Урусла Марк. Яна қароқчилар қўлидами? - (13-боб) Китоб Ўзбек тилида
Yana qaroqchilar qo‘lidami? (Urusla Mark) O‘zbek tilida Audiokitob
Томнинг янги саргузаштлари, Шоҳ ўғли
МУНДАРИЖА
Кириш
Бу топшириқ – арзимаган иш!
Мирош
Вақт қўлдан бой берилди
Ҳаммаси бошқача
Туғилган кун байрами
Унинг қарори
Шерли узук
Ором
Қайғули хабар
Энди иккига бўлинган эмас
Қаср ва зулфин ортида
Уйдаги қийинчиликлар
Кенгаш олдида
Ўғирландилар
Биз олға борамиз
Никодимлар ибодатхонасида
Тоғда
Шоҳнинг амри
Софиянинг тарихи
Қудратлининг юзини бошқа тарафи
Жангнинг ғалати режалари
Қонун устози Каиафа
Халққа хабар
13 боб
Кенгаш олдида
Кимдир йўталди. Том қийинчилик билан кўзларини очди. Тепадаги кичкина ойна орқали қуёш нури уни кўзларини қамаштирди ва у яна кўзларини юмгиси келди. Бироқ шу пайти бир овозни эшитди:
‑ Афтидан, у бу ерда бошқарувчига ўхшайди!
Уша, Том бошлиқ деб ҳисоблаган одам, нима қиларини билмай, уялганидан қизариб, уни ўриндиғи олдида турарди. Уни ёнида кўриниши ҳушбичим, майловли ва соқолли бир одам турарди. Том олдинлари ҳеч қачон бундай қиёфани кўрмаган. Усталик билан текисланган майлов уни яноқлари бўйлаб икки томонга кетган ва учлари учқур‑учқур эди.
Томни боши жудаям қаттиқ оғрир, лекин у тетик турарди! Лекин ошналари қаерда эди? Уларни излаб, атрофга қаради. Улар аллақачон ўзларини ўриндиқларида ўтиришар, ниҳоят Томни ўрнидан турганиник кўриб енгил нафас тортишди. Шу захотиёқ унда қаердан жасурлик пайдо бўлди – баланд овозда, бегона тилда талаб қилди:
‑ Биз, чет элликларга бу мамлакатда шундай муносабатда бўлганлари учун кимдир жавоб бериши керак!
Афтидан, қирра соқоли бор одамга бу ёққан кўринади, чунки у Том томонга сал эгилиб, деди:
‑ Мен ҳам шундай деб ҳисоблайман! Мен буни шундайлигича қолдирмайман.
Бошлиқ бунга жавобан пешонасидаги терни артди‑да, йиғламсираб деди:
‑ Биз ҳақиқатдан ҳам уларни ташрифларидан бизнинг мамлакатимиз учун хавф сездик! Ҳақиқатдан ҳам!
Соқолли одам унга бошқа эътибор бермасди.
‑ Менинг исмим Никодим. Мен Кенгаш аъзоларининг шахсий хавфсизлик гвардиясини бошлиғи бўламан. Биз мамлакатимиздаги юқори давлат органини шундай деб атаймиз. Жаноблар, илтимос, мени орқамдан юринглар! Биз юкингизни аллақачон яшаш жойларингизга олиб бориб кўйганмиз, ‑ таклиф қилишди кетидан.
Маҳбуслар, орқасига қарамасдан, олийжаноб одамнинг орқасидан эргашишди. Улар чиқиб кетишаётганларида, эшик олдида хурсандчиликдан нур ёғилиб турган юзни Мирош пайқаб қолди. Бу ўша Мирошга сув олиб келишга мажбур бўлган қиз эди. У вақти‑вақти билан уларни пешоналарини салқин сочиқ билан артиб турган ўша қиз эканлигини шу ондаёқ тушунди.
‑ Ҳаммаси учун раҳмат сенга! – деди Мирош, ‑ Исминг нима?
‑ Лора, ‑ шивирлади у ва шу захотиёқ ғойиб бўлишга қарор қилди.
