Пол Эстебрукс. Ҳаёт бўронларига бардош беринг - (5-боб) Китоб Ўзбек тилида
Hayot bo‘ronlariga bardosh bering (Pol Estebruks) O‘zbek tilida Audiokitob
МУНДАРИЖА
Кириш
I БЎЛИМ. ХОЧ
Биринчи боб. Бизнинг ажойиб Қутқарувчимиз
Иккинчи боб. Бизнинг ажойиб чақириғимиз
Учинчи боб. Қувғинларга бўлган реакция
II БЎЛИМ. ЖАМОАТ
Тўртинчи боб. Жамоат ўзи нима
Бешинчи боб. Худо ҳақоратланмайди
Олтинчи боб. Тирик жамоат
Еттинчи боб. Масиҳий оила
III БЎЛИМ. НИЗО
Саккизинчи боб. Душманни билиш
Тўққизинчи боб. Душман стратегияси
Ўнинчи боб. Шайтоннинг жонни вайрон қилувчи ҳаракатлари
Ўн биринчи боб. Руҳий жанг
IV БЎЛИМ. ИМКОНИЯТЛАР ВА MАНБАЛАР
Ўн иккинчи боб. Худо берган барча қурол-аслаҳалар
Ўн учинчи боб. Худонинг мадади: Муқаддас Руҳ
Ўн тўртинчи боб. Худонинг мадади: Муқаддас Китоб
Ўн бешинчи боб. Худонинг мадади: Ибодат
V БЎЛИМ. ТАЙЁРГАРЛИК
Ўн олтинчи боб. Солиҳликда улғайиш
Ўн еттинчи боб. Мулоқот орқали намоён қилинган севги
Ўн саккизинчи боб. Сабр-қаноат ва насиҳат
Ўн тўққизинчи боб. Кечирим ва иноят
VI БЎЛИМ. Ғалаба
Йигирманчи боб. Тантанавор ғолиблар
Бешинчи боб
ХУДО ҲАҚОРАТЛАНМАЙДИ
Бутун борлиқни Унинг оёқлари остига тобе қилди. Уни бутун борлиқдан юқори қўйиб, имонлилар жамоатига бош қилиб қўйди. Имонлилар жамоати эса Масиҳнинг бадани бўлгани учун, У каби тўкис–тугалликка эга. Чунки Масиҳ бутун коинотни тўкис–тугал тўлдириб туради.
Эф. 1:22–23
Рене бурчакка ўгирилишдан олдин атрофга диққат билан назар ташлади. У ҳеч қандай кузатувни сезмади. Ёш йигит пешонасидаги терни артиб, соатига қаради. Белгиланган муддатгача яна беш дақиқа бор эди. Роппа–роса 7:14 да катта дарвозага келиб туриш мақсадида квартални яна бир айланиб чиқди. У қўнғироқ тугмасини уч марта босди: қўнғироқ овози қисқа... узун... қисқа эди. Бу имондаги биродари қўнғироқ қилганини кўрсатувчи қўнғироқнинг ўзгартирилган коди эди. Эшик очилиб ёпилгунча, Рене ичкарига кириб улгурганди. Икки соатдан кейин уй ертўласида бир неча юзлаб имонлилар йиғилишди.
Рене қолганларни бемалол кутган ҳолда ўтирарди. У, биргаликда Худога топиниш мақсадида кичик дўконнинг орқа хонасида ҳар ҳафта йиғилган Хитойдаги имонлиларнинг кичик гуруҳи ҳақида журналда ўқиганини эслади. Ўша пайтлар ёвуз маданий инқилоб вақти эди. Дўконга келган бегона кишилар имонлиларни эшитиб қолиши мумкин эди, шунинг учун, улар биргаликда ичларида ҳамду сано "куйлардилар". Кимдир шивирлаб мадҳий номини айтар ва барча жим бўлиб лабларини қимирлатар, сўзларни ва қўшиқ оҳангини хаёлан фикрида ўтказишарди.
Рене, чўпон Валлининг: “бизнинг жамоат бамбук пардасига ўралган имонлилар каби яшириндир, фақатгина фарқи шундаки биз Худони бор овоз билан улуғлай оламиз, чунки бизнинг деворларимиз ҳеч қандай товушни ўтказмайди. Бизни, ҳаттоки энг яқин қўшни ҳам эшита олмайди”, — деган гапларини эслаб, қаттиқ кулиб юборди.
