Урусла Марк. Яна қароқчилар қўлидами? - (11-боб) Китоб Ўзбек тилида
Yana qaroqchilar qo‘lidami? (Urusla Mark) O‘zbek tilida Audiokitob
Томнинг янги саргузаштлари, Шоҳ ўғли
МУНДАРИЖА
Кириш
Бу топшириқ – арзимаган иш!
Мирош
Вақт қўлдан бой берилди
Ҳаммаси бошқача
Туғилган кун байрами
Унинг қарори
Шерли узук
Ором
Қайғули хабар
Энди иккига бўлинган эмас
Қаср ва зулфин ортида
Уйдаги қийинчиликлар
Кенгаш олдида
Ўғирландилар
Биз олға борамиз
Никодимлар ибодатхонасида
Тоғда
Шоҳнинг амри
Софиянинг тарихи
Қудратлининг юзини бошқа тарафи
Жангнинг ғалати режалари
Қонун устози Каиафа
Халққа хабар
11 боб
Қаср ва зулфин ортида
Улар беш кун давомида йўл юришди. Доимо ғарбга. Шоҳ уларга шундай йўналишни белгилагандики, улар йўлида ҳеч кимни учратишмади. Том кўпинча олдинда чоптириб кетарди. У қачонлардир дадаси яшаган, Қудратлининг руҳонийси ва ўқитувчи бўлган ерларга боришга ошиқарди! Бу мамлакатда шоҳ тушунтирганидек, уни ва одамларнинг ўртасида турадиган, ҳалққа бош бўладиган фақат битта одам бор эди. Бироқ унинг дадасидан кейин, бу ҳалқда бошқа ўқитувчи бўлмаганди.
У ерда уларни нима кутаётганди? У ердаги одамлар уларни тилини яхши ўрганишганини эшитиб ҳайрон қолишса керак. Улар ўзларини мамлакатида устунлик қилаётган урф‑одатлар ва уларни нима учун тўғри деб ҳисоблашлари ҳақида айтиб беришади. Бу одамлар ўзларини ақллари билан яратган ҳамма янги нарсаларини кўрсатишади. Лекин энг муҳими – улар шоҳдан етказилган хабардан хурсанд бўлишади.
Шоҳнинг ўғли хабарчилар билан хайрлашаётганда уларга айтган гапи ғалати эди:
‑ Ҳеч нимага ҳайрон бўлманглар, лекин ҳар доим тилингизда ва юрагингизда қўшиқ бўлсин.
Демак, ҳайрон бўладиган нарсалар бўлади. Балки шундайдир! Тилда бўладиган қўшиқда эса Том қандай куч ётганини ва шоҳ улар орқали нима қила олишини биларди, чунки олдин буни бошидан ўтказганди. Энг яхшиси у дарҳол биттасини куйлайди. Албатта, паст овозда, чунки бу нарса ўзларини мамлакатини қўриқлаётган қўриқчиларни эътиборини тортиши мумкин эди‑да.
Ваниҳоят, кечга бориб ёш саёҳатчилар ўзларини олдида – улкан иморатни кўришди, шоҳ уларга бу нарсани тушунтириб бериб, уни “шаҳар” деб атаганди. У ергача ҳали анча бор эди, бироқ бутун горизонтни тўлдириб турар ва унда баланд, серқирра, қовоғи солинган миноралар бор эди. Ботаётган қуёшнинг фонида улар даҳшатли таассурот берарди. Шундай қилиб, йигитлар узоқ йўл босиб етиб келган бу ўша мамлакат эди!
Тўртта ёш кўрганларидан ҳайратда эди ва ўрмоннинг четида тўхташди. Бирдан орқасидан шитирлаган овоз эшитилди, ўша пайти улар чавандозлар билан ўралган ва уларни ўткир найзалари, нохуш юзлари яхшиликдан аломат бермасди. Том ва дўстлари аввалига кўрқиб кетишди, лекин шоҳнинг ўғли кўримсиз равишда ҳар доим улар билан бўлишини эслашиб, руҳланишди.
Қуролланган одамлар бошларини чайқаб, уларни отдан тушишига ишора қилишди ва уларда ўзлари билан ҳеч қандай қурол йўқлигига амин бўлишди. Бу “қўриқчи патрул” бўлиши керак эди, чунки кийимлари бир хил ва битта бошлиқни айтганини қилишаётганди. Йигитлар бу мамлакатнинг тилини ваниҳоят эшитишаётганди ва бошлиқ қатъий овоз билан уларни шаҳарга олиб боришни буюрди. Қолаверса тўртовлон бу кечани биргаликда ўрмонда ўтказишса яхши бўларди, лекин бу кучни устунлиги олдида дўстлар уларга бўйсунишга мажбур эди.
