати сабабли аламли чоп–чопларга ҳеч қачон дуч келмаганмиз..

Никоҳ тўшагида қандайдир таносил касаллиги юқтириб олишдан қўрқиш бизни сарсимага солмайди.

Биз жинсий ночорликдан хавфсирамаймиз, чунки иккаламиз ҳам бундай тажрибага эга эмасмиз, шунингдек, қандайдир таққослашлардан халосмиз. Тегишлича, биз ўзаро ишончдан тўла роҳатланишимиз мумкин.

Биз никоҳдан олдинги жинсий алоқа билан бирга кечадиган ҳиссий стресс ва никоҳдан ташқари жинсий алоқаларнинг йўлдоши бўлган хиёнат ҳиссидан холимиз. Натижада иккимиз ҳам, жинсий яқинлик билан бирга, алдаш ва “шкафдаги скелетлар”дан холи ҳиссий яқинликдан ҳузур қиламиз.

Худонинг ниятига кўра, жинсий яқинлик никоҳгача жинсий муносабатларни тақиқлаш ва никоҳдан кейин содиқликни сақлаб қолишни назарда тутувчи ахлоқий чегаралар доирасида эр–хотинлар учун мўлжалланган. Худонинг амрларига риоя қилиш бир–бирини севадиган эркак ва аёлга жинсий муносабатлардан тўла роҳатланишни кафолатлайди, лекин эр–хотинлар бу ахлоқий чегаралар нимани англатишини тушуниши ва уларни айнан ўзлаштириш маҳоратига эга бўлиши ҳаётий аҳамият касб этади. Гап шундаки, бундай чекловлар “йўқ” сўзини максимал узоқ муддатли эр–хотинлик муносабатлари учун қулай бўлган жавобга айлантиради, бу чекловларга риоя қилишни эса Худонинг ажойиб ҳадясига айлантиради.

Ахлоқий тозалик чегараси

Каломда айтилган: «Никоҳни ҳаммангиз эъзозланглар. Эр–хотинлик муносабатини беғубор сақланглар...»; «Сизларнинг муқаддас бўлишингиз Худонинг иродасидир. Шунинг учун жинсий ахлоқсизлик қилманг. Ҳар бирингиз муқаддаслик ва иззат–ҳурматга лойиқ тарзда ўзингизни тута билишингиз керак. Худони билмаган бутпарастлардай шаҳвоний ҳирсга қул бўлманг. Худо бизни ҳаром йўлдан юришга эмас, балки муқаддас бўлиб яшашга чақирди.» (Ибр. 13:4; 1Фес. 4:3–5, 7).

Ахлоқий тозалик — эр–хотинлик ҳаётида тақводорликни кафолатлайдиган ва бизни жинсий бузуқиликнинг салбий оқибатларидан ҳимоя қиладиган, Худо ўрнатган чегарадир. Ахлоқий тоза бўлиш нимани англатади?

Ўрамига “100% сутли шоколад” деб ёзилган шокладли конфетлар еганмисиз? Бир банка асал ҳақида нима дея оласиз? Баъзи ёрлиқларда: “Сунъий ширинликларсиз табиий асал” деган сўзларни ўқиш мумкин. “Юз фоизли” ёки “табиий” таърифли шоколад ёки асалга нисбатан бу маҳсулотларда ҳеч қандай аралашма йўқлигини ёки уларни бузадиган ёхуд уларни тоза шоколад ёки тоза асал деб аталиш ҳуқуқидан маҳрум қилувчи таъм сифатлари йўқлигини англатади.

Жинсий тозалик Худонинг ниятини ҳақоратлайдиган бирор чекинишларсиз “Худонинг азалий фикрига мос келадиган ҳаёт”ни назарда тутади. Жинсий муносабатлар Худо томонидан эр ва хотин ўртасида севги намоён қилиш сифатида ўйлаб топилган. Учичи жинсий шерик пайдо бўлиши билан, бу иттифоқнинг уйғунлигини бузиш эр–хотин иттифоқини ҳақоратловчи ва унинг тозалигини бузувчи ўша аралашма ҳисобланади. Агар ифлос тош бир стакан сувга тушириб юборилса, сув бегона аралашмалар билан ифлосланади, яъни нотоза бўлиб қолади. Бирор аралашма тушмаган бир стакан тоза сув — энг тоза бир стакан сувдир. Худо бизнинг жинсий ҳаётимиз энг мусаффо бўлишини истайди.

