Сторми Омартиан. Ўсмир ибодатининг кучи - (17-боб) Китоб Ўзбек тилида
O‘smir ibodatining kuchi (Stormi Omartian) O‘zbek tilida Audiokitob
МУНДАРИЖА
Ибодатнинг кучи нимада? Нима учун мен ибодатга муҳтожман?
1-боб. Эй Худойим, Сени билишим учун менга ёрдам бер
2-боб. Эй Худойим, олдинги хатоларимдан халос бўлишимга ёрдам бер
3-боб. Эй Худойим, бошқаларни кечиришни менга ўргат
4-боб. Эй Худойим, солиҳларча иш тутишга мени ўргат
5-боб. Эй Худойим, аҳмоқона таъсирларга қарши туришим учун менга ёрдам бер.
6-боб. Эй Худойим, ўз фикрларимни бошқаришга мени ўргат
7-боб. Худойим, Сенинг Каломингни тушунишга мени ўргат
8-боб. Эй Худойим, тенгдошларим таъсиридан халос бўлишимга ёрдам бер
9-боб. Эй Худойим, одамлар билан яхши муносабатлар ўрнатишни менга ўргат
10-боб. Эй Худойим, ҳаётим давомида Сенга ҳамду сано айтишга мени ўргат
11-боб. Эй Худойим, ҳаётимда Сенинг мақсадингни тушунишимга ёрдам бер
12-боб. Эй Худойим, тўғри танлов қилишим учун мени доноликка ўргат
13-боб. Эй Худойим, салбий эмоциялардан қутулишимга ёрдам бер
14-боб. Эй Худойим, ҳаётимда васвасалар билан курашувимга ёрдам бер
15-боб. Эй Худойим, ҳаётимнинг қийин лаҳзаларида кучли бўлишимга ёрдам бер.
16-боб. Эй Худойим, ўзимни бехатар ҳис қилишим учун ёрдам бер
17-боб. Эй Худойим, ҳаётбахш сўзларни гапиришга мени ўргат
18-боб. Эй Худойим, имконсиз нарсага ишонишни менга ўргат
19-боб. Эй Худойим, ҳаётим учун Сенинг хоҳиш-иродангни билишимга ёрдам бер
20-боб. Эй Худойим, Сен мен учун тайёрлаган меросни қўлга киритишимга ёрдам бер
17-боб. Эй Худойим, ҳаётбахш сўзларни гапиришга мени ўргат
Мен ўн тўрт ёшга кирганимда, бир таниш болани дугонамга таништириб: “Бу бақалоқ Майк” деб айтганим эсимда. Бу болани Майк исмли бошқа болалар билан адаштирмаслик учун, уни айнан шундай деб атардик, чунки Майк исмли бошқа болалар у сингари семиз эмас эдилар. Аммо мен гапимни тугатмаган ҳам эдимки, Майкнинг нигоҳида оғринишни сездим. Майк асло ўзини семиз деб ҳисобламаганини тушундим. Ўзим ноқулай аҳволга тушиб қолдим, чунки мен уни заррача хафа қилмоқчи эмас эдим. Умуман Майк менга ёқимтой бўлиб туюларди, унинг тўлалиги ўзига ярашиб турарди. Аммо у бундай ҳисобламасди. Мен ўзимча, Майк бақалоқ деб мурожаат этишимизга қарши эмас, деб ўйлардим, аммо асло ундай эмас экан. Ўша пайтда ғирт аҳмоқ эканман – бундай лақаблар ҳеч кимга ёқимли эмаслигини тушунмаган эканман. Бунинг устига, мен ёш бўлганим учун кечирим сўрашни ўйлаб ҳам кўрмаган эканман. Қиёфамни ҳеч қандай муҳим ҳодиса юз бермагандай қилиб кўрсатдим ва ҳамма нарса унутилиб кетсин, деб умид қилдим.