Олийжаноб одам шу захотиёқ қайрилди ва уни кўриб қолди:
‑ Эркинликка чиққанингиз учун сиз шу қиздан қарздорсизлар! Бу ҳақда батафсил билиб олишингиз учун ҳали вақтингиз бўлади. Бироқ ҳозир шошилишингиз керак, чунки сизларни Кенгашда кутишаяпти.
Кенгашда! Уларни энг юқори судга шунчалик тез таклиф қилишдими! Том, охирги кунлари улар билан юз берган нарсаларга қарамасдан, ғоят завқда эди, ахир у ерда у шоҳни хабарини тўғридан‑тўғри етказса бўлади‑ку. Шундай қилиб, эҳтимол, бу кунлар қийин бўлишига қарамасдан, уларни маъноси бор эди! Лекин қандай қилиб бошласин? Бегона тилда уни ҳаёлига сўзлар тез келармикин? Лекин ҳавотирланишни нима кераги бор, ахир бунақа пайтлари ҳўжайин ўзи уларга сўз беришни ваъда қилганди‑ку.
Қандай ажойиб – отлари уларни дарвоза олдида кутиб турарди! Шунингдек, қуролли отлиқлар отряди, кўп эркак ва аёллар турарди. Уларни кўпчилигини сочлари сарғиш ва оқ эди, кўриниши эса жиддий эди. Уларни ҳаммаси ғайриоддий тарзда кийинишган. Ҳамма ҳайрон бўлиб, бироз уялиш билан чет элликларга қарар ва ярим овозда бир‑бирларига нимадир дейишарди.
Олийжаноб одам ўзини зотдор отида беҳисоб қорамтир, борган сари баландроқ, каттароқ ва таҳликали бўлиб бораётган уйлар ёнидан шошилиб югуртириб кетарди. Қуёш пастроқ тушган шекилли, уни нурлари уйлар орасида қолиб кетарди. Баъзи‑баъзида нур кўринади. Шунинг учун бу ерда соя кўп ва салқин эди.
Тўртала дўстни олиб борган катта залда ҳам худди шундай эди. У кенг ва баланд, бироқ жуда оддий эди. Орқадаги узун кулранг пардалар қуёш нурини ўтказмасди. Нигоҳлар шу захотиёқ, ўртадаги баланд жойда турган очиқ катта кулранг китобга тушарди. Аммо қолган ҳамма нарса жиддий эди: умуман ҳеч қаерда на сурат кўринмасди, на гул; фақат икки томонлама қўйилган ёғочдан ясалган ўриндиқлар ва тор столлар. Ўриндиқларда кулранг кийимда одамлар ўтиришарди. Ҳар бирида китоб бор эди. Шундай қилиб, бу мамлакатда ҳамма нарсани бошқарадиган “Кенгаш” бор эди!
Олийжаноб тўрт дўстни ўрта йўл орқали улар туриши керак бўлган кичкина тор стол томонга олиб борди – Буюк китобни чап томонига.
Унга яқиндан қараса, у китоб ҳақиқий эмас, тошдан ясалган китоб эканлигини тушунса бўларди. Шунингдек, уларни тўғрисида ўтирган одамларнинг юзлари ҳам қандайдир кулранг эди. Афтидан, улар жудаям қари одамлар бўлса керак, буни уларни оқ сочлари ва юзидаги ажинлари билинтириб турибди. Баъзиларини юзи пастга қараган ва бу нотаниш одамлар кимлигини билиш қийин эди. Балки, бу уларни доимо китобни ўқишидандир?
Жаноб Никодим ўзини этиклари билан дукиллатиб, тили чучуклик билан гапирганда, Том ҳақиқатдан ҳам қўрқиб кетди:
‑ Улуғ Кенгашга донолик ва узоқ умр бўлсин! Бу ерда улар ҳақида хабар етказилган одамлар туришибди. Улуғ Кенгаш уларни келажагини ҳал қилсин!