Худо жинсий муносабатларни никоҳгача иффатини сақлаган ва эндиликда бир–бирига садоқатини сақлаётган эркак ва аёл ўртасидаги мустаҳкам эр–хотинлик иттифоқи учун яратганини болалар билиб қўйишсин. Ҳа–ҳа, агар эр–хотиндан бири ёки иккаласи ҳам қонуний никоҳгача бўлган жинсий яқинликдан ўзини тийиб тура олмай, ўз бокиралигини сақламаган бўлса, ҳар қандай иттифоқнинг тозалиги бузилиши мумкин.

Жинсий тозалик талаби қаердан олинган? Худо тийнатининг ўзидан. Худо шундай дейди: «Муқаддас бўлинглар, чунки Мен муқаддасман”» (1Бут. 1:16) ва «Худога ... умид боғлаган ҳар бир одам Исо Масиҳ сингари пок бўлиши учун ўзини поклайди.» (1Юҳ. 3:3). Ўз табиатига кўра, Худо муқаддас ва тоза, «Унда ноҳақлик йўқдир» (Заб. 91:16). Никоҳга киргунларича ва ундан сўнг ҳам ўз жинсий тозалигини сақлар экан, Худонинг меҳри ва ҳимоясига сазовор бўлишини ва жинсий муносабатлардан азалдан Худо ўйлаб қўйган тўлалигича роҳатланиши мумкинлигини болалар тушуниб олишига ёрдамлашинг.

Содиқлиқ чегараси

Еттинчи амрда: «Зино қилма» (Чиқ. 20:14) дейилган. Токи никоҳдан ўтган экан, эркак ва аёл бевафолик қилмаслиги, бир–бирига содиқ қолиши зарурлигини Исо таъкидлаган. У: «Худо бирга қўшганни бандаси ажратмасин», деганди (Мк. 10:9). Худо Исроилга айтди: «Хотинидан нафратланиб, ундан ажрашган эркак ўз ҳимояси остида бўлган хотинига шафқатсизлик қилган бўлади... Шу боис ҳушёр бўлинглар, хиёнат қилманглар» (Мал. 2:16).

Тўй маросимида келин–куёв бир–бирига содиқликка қасамёд қилишади: «Бугун биз яхлит бирликка айландик ва мен токи ўлим бизни ажратмагунича сен билан касалликда ҳам, соғлиқда ҳам, бойликда ҳам қашшоқликда ҳам бирга бўлишга қасамёд қиламан. Сенга содиқ қолишга... сенинг камчиликларингни меҳр билан қабул қилишга, ғалабаларингдан қувониб, мағлубият пайтларингда сени қўллаб–қувватлашга қасам ичаман». Сени кимдир дунёдаги бошқа ҳамма одамлардан яхши кўриши ва сенга ўзининг бутун умрини бағишлашини англашдан кўра, бошқа ҳеч нарса бунчалик чуқур қониқиш келтирмаса керак. Садоқат – эр–хотин ҳаётида Худонинг иззат–эҳтиромини кафолатлайдиган ва бу турмушни жинсий бузуқиликнинг салбий оқибатларидан ҳимоя қиладиган чегарасидир.

Ўз эр–хотинлик ҳаётимнинг катта қисмида мен уйдан узоқда саёҳатда бўлдим ва бир неча марта Доттига хиёнат қилиш имконим ҳам бўлди. Бироқ садоқат, содиқлик ва ҳаётимдаги ягона севганимга берилганликни намоён қилиб, қирқ йиллик никоҳдаги умрим давомида ҳеч қачон гуноҳга берилмадим. Албатта, бунинг ҳаммасига Дотти сабабчи. Ва бу, унинг учун кўп нарсани англатади. Менинг хотинимга муносабатим унинг ўз қадр–қимматини англаш ҳиссини мустаҳкамлайди, унга ҳимояланганлик ва у чексиз севилганлиги ҳиссини ҳадя этади. Сайёрамизда уч миллиарддан ортиқ аёл бор, лекин менга фақат у керак.

Ҳар биримиз Худо томонидан кимгадир ягона бўлиш учун яратилганмиз. Бу хоҳиш Худонинг қалбидан келиб чиққан. Қонунлар китобининг 7 боб, 9 оятида: «Шундай қилиб, Эгангиз Худо ҳақиқий Худо эканини билиб қўйинглар. У содиқ Худодир! — деди Мусо исроилликларга, — Уни севадиган, Унинг амрларини бажарадиганларнинг мингинчи авлодигача аҳдини содиқ сақлайди» (Қонун. 7:9).