Бир минг тўрт юз йилдан кўпроқ вақт давомида расмий масиҳий жамоат бўлмаган мамлакат, Саудия Арабистонидаги жамоат гуруҳлар ҳақида ҳикоя бу. Шунга қарамай, бутун мамлакат бўйлаб, кўплаб имонлилар ҳаётига катта хавф туғдириб, яширин учрашарди. Ғарбда кўп ҳолларда эътиқод ўз ифодасини расмий тан олинган жамоатларда намоён қилади, шунинг учун имонлилар ўз эътиқодини намоён қилишнинг фақат шундай усули билан танишдир. Лекин, бу шакл биринчи галда, ҳукумат тепасига яккаҳоким тизимидагилар ўрнашса ҳужумга дучор бўлади. Бундай жамоатлар душманлик муҳитида яшаб кетиши қийин. Келинг, бу воқеага агарда биз, бизга масиҳий сифатида босим ўтказишга уринаётган ҳукуматнинг қўл остида қолганда, қандай йўл тутишимиз ҳақида бошқа вариантларни кўриб чиқайлик.
МАҲАЛЛИЙ ЖАМОАТ ВА ҲУКУМАТ ОРАСИДАГИ ЎЗАРО МУНОСАБАТЛАР ШАКЛЛАРИ
Жамоатлар мавжудлигига чек қўйиш ва ўз эътиқодини йўқ қилишга ундовчи ҳукумат босимига бўйсуниш мумкин. Албатта, ҳеч қайси ҳақиқий масиҳий бу йўлни танламайди. Лекин, кўплаб масиҳийлар айнан шу йўлдан, вазиятга бўйсуниш йўлидан кетдилар, тақчил (кризис) вазият келганда, улар бунга тайёр бўлмаган бўлиб чиқди. Агарда биз, Исодаги ҳолатимизга асосланиб фикр юритмасак ва аввалдан Унинг бошқарувига тўлиқ бўйсунишга қарор қилмасак ва биз ўзимизнинг энг эзгу ниятларимизга қарамасдан охири вой ҳолга келиб қоламиз.
- Тартиблар билан бирга мавжуд жамоат
Ўз жамоатимиз билан бирга биз одатий ҳаёт тарзини бошдан кечирамиз, бир вақтнинг ўзида биз ҳукуматнинг барча талабларига ҳам бўйсунамиз. Ўтган сабоқларда биз қарши кайфиятдаги ҳукумат доимо жамоатга нисбатан чеклашларни мустаҳкамлаши ҳақида гапиргандик. Заиф, кучсиз жамоатларга, одатдагидай, мавжуд бўлиб қолишига рухсат этади.
Тартиблар билан бирга мавжудлик ғоясини танловчи жамоатлар ҳукумат тарғиботининг қуролига айланиши мумкин, бироқ расмий жамаот етакчилари кўпинча бошқа танловни танлай олмайди. Улар ҳукумат билан ҳамкорлик қилишига тўғри келади, ё бўлмаса, улар ҳибсга олинади. Айнан давлат ҳокимияти мазкур жамоат яшаши ё йўқлигини ҳал қилади. Ишончингиз комил бўлсин, агарда Ҳукумат у ёки бу жамоатга чидаётган бўлса, у жамоат ҳукуматнинг қандайдир репрессив мақсадларини ошираётганлигини англатади. Бундай жамоатнинг барча турларига ҳукумат ўзининг вакилларини юборади ва улар фаолиятидан ўз фойдаси учун фойдаланади.
Жамоат шундай вазиятда қоладики, бунда, Жамоат Инжил таълимотига содиқ қолиб, уни ўраб турган дунёга нисбатан гувоҳлигини йўқотмай, ҳукумат кўнглини олиш керак бўлади. Одатда ҳамкорликда иш тутиш сиёсатини танлаганлар ҳам ҳукуматнинг, ҳам бошқа масиҳий гуруҳларнинг шубҳаси остида қолади. Бу ҳақиқий масиҳийлар учун жуда қийин вазият, бироқ жамаот шу тарзда оммавий йиғилиш ва гувоҳликни давом эттиришга имкон топади. Биз ўз ибодатларимиз билан бундай жамоатни қўллаб–қувватлашимиз керак ва Худодан жамаот гувоҳлигини пок сақлашни ва уни бошқа масиҳийларга тўсиқ бўлишига йўл қўймаслигини сўрашимиз керак.
