Ўсмир ибодатининг кучи (Сторми Омартиан) 11 bob

Сторми Омартиан. Ўсмир ибодатининг кучи - (11-боб) Китоб Ўзбек тилида

O‘smir ibodatining kuchi (Stormi Omartian) O‘zbek tilida Audiokitob

МУНДАРИЖА

Ибодатнинг кучи нимада? Нима учун мен ибодатга муҳтожман?

1-боб. Эй Худойим, Сени билишим учун менга ёрдам бер

2-боб. Эй Худойим, олдинги хатоларимдан халос бўлишимга ёрдам бер

3-боб. Эй Худойим, бошқаларни кечиришни менга ўргат

4-боб. Эй Худойим, солиҳларча иш тутишга мени ўргат

5-боб. Эй Худойим, аҳмоқона таъсирларга қарши туришим учун менга ёрдам бер.

6-боб. Эй Худойим, ўз фикрларимни бошқаришга мени ўргат

7-боб. Худойим, Сенинг Каломингни тушунишга мени ўргат

8-боб. Эй Худойим, тенгдошларим таъсиридан халос бўлишимга ёрдам бер

9-боб. Эй Худойим, одамлар билан яхши муносабатлар ўрнатишни менга ўргат

10-боб. Эй Худойим, ҳаётим давомида Сенга ҳамду сано айтишга мени ўргат

11-боб. Эй Худойим, ҳаётимда Сенинг мақсадингни тушунишимга ёрдам бер

12-боб. Эй Худойим, тўғри танлов қилишим учун мени доноликка ўргат

13-боб. Эй Худойим, салбий эмоциялардан қутулишимга ёрдам бер

14-боб. Эй Худойим, ҳаётимда васвасалар билан курашувимга ёрдам бер

15-боб. Эй Худойим, ҳаётимнинг қийин лаҳзаларида кучли бўлишимга ёрдам бер.

16-боб. Эй Худойим, ўзимни бехатар ҳис қилишим учун ёрдам бер

17-боб. Эй Худойим, ҳаётбахш сўзларни гапиришга мени ўргат

18-боб. Эй Худойим, имконсиз нарсага ишонишни менга ўргат

19-боб. Эй Худойим, ҳаётим учун Сенинг хоҳиш-иродангни билишимга ёрдам бер

20-боб. Эй Худойим, Сен мен учун тайёрлаган меросни қўлга киритишимга ёрдам бер

11-боб. Эй Худойим, ҳаётимда Сенинг мақсадингни тушунишимга ёрдам бер

Ўсмир ёшимда менинг ҳаётим учун Худонинг мақсади борлигини билмасдим. Худо Ўз Шоҳлигининг шуҳрати учун буюк ишлар қилишга мени тайинлаганини билмас эдим. Агар бу ҳақда ўша пайтда билганимда эди, мен ёмон ишларга шунча вақт сарфламаган бўлардим ва ҳалокатли вазиятларга тушиб қолмаган бўлардим. Менинг хатоларимни сиз ҳам такрорлашингизни истамайман. Мен шуни истайманки, сиз Худодаги мақомингизни билинг, Худонинг аниқ режаси ва юксак мақсади борлигига сиз ишонч ҳосил қилинг, бу мақсадга эришиш учун тўғри ҳаётий йўлдан боринг.

20-30 ёшдаги кўплаб одамлар менга шундай деб айтган эдилар: «Мен ҳаётдаги ўз ўрнимни қидириб, кўп вақтни бой берибман. Худо ҳаётим учун қўйган мақсаддан четлашиб кетибман». Бундай одамларга мен шундай деб айтаман: «Сиз Худонинг йўлларидан, Унинг режаларидан ва ҳаётингизда Унинг мақсадидан қанчалик узоқлашган бўлманг, бу аҳамиятга эга эмас. Сиз ўз ҳаётингизни Худога ишониб топширишингиз биланоқ, У сиз учун янги маршрут тайёлай бошлайди — бу маршрут ҳозир сиз турган жойдан У азалдан белгилаб қўйган манзилгача боради. У сизни шу йўлга солади ва янги маршрут бўйлаб йўналтиради. Албатта, ўша манзилга етиб боришингиз учун, кўпроқ вақт талаб қилинади. Агар сиз Худога яқинроқ бўлсангиз, У сизни ҳақиқий жойингизга олиб боради. Ўшанда ҳаётингизда Худонинг режаси бажо бўлаётганини кўрасиз».