Севги муҳитидаги жинсий яқинлик

Худонинг ниятига кўра, жинсий яқинлик бир томондан ахлоқий тозалик, бошқа томондан садоқат шартларида мавжуд бўлиши кераклигини болаларга тушунтиринг. Бу шартлар эр–хотин жинсий муносабатларининг соғлом муҳитини кафолатлайди. Бу муҳит улар орасида алангаланган севгидир.

Масиҳий оилаларида тарбияланаётган болаларнинг кўпчилиги ушбу ахлоқий меъёрлар билан таниш. Агар сиз ўсмирнинг ота–онаси бўлсангиз, ишончингиз комил бўлиши мумкинки, ўсмир бола ёки қиз йўл–йўлакай жинсий яқинликка нисабатан енгилтак муносабат ва жинсий шерикни танлашдаги пала–партишлик – ёмон эканлигини айтиб беради. Сиз фарзандингиз бундай нуқтаи назар тарафдори эканлигидан фахрланишга ҳақлисиз. Бироқ битта “лекини” бор.

Яхши жамоатлар ёки масиҳий оилалардан чиққан болаларнинг кўпчилиги “ҳақиқий севги” ҳақида гап кетганда, ўз фикрларини ўзгартириб олишади. Бу ҳолатда “севги ҳамма нарсани оқлаши” сабабли, улар учун “никоҳгача жинсий яқинлик – йўл қўйса бўладиган нарса” бўлиб туюлади.

Қайсидир маънода ҳозирги ёшлар учун бундай фикр хос эканлигини айтганимда, мен кўп ота–оналарни ва жамоат раҳбарларини карахт қилиб қўяман. Лекин мен чиндан ҳам ҳақиқий севги барча нарсани оқлайди, деб ҳисоблайман. Ҳойнаҳой, гапни қаёққа бураётганимни тушунаётгадирсиз, чунки олдинги боблардан бирида биз севги деган тушунчанинг Каломдаги таърифини муҳокама қилдик. Муаммо шундаки, ўсмир йигитлар ва қизларнинг кўпчилиги севгини унчалик ҳам Каломдагидек таърифлашмайди, балки унга анча шубҳали андазалар, хусусан, севги ахлоқий тозалик ва садоқат чегараларини менсимайдиган жинсий яқинликка йўл қўядиган андазалар билан таъриф беришади.

Эслатиб ўтаман, биз севгини, одам нафақат ўзининг, балки бошқаларнинг ҳам хавфсизлиги, бахти ва фаровонлигини қадрлаш сифатида таърифладик. Худо режасидаги Жинсий муносабатларга – ҳурмат билан муносабатда бўлишни, одамларга соф севгини кўрсатиш кераклигини, шунингдек, жинсий муносабатлар ахлоқий тозалик ва содиқликдан иборат эканлигини болаларга тушунтириб қўйинг. Худонинг амрларига итоат қилиш уларнинг хотиржамлигини таъминлаш ва уларни кулфатдан асрашга қаратилганини болалар тушуниб олишига ёрдамлашинг. Севги — ҳақиқий севги! — никоҳдан олдинги жинсий алоқадан тийилиш ва севишганлар никоҳга кирганидан кейин ахлоқий тозаликни сақлашдир. Шундай экан, шу муносабатдаги ҳақиқий севги ҳамма нарсани оқлайди.

Бундай севгининг манбаи ким экан? Албатта, Худо. Чунки “Худо севгидир” (1Юҳ. 4:8). Севгининг Илоҳий таърифи севилган одамни зарардан ҳимоя қилади ва унга хотиржамликни кафолатлайди. Худонинг севгиси сахий, ишончли, ҳимоя қиладиган, содиқ ва абадийдир. Ҳақиқий севгининг устуворлиги севган кишингиз ҳақида ғамхўрлик қилиш ва уни ҳимоя қилиш бўлгани боис, Худонинг севгиси унинг хавфсизлиги, бахти ва хотиржамлигига зарар етказадиган ҳеч нарсага йўл қўймайди4.