Чарчатадиган узоқ йўлдан кейин улар баланд дарвозалар олдига келишди. Ўнг ва чап томонда баланд деворлар бор эди. Патрул бошлиғи баланд овозда қисқа сўзлади ва соқчилар дарвозани очишди. Уларни қолиши учун белгиланган жой, кичкина беҳисоб хоналари бор катта бино эди. Дўстлар уларни қамоққа олишганини тушунишди. Уларни кетидан катта дарвоза баланд овоз билан ёпилди ва темир зулфин билан қулфлаб қўйишди. Бундан кейин тўрт дўстни бир‑биридан ажратиб, ҳар хил камераларга қўйишди. Шундай қилиб, Том, Педро, Карл ва Мирошларни ҳар бири алоҳида совуқ ва заҳ камераларда эди.
Ғира‑ширада Том ёғочдан ясалган сўриларни кўра олди. Том шунчалик чарчаганидан, ёқимсиз ҳидга чидаб, ухлашга ётди. Бу ерда жуда даҳшатли жимжитлик эди. Қалин деворлардан ҳеч қандай овоз ўтмасди. У қамоқда эди! Наҳотки у яна қароқчилар қўлига тушиб қолган бўлса?
Бироқ уни тинтув қилишганда, ундан чиғаноқни олиб қўйишмади. У чиғаноқни қўлига олиб, қулоғига тутди. Қандай таскинлик – у яна шоҳини, Аввани овозини эшитди, у шундай дерди:
‑ Қўрқма, ўғлим! Мен сизларни бу ердан озод қиламан ва сизлар мени топшириғимни бажарасизлар!
Йигит уйғонганда, унга эшикнинг тешиги орқали кичкина бир идишда иссиқ суюқлик узатишди. Уни қандайдир куюк ҳиди бор эди. Бу тўқ жигарранг бульон эди ва уни бу мамлакатнинг одамларини ҳар бири истемол қилса керак. Бу нарса ёрдамида одамлар бутун кун давомида тетик юриши ҳақида шоҳ уларга айтган эди. Шу сабабдан уларни кўплари ҳаётида энг муҳими овқат деб ишонишарди ва уни “ҳаёт ичимлиги” деб аташарди! Афтидан, бу шоҳга озгина оғриқ келтирарди, чунки бу мамлакатнинг аҳолиси уларни Буюк китобида одамзод ҳаётини ҳақиқий манбаи тўғрисида ёзилганди.
Бу ичимликни таъми озгина шўрроқ эди, лекин Том унга ўрганишга мажбур бўлди. Ҳеч бўлмаганда бу нарса шу совуқ камерага озгина иссиқлик олиб келди. Том атрофга назар солди. Деворларда кўмирнинг майда парчалари билан чизилган расмлар ва ёзувлар бор эди. Том уларни миллий тилида фақат бир нечта сўзни ўқий олди. Лекин уларни маъносини шоҳдан сўрамаганди. Расмлар одамда фақат жирканиш уйғотарди, чунки бемаъни ва уятсиз эди. Баландда узоқда туйнук бор эди ва у орқали нур тушиб турарди. Сузаётган булутларни бир қисми кўринарди. Бу узоқ кунни ягона қизиқ нарсаси эди, агарда баъзида бериладиган бир қисм нон ва бир кружка сувни ҳисобга олмаса.
Томни ўйлаш учун вақти етарли эди. Ота‑боболарини мамлакатида уларни бундай тарзда кутиб олишгани жуда ғалати эди. Бундай ёлғизликда – қолган уч дўсти қай аҳволда экан? Ўзи нима учун уларни алоҳида қилиб қўйишди? Наҳотки у одамлар бу тўрт дўстдан қўрққан бўлишса? Бу ҳолат Томга кулгули туюларди. Уларни бунчалик машҳур қилган донолиги қаерда қолди?
Том бу ерда ўз вақтини оқилона ўтказмоқчи эди. Афсуски, қўриқчилар уларни китоблари бор юкини олиб қўйишди. Афсус! Лекин у бир неча қўшиқни куйлай оларди. Ахийри Том буни бутун юрагидан қила олди. Уни дўстларига ҳам бир вақтда шундай фикр келиб, қўшиқ айтишни бошлашгани тасодифмиди?
Қамоқдагилар бир‑бирини эшитмасди, лекин афтидан уларни эшитишган кўринади, чунки учинчи ашула пайтида эшиклар очилиб кетди. Уларни ҳар бирини икки қўриқчи кузатган ҳолда, шифтгача чўзилган ичи папкага тўла полкалардан бошқа ҳеч нима йўқ катта бир хонага олиб келишди.