Муқаддас Китоб айтадики, «Худо берган инъомларини қайтариб олмайди ва Ўзи даъват қилган халқидан воз кечмайди» (Рим. 11:29), яъни Худо ҳеч қачон Сизга мукофот қилиб берган истеъдод ва қобилиятни тортиб олмайди. Улар қайтариб олинмайди, бекор қилинмайди ва ноҳақиқий ҳисобланмайди. Сиз ҳар доим ўз инъомларингизнинг эгаси бўлиб қолаверасиз. Агар Сиз фақат уларни Худога бағишласангиз, Худо ҳар доим уларни Ўз Шоҳлигининг фаровонлиги учун ишлатади.

Ҳаммада ҳаётнинг мақсади бор

Худонинг ҳар бир одам учун мақсади бор, аммо буни ҳамма ҳам англаб етавермайди. Худо бизни ким қилиб яратганини тўғри ва чуқур тушунганимизда, бошқа кимдир ва бошқа нимадир бўлишга ҳаракат қиламиз. Одатда, биз ўзимизни бошқалар билан қиёслай бошлаймиз ва уларга ҳеч қачон етолмаслигимизни сезамиз. Мўлжалга етиб боришга лаёқатсизлигимизни ва қобилиятсизлигимизни кўриб, ўзимизни ва ўз ҳаётимизни танқид қила бошлаймиз. Натижада ҳаётимизга ишончсизлик, айб ҳисси кириб келади, биз эса нозик табиат, хафа, умидсиз бўлиб қолаверамиз. Ўзимизга ўзимиз берилиб, доимо ўзимиз ҳақимизда ва ўзимизнинг номукаммаллигимиз ҳақида ўйлаймиз. Бунинг оқибатида, ҳаётимизни ўзимиз “тўғри” деб билган ўзанга солиш учун бор кучимизни ишга соламиз. Ҳеч бўлмаганда, ўзимизни ўзимиз алдаймиз, ўзимиз ҳақимизда афсоналар тўқиймиз ва оқибатда боши берк кўчага кириб қоламиз.

Ўзини билмайдиган ва Худонинг мақсадидан бехабар бўлган одамлар билан мулоқот қилганимизда биз улардан келиб чиқадиган беҳаловатни, қониқмасликни, хавотирликни ва паришонликни ҳис қиламиз. Уларнинг ёнида ўзимизни ноқулай сезамиз. Худо сизга бундай тақдирни раво кўрмайди. Сиз ҳаётий йўлингизни, инъомларингизни ва қобилиятингизни аниқ кўришингизни, Унинг шуҳрати учун уларни ривожлантиришга лаёқатли бўлишингизни У истайди.

МЕН ҚУЙИДАГИ ҲОЛАТЛАРДА ИБОДАТ ҚИЛИШГА ҚИЙНАЛАМАН:

Худо мени эшитаётганига ишончсизлик қилганимда;
Ибодатларим ижобат бўлишга ишонмаганимда;
Муқаддас Руҳга йўл бериш учун ўзимни итоаткор тутишга қийналаман;
Ўзимни унутиб, бошқалар учун ибодат қилишга қийналаман;
Истаган нарсамни ҳар доим ҳам олмаслигимни билиш мен учун қийин (16 – 19 ёш).

Худодан, меҳнатларимни марҳаматлагин, деб сўранг

Ҳар биримизнинг ўз ишимиз бор. Сиз талабамисиз, уй бекасимисиз, нажот Миссиясидан кўнгилли ишчимисиз ёки тадбиркормисиз – булар аҳамиятга эга эмас. Сизнинг меҳнатингиз ҳар доим муҳим. Сиз меҳнатингиз учун қанча пул оласиз – бир талай долларми, ёки ҳеч нарса олмайсизми, ё текинга ишлайсизми – биронтаси муҳим эмас, сизнинг меҳнатингиз бир хилда қадрланади. Сизнинг меҳнатингиз тор даврада эътироф этиладими, ё бутун дунёда тан олинадими, ёки фақат Худо тан оладими – бу далиллар ҳам катта аҳамиятга эга эмас, меҳнатингиз бирдай аҳамиятли.