Охирги гапини олдингисидан кўра иссиқроқ тарзда айтдими? Томга шундайдек туюлди. Том, у одам буларга дўстона муносабат қилаяпти, деб ўйлади. Агар бундай бўлса яхши! Бу ерда уларга дўст жудаям керак бўлади!
Кенгаш мажлисида ўтирганларнинг юзи жиддий ва ўзидан узоқлаштирадиган эди. Томни ҳафсаласи пир бўлганди. Том уларни бошқача кутиб олади деб ўйлаганди! Уларга бир марта ҳам ўтиришни таклиф қилишгани йўқ! “Меҳмондўстликни ошириб юбормаяптимикин”, ‑ ўйлади йигит. Бироқ олийжаноб уларга мулойим муносабат қилиётганди! Лекин Кенгашдагиларни барчаси?! Бир пайтлар шоҳ унга бу ҳалқ жуда доно деб айтмаганмиди. Шундай қилиб, уларни яхши урф‑одатлари ҳам бўлиши керак!
Шоҳ! Оҳ, анчадан бери у билан гаплашмади, овозини эшитмади, бир марта ҳам у ҳақида ўйламади! Бутун кун давомида! Ҳа, бир куни улар жуда қаттиқ чарчаб қолганидан бошлаб, йигитлар ундан жуда узоқлашди! Бу ерга келаётганда эса шунча янги нарсаларни кўришга муваффақ бўлдики...
Том безовталаниб сўради:
‑ Авва, сен мени эшитаяпсанми?
У бу вазиятда отадан маслаҳат олишни қаттиқ хоҳлади. Йигит шошилинч равишда ярим овозда шоҳга мурожаат қилишни бошлади, лекин тез орада ҳато қилганини тушунди. Гап шундаки, “ҳеч ким” билан гаплашиш марказда ўтирган жиддий юзли ориқ одамда шубҳа уйғотди. Ўша умуман сочи йўқ одам, тезда ўрнидан туриб, Томни олдига келди:
‑ Бу ерда, Кенгашда рухсатсиз гапиришга қандай журъат этдинг?! Бунинг устига ким билан гаплашдинг?
Том ҳайрон қоларли даражада ишонарли овоз билан жавоб берди:
‑ Мен ҳозиргина бизни бу ерга юборган билан гаплашдим.
‑ Бизни тахминимиз тўғри чиқди: сизлар – бегона мамлакатнинг жосусларисиз! Сизлар бизни одатларимизни писанд қилмасдан, янги нарса олиб кираяпсизлар. Шу йўл билан, нотинчлик тарқатиб, бизни муқаддас дунёимизга ҳалақит бермоқчимисизлар, ‑ жавоб берди Кал.
Зални баъзи жойларидан эътирозли шовқин эшитилди.
‑ Кечирасиз! Бизни айнан нимада айблаяпсиз?! – кутилмаганда овоз келди. Уч дўст ҳайратланиб, Карлга қарашди. Ҳа, бу ерда у қўрқоқлик қилмади!
Кал бироз шошилиб қолди, лекин кейин унга шу захотиёқ узатишган варақдан секингина ўқишни бошлади:
“Биринчидан, юкингиздаги бегона китоблар билан мамлакатимизга руxсатсиз кирдингизлар. Сездирмасдан ўтиб кетмоқчи бўлганингизга ва бизни ҳалқимизга қарши сирли ниятингиз борлигига асосли тахминларимиз бор. Иккинчидан, сизлар бир неча бор ўзингизни ҳунук тутдингиз. Сизлар бу мамлакатнинг қоидаларига рухсатсиз ва тўғри келмайдиган тарзда, исёнкор темпда, ҳунук ҳаракатлар ва эҳтимолдан ҳоли бўлмаган беҳурмат сўзлар билан ашула деб аталадиган нарсани айтганликда айбланасизлар. Яна шу ўринда, энг оғир нарса шуки: бу интизомсиз ҳулқингиз ва буни ўзларингиз айтишингиз бўйича Қудратлига сажда қилиш билан боғлайсиз. Учинчидан, ўзингиз тасдиқлаётгандек, Қудратлини вакилларисизлар. Ҳозирги кунлар бизда Қудратли билан фақат Кенгаш қонунлаштирган ибодат орқали гаплашса бўлади ва бошқачасига эмас. Шундай қилиб, ўзингизни оқлаш учун нима дея оласиз?