- Эътироз билдирувчи жамоат
Душманлик муҳити шароитида жамаот танлаши мумкин бўлган яна бошқа вариант эътироз сиёсатидир. Бундай жамоат ҳукуматда турган тартибга очиқдан очиқ қарши туришга интилади. Агарда ҳукумат ҳар бир йиғилиш ўтказиш учун аввалдан олинган рухсатни талаб этса, унда масиҳий бу таъқиқни бузади ва “ноқонуний ” йиғилишлар олиб боради. Агарда ҳукумат жамоат биноларини эгалласалар, имонлилар ўз йиғилишларини очиқ ҳавода ўтказишади. Йигирманчи аср жамоатининг кўплаб озор чекувчилари шундай гуруҳлардан чиққан. Улар ҳукуматга қарши чиқиш қарорини қабул қилдилар ва бунинг учун тўлиқ тўлов беришга тайёр эдилар. Биз кўнгилсиз шароитларда мардона туриб берувчи, жасурлиги бор масиҳийлардан ғурурланишимиз даркор, шунга қарамай, бундай қарама–қаршиликка маълум шартларни сақлаган ҳолда рўбарў бўлишга тўғри келади:
- Агарда ҳукумат чеклашлари қатъий хусусиятга эга бўлса ва ҳукуматнинг узоққа борувчи режалари билан боғлиқ бўлмаса, бундай намойиш жамоат аҳволини ижобий ўзгаришига олиб келади. Шунга қарамай, коммунистик мамлакатларда бундай сиёсат борасида гап ҳам бўлиши мумкин эмас. Қарама–қаршилик қандайдир даражада ҳукумат сиёсатига таъсир қилиши мумкин, лекин қатъий тартибдаги ҳукумат узоқ вақт давомида масиҳийларга чидаш беролмайди (масалан, Эфиопияда бўлгандай).
- Агарда аҳолининг катта қисми масиҳий бўлса ва жамоат эътирози кўпчиликнинг қўлловига эга бўлса, ҳукумат муросага келишга мажбур бўлади (Польшадаги воқеаларни мисол қилиш мумкин).
- Агарда масиҳийлик мамлакатда бир неча ўн ва юз йиллар мавжуд бўлса ва унинг қонуниятлари имонлиларга кенг миқёсда маълум бўлса, жамоатдан ҳукумат олиб ташлаган етакчилар ўрнига оддий имонлилар жойлашиши мумкин, эътироз жуда узоқ вақтга чўзилиши мумкин (собиқ Совет Иттифоқидагидай).
Кўплаб Осиё ва Яқин Шарқ мамлакатларида ушбу эътироз усулини қўллашга, жамоатга имкон берувчи юқорида келтирилган учта шароит мавжуд эмас.
Кўпгина мамлакатларда эътирозкор жамоат ҳукумат тепасига аксилмасиҳий кучлар келгандан кейин фақатгина оз вақт чидаб тура олади, аммо бу ҳолда ҳам эътирозкор жамоат дунёга ажойиб гувоҳлик тақдим қила олди.
Мьянмада (авваллари Бирма деб танилган) масиҳий ҳаракати ўзида кучли озчиликни мужассам қилди, чунки у ҳозиргача фаолият кўрсатмоқда. Ҳукумат ўз давлатини социалистик деб атайди. Мьянмада масиҳийларга кучли босим ўтказишади, баъзи жамоат етакчиларини ҳибсга олишади, чунки масиҳийлар ҳукуматга ёв бўлган кучларга қўшилганмиш.
1990 йиллар охирида Колумбиянинг имонлилари, кураш қайнаган жойда ўттиз олти чўпон ўлдирилгани ва уч юздан ортиқ жамоатларнинг мажбурий равишда ёпилганини фош қилдилар. Яна эллик беш чўпон ўз жамоатлари ва уйларини ташлаб кетишга мажбур бўлишди. Мингта масиҳий бошпанасиз қолишди.
- Яширин жамоат
Баъзан, масиҳийлар анъанавий, расмий тан олинган жамоатларда имонларини ифода қилишнинг иложи йўқ деб ўйлашади ва ўшанда улар “яширинишга” қарор қилади. Бу анча хаёлий қарор бўлиб кўриниши мумкин, шунга қарамай, бундай жамоатлар узоқ вақт давомида қатъий қувғин шароитида яшаб қолади. Ҳукуматлар камдан-кам кичик гуруҳдан тузилган кишилар йиғилишига эътибор қилади. Кўпинча, “уй жамоатлари”, “кичик жамоатлар” ёки “оилавий жамоатлар” кўп вақтлар яширин қолиши мумкин ва ҳаттоки уларни фош қилганда ҳам қайтадан йиғилиб олишлари мумкин. Бу кичик гуруҳлар жамоат вазифаларини бажариш учун қисқа вақтга йиғилиши мумкин.