Ўртада, стол ортида, улар тушуниши бўйича бошлиқ ўтирарди. У улардан кимлигини, қаердан ва нима ниятда келганлигини сўради. Маҳбуслар қўлидан келганча жавоб беришди. Педро уларни тилида яхши гапира олмагани учун Том унга ёрдам берарди. Бошлиқ уларни тушунмаётгандек ёки жиддий қабул қилмаётгандек туюларди уларга. Бошлиқ бошини чайқаб, ўткир нигоҳлари ва қовоғини солиб уларга қаради‑да, дафтарида бир нималарни ёзиб қўйди.
Кейин у одам уларни бошқа хонага олиб боришни буюрди. Хона бинонинг охирроғида жойлашганди, шунинг учун шоҳни элчилари кўп коридорларни ўтишига тўғри келди. Улар бақиришлар, нола ва йиғлашлар эшитилиб турган кўп эшиклар ёнида ўтишарди. Тўрт дўст жуда ҳайрон қолишганди. Бу қанақанги шаҳарки, бунчалик кўп одамларни қамоққа тиқишса? Бироқ камералар ортида жудаям жимжит эди. Зулфин эшикларни ғичирлаган овози, кейин эса узоқлашаётган қўриқчиларни овози эшитилди. Шундан кейин жуда жим бўлди. Ғамгин жимжитлик.
Улар қўйилган хона яхшигина кенг ва деворларни узунлиги бўйлаб иккитадан ўриндиқ қўйилганди. Бу ерни деворлари тозароқ эди. Лекин бироз баландликда иккита қора туйнук бор эди, улар орқали уларни кузатишармиди? А, шундай бўлса ҳам майли – ахир улар рухсат этилмаган нарсаларни қилмаётганди‑ку!
Тўрт дўст бир‑бирларига қараб қўйишди. Ҳеч бўлмаганда улар бирга эдилар! Ваниҳоят, улар мулоқот қилиша оларди! Хурсандчиликка тўлган холда, улар бир‑бирини қучоқлашди ва ҳаяжон билан ўзлари атайдиган “тор тешикларда”, камераларда ўзларини қанчалик ёлғиз ҳис қилганларини айтиб беришди. Мирош кичкина қора‑қизил ҳашарот тутарди ва ўн иккитасини ўлдирди. Карл шоҳнинг китобидан ўзлари тушган ҳолатни эслатувчи ҳолатларни кўп эслади. Педро қочиш режасини ўйлаётганди. Том ҳаммага ота уларни бу ердан озод қилишини айтди.
Буларни ҳаммасидан кейин улар унга миннатдорчилик билдириши аниқ эди! Шу ўринда, тор каталакдан озод қилгани учун ҳам. Барибир бу ерда озгина бўлсада қулайроқ эди, лекин энг муҳими – улар бирга эдилар! Албатта, шу пайт улар куйлашни бошлашди. Ашула ўрталарида ҳар бири шахсан шоҳга миннатдорчилик билдирарди ва куйлаган сари, ҳўжайини билан қанчадан‑қанча ажойиб дамларни бошидан ўтказганини ва бошқа кўп нарсаларни эслашарди.
Кўп ўтмай, эшиклар яна очилди. Икки қўриқчи уларни кечки овқатга чақирди. Ёш маҳбусларни яна узун коридор бўйлаб олиб кетишди, кейин улар ошхонага келишди. У ерда одамлар кўп бўлиб, фақат уларга, янги келганларга жой қолганди. Мирош ҳижолат билан атрофга қаради, Педро бўлса Томни ёнига ўтирмоқчи эди, лекин Том улар алоҳида ўтириши учун боши билан ишора қилди. Бу билан Том кўпроқ одам билан гаплаша олади деб ўйлаганди.
Бироқ у янглишганди. У энди қўшиниси билан гаплашмоқчи бўлганда, қўшниси кўрсаткич бармоғини лабларига қўйиб, “Тс!” деди. Кейин қўшниси Томга ўнгга тепага қарашини кўрсатди. У ерда тўртбурчак, улар хонасида кўрган қора ойнага ўхшаш бир нарса бор эди. Шундай қилиб, уларни орқасидан бу ерда ҳам кузатишаётганди. Ёқимсииз туйғу.
Бу орада янги вазиятда Мирош ўзини ноқулай ҳис қилди. Ўтирганларнинг ҳар бири уларга бақрайиб қарар ва индамасдан овқатини ерди! Тўғрисида ўтирган қўшнисининг қошиғи полга тушиб кетди, у уни олиш учун эгилганда Мирошни оёғига урилиб кетди. У баланд овозда кулиб юборди ва ҳамма қўрқиб унга қаради. Шу пайти уларга хизмат қилаётган ёш қиз эшик ортига бироз вақтга ғойиб бўлиб, кейин кичкина кружка билан қайтиб келди.