Айбловларни учинчи бандини айтаётганда, залдаги эътирозлар шунчалик кучайиб кетдики, дўстлар ўзларини жавоблари эшитилиши учун жуда баланд овозда гапиришига тўғри келди.
Томнинг дўстларини ичида энг кичиги Мирош, олдинга бир қадам ташлаб бошлади:
‑ Биринчи савол бўйича: бир неча кун олдин савдо йўли бўйлаб кетаётганимизда, бизни ҳеч бир асоссиз ҳибсга олишиб, шаҳарга олиб келишди ва шу кунгача қамоқда ушлаб туришди.
Шу пайти Педро давом этди:
‑ Иккинчи савол бўйича: мамлакатингиз яшовчиларини бунчалик қаттиқ қоидалари бизга номаълум эди. Бизнинг мамлакатимиздаги яшаш қоидалари Қудратлининг иродасига бутунлай тўғри келадиган деб ҳисоблаймиз.
Педронинг охирги сўзларига ўтирганларнинг эътирозлари қўшилиб, бақиришни бошлашди:
‑ Буни эшитаяпсизми! У шак келтираяпти!
Шу пайти ёш элчиларни чап томонида ўтирган, оппоқ соқолли, ўтирганларнинг энг қариларидан бири ўрнидан туриб, қўлини кўтарди. Шунда мажлисдагилар яна тинчланди. У юксак эҳтиром билан бошлади:
‑ Улуғ Кенгашнинг устозлари ва биродарлар! Бу чет элликлар бизни тилимизда яхши гапираяпти. Уларни бизни тилимизни ўрганишга қилган ҳаракатлари мамлакатимизни қайсидир миқдорда ҳурмат қилишини исботлайди. Шундай қилиб, шошилинч хулоса қилмасдан уларни тинглаб кўрайлик!
Кейин тўрт дўстга қайрилиб, хайрхоҳлик билан:
‑ Чет эллик фуқаролар, бизни “хавфсизлик кучларимиз” балки, бунчалик тез қўшилгани учун уларга марҳамат қилишингизни сўраймиз!
Охирги сўзини у заҳарли оҳанг билан гапирди, шундан кейин давом этди:
‑ Яна шу ўринда, мамлакатимизни қатъий қоидаларимизга тушуниш билан қарашингизни сўраймиз. Бизларга, Кенгашга, Буюк китобни муқаддаслик билан қадрлайдиганларга одатларимизни сақлаш ва мамлакатни тартибда ушлаш юклатилган. Шунинг учун, биз жудаям эҳтиёткорлик билан иш тутишимиз, барча нотаниш ва янги нарсаларни яхшилаб текширишимиз керак. Энди бўлса қаердан ва нима мақсадда мамлакатимизга келишга қарор қилганингизни билмоқчимиз?
Энди Томни жавоб бериш вақти келганди. У дўстона ва оддийлик билан, лекин тенг обрў билан гапирарди:
‑ Биз – сизларга ўхшаб, Қудратлининг ўғилларимиз. У бизга сизларга хабар етказишни топширди – бу хабар эса шахсан унинг ўзидандир!
Том ўзига нисбатан муносабат ҳозироқ ўзгаради деб умид қилганди! Оқсоқоллар бу қандай хабар эканлигини эшитишни албатта хоҳлашади ва сабрсизлик билан қулоқ солишади! Бироқ ҳар томондан кулгу эшитилди:
‑ Ҳа‑ҳа! Шахсан Унданмиш! Ўзингизни ким деб ўйлаяпсизлар?!
Бошқалар эса эътироз билан бақиришни бошлашди:
‑ Бу шаккоклик! Бунга чидай олмаймиз!