Орадан маълум вақт ўтгач, мен у жойдан кетдим ва ўшандан бери Майк билан учрашмаган эдим. Мен имонга келмагунимга қадар, ўша кўнгилсиз воқеани эсламадим. Мен Худо билан мутлақ пок муносабатлар ўрнатиш учун ўтмишимни поклашни хоҳлаб, Худодан: “Бошқа одамлардан кечирим сўрашим керак бўлган ҳодисалар бўлса, ўша гуноҳлар учун Сенинг олдингда тавба қилишим учун ўша ҳодисаларни хотирамга солгин”, деб сўрадим. Ақлим ўтмиш ҳаётимдан қилган ёмон ишларимдан иборат узуқ-юлуқ воқеалар билан тўлиб кетди, ўша воқеалардан бири Майк билан менинг ўртамда юз берган ҳодиса эди. Ўшанда ёдимдан чиқиб кетган аҳмоқона сўзларни ва ўша сўзларим Майкни қаттиқ хафа қилгани ҳақида эслаганимда, ўзимни ёмон сездим. Ҳаётимда бошқа одамлар шафқатсиз сўзлар билан мени кўп хафа қилганларига қарамай, ўзим бошқа одамни тилим билан қаттиқ хафа қилганимга ишона олмас эдим. Худога, тошбағирлигим, аҳмоқлигим ва севгининг йўқлиги учун мени кечиргин, деб илтижо қилдим.
Агар Майкни топиб, ундан кечирим сўраш имкони бўлганда эди, дарров кечирим сўраган бўлардим. Аммо бунинг имкони йўқ эди, шу сабабдан мен Майк учун ибодат қилишни бошладим. Худодан, Майкнинг бутун ҳаётини марҳаматлагин, деб сўрашга қарор қилдим. “Мен ўша пайтда айтган сўзлар Майкнинг хотирасидан ўчиб кетсин, ёки камида ўша сўзларим таъсирини йўқотсин, токи мен унга етказган оғриқлардан у халос бўлсин”, деб ибодат қилдим.
Мен ўзимни кечиришим учун Майк мени кечирсин, деб ибодат қилдим.
Жисмоний танамизнинг энг ишончсиз ва хавфли қисми бурун билан ияк орасида жойлашган бўлиб, оғиз деб аталади. Оғзимиздан сўзлар отилиб чиқаверади. Аммо кейин ўзимиз афсус қиламиз, чунки сўзларимиз бошқаларни яралайди, бунинг учун эса вақти келиб барибир жазо олишимизга тўғри келади. Мен ҳам анча илгари айтган сўзларим учун аччиқ тўловларни бошдан кечиришимга тўғри келган.
Айтилган сўз – отилган ўқ, дейдилар; ягона нарса — ўзимиз ҳақоратлаган одамдан кечирим сўраш ва унинг кечиримига сазовор бўлишимиздир. Энг ишончли восита тилимиз поклигини сақлаш – юракларимизни пок ниятлар билан тўлдиришдир. Муқаддас Китоб айтадики, «одамнинг дили нимага тўлиб–тошса, ўша тилига чиқади» (Матто 12:34). Агар юрагимиз Худонинг ҳақиқати ва севгиси билан тўлиб-тошса, униси ҳам, буниси ҳам оғзимиздан чиқади.
Бошқа одамлардан доимо шикоят қиладиган ва ҳаммани ёмонлайдиган одам билан мулоқот қилишингизга ҳеч тўғри келганми? Бундай мулоқот жуда толиқтириб юборади, шундай эмасми? Муқаддас Китоб бизга шундай ўгит беради: «Ҳамма нарсани нолимай, баҳслашмай қилинглар» (Флп. 2:14). Биз ҳаётимиздан шикоят қилганимизда Худога бўлган ишончимиз ожизлигини намойиш этамиз. Худо ҳаммасини билишига ва биз ҳақимизда ғамхўрлик қилишига ишонмаймиз. Бир сўз билан айтганда, Худо бизнинг ибодатларимизга жавоб беришига кўзимиз етмагани учун, албатта, ибодат қилмай қўямиз. Шубҳасиз, биз билан ёнма-ён имони заиф одамларнинг борлиги бизга хурсандчилик бахш этмайди.
Агар сизнинг оғзингиздан фақат кўнгил кўтарадиган, далда ва тасалли берадиган, донолик бахш этадиган, севгига бой, ҳақиқат сўзлари чиқса, сиз дўстларингиз ва танишларингиз орасида (норози бўлаверадиган пессимистларни ҳисобга олмаганда) энг обрўли одам бўласиз. Тўғри, биз доимо бундай кўтаринки руҳда юришимиз учун кучимиз етмайди, аммо бунинг учун Худодан ёрдам сўрашга имконимиз бор. Ақлга келганни айтавериш хавфли одат, чунки одатда мияга ёмон фикр ёки гап келади. Аммо ақлингиз ҳамма яхши ва олижаноб нарсаларга қаратилган бўлса, агар юрагингиз яхши ниятларга тўла бўлса, оғзингиздан чиқаётган сўзлар ўша ниятлар ҳақида гувоҳлик беради.