Сиз қандай ишни қилманг, майли, вақтинчалик иш бўлсин, сиз албатта ўз ишингизни яхши бажаришингиз шарт. Агар талаба бўлсангиз, ўқиш – сизнинг ишингиз. Майли, сиз ҳозир бу меҳнатингиз учун пул мукофоти олманг – сиз учун мукофот бошқа шаклда ифодаланади, хусусан: юқори баҳоларда, сизга ҳурматда, келажакда яхши истиқбол борлигида ва эришган муваффақиятлардан қониқиш ҳисси борлигида. Сиз ўз ишингиздан мамнун бўлсангиз, сиз ўзингиздан, ҳаётингиздан мамнунсиз. Ҳатто сизнинг назарингизда меҳнатингиз унчалик аҳамиятли бўлмаса ҳам, ўша меҳнатингиз Худо сиз учун тайёрлаган келажакка у ёки бу тарзда ўзингизни тайёрлайди.

Муқаддас Китоб айтадики, «меҳнаткаш иш ҳақини олишга муносибдир» (1 Тим. 5:18). Бу шуни англатадики, ҳар қандай меҳнат мукофотга лойиқдир. Баъзан қилинган меҳнатнинг натижаси мукофот ҳисобланади. Ахир, сиз ўз ётоқхонангизни йиғиштирганингиз учун, нажот Миссиясида шўрва тарқатганингиз учун ёки болага ботинка ипини қандай боғлашни кўрсатганингиз учун пул олмайсиз-ку. Аммо мана шундай ҳолатларда сиз оладиган мукофот ҳақиқатан қимматли. «Солиҳнинг ҳақи — ҳаёт» (Ҳикмат. 10:16). Сизнинг ҳар қандай ишингиз Худо учун, бошқа одамлар учун ва сиз учун муҳимдир. Ўз ишингизни Худо учун қилинг, Ундан, меҳнатларимни марҳаматлагин, деб сўранг.

МЕН ИБОДАТ ҚИЛИШНИ ЖУДА ИСТАЙМАН:

Ёлғиз бўлганимда;
Хафа бўлганимда;
Уйқу олдидан;
Худо менга амр қилганда;
Бошқа одамлар дард чекаётганини кўрганимда (13–15 ёш).

Ўзингизга ишонч – кимлигингизни ва қаёққа бораётганингизни билишингиз демакдир

«Азалдан белгилаган» термини ҳаётингиз маълум мақсадга эгалигини билдиради. Муқаддас Китоб сўзларига биноан, биз Худонинг хоҳиш-иродасини бажаришга ва У қўйган мақсадларга эришишга қаратилганмиз (Эфес. 1:11). Албатта сиз қайси томонга қараб ҳаракат қилишингиз кераклигини, манзилга сизни қандай қилиб олиб келиш кераклигини Худо билади. Аммо тақдирингиз Худо томонидан олдиндан белгиланганига қарамай, Худо билан мулоқот қилмасдан, сиз ҳеч қачон бу мақсадга эриша олмайсиз.

Агар Худо билан алоқангиз йўқ бўлса, ожизлик лаҳзаларида, масалан, бирон нарсага ружу қўйганимизда ёки қаттиқ ғазабланганимизда биз ўзимизнинг вазифамизни унутиб қўямиз, холос. Одамларнинг ҳаётидаги бундай ҳодисалар ҳақида биз ҳар куни янгиликлар дастуридан билиб турамиз. Ҳар қандай талончи ёки қотил Худо уни ким қилиб яратгани тўғрисида заррача тушунчага эга эмас. Агар бундай одам Худо у учун тайёрлаган буюк вазифа ҳақида билганда эди, у ҳеч қачон бу вазифасини аҳмоқона хатти-ҳаракатларга алиштирмаган бўларди.