Аввалроқ гапирган кекса донишманд яна бир уриниш қилиб кўрди. У яна қўлини кўтарди ва шовқин тинчиди, кейин бу жаноб деди:
‑ Демак, йигитча, бу билан доимо Қудратлини овозини эшитаман демоқчимисан?! Қудратли шунингдек, бугун ҳам сенга, сизларга гапираяпти деб айтмоқчимисан?
Энди у тўртталасига қайрилиб ҳайрихоҳлик билан, бироқ огоҳлантирувчи оҳангда деди:
‑ Жавоб беришдан олдин яхшилаб ўйлаб кўринглар!
Шу орада Кал ўрнидан туриб, бақиришни бошлади:
‑ Биз мамлакат Кенгаши қадим замонлардан бери Уни сўзини сақловчиларимиз! Қудратли фақатгина эски замонларда гапирган. У айтмоқчи бўлган ҳамма нарса Буюк китобда ёзилган. Шунинг учун энди унга ҳеч нима қўшиб бўлмайди. Бизларга оталаримиздан берилган имон шунақа. Қудратли хоҳлаган ягона нарса – барча одамлар Уни китобини синчиклаб ўрганишидир.
Ва ниҳоят, сўз яна тўрт айбланувчига берилди. Тўрт дўст катта табиийлик ва самимийлик билан жавоб беришарди, худди ҳеч нимадан қўрқишмаётганди – жавоб ҳақиқатдан улар у ҳақда ўйлашларидан олдин оғзида эди.
Мирош жуда ҳайротомуз ва соддалик билан бошлади:
‑ Қудратли ахир – бизни отамизку! Наҳотки ота ўз фарзандлари билан гаплашмаса?! Шу билан бирга, қандай қилиб у билан гаплашишларини хоҳаламаслиги мумкин?
Карл давом этди:
‑ Устига‑устак шоҳнинг ўғли биз билан бирга бўлишга ваъда берган. У билан биз ҳар доим оддий, юракдан қилинган ибодатда гаплашишимиз мумкин. У ҳатто ҳозир ҳам бу ерда!
Том қўшилиши кераклигини ҳис қилиб, Карлни тўлдирди:
‑ Ахир бу сизларнинг Буюк китобингизда ҳам ёзилган‑ку, ўзларингиз ишонч ҳосил қилгандек, бизникидан ҳеч нимаси билан фарқ қилмайди!
Энди, бу гапларга Кенгаш ишонмаса бўлмасди!
‑ Бу масала тўғрисида устоз Гамалиил нима дейди? – деди Кал, кичкинагина қари чолга қараб. Чол туриб деди:
‑ Ҳурматли Кенгаш! Мен айбланувчиларни китобини ўрганиб чиқдим. Бунинг учун Буюк китобдаги ҳарфлар билан уларни китобидаги ҳарфларни ҳамоҳанглигини топиш учун таққослаш услубини қўлладим. Уларни тилини нечоғлик билганим учун, уларни китобида ёзилган нарсалар афтидан, ҳақиқатдан бизни Буюк китобимизга ўхшайди.
Давом этишдан олдин, бироз тўхтади:
‑ Бироқ ҳурматли Кенгаш, юқорида айтиб ўтилган китобларда ўзгача белгилар ва рангли расмлар борлиги жуда шубҳали. Биз ҳаммамиз биламизки, матнни биринча кўриниши айнан бизда бор ва ўлим қўрқуви устида унга бирон нарса қўша олмаймиз.
Шу пайти овозлар келди:
‑ Рангли расмлар?! Ақл бовар қилмайди! Ахир бу куфрлик!
Одамлар уларни атрофида бошларини чайқашарди, атайин йўталишар, юзлари эса олдингиданда кўпроқ кайфияти бузилди.
“Гурион устоз” деб аташаётган киши яна бир нарса деди:
‑ Бунинг устига, жудаям ғалати томони шундаки, бу етилмаган ва махсус тайёрлов ўқишларида ўқимаган кичкинтойлар бебаҳо китобни изоҳлашга қарор қилишибди.