МЕН УЧУН ИБОДАТДА ЭНГ ҚИЙИНИ:
- Худони олқишлаш;
- Кўп ибодат қилиш;
- Худо ҳақиқатан ҳам менга ғамхўрлик қилишига ишониш;
- Ўзим учун ибодат қилиш
- НЕТ 5-ГО ПУНКТА
В русском переводе 5–го пункта тоже нет. Смотрите русскую версию (16–19 ёш).
МЕН ҚУЙИДАГИ ҲОЛАТЛАРДА ИБОДАТ ҚИЛИШНИ ХОҲЛАЙМАН:
- Маъюс бўлганимда;
- Тун ярмида;
- Васвасани ҳис қилганимда;
- Худонинг ҳузурини ҳис қилганимда;
- Жамоатхонадан қайтаётганимда (13 – 15 ёш).
Кундалик фикрлаш учун саккизта ижобий мавзу
(Флп. 4:8 бўйича).
1. Фақат ҳақиқат ҳақида фикр юритинг. Агар сиз фақат ҳақиқий, шарафли, тўғри, пок, тўғри ва самимий нарсалар ҳақида ўйласангиз, ҳеч қачон ёлғон, ишончсиз, мазмуни бузуқ, хато, носамимий сўзларни айтмайсиз.
2. Фақат шарафли нарсалар ҳақида фикр юритинг. Агар сиз фақат ажойиб, юксак, олижаноб ва ёқимли нарсалар ҳақида ўйласангиз, ҳеч қачон тубан, майда, пасткаш ёки ифлос сўзларни айтмайсиз.
3. Фақат адолат ҳақида фикр юритинг. Агар сиз фақат нима холис, тўғри, асосли эканлиги ҳақида ўйласангиз, ҳеч қачон адолатсиз, мазмунсиз, аҳмоқона сўзлар айтмайсиз.
4. Ниятларингиз доимо пок бўлсин. Агар сиз фақат бенуқсон, беғубор, ёмонликдан ҳоли нарсалар ҳақида ўйласангиз, ҳеч қачон, тубан, ифлос, разил ва гуноҳ сўзларни айтмайсиз.
5. Фақат ёқимли нарсалар ҳақида фикр юритинг. Агар сиз фақат ёқимли, қониқтирадиган, мафтункор, салобатли нарсалар ҳақида ўйласангиз, ҳеч қачон ёқимсиз, дилга озор етказадиган, хижолатга соладиган, лаънатга гирифтор этадиган қўрқинчли сўзларни айтмайсиз.
6. Фақат таҳсинга сазовор нарсалар ҳақида фикр юритинг. Агар сиз нима завқлантириши, мақсадга мувофиқлиги, ижобий, фойдали эканлиги ҳақида фикр юритсангиз, ҳеч қачон салбий, хижолатга соладиган, кўнгилга урадиган, ёқимсиз сўзлар, миш-мишлар, фитналар тўғрисида сўз юритмайсиз.
7. Фақат саховат ҳақида фикр юритинг. Агар сиз ахлоқли, солиҳ, нуқсонсиз, дилкаш, тўғри мезонларга мос келадиган нарсалар ҳақида ўйласангиз, ҳеч қачон ножўя, номаъқул, ахлоқсиз сўзларни айтмайсиз.
8. Фақат мақтовга сазовор нарсалар ҳақида фикр юритинг. Агар сиз қадрли, тан олинган, шуҳрат таратган, юксак, солиҳ ва маъқул нарсалар ҳақида фикр юритсангиз, ҳеч қачон танқидий, номаъқул, ерга урадиган ва ёмон сўзларни айтмайсиз.
