Урусла Марк. Яна қароқчилар қўлидами? - (4-боб) Китоб Ўзбек тилида
Yana qaroqchilar qo‘lidami? (Urusla Mark) O‘zbek tilida Audiokitob
Томнинг янги саргузаштлари, Шоҳ ўғли
МУНДАРИЖА
Кириш
Бу топшириқ – арзимаган иш!
Мирош
Вақт қўлдан бой берилди
Ҳаммаси бошқача
Туғилган кун байрами
Унинг қарори
Шерли узук
Ором
Қайғули хабар
Энди иккига бўлинган эмас
Қаср ва зулфин ортида
Уйдаги қийинчиликлар
Кенгаш олдида
Ўғирландилар
Биз олға борамиз
Никодимлар ибодатхонасида
Тоғда
Шоҳнинг амри
Софиянинг тарихи
Қудратлининг юзини бошқа тарафи
Жангнинг ғалати режалари
Қонун устози Каиафа
Халққа хабар
4 боб
Ҳаммаси бошқача
Мирош Томни олдига кирди. У уни қасрнинг нотаниш қисмига олиб борди. Бахтига, Том Мирош атагандек “ёшлар учрашуви”га келганларни деярли ҳаммасини биларди. Женни, Педро ва бошқа ёшлар уни чин юракдан қарши олар ва энг ёқимлиси, қаерда бўлганини сўрамасди. Том у ерда ўзини ёмон ҳис қилди.
Бир неча унга таниш қўшиқлардан кейин ҳамма тинчланиб, стулларда ёки юмшоқ гиламда чўккалаб ўтиришарди ва кутишарди. Айнан нимани? Том безовталаниб атрофга бир қараб чиқди. Ўтирганлар бирин‑кетин сумкаларидан, Озғин атагандек “китоб” чиқариша бошлаганини кўриб, жуда ҳайрон бўлди. Ҳажми салгина кичикроқ, лекин ичида кўп белгилари бор эди. Ҳа, буёғи қизиқ тус олаётганди! Бундан чиқди, бу ерда ҳам бундай китоблар бор экан‑да? Бу ердаги ҳам одамлар бир нарсани билмоқчи, жавоб олмоқчи экан‑да? Том интизорлик билан кутишни бошлади.
Учрашув давомида Педро подадан чиқиб кетган ва чўпон топган қўй ҳақида кичкина ҳикоя айтиб берди. Шу орада у вақти‑вақти билан у ўзини “китоб”ига қарарди. Кейин бир кичкина қиз шундай деди:
‑ Мен ўзимникиларни биламан, улар ҳам мени билишади, ‑ ҳўжайин шундай дейди! Шубҳасиз, у буни “китоб”дан биларди. У қизча гапирган нарса бу ерда ўтирганларни ҳаммасига муҳимдек туюлди, фақат Том бунда ҳеч қандай қадрли нарса кўра олмади. Зериккандай қўлларини чалиштириб, гавдасини орқага олди ва бармоқларини қимирлатишни бошлади. Бармоқларини тез қимирлатгандан улар бир‑бирига етолмасди. Шунда Том жимжитлик пайтида баланд овоз билан эснади‑да, ўрнидан турди.
Баъзи дўстлари қўшиқ айтишни бошлагани учун, адаблик қилиб озгина турди. Бу қўшиқлар янги бўлиб, Том уларни ҳеч бирини билмасди ва бу уни ғазабини келтирарди. Устига‑устак бошқа куйлай олмасди: тили томоғига ёпишиб қолгандек, юраги эса бефарқ бўлиб қолгандек эди. Женни яқинроқда ўтирарди, лекин одатий қарашлардан кўра кўпроқ қарамасди. “Бундай қилиши яхши эмас”, ‑ ўйлади Том. Женни шоҳликда янги бўлганида у ҳақида қанчалик қайғурарди. Энди эса, улар ҳаммасини ўзгартириб юборган бир пайтда – Том ўзи янги – Женни худди кўргиси келмаётгандек, ҳамма вақт кўзларини олиб қочарди. Ғалати, бошқалар ҳам ўзларини шундай тутишарди. Лекин қалбига унчалик озор бермаганди.