- Яна китобда нима ёзилганини айнан улар аниқ билишига ишонтирмоқчи бўлишаяпти! – ғазаб билан қўшилди Кал.
Залда масҳарали кулги эшитилди.
Демак, уларни юкларини очиб кўришган! Уларни шахсий мулкини! Том энди арз қилишни бошламоқчи эдиямки, Карл баланд овоз билан талаб қилди:
‑ Марҳамат, бизни бу муқаддас китоб ҳақидаги билимимизни синаб кўришингиз мумкин! Бизни шоҳона китобларимизни олиб келишсин!
Ўҳ, бу жуда зўр‑ку! Том турган жойидан ҳайрат билан дўстига қаради. Кенгаш аъзолари Карлни таклифини қабул қилишди, чунки улар бутун дунё бўйлаб фақат улар Буюк китобни билашади деб ўйлашарди, чунки уни бутун ҳаёти давомида, туну кун ўрганишарди.
Шоҳона китоблар зудлик билан тўрт дўстга олиб келинди. Китоблар қўлида бўлиши қандай ажойиб – энди уларни ҳеч қачон қўлдан чиқармайди! Кенгашдагиларни ҳаммаси гоҳ‑гоҳ устоз Гурионга қараб, кулиб қўйишарди. Устоз Гурион уч қадам олдинга чиқиб, маккорона деди:
‑ Бизга айтингларчи, Буюк китобни қаерида энг муҳими – бутун қонунни моҳияти ёзилган ва у қандай жаранглайди?
Энг муҳими? Бу албатта шоҳни ўғли билан юз берган воқеа, уни чеккан азоблари. Бундан ҳамма шоҳ уларни қанчалик қаттиқ севишини билиб олиши керак! Шундан бошлаб ҳаммаси ўзгача тус олди. Лекин, бу ерда ўтирганлар қонунни моҳиятини эшитишмоқчи эди. Шунда Том шоҳнинг ўғли дўстларига уларни тарк этишидан олдин айтган ажойиб гапини ишонарли овоз билан айтди:
‑ Сизларга янги амр бераяпман, мен сизларни қандай севган бўлсам, сизлар ҳам бир‑бирингизни шундай севинглар.
Бу Том учун энг муҳими эди. У буни айтиши шарт эди! Бу ишни унга ким топширганини ўйлаганда, Том жилмайди. Уни ҳўжайини, шоҳнинг ўғли! Ахир у ҳозир ҳам уларни ёнида турганди‑да! Буни англаш қанчалар тинчлантиради кишини!
Том бу гапни китобдан ўқиб бермаганини ўзи қонун устозларида норозичилик уйғотарди. Бунинг устига уларни фикри бошқача эди.
‑ Ҳалқ фақатгина ҳис‑туйғулари билан Қудратлини ангалай олмайди! Мамлакатда тартибни ушлаш учун бошқа амр муҳим! – бирданига жавоб берди устоз Гурион: ‑ Қонунни моҳияти мана шундай, эшитинглар!
Шу орада Кал катта тошли китобни олдига келиб, тиз чўкди ва зина бўйлаб, олдиндан қараганда деворда осилиб турган қуш уясига ўхшаш тепаликка кўтарилди. Шунда у Буюк китобдан Ўнта Амрни ўқий бошлади.
‑ Сен...бажаришинг шарт! Сен...бажаришинг шарт! – баланд овозда жаранглади ўн марта.
Том ва дўстлари бу матнни дарровда танишди. Бу эски замонларда шоҳ ҳалқига, уларни ўлиб кетмаслиги учун берган биринчи қонун. У уларга шундай йўл билан тушунтирди. Лекин шу билан бирга шуни айтиб ўтадики, бу қонун унинг ўғлини таълимотида ўзини энг зўр кўринишида ифодаланган. Шу сабабдан улар учун бугун муҳимроқ қонун – севги қонуни бор.
‑ Бу муҳим матн сизларнинг ҳам китобингизда борлигини исботлаб беринглар! Чунки бизни мамлакатимизда, боягина эшитганингиздек, фақат битта қонун ҳукмронлик қилади! – юқоридан талабчан овоз келди.