Хитой масиҳийлари бу хилдаги масиҳийча ҳаётнинг кўплаб ажойиб мисолларини келтира олади. Қийин йилларда улар масиҳийча мадҳияларни овозсиз "куйлаганда", тинч йиғинда ёки даладаги учрашувда бир-бирини бош ирғаб қўллаб–қувватлашни ўргандилар. Баъзан улар бошқа одамларга нисбатан намоён бўлган ғамхўрлик ва севгисидан бир-бирини таниб оларди. Улар, дўстлар ва яқинлари уларни “излай” бошлаши учун, ҳаётида шундай тинчлик порлаши учун ибодат қиларди ва ўшанда улар Масиҳ Хушхабарини барбод бўлаётган дунё билан баҳам кўриш имконига эга бўлади.
Табиийки, яширин масиҳийлар, агарда фош қилинса, таъқибга тайёр туришлари лозим. Уларнинг имондаги осойишта ҳаёти бу ҳолатга тайёрланишга имкон беради. Агарда яширин жамоат расмий жамоатларда қабул қилинган йиғилиш ўтказиш усулларидан бош тортса, унда ҳукумат бундай жамоатни йўқ қила олмайди. Мисол учун, Шанхайда уй жамоатлари ҳаракати бугунги кунда йигирма минг гуруҳгача ошди.
Гуруҳлар кичик бўлиши мумкин ва Муқаддас Руҳ имонлиларни жамоатга қандай бирлаштиришига қараб, улар иккига бўлиниши керак. Ҳаммасидан қулайи гуруҳ яқин яшайдиган жойлардан келган одамлардан тузилгани маъқул. Агар гуруҳни фош қилишса, унинг ноқонуний йиғилиши таъқиқланади, бунда, имонлилар шунчаки тарқалиб кетади ва бошқа жойда тўплана бошлашади.
Яширин жамоат фаолиятининг анча жиддий чекловларидан бири ўраб турган дунёдаги оз кишиларгина ундан Масиҳ тўғрисида эшитиши мумкин. Яширин жамоат фақатгина қисман Масиҳ ҳақида гувоҳлик бериши мумкин бўлган бар пайтда, эркин дунёда масиҳийлар барча имкони бор нарсаларни хушхабар учун қўллашлари мумкин, мисол учун Ҳалқаро масиҳийлар радиоси, у Хушхабарни чегара ортидаги қатъий тартибдаги мамлакатларга етказади.
Яширин жамоат Инжилий қонуниятларга мувофиқ ҳаракат қилади, бироқ у буни яширин бажаради. Бундай йўл танлашни қўрқоқлик деб аташ мумкинми? Балким, масиҳийлар учун “қатъий туриш” ва барча таъқибларга чидам бериши лозимдир? Эҳтимол. Аммо, биз Муқаддас Руҳ бир мамлакатнинг ўзидаёқ турли одамларни турли йўлларга бошлашини тушунишимиз даркор.
- Жамоатга таҳдид ва унинг ёлғондакам эркинлиги
Баъзи жамоатлар нисбатан эркинлик шароитида яшайди, шунга қарамай уни таъқиб қилишади. Бу ҳолда биз юқорида гапирган уч шартнинг энг турли бирикмасини кўрамиз. Шундай ҳоллар бўладики, Жамоатнинг Ҳукумат кўз ўнгида яшаши, асло унинг Ҳукумат билан муросага келганлиги ёки ундан чекинаётганлигини билдирмайди. Бошқа ҳолларда жамоат, Ҳукумат унга ўтказаётган босимига қарши эътироз кўрсатиши мумкин. Қутилиб бўлмас таъқибларга тайёрланиш, агарда уларни очиқчасига амалга оширганда таъқибга сабаб бўлувчи ўша вазифаларни амалга ошириш мақсадида яширин жамоатга ўтишга жамоат қисми мажбур бўлиб қолган пайтлари ҳам бўлади.
Бундай вазиятлар масиҳий жамоатлар бўлган ва дин эркинлиги расмий рухсат этилган, лекин аслида жамоатга ҳар тарафдан босим ўтказувчи кўпгина мусулмон мамлакатларида ҳам рўй беради. Жамоат, унга нисбатан қўйилган чекловларга қарши қаттиқ эътироз билдириши мумкин. Айни вақтда жамоатнинг ҳуфёна ҳаракатларини, ҳотиржамлик билан уларни хавф остига қўймай (масалан атрофдаги мусулмонлардан), янги шогирд орттириш ва тарбиялашга диққатини қаратиши мумкин.