“Ҳа, майли”, – ўйлади у ва ташқарига чиқди. Ташқарида, катта ва ёруғ коридорда кўп болачалар уёқдан буёққа югуришарди. Йўқ, улар ўсмирлар эди, чунки аллақачон каттароқ бўлиб қолишганди. Уларнинг ҳаммаси Том “ёшлар учрашувида” кўргандек китоб олиб юришарди. Демак, бу нарса бу ерда янгилик эди, ҳамма ўзи билан бу китобни олиб юришар, унга бурун тиқишарди. Қуёш ажойиб тарзда нурларини сочаётганди! Наҳотки бу ерда ҳеч ким футбол ўйнагиси ёки отда учгиси келмаётган бўлса?
Оҳ, отда учиш! Ҳозир Том нима қила олишини ва нима қилиши кераклигини тушунди: отидан хабар олиши керак. Бола ташқарига олиб чиқадиган йўлни топди ва қасрни айланиб ўтиб, оғилхонага бормоқчи бўлди. Бироқ, йўлда у ўзини чарчаган ва ланж ҳис қилди. Нонушта яхши бўлганига қарамай, ошқозонида ноқулайлик сезди! Бу об‑ҳаводанми ёки машғулотларнинг янги тартибиданми? Балки, қўшиқ айтишлар уни чарчатгандир? Том тушуна олмасди, ҳаммаси чалакаш эди, шунинг учун бута орқасига ўтга ётиб ухлаб қолди.
Афтидан, кўп ухлаган бўлса керак, кимдир уни уйғотганда, қуёш анча пастга тушиб қолганди:
‑ Том, мана сен қаерда экансан! Биз сени излаб юргандик!
Том тушунмасдан, Женнини безовталанган юзига қараб, кўзларини пирпиратди. Женни унга жуда яқин турганди.
‑ Мени? Излашди? Нимага энди бирдан? – шуни айтиб, бошқа томонга қайрилмоқчи бўлди. Эрталабдан бўлаётган ғамгин туйғу уни яна қамраб олди. Бу нарса уни юзидан билиниб турарди. Женни беихтиёр ўзини орқага олди ва бошқа гапларидан ҳам оғирроқ ботадиган гапни айтди:
‑ Том, сен нимадир кераксиз нарсани ичдингми? Оғзингдан кўнгилга тегадиган, ғалати ҳид келаяпти!
У ҳақиқатдан бурнини ёпди.
“Қандай сурбетлик!” – ўйлади Том, у шундай ғазабландики, дарҳол туриб, бақириб юборди:
‑ Бу ерда ҳатто одам нима ичишини ҳам назорат қилишади! Бу жирканжлик!
Шунда бола қизни ташлаб, оғилхонага югуриб кетди. Ҳа, оти ўша ерда эди. От унга салом бергудек қаради, бола эса унга осилиб олди. Ваниҳоят, уни севадиган, кўргиси келаётган ва балки тушунаётган бир мавжудот топилди!
Бу нарсаларни ўйлаган сари, Том ҳўнграб йиғлагиси келарди. У ўзига ачиниб кетди ва кўзларига ёш келди. Яхшиямки, буни ҳеч ким кўрмади! У энди кичкинамас, шунинг учун йиғлаш мумкин эмасди!
Кечагина у йиғлаб юрганди, шундай эмасми? Педро буни сездимикин? Жудаям ноқулай эди! Энди Педро у ҳақда нима деб ўйлайди? Том учун бу бола у ҳақида нима деб ўйлаётгани жуда муҳим эди. Женни‑чи! ...Оҳ, у нима қилиб қўйди?! У унга қаттиқ ва қўполлик билан бақириб юборди – энди ҳеч қачон кечирмайди! Аввал бўлган барча муносабатлари бузилди. Уларни дўстлиги умидни узса бўладиган даражада барбод бўлганди. Унда энди фақат оти қолган эди. Ҳеч бўлмаса ҳайвон ундан нафратланмасди. Ҳа, бу тунни у шу ерда, оғилхонада ўткади. Уерда от тезагини хиди келаётган бўлса ҳам, бола ўзини яхши ҳис қиларди. Женни айтганидек, барибир ундан ёқимсиз ҳид келаётганди. Шу тарзда, бу ҳидни ҳеч ким била олмасди. Том қорни қаттиқ очмагунча, ғазабланган, сомон солинган қопнинг устида ҳаёл суриб ўтирарди. Ҳа, у кучли очликни сезди! Кеча ва бугун эрталабдан бери ҳеч нима емаганди. У ейиш учун нимадир топиши керак эди. Бу орада кеч ҳам кириб қолганди. Ҳа, ҳақиқатдан ташқарида қоронғи тушиб, анча совуқ ва безовтали жимжитлик эди. Қайтангга бу яхши, чунки кечаси унга ҳеч ким учрамайди. Том секингина отхона эшигини ёпди‑да, лип этиб ҳовлига чиқди ва ошхона томонга чорланди.