‑ Тинчланиш учун! – шивирлаб, уни Мирошга узатди. Мирош буни ичиши керак эди.
Яхшиямки у дарров ғойиб бўлди, чунки тезда қовоғи солинган Томга қараб, эҳтиёт бўлиш кераклигини тушунди. Шундай қилиб, у эҳтиёткорлик билан сувни стол тагига тўкиб юборди. Умид қилиш керакки, буни ҳеч ким кўрмади! У тезлик билан суюқликни қуриб қолиши учун оёғи билан чаплаб ташлади.
Овқат унга ёқмасди, у бемаза эди, атрофдагилар эса – ғамгин эди. Мирош йўталиб олди‑да, ташқарига чиқмоқчи бўлиб, оёғи билан столини орқага шовқинли сурди. Ҳамма қўрқиб унга қаради ва жимгина, ишоралар билан уни жойига ўтиришига кўрсатди.
Хўш, буларни ҳаммаси яна қанча давом этаркин? Ахир бунга ортиқ чидаб бўлмайди! У қўлларини чўнтагига солиб, ўжарлик билан жойига ўтирди ва орқага суянмоқчи бўлди. Лекин бу стулни суянчиғи йўқ эди! Бу ер жуда жирканчлик эди! Ахийри, ўткир овоз жаранглади. Бу сирена эди ва у овқат ейиш вақти тугаганлигини билдирарди. Ҳамма ўрнидан туриб, оғирлик ва жимжитлик билан ўз хоналарига кетишди.
Тўрт дўст яна озгина бир‑бири билан гаплашиш учун ўриндиққа ўтиришди. Бироқ қора дарчадан гаплашишни ман қиладиган қўпол эркак овози эшитилди. Бунинг ўрнига улар челакдан ювиниб, ухлашга ётишлари керак эди. Лекин жимжитлик билан, чунки улар бу ерда етарлича ташвиш келтиришди.
Йигитлар ташвиш билан бир‑бирига қарашди. Ҳақиқатдан, уларни орқасидан кимдир кузатарди ёки камида гапларини эшитишарди.
Эртаси куни жимжитлик билан ўтган нонуштадан – жигарранг бульон ва кашадан – кейин яна икки қўриқчи уларни кеча қабул қилган ранги оқ бошлиқнинг олдига олиб боришди. Бошлиқ уларни янада кўпроқ астойдиллик билан сўроқ қилишни бошлади. Нима учун улар бундай ашула айтганини? Ашула пайти ким билан гаплашганини? Афтидан, улар ким биландир бешинчи одам билан гаплашган.
Том унга улар ўзларини шоҳини уларни битталик камералардан озод қилгани, улар буни ҳар доим қилишини, чунки шоҳи ҳар доим улар билан бирга бўлишини айтгани учун миннатдорчилигин айтганида, уларни сўроқ қилаётган киши илжайиб кулдида, бошини чайқади:
‑ Аха, биз буни назарга оламиз! Сўнг қўриқчига уларни яна жойига олиб боришни буюрди!
Уларни яна хонларига олиб бориб қўйишди.
Шу куни дўстларга нотабиий таъмли овқат олиб келишди. Уни таъми олдингидан ҳам кўра шўрроқ эди. Афтидан, уни тайёрлаш учун бошқача ўтлар ёки зираворлар қўшишган бўлса керак. Бу овқатдан кейин уларда дарров қовоқлари оғирлашиб, ўзларини жуда қаттиқ чарчагандай ҳис қилишди. Ўша пайтдан бошлаб йигитлар туну‑кун ўриндиқларида ухлашарди, ашула айтиш уёқда турсин, гаплашишга ҳам ҳоллари қолмаганди.
Бу орада кимдир яхши ухлашлари учун қайта‑қайта нам салқин латта билан уларни пешоналарини артиб турарди ёки бошларини ушлаб ичишга сув берарди. Ҳатто сувни ютиш ҳам қийин бўларди. Уларнинг кўзларини очишга ҳам ҳоли йўқ эди. Лекин улар миннатдорчилик билдириш учун буни ким қилаётганини билмасди.
Книга на Узбекском языке: - Снова у разбойников (Марк Урусла)
Во второй части трилогии вас ждет рассказ о новых приключениях Тома, получившего от царя ряд особо важных поручений.
Увлекательная история для подростков, повествующая о том, каким должны быть отношения молодого христианина с Богом, с людьми, а особенно с врагами.
Рекомендована подросткам, а также тем, кто занят духовным воспитанием молодёжи.