Непалда вазият умуман бошқача. Бу мамлакатдаги давлат дини индуизм ҳисобланади. Масиҳийлигу назарий тарзда рухсат этилади, аммо имонлиларга индусларни масиҳийликка олиб келиш таъқиқланган. Авваллари янги имонга келган масиҳийлар ва уларнинг устозлари, агар ҳукумат уларнинг имонга келганини исботлаб берса, олти йил қамоқда ўтиршига тўғри келарди. Непал масиҳийлари кўп йиллар давомида бундай чеклашларга қарши эътироз билдириб келишар ва бу қонунларни айланиб ўтишга ҳаракат қалишарди. Шунга қарамай, 1990 йилларда масиҳий жамоати етмиш мингдан тўрт юз минг одамгача ўсди. Непал пойтахтида яшовчи бир непал масиҳий чўпонининг фикрига кўра, бу ҳайратомуз ўсиш деярли олти марта таъқибнинг янги тўлқинини келтириши керак. У таъкидлайдики: “Энди таъқиб уч тарафдан — индус фундаменталистлари, маоист инқилобчилари ва бюрократлар тарафидан келяпти”
Бундай жамоат, шунингдек, баъзан уларни мавжудлиги шартлари ўхшашлиги сабабли “болқон туридаги жамоатлар”деб аталадиган ёки “колумбия” жамоатлари деб аталадиган жамоатлар қаторига тегишли бўлади. Айнан Болқонда ва Колумбияда жамоат етакчилари ва жамоат аъзолари ҳукумат жангчилари, қўзғолончилар, озод қилувчи қўшин ва наркосавдогарлар ўртасидаги урушнинг кесишган олови остида қоладилар ва ҳар бир тараф дин соҳасида назоратни қўлга олишга интилади. Агарда жамоат фақатгина ёлғиз Худога содиқликни сақлаб қолса ва кимнидир томонига оғишдан бош тортса, у барчанинг душманига айланади.
1999 йил россия федерал қўшинлари киргунча Чечня анархия давлатига айланаётганди. Икки тарафнинг ҳам асосий савдо юмуши натижада уларни сотиб олиш шарти билан одамларни ўғирлаш бўлиб қолди. Масиҳийлар жамоатнинг “чуқур кистаси” туфайли стратегик мўлжалга айланди. Одам ўғирловчилар Грознийда камида икки чўпонни бошидан жудо қилди, эҳтимол, улар Ғарбдан инсонпарварлик ёрдами билан бандитларни таъминлаш ишига қатнашишдан бош тортгани боисдир.
Ҳукумат аралаша олмай, зўровонликни тўхтатишга на куч, на ҳокимиятга эга бўлмаган мамлакатларда, рақобатчил гуруҳлар жамоатлар устидан назорат учун курашаверади ва жамоатлар “болқон” ёки “колумбия”дагиларга ўхшаб азоб чекмоқда.
ЖАМОАТНИНГ ЭГИЛУВЧАН СИЁСАТИ
Луқо хушхабарининг 9–бобида Исога шогирдлари юзланиб, улар Исо номидан хизмат қилган, аммо гуруҳига тегишли бўлмаган одамларни учратганини айтиб шикоят қилишади. Шогирдлар бундай одамларга хизматни ман қилишди, лекин Исо: “...ман қилманглар, чунки сизга қарши эмас экан, улар сизлар билан”, — деди (Лқ.9:50). Бутрусга бу сабоқни ўзлаштириб олиш қийин бўлди. У: “...Худонинг юз–хотир қилмаслигини, балки Ундан қўрққан ва тўғрилик ила иш тутган ҳаммани миллатига қарамай қабул қилишини мен энди чинакамига тушундим” (Ҳав.10:34–35), дея олишидан олдин Худо унга аниқ ваҳий ва ҳаёжонли кечинма берди.
Ҳаволий Павлус бу фикрни Римликларга Мактубнинг 14–бобида ривожлантирди. У ўз таълимотини ушбу мавзуга жамлаб, қуйидагиларни айтди: “сен кимсан, бегона балиқни ҳукм қилгувчи “... Нима учун биродаринг ҳукм қиласан? “...” биз баримиз Исо ҳукмида бўламиз (Рим.14:4, 10). Павлус “нотўғри” сабабга эга бўлган, аммо Хушхабарни тарқатишда давом этган бошқа одамлар ибодатини қўллади”. Битик яққол шуни ўқитадики, унга кўра Исо Танасида жамоатни турли йўллар билан бошқарсада, ҳар хил етакчилар туфайли бўлиниш бўлмаслиги керак (қ. 1. Кор.1:11–17). Биз ниҳоятда эҳтиёткор бўлмоғимиз лозим ва улар Худога биздай хизмат қилмагани туфайли имонлиларни рад қилмаслигимиз даркор. Агарда биз, Худо бизга ишониб топширган ишни бемалол бажарсак, бошқалар ўз хизматида Худо раҳнамолигини қандай ҳис қилишидан безовта бўлишимизга ўрин қолмайди.