ИККИ ОҒИЗ ГАП У ЁҚДА, ИККИ ОҒИЗИ БУ ЁҚДА

Мен “жиддий суҳбат” тажрибасини тамғалашдан гап бошлагандим ва бу мавзуга бағишланган ахборотни болаларга аста–секин ва меъёри билан, лекин мунтазам бериб боришни маслаҳат қилгандим. Ҳақиқий севги нима эканлигини ҳал қилишга уринганимизда, Саккизинчи бобда мен, болалар билан севги ва романтик муносабатлар ҳақида гаплашишнинг ажойиб имконияти сифатида тўйлар ва юбилейлардан фойдаланишни таклиф қилгандим. Дарвоқе, бу уларга жинсий муносабатларнинг Илоҳий нияти ҳақида озроқ маълумот беришнинг қулай имкониятидир. Мана, оилавий тантаналардан фойдаланиб, болаларга жинсий муносабатларнинг Худо томонидан қилинган ниятини муваффақиятли сингдиришнинг бир нечта усулларини кўрсатиб ўтаман.

Ўз тўйингизга бир неча йил бўлганини болаларингиз билан бирга нишонланг. Тўйнинг йиллигини нишонлаш — ахлоқий тозалик ва содиқлик қандай қилиб сизнинг олавий хотиржамлгингизни сақлаб қолгани ва биз ҳозир муҳокама қилаётган соҳада муваффақиятга эришишингизни кафолатлагани болаларга айтиб беришнинг энг қулай имкониятидир. Бундай йилликларни оилавий тантанага айлантиринг. Турмуш ўртоғига содиқлик сиз учун қанчалик муҳим эканлигини болалар билиб қўйишсин. Никоҳ мажбуриятлари хотинингиз билан муносабатларингизга қандай таъсир кўрсатганини болаларга айтиб беринг. Сизнинг оилавий ҳаётингизга севги, содиқлик ва ахлоқий тозалик келтирган устунликларни улар қанчалик кўп кўришса, сизнинг сўзларингизга шунчалик кўп ишонишади.

Кичкинтойларнинг (олти, беш ва ҳатто тўрт ёшдаги болалар) Каломдаги муҳаббат, ахлоқий тозалик ва эр–хотин садоқатини тушунишга қодирлигига етарлича баҳо бермасдан бўлмайди. Болаларга тушунишга ёрдам бера туриб, уларнинг келгуси жинсий бокиралига мустаҳкам пойдевор қўйишнинг ажойиб имконияти сизга берилмоқда. Рафиқангизга муҳаббатингизни тушунтира туриб, унга худди ўз танангизга бўлгани каби эҳтиёткорона ғамхўрлик қилишингизни болаларга айтишингиз мумкин. Эр–хотин садоқатини тушунтириш учун, берилган ваъдани бажариш мисоли тўғри келади. Эр–хотин садоқатини тушунтирар экансиз, сиз қуйидагиларни айтишингиз мумкин: «Мана нима учун мен қандайдир бошқа она эмас, сизларнинг онангиз билан яшаяпман». Ўз ҳаётингизни уларнинг онасига бағишлаганингизни ва фақат ягона унгагина содиқ эканлигингизни болаларага иложи борича эртароқ тушунтириш мумкин. Уларнинг гормонлари туғёнга келишни бошлаганда, сизнинг шахсий намунангиз ва гувоҳлигингиз ўзини уч бора оқлайди.

Қариндошларингиз ёки дўстларингизнинг тўй тантаналаридан фойдаланиш имконини қўлдан чиқарманг. Бутун оилангиз билан уларникига боринг, бу тадбирлардан ахлоқий тозалик ва содиқликнинг Илоҳий чегаралари ҳақида болаларга эслатиш учун фойдаланишни эсдан чиқарманг. Болалар тўй маросимининг маъносини тушунаётганига ишонч ҳосил қилинг. Садоқатни сақлаш ҳақида эр–хотин қасамёди бир умрга, бир марта берилишига болаларнинг эътиборини жалб қилиш учун тўйнинг бошида ва охирида вақт ажратинг. Келин–куёвлар имзо чеккан никоҳ мажбуриятларининг нусхасини топинг ва уларни кичкина болалар билан бирга ўқиб чиқинг. Ўсмирлар бундай биргаликда ўқишда иштирок этишлари даргумон, лекин кичкинтойлар учун бу анча қизиқарли бўлади. Тўйлар — муҳаббат ва жинсий яқинликнинг илоҳий мазмуни ва севги ҳамда жинсий яқинлик Худонинг тийнатини қандай акс эттириши ҳақида болаларга эслатиш учун энг мақбул вақтдир.