Бироқ қизиқ, у ошхонани аввалги жойидан топа олмади. Наҳотки уни бошқа залга кўчиришган бўлса? Бу уни овқат топиш учун охирги имконияти эди! Адолатсизлик! Уни шу ерда оч қолдиришди. Наҳотки ҳеч ким у ҳақда ўйламаган бўлса? Албатта ҳеч ким, ахир ҳамма банд, китобларидаги белгиларга қараш билан овора – шунинг учун уни эсдан чиқаришган! Энди у ким бўлди?
Лекин қаердадир ошхона бўлиши керак! Уни топмагунча орқага қайтмайди. Очлик уни қоронғу коридорлар ва заллар ичидан етакларди. Бу жудаям ваҳимали эди! Ҳамма нарса нотаниш бўлганидан, Том гангиб қолганди! Йўқ, шоҳнинг ўғли айтгани нотўғри эди. Энди у ўзини уйидагидек ҳис қилмасди! Бўлмасам қаерда? Унинг қалби олдингидан кўра янада кўпроқ қоронғуликка чўмганди. Бу ҳолат ўзи тушиб қолган сақичдек қора чуқурга ўхшарди. Ҳеч ким уни уердан чиқара олмасди! Ҳаммаси тугади.
Ҳаммаси тугади – у олдинлари шунақа деб ўйлаганмиди? Ҳа, анча вақтлар олдин, уни баҳайбат илон бўғмоқчи бўлганда ва шу ерда, бошида кўрган тушида ҳам. Чақмоқ тезлигида ҳаёллар ўтарди: у иккаласида ҳам қутқарилганди. Иккаласида ҳам бақирганди. Лекин бугун ундай қилишга кучи йўқ эди. Унга ҳеч нима ёрдам бера олмасди. Ҳеч ким уни эшита олмасди. Бу ерда умуман ҳеч ким йўқ эди.
Ўшанда шоҳ нима деганди? “Бу сени қўрқитмоқчи бўлган душман”, лекин бу сафар туш эмас, рўё эди. Ҳеч қандай баҳайбат илон ҳам йўқ эди. Умуман ҳеч қандай душман йўқ, фақат қуруқ далил: у ҳеч қандай чиқиш йўли йўқ чуқурга тушиб қолганди. Наҳотки энди у ҳеч қачон бу чуқурдан чиқиб кетолмаса?
Бироздан сўнг Том кейинги хонада ёруғлик борлигини кўрди. Ёруғлик эшик тагидан тўғри у томонга тушаётганди. Кимдир ухламаётганмиди? Уерда кимдир бормиди? Том зўрға нафас олиб, эмаклаб эшик томонга юрди. Қўли эшикка етай деб қолганда, ўз‑ўзидан очилгандай очилиб кетди.
Шоҳ шу ерда эди, пастгача эгилиб, севги билан уни кучли қўлларига олди ва иккаласи бориб креслога ўтиришди. Бу қизил кресло эди, энг бошида, бу ерларга энди келган чоғларида, Том ҳаётида биринчи марта “Ота” деган, шоҳни ўғли бўлган, тожни кийган пайтлари ўтирган ўша кресло эди.