Энди, келинг, Инжилда тақдим қилинган, одамларнинг таъқибга бўлган турлича муносабатларини кўриб чиқамиз:
- Шомуил. Худо бўлғуси шоҳни мойлашни буюрганда, Шомуил қўрқди. Ўшанда Худо унга ёлғон билан гуноҳ қилмаган ҳолда буни қандай қилиб сирли амалга ошириш мумкинлигини кўрсатди (қ. Шоҳ. 16:1–5).
- Илёс. Бир куни у шоҳга мардона қарши турди (қ. 3–Шоҳ. 17:1). Бошқа вазиятда Худо уни қочишга ва душманлардан бекинишга буюрди (қ. 3–Шоҳ. 17:3).
- Эстер. У шоҳдан яҳудий бўлганлигини яшириб малика бўлди. Вақти келганда у ўз ҳаётини хавфга қўйиб, ўз халқига муҳим хизмат қилди (қ. Эсф. 7:1–4).
- Дониёр. Ўзининг учта дўсти билан у ўлимни менсимасдан шоҳга дадил қарши чиқди, аммо Худо уни ҳимоясига олди (қ. Дон. 3–6).
- Исо. У яҳудий ҳукмдорларидан қочди ва ҳатто бир куни улардан яширинди (қ. Юҳ. 8:59; 11:54).
- Бутрус ва Юҳанно. Ҳукумат вакиллари Хушхабарни воизлик қилишни ман қилдилар, шунга қарамай, улар бўйсунишдан бош тортдилар (қ. Ҳав. 4:18–20).
- Павлус. У хавф келганда ўта юмшоқ тактикани танлади. Баъзан у ўз таъқибчиларидан қочарди (қ. Ҳав. 9:23–30), баъзан қамалга олинарди (қ. Ҳав. 16:22–24), баъзан эса Худони мўжиза яратишга чорларди (қ. Ҳав.1 3:10–11). Лекин, ҳар қандай вазиятда у Муқаддас Руҳга уни нима қилиши лозимлигини ўргатишига йўл берар эди. Ўз фаолиятларида у қуйидаги қоидани қўлларди: “Заифларни эргаштирай деб, улар учун заиф бўлдим. Ҳеч бўлмаса баъзиларни қутқарай деб, ҳаммага ҳамма нарса бўлдим" (1 Кор. 9:22).
Ҳаворийлар Китобида биз, ўз эътиқодларини энг турли йўллар билан ифода қилувчи жамоатларни кўрамиз. Шунга қарамай, ҳаттоки жамоат ёки алоҳида имонлилар Худо раҳнамолигига амал қилса, уларнинг бўйсуниши уларга қувғин ва таъқибдан қутилишига изн бермайди. Ибронийларга Мактубнинг 11– бобида баъзи муқаддаслар таъқибдан қутилганини, бошқаларига эса Худо азоб–уқубатга йўл қўйиб берганини кўрамиз. Бўйсуниш ва Муқаддас Руҳ раҳнамолигида юмшоқлик Худо танлаган йўлни тушунишга калит бўлиб хизмат қилади.
Душманлик муҳитида бу Инжилий муносабат билдириш намуналари жамоатнинг ва алоҳида имонлиларнинг анча юмшоқ ва эгилувчанлигини намойиш қилади. Мисол учун, Қуддусдаги жамоат билан Антиохиядаги жамоатни таққосланг кўринг. Қуддусдаги жамоат асосан имонли яҳудийлардан тузилган эди. Улар, ўз эътиқодларини анъанавий, яҳудийлик усулларига мос, Хушхабарга қарши бўлмаслигини кузатган ҳолда ифодалардилар.