Карл китобини қўлига олиб, худди шундай матнни ўқиб берди – энди у буни ўзини тилидан бу мамлакатни тилига таржима қилишига тўғри келди. Бу осон эмасди, лекин Том дўсти ўзини ишини яхши бажарганини қадрлади. Карл иккиланганда Том унга у ёки бу сўзни айтиб турарди. Охирида эса у деди:
‑ Энди сизлар, бу ҳам шундай китоблигини эшитдингизлар. Бизлар ҳам сизлар сажда қилган шоҳга сажда қиламиз!
Карл гапини тугатмасданоқ бошланган шивирлашлар бирданига кучайиб, дўққа айланиб кетди.
‑ Сизларни матнингизда энг муҳими ‑ “Сен... бажаришинг шарт”, деган жойи қаерда қолди?! Мен уни бир марта ҳам эшитмадим. Балки сизлар эшитгандирсизлар? – тепадан бақирди Кал, овози бўғилиб.
‑ Эгам, улар сени хабаринг билан нима қилишди?! – фарёд қилди юрагида Том.
Бироқ у каломни олиб, тинчлик билан тушунтирмоқчи бўлди:
‑ Буюк китобда, Қудратлига ишонганлар уни фарзанди бўлиши ҳақида ёзилган. Улар уни ота деб чақириши мумкин. Бу бизга ҳам таалуқли! Демак, агар Қудратли, одамни отаси бўлса, одам бор кучи билан унга ёқадиган нарсаларни қилишга ҳаракат қилади! Ота ҳам бундай одамга ёрдам беради! Бироқ ота учун энг муҳим нарса ишнинг охирги натижаси эмас, балки биз ҳар доим ҳам англай олмайдиган, шахсий муносабатлар яратишдир.
Демак, ўнта амрни одам шоҳни ўғли ва дўсти бўлиш учун восита сифатида эмас, ўғил ва дўст бўлгандан кейинги ҳаётини тасвири деб тушуниш керак. Шунинг учун бизнинг дунёмизда Ёзувни бу жойини кўпроқ: “Сен...бажаришинг шарт!”ни ўрнига – “Сен уни ва буни қиласан ёки қилмайсан”, деб ўқишади.
Томни умид қилиши бўйича, бу гапларга улар бутунлай ишонишлари керак эди. Ахир, энди у уларга шоҳни фарзандлари учун қонун маъносига нисбатан ота таълимотининг моҳиятини тушунтириб берганди‑да! Бироқ йигит адашганди. Кўпчилик норозилик билан бақиришни бошлади:
‑ Қонун моҳиятини биз ҳар доим тушуниб келгандек тушуниш яхшироқ. Ахир, Худо ишдан кўра, муносабатни излаши ақлга сиғмайди! Бу бола улуғ сўзларни ўзгартиришга жазм қилди!
Ёки:
‑ Қандай беодоблик! Қудратли билан дўстлик ҳар доим қонунга тақалади, аксинча эмас! Худо билан одамларни муносабати фақат мана шу нарса устида қурилиши керак! Бу таълимотга қаршилик ақлга сиғмайдиган қўполликдир!
Бу сафар деярли ҳамма қўлларини мушт қилишди.
‑ Етарли! – бақирди тепадан Кал. – Шуниси етарли! Уларни олиб кетинглар, биз бу шаккокларни нима қилишни маслаҳат қиламиз. Буюк китобда битта ҳарф ўзгариб кетишига чидай олмаймиз. Ҳатто энг кичкинаси ҳам! Бу сизларни ҳаммангизга маълум!
Книга на Узбекском языке: - Снова у разбойников (Марк Урусла)
Во второй части трилогии вас ждет рассказ о новых приключениях Тома, получившего от царя ряд особо важных поручений.
Увлекательная история для подростков, повествующая о том, каким должны быть отношения молодого христианина с Богом, с людьми, а особенно с врагами.
Рекомендована подросткам, а также тем, кто занят духовным воспитанием молодёжи.