Доно одам гапирганда, нима юз беради (доно сўзларнинг бешта самараси)
1. Доно одам гапирганда, у доимо умид бағишлайди, чунки унинг ўзи умид билан яшайди. Биз айтган сўзларимиз орқали тингловчиларга имонимизнинг мазмунини ошкор қиламиз. Худо бизга айтади: «Масиҳга бўлган умидингиз ҳақида сиздан сўраган ҳар бир кишига жавоб беришга доимо тайёр туринглар» (1 Бут. 3:15). Биз ибодат орқали Худодан, Сенга бўлган ишончимиз мазмунини одамларга тушунтира олайлик, деб сўрашимиз керак. Биз нима учун Исони Нажоткоримиз, деб аташимизни, нима учун Муқаддас Руҳсиз яшай олмаслигимизни, нима учун Худонинг йўлидан юришимизни одамларга тушунтира олишимиз керак. Биз буларни севги ва итоаткорлик билан етказа олишимиз шарт, акс ҳолда Худо Ўзига яқинлаштирмоқчи бўлган одамларни нари итариб юборган бўламиз. Агар юрагимизда илоҳий севги бўлмаса, сўзларимиз ҳеч кимни Худога жалб қилмайди, эҳтимол, тескари натижа бериши ҳам мумкин.
2. Доно одам сўзлаганда, у ҳар доим вақтнинг муҳимлигини ҳисобга олади. Биронта одамга жиддий ва муҳим нарсалар тўғрисида гапирганингизда, вақт омилини назардан қочирманг. Қачон – нима гапириш кераклигига эътибор беринг. Баъзан тингловчининг қалби насиҳат қабул қилишга тайёр бўлмайди. Бу нуқтаи назардан вақт ва даврларни фарқлаш катта аҳамиятга эга. Суҳбат учун тўғри вақтни танлай олишингиз учун Худога ибодат қилиб, донолик сўранг. Муқаддас Китоб бизга сўз айтишда шошилмасликни ўргатади (Ҳикмат. 29:20). Каллага келган ҳар бир фикрни сўз орқали ифодалаш мумкин эмаслигини доно одам билади. «Нодон бор жаҳлини тўкиб солади, доно эса ичида сақлайди» (Ҳикмат. 29:11). Шуни тушуниш керакки, одамлар ҳар доим ҳам бизнинг тўғри нутқимизни тинглашга тайёр эмас. Бунга ким ва қачон тайёр бўлишини Худо билади. Худодан, ана шуларни менга кўрсат, деб сўранг.
3. Доно одам ҳар доим ҳақиқатни гапиради. Биз нотўғри гапларни гапириб, бошқа одамларга ҳам, ўзимизга ҳам зарар келтирамиз. «Энди ёлғончиликни бас қилиб, ҳар бирингиз ўз яқинингизга ҳақиқатни айтинглар, ахир ҳаммамиз бир тананинг аъзоларимиз–ку» (Эфес. 4:25). Ёлғон ҳаммага салбий таъсир этади. Иккинчи томондан, илоҳий доноликни эгалламай туриб, вазият ва вақт ҳиссини тушунмай туриб, ҳақиқатни гапириш мумкин эмас, чунки бу билан биз бошқаларга зарар келтиришимиз мумкин. Одамлар ўзлари ҳақида муттасил равишда ҳақиқатни эшитишни истайвермайдилар. Бу улар учун ҳам, биз учун ҳам оғир. Баъзан умуман сукут сақлаб, Худодан, одам ҳақиқатни эшитишга тайёр бўлганини бизга айт, деб илтимос қилиш яхшироқ. Бошқаларга уларнинг ўзлари ҳақида ва биз ҳақимизда айтишимиз керак бўлган ҳақиқат Худодан келади. Биз ўзимиз ҳақимизда ва бошқалар ҳақида ёмон сўзлар айтишимиз керак эмас, чунки бундай гаплар Худонинг Каломига зиддир.
4. Доно одам ҳар доим қисқа гапиради. Ўз фикрларингизнинг давомийлигини назорат қилиш муҳим, чунки ким кўп гапирса, у ортиқча гапирган бўлади. Муқаддас Китоб шундай дейди: «Кўп гапирганда, оғиздан аҳмоқона сўзлар чиқади» (Воиз 5:2). Одатда, мен ибодат гуруҳимиз аъзоларидан, ибодат қилганингизда, эҳтиёжларингиз рўйхатини узундан-узоқ монологга айлантириб юборманг, деб илтимос қиламан, чунки ибодатдан кўра, эҳтиёжларни санашга кўп вақт кетади. Яна, ўйланмаган сўзларни айтиш керак эмас. Муқаддас Китоб, айтган ҳар бир сўзингиз учун жавоб берасиз, деб бизга эслатади (Матто 12:36). Жиддий огоҳлантириш, шундай эмасми? Гапимиз мазмунли, қисқа ва лўнда бўлиши керак, бунинг учун Худодан донолик сўрашимиз зарур.