Антиохиядаги жамоат яҳудий анъаналарини билмайдиган мажусийлардан ташкил топганди. Уларнинг мулоқот усулларида анчагина оз урфий томонлар бор эди. Бунга мувофиқ, Қуддусда антиохия имонлиларидан яҳудий анъаналарига риоя қилишни талаб этиш керак ё керакмаслигини аниқлаш мақсадида етакчилар йиғилишди. Узоқ давом этган мунозарадан кейин шу нарса ҳал этилган эдики, унга кўра мажусийлардан чиққан имонлилар яҳудийларнинг диний ҳиссиётларини жуда кам миқдорда таҳқирловчи баъзи ман этилган нарсаларни ҳисобга олган ҳолда Худо қандай изн берса, ўшандай ўз эътиқодларини эркин ифода қила олади. Лекин, Қуддус жамоати яҳудий анъаналарига мос равишда ўз эътиқодларини ифода қилишда давом эттиришлари мумкин (қ. Ҳав.15:1–35; 21:17–26).
Шуни эсда тутингки, Янги Аҳд вақтларидаги жамоат доимо душманлик муҳитида яшовчи жамоат бўлган. Рим империяси бутун ғарб дунёсида масиҳийларни таъқиб қилган, бироқ масиҳийлик ўз таъқибчиларини.
МАСИҲ ТАНАСИ ИЧИДА БИРДАМ БЎЛИШ
Агарда, эътирозкор ва ҳукумат билан келишилган ҳолда яшаётган жамоатга қатновчилар устидан мунтазам назорат ўрнатилса, унда ҳуфёна жамоатнинг оддий имонлилари атрофдагиларга гувоҳлик қилишда катта эркинлика эга бўлади. Бундай эҳтиёткор гувоҳлик натижасида кўпинча янги уй гуруҳлари ташкил бўлади. Шуни доимо эсда тутиш керакки, ҳукуматнинг жамоатни қисишга бўлган ҳаракатларига жавобан, жамоат жавобининг барча уч варианти имоннинг ҳақиқий ифодаси бўлиши мумкин. Ҳеч қандай ҳолатда бир гуруҳни бошқасидан ўз эътиқодини бошқача йўл билан ифода қилгани учун ажратиш ярамайди.
Баъзан Худо, имонлиларни ўзини тутиш йўналишини ўзгартишга олиб келади. Эътирозкор жамоат шундай кучли таъқибга дучор бўлиши мумкинки, унда, оддий имонлилар ҳуфёна жамоатга ўтишига мажбур бўлиб қолишади. Ҳуфёна жамоат ҳукумат тарафидан очилиши мумкин ва эътирозкор жамоат бўлиши мумкин. Ҳукумат билан бирга иш олиб борувчи баъзи жамоатлар, ўз навбатида аъзоларидан уй жамоатлари ва ячейкали жамоатлар ташкил қилади. Масиҳийликка душманлик кўзи билан қарайдиган ҳукуматга эга мамлакатларда, бизга номаълум бўлган эътиқод ифодасининг бошқа шакллари бўлиши ҳам мумкин. Муқаддас Руҳ фаолиятини чеклаб бўлмайди. У бизни ва имонлилар гуруҳимизни у ёки бу шаклга ёки мамлакат ҳукумати билан ўзаро ишлаш шаклининг бизга маълум бўлган комбинациясига олиб келиши мумкин.
Агарда биз, Муқаддас Руҳ баъзи бирларни ҳукмрон тартиб билан ҳамкорликда иш юритишга, бошқаларни эътирозини ифодалашга ундаса, учинчиларини эса ҳуфёна жамоат тузишга олиб келишини тушунсак, барча масиҳийларни севиш ва ҳурмат қилиш анча осон бўлади. Афсуски, жуда кўп ҳолларда бир масиҳий гуруҳнинг бошқасига ҳужуми, қатьий тартибнинг масиҳийликка қарши муваффақият ила қўллаган ажойиб тарғибот материалига айланади.
Биз доимо, Юҳанно Хушхабарида келтирилган (17:20–21), Исо Ўз Отасига юрагидан қилган ибодатини ёдда сақлашимиз лозим:
Мен фақат улар учунгина сўрамайман, балки уларнинг гапи бўйича Менга имон келтирадиганлар учун ҳам сўрайман. Ҳаммлари бир бўлишсин. Эй Ота, Сен менда ва Мен Сенда ҳозир бўлганимизга ўхшаб улар ҳам Бизда ҳозир бўлиб, бир бўлишсин. Шу тариқа дунё Мени Сен юборганингга инонсин.