‑ Том, ўғлим менинг! – жудаям таъсирли ва мулойимлик билан шивирлади шоҳ. Том уни севгига тўла юзига қараб, “Отам менинг” дейишдан бошқа ҳеч нарса дея олмади! Шунинг ўзи етарли эди. У қайтиб келди. Яна қайтиб келди: уйига! Шоҳнинг хузурига! У ерда жудаям юмшоқ ва иссиқ эди, иккаласи ўтиришарди, жимжитликда, биридан иккинчисига нимадир таралиб турарди. Том бу нималагини билмасди, шунчаки шундай бўлгани яхши эди.
Том анчадан бери Ота билан бунчалар мазза қилиб гаплашмаганди! Том уни эсдан чиқарганди! Қанақасига бунчалик аҳмоқ бўлиш мумкин!... Воҳ, кечадан аввал куни у бу ерда Женни билан бўлганди. Ёки йўқми?
Том ўзини йиғиб олди. Ота буни билиши керак. Буни унга тушунириб беради.
‑ Менга нима демоқчи бўлганлигингни биламан. Ҳа, Том, ўғлим сенга айтган нарса – ҳақиқат. Сен анчагача биздан йироқда бўлдинг: нақд уч йил! Бу эса, сен ёлғон булоқдан ичганинг сабали.
‑ Лекин, – эсанкираб сўради Том, ‑ нимага уердан ичиш керак эмаслигини билолмай қолдим?
‑ Сен ҳақиқатдан билмай қолдингми?! У янги куч бердими? – сўради ота, асло уни айбламай.
Ҳақиқатдан, ўша булоқ унга қандайдир қора ва даҳшатли туюлганди. Сувни биринчи хўплашданоқ ғалатилигини сезганди. Лекин чанқагани кучлилик қилганди. Бу ҳақиқат! Юрагида бирон‑бир хавфни ўйлашдан кўра, чанқоғи кучлироқ эди. Бу тушунарли!
‑ Том, энди мени эшит! Фикринг бўйича, ҳозирги муҳтожлигинг сени бошқаришига йўл қўйма. Қулоқ солишни, текширишни, сабр қилишни ва кутишни ўрган!
‑ Кутишни? Наҳотки бу нарсани билмасам? – озгина эътироз билан ҳайрон қолиб сўради Том. Жавобни олмасданоқ, тезда кейинги саволни берди:
‑ Қандай қилиб шунча вақт тезлик билан ўтиб кетди? Қандай қилиб бу ердагилар бунчалик тез ўсиб кетишди? Ахир бу адолатсизлик‑ку!
Ота уни ҳафа бўлган оҳангига эътибор бермай, сабр билан тушунтирди:
‑ Биласанми, Том, фақат бу ерда ҳақиқий ҳаёт бор. Тоза булоқ, куч берувчи сув фақат шу ерда. Фақат бу ерда сен ҳар томонлама ўса оласан. Фақат бу ерда нимагадир эришиш, янгиликни яратиш мумкин, фақат бу ерда бошқаларга хурсандичилик бағишлай оласан. Ўз кучинг ва хоҳишинг билан эмас!
‑ Қасрдан ташқарида бу нарсалар йўқми? – ишонмай сўради Том ва бу нарса уни янада кўпроқ эътирозини кучайтирди. Бундай дейишга қандай журъат этди?! Нимага Ота ўзининг қарашларида бунчалик чегараланганди? Қасрнинг ташқарисида ҳам қўлидан бирон нарса келадиган одамни учратди‑ку: масалан, шишали нарса орқали билиши ва китобдаги белгиларни тушуниши. Эҳтимол, ҳар хил идишларда ажойиб суюқлик яратиши мумкиндир. Наҳотки бу нарсалар бўлмағур бўлса!
‑ Том, сени отанг ким? – ғамгин оҳанги билан гапирди шоҳ ва турди‑да, хонадан чиқиб кетди.
Книга на Узбекском языке: - Снова у разбойников (Марк Урусла)
Во второй части трилогии вас ждет рассказ о новых приключениях Тома, получившего от царя ряд особо важных поручений.
Увлекательная история для подростков, повествующая о том, каким должны быть отношения молодого христианина с Богом, с людьми, а особенно с врагами.
Рекомендована подросткам, а также тем, кто занят духовным воспитанием молодёжи.