5. Доно одам ҳар доим яхши сўзларни айтади. Ёмон, ҳиссиз, шафқатсиз, қўпол, ёлғон, ҳақоратли, баландпарвоз сўзларни айтган одам, албатта, ўшаларнинг ҳосилини ҳам ўриб олади. Биз тилимиз билан ё ҳаёт яратамиз, ёки атрофимиздаги ҳамма нарсани вайрон қиламиз. «Доноларнинг сўзлари уларга ҳурмат келтиради, нодонларнинг сўзлари эса ўзларини ҳалок қилади» (Воиз 10:12). Худодан, менга Муқаддас Руҳга тўла, Унинг севгиси ва Унинг ҳақиқати билан тўла пок юрак ато қилгин, деб сўранг, токи қалбингиздан чиққан сўзлар атрофдагиларга севги ва ҳақиқат улашсин, дардларига малҳам бўлсин. Худодан сўранг, У сизга ҳаёт бахш этувчи сўзларни ўргатсин.
Лос-Анжелесда дунёвий шоу бўйича бизнес қилиб юрганимда, ишим давомида “Худо” сўзини кунига минг мартадан эшитардим. Аммо бу сўз қалбида севги ҳам, иззат-ҳурмат ҳам, Худонинг ҳақиқати тўғрисида умуман тушунчаси бўлмаган одамларнинг оғзидан чиқарди. Мен фақат Исони билганимдан кейингина шуни тушундимки, бу исмни ўйламасдан, идрок қилмасдан айтадиган одамлар ўз зиммасига қанчалар даҳшатли ҳукмни олар эканлар. Ўнта амрдан бирида шундай ёзилган: «Мен, Эгангиз Худонинг исмини суиистеъмол қилманг» (Чиқиш 20:7). Худонинг исмини ҳақоратли сўз ўрнида қўллаган одам қуйидаги буюк амрни бузган ҳисобланади: «"Эгангиз Худони бутун қалбингиз билан, жону дилингиз билан, бутун онгингиз билан, кучингиз борича севинг". Энг муҳим амр шудир» (Марк 12:30). Худони севган одамларнинг биронтаси Унинг исмини беҳудага ишлатавермайди. “Исо” исмини севги билан, Унга иззат-ҳурмат билан айтадиган одам ҳам буюк куч олади, бу куч – гуноҳлардан нажот, дардлардан шифо, таъминот, ҳимоя ва бошқа кўп ажойиб нарсаларни ўз ичига олади. Худонинг исмини ўйламай-нетмай айтадиган одам эса буларнинг ҳаммасидан қуруқ қолади.
Тилингиз, ўзингиз ўйлаганингиздан кўра, ҳаётингизга кучлироқ таъсир этади. Сиз бошқаларни марҳаматлаганингизда, Худо ҳам сизни марҳаматлайди. Доно одамлар бу ҳақда билиб, сўзларни танлаб айтадилар ва ихтиёридаги вақтига диққат билан муносабатда бўладилар. Тилингизга эҳтиёт бўлинг, акс ҳолда, Худо ҳаётингизда амалга ошириш учун режалаштирган буюк ишларни улкан кучидан маҳрум қиласиз.
МЕН ИБОДАТ ҚИЛАДИГАН ЭНГ МУҲИМ НАРСАЛАР:
- Овқат ейишдан олдин таомим марҳаматланиши учун;
- Жасоратли бўлишим учун;
- Руҳан ўсишим учун;
- Менинг имонга келмаган дўстларим исони танишлари учун;
- Кучли бўлишим учун (16 –19 ёш).
МЕН ИБОДАТ ҚИЛДИМ, ХУДО ЖАВОБ БЕРДИ: мактабдош дўстларим билан Худо ҳақида гаплаша олай деб, ибодат қилган эдим, бугунгача 15 одамни Худога олиб келишга муваффақ бўлдим (13 ёш).
ХУДОГА МЕНИНГ ИБОДАТИМ: Худойим, мени пок қилиб сақла. Мен бўлажак умр йўлдошим учун ҳам ибодат қиламан. Никоҳдан ўтадиган кунимизгача икковимиз ҳам ўзимизни пок сақлашимизга ёрдам бер (13 ёш).