Табиийки, Исодан тан олмаган ёки Хушхабарни бузиб кўрсатадиганлар билан мулоқот қилиш мумкин эмас. Аммо, агарда Исога эргашувчи қувғин оғирлигидан Худодан узоқлашса, бошқа имонлилар уни қўллашга интилиши лозим. Уни омма олдида уялтириш ёки норозиликни кўрсатиш ярамайди. Агарда, барча масиҳийлар ўзаро севги ва ҳурмат сақлаб қолсалар, ўшанда бир-бирига ёрдам бериш имкони анча кўпаяди. Фақат бизнинг йиғилишимиз ёки фақат ўзимиз ҳақида ўйламаслик кераклигини билиш, бундан олдин айтиб ўтган ўзаро севги ва ҳурматга катта қўллаб–қувватлаш бўлади.
Қатьий тизимдаги ҳукумат, кўпинча айёрлик билан бир масиҳий гуруҳни бошқасига қарши қилиб, биродарлик муносабатларини бузишга уринади.
Хитойда ҳукуматнинг маданий инқилобигача икки масиҳийни бирга ишлашига қўйишмасди. Вьетнамда фаолияти қонуний бўлган жамоатлар бир-биридан шу қадар узоқ жойлашган эдики, масиҳийлар бирга тўпланиши ниҳоятда қийин эди. Жамоат ичида ўтказилувчи семинарлар ва конференциялар таъқиқланганди. Коммунистлар билардики, масиҳийлар бир-бири билан мулоқот қилиш имконига қанча кам эга бўлса, улар, шунча тез бошқа имонлиларнинг Худога ишонишига шубҳа қилишни бошлашади, демакки, уларнинг эътиқоди заифлашади.
Исо таълимотига мувофиқ, масиҳийларни, уларнинг бир-бирига бўлган севгисидан билиб олиш мумкин (қ. Юҳ.13:35). Агарда биз, бу қоидага содиқ бўлсак, ҳеч ким бир масиҳийни бошқасига қарши қўя олмайди ва жамоатимиз яшайди ва мустаҳкамланади.
ХОТИМА
Эркинлик чекланган мамлакатларда жамоатларни расмий статусдан айириш ёки бунинг умуман йўқлиги, аслида уларни озод қилиш факторига айланади. Хитойда, Вьетнамда ва Кубада уй жамоатлари етакчилари, уларнинг гуруҳларини қувғин тарихи Ҳаворийлар Китобига қўшимча боблар бўла олиши мумкинлиги ҳақида айтишади.
Ҳатто, баъзи имонлилар дастлабки жамоат масиҳийлари яшаган жамоа типидаги ўзига хос коммуналарда йиғилишади.
Узоқ Шарқдаги Чугуевкада масиҳий жамоатлари марксистларнинг ҳар қандай эзгу нияти фақатгина масиҳийликка ўзгаргандагина амалий ифодасини топиши мумкинлигининг исботига айланди. Бу жамоадаги одамлар ҳеч қачон ўз ҳаёт тарзини тарғиб қилмаган. Улар дастлабки жамоат масиҳийлари коммуна ҳаётини қилмагандай, ўз ғояларини кўз–кўз қилишмади. Қизиққонлар доимо қувонч билан жамоада қанчадир вақт яшашга чорланишган. Баъзилар бундай экспериментга кўндилар ва жамоада бутунлай қолдилар, гарчи таклиф қилинганларнинг катта қисми ўз ҳаёт тарзини тўлиқ ўзгартира олмасдилар. Шунга қарамай, албатта ҳеч ким барча имонлилар битта жамоада яшашини талаб қилмаган. Кўпинча, коммуна аъзолари бундай дейишарди: “бизнинг бундай яшашимиз,–масиҳийнинг ягона ҳаёт тарзи эмас. Худо, биз кўрсата олувчи ҳаётдан анча мазмунлидир”. Жамоа етакчиси қуйидаги сўзларни айтган: “агарда сиз Хушхабарни воизлик қилсангиз ва имонлиларни йиғсангиз, сиз: “биз масиҳийлар қандай яшаётганлигимизни келинг ва кўринг, — деб айта олишга қодир бўлишингиз керак". Бу энг таъсирчан маслаҳат. Яккаланиб қолган масиҳийларни мустаҳкамлаш ва уларга ўз атрофида яхши намуна бўлишига ёрдам бериш, бизнинг асосий вазифамиздир. Аввало ўзингиз нур бўласиз, кейин бошқаларни нур бўлишига ёрдам берасиз, ундан кейин кўплар Исога келишни истаб қолади”.
Книга на Узбекском языке: - Выстоять в бурю (Пол Эстебрукс)
Рабочая тетрадь "Выстоять в бурю" построена на основе одноименного учебного пособия и может быть использована для занятий в группах и индивидуально. Она поможет вам лучше усвоить материал учебного курса, составленного в помощь страдающим и гонимым за имя Христово.