Масалан, телевидение томонидан тақдим этиладиган имкониятлардан фойдаланинг. ОАВнинг янгиликлар тасмалари томонидан ҳам, кўнгилочиш саноати томонидан ҳам шакллантирилган муҳаббат ва жинсий муносабатлар ҳақида болаларнинг бузилган тасаввурларини тўғрилаш учун ҳар қандай имкониятлардан фойдаланинг. Уйда болаларингиз билан телевизор орқали ёки бирор кинофильм кўраётганингизда севги ва жинсий яқинликнинг Худо томонидан ўрнатилган андазага тўғри келмайдиган бирор нарсани кўриб қолсангиз, болалар билан Худонинг амрларига итоаткорликнинг устунликларини муҳокама қилинг. Агар болаларингиз жинсий муносабатларнинг Илоҳий мазмуни орқали ҳаётга қарайдиган бўлса, ўсмирларингиз кино қаҳрамонлар учун бу устунликларни белгилашда қанчалик синчков эканлигини кўриб, ҳайратга тушасиз.
Тарбиянинг бошқа афзалли воситаларидан фойдаланинг. Ўз фарзандларига жинсий муносабатлар бўйича Муқаддас Калом нуқтаи назарини тушунтирмоқчи бўлган ота-оналарга ёрдам берадиган кўплаб китоблар, компакт-дисклар ва DVD-лар мавжуд. Ушбу боб мен Дотти билан ҳамкорликда ёзган “Фарзандларингиз билан жинсий алоқа тўғрисида очиқ суҳбат” номли китобидан олинган. Ушбу китобда болалар билан жинсий муносабатларни муҳокама қилиш ва болаларга ҳаётнинг ушбу соҳасида Худонинг режасини ҳурмат қилишни ўргатиш ҳақида батафсил маълумотлар берилган. Шунингдек, мен “Яланғоч далиллар: жинсий алоқа, севги ва муносабатлар ҳақида ҳақиқат” номли китобни, CD ва DVD серияларни тайёрладим*.

Бошқа манбалардан ҳам фойдаланинг. Маҳаллий масиҳий адабиётлар китоб дўконига киринг, у ердаги каталогларни кўриб чиқинг ва қандай ўқув дастурлари таклиф қилинаётганини аниқланг. Худонинг жинсий муносабатлар ҳақидаги ниятини фарзандларига таништиришни истаганлар учун кўплаб ажойиб воситалар мавжудлиги сизни ҳайратда қолдиради.

* Ушбу манбаларни www.josh.org шахсий веб-сайтимда кўришингиз мумкин. – Муаллиф изоҳи.

Книга на узбекском языке - 10 ОБЯЗАТЕЛЬСТВ ОТЦА. Как сделать свое влияние на детей глубоким и плодотворным
Автор: Джош Макдауэлл

Если вы отец — молодой, старающийся не заснуть на работе из-за хронического недосыпания, или бывалый, закаленный многолетними родительскими коллизиями, — эта книга для вас! Книга знаменитого американского проповедника Джоша Макдауэлла рассказывает о тех обязательствах, которые автор взял на себя перед Богом, своей семьей и самим собой ради того, чтобы воспитать в своих детях почтение к Господу и родителям. Практические рекомендации, которые автор дает на основе личного опыта и библейской мудрости, будут полезны и молодым, и бывалым отцам, желающим сделать свое влияние на детей глубоким и благотворным. В конце нее читателей ждет бонус: тест на определение основных эмоциональных потребностей.

Содержание: Предисловие
Глава 1. Так что же делать отцу?
Глава 2. Первое обязательство. Постараться всегда с любовью говорить ребёнку истину
Глава 3. Второе обязательство. Постараться нести ответственность не за ребёнка, а перед ним. Часть первая
Глава 4. Второе обязательство. Постараться нести ответственность не за ребёнка, а перед ним. Часть вторая
Глава 5. Третье обязательство. Постараться быть ребёнку примером для подражания
Глава 6. Четвёртое обязательство. Постараться объяснить ребёнку, Кто такой Бог и на кого Он похож
Глава 7. Пятое обязательство. Постараться научить ребёнка не быть эгоистом
Глава 8. Шестое обязательство. Постараться объяснить ребёнку, что такое настоящая любовь
Глава 9. Седьмое обязательство. Постараться научить ребёнка отличать добро от зла
Глава 10. Восьмое обязательство. Постараться объяснить ребёнку Божий замысел интимных отношений
Глава 11. Девятое обязательство. Постараться объяснить ребёнку, почему мы верим в то, во что мы верим
Глава 12. Десятое обязательство. Постараться воспитать в ребёнке благодарное сердце
Послесловие. "Я сделаю всё возможное"
Тест на определение эмоциональных потребностей
Примечания