Ибодатнинг кучи
Худойим, ҳар доим тўғри гапирадиган ва ҳеч қачон ёлғон гапирмайдиган одам бўлишимга ёрдам бер. Одамларга далда берувчи сўзларни айтишга мени ўргат. Кундалик ҳаётимда менинг оғзим орқали ўлим эмас, ҳаёт келсин. Ҳар кун юрагимни Ўзингнинг севгинг ва Ўзингнинг марҳаматинг билан тўлдиргин, токи улар менинг оғзимдан қуйилсин. Мени фақат ҳақиқий, олижаноб, адолатли, пок, мақтовга лойиқ нарсаларни гапиришга ўргат. «Оғзимдан чиққан сўзлар, юрагимдаги ниятлар Сенга маъқул бўлсин, Эй Худойим, қоям, қутқарувчим менинг» (Забур 138:15).
Сенинг Каломингда яна айтилади: «Режалар одамнинг юрагида,
тилдаги жавоб эса Эгамиздан» (Ҳикмат. 16:1). Мен Сенинг Каломингни ўқиганимда юрагимни ўзгартир. Менинг қалбимни севги билан тўлдир, токи бу севги менинг оғзимдан чиққан сўзларда ўзини намоён этсин. Мен салбий нарсалар ҳақида гапирганимда, шикоят қилганимда, мени Ўзинг фош қилгин. Мен атрофдагиларни хафа қиладиган сўзларни айтишимга, кўп гапиришимга йўл қўйма, гапирганимда шошилмасликни менга ўргат. Қачон гапиришимни, қачон гапирмаслигимни менга кўрсат. Оғзимни гапириш учун очганимда, одамларга ёрдам берадиган, уларни руҳлантирадиган, ҳаёти яхши томонга ўзгаришига ёрдам берадиган сўзларни бер. Мен ўз имоним ҳақида айтиб беришим учун керакли сўзларни топишимга ёрдам бер, токи одамлар Сенга интилсинлар. Исо номи билан ибодат қиламан.
Куч-қудрат сўзи
«Кимки ҳаётдан завқланишни,
Бахтли умр кўришни истаса,
У тилини ёмон сўздан тийсин,
Оғзини ёлғон гапдан асрасин» (1 Бут. 3:10).
«Дононинг юраги тилига идрок беради,
сўзларини ишончли қилади» (Ҳикмат. 16:23).
«Ёқимли сўз асал кабидир, жонга роҳат, суякларга малҳамдир» (Ҳикмат. 16:24).
Ибодат мавзусида кейинги ўйлар
1. Биронта одам қачонлардир қалбингизга озор берган, сизни камситган ва дилингизни хира қилган сўзларни айтганми? Қайси энг нохуш ҳодисани сиз кўпроқ эслайсиз? Бу хотирангиз бошқалар билан мулоқот қилганингизда ўз таъсирини кўрсатадими?
2. Сиз қачонлардир бошқа одамга ёмон гаплар айтиб, кейин афсус чекканмисиз? Агар шундай қилган бўлсангиз, буни Худонинг олдида тан олинг ва Ундан, ўша одам олдида кечирим сўрашим учун ёрдам бер, деб сўранг.
3. Ибодат матнини ёзиб, унда ўзингиз билмаган ҳолда бошқа бировни сўзларингиз билан, ёқимсиз гапларингиз билан хафа қилганингизни кўрсатишини Худодан сўранг. Худо сизга намоён қиладиган нарсаларни ёзинг ва Ундан, мени кечиргин, деб сўранг.
Книга на Узбекском языке: - Сила молящегося подростка (Сторми Омартиан)
Познай силу молитвы. Измени свою жизнь. Изменяй мир.
Ты сомневаюсь в том, что Бог слышит твои молитвы? Тебе кажется, что они растворяются в воздухе, не достигая небес? Ты думаешь, что твои молитвы вряд ли способны что-то изменить?
Автор этой книги убеждает в том, что молитва способна изменить не только обстоятельства, но и жизнь в целом. В двадцати главах книги рассказывается о том, как...
- научиться ходить Божьими путями;
- избавиться от негативных эмоций;
- строить добрые отношения с людьми;
- освободиться от давления сверстников;
- стать светом для окружающих.