Агар Худо сизнинг ҳаётингиз учун мақсад белгилаганини билсангиз, ҳеч қачон келажагингизга ишончсизлик билан боқмайсиз. У сизга ўз фойдангиз учун тўғри иш қилишингизга ёрдам беради. Худо ичингизда истиқомат қиладиган Ўз кучи билан сиз орқали буюк ишлар қилиши мумкин. Худога тегишли эканингизни ва Унинг ортидан ишонч билан эргашаётганингизни билганингизда сизда ўзингизга ишонч ҳисси пайдо бўлади.

МУҲИМИ, МЕН НИМА ҲАҚДА ИБОДАТ ҚИЛАМАН:

Яхши коллежга ўқишга киришим учун;
Ота-онам билан тил топиша олишим учун;
Худо келажак ҳаётим, мақсадларим ҳақида менга
Ўз хоҳиш-иродасини намоён қилиши учун;
Мени ва оиламни ҳимоя қилиши учун (16–19 ёш).

Ҳаммамиз бир-биримизга ёрдам бериш учун даъват қилинганмиз

Бизнинг энг буюк мақсадларимиздан бири ўзимизни бошқаларга бағишлашдир. Бизнинг заминдаги ҳаётимиз учун Худога ва одамларга бағишланиш чексиз даражада муҳимки, бусиз биз ҳеч нарсага эриша олмаймиз. Бир қисмимизни Худога ва бошқаларга берганимизда, ҳаётимизда бўшлиқ ҳосил бўлади ва бу бўшлиқни Худо Ўзининг марҳаматлари билан тўлдиради. Бу марҳамат оқими тўхташи билан, ҳаётимиз ҳам тўхтайди.

Эҳтимол, сиз томондан одамларга қилинадиган энг улкан совға улар учун сизнинг ибодатингиз бўлса керак. Сиз кўп нарсаларни – уларнинг ҳимоясини, уларнинг соғлиғини, нажот топишини, уларнинг оиласи ва молиявий аҳволини, хуллас, кўп нарсаларини ҳимоя қилишингиз мумкин. Бошқалар учун ибодат “шафоат” деган ном билан аталади. Шафоат ибодати бошқалар учун ибодат қилишимизни билдиради. Ибодат — буюк инъом. Кимдир менга моддий ёрдам бергандан кўра, ибодат қилса, шуни афзал билган бўлардим. Шуни унутмангки, биз ҳаммамиз бошқалар учун ибодат қилишга чақирилганмиз.

МЕН ИБОДАТ ҚИЛДИМ, ХУДО ЖАВОБ БЕРДИ: Йил бошида менинг биронта дўстим йўқ эди. Худодан, менга яхши бир дўст бер, деб сўрадим. Ҳозир жуда яхши бир дугонам бор, у ҳаётимнинг ўзгаришига ва ҳаётимни тўғри йўлга солишга ёрдам берди (14 ёш).

Ўз истакларингиздан воз кечиш

Агар сиз кўнглингиздаги интилишларингиздан воз кечмасангиз ва уларни Худонинг қўлига беришга рози бўлмасангиз, ҳеч қачон келажакда Худонинг марҳаматига сазовор бўлмайсиз ва Унинг ҳақиқий ижоди бўла олмайсиз. Исо айтган эди: «Ким ўз жонини асраб қолмоқчи бўлса, уни йўқотади. Ким Мен учун жонини берса, уни асраб қолади» (Матто 16:25). Бу оятни бир оз соддалаштириб, шундай деб айта оламиз: агар сиз хавфдан узоқ бўлишни ва ўзингизни Раббийда ишончли ҳис қилишни истасангиз, ўз тузган режаларингиздан воз кечишингизга ва шундай деб айтишингизга тўғри келади: «Эй Эгам! Менинг эмас, балки Сенинг хоҳиш-ироданг бажо бўлсин». Бу қийин қадам, чунки одам ўз режаларидан воз кечиши осон эмас. Аммо агар сиз Худодан, Сен солмаган орзуларни юрагимдан олиб ташла, менинг ҳаётимга кир, деб сўрасангиз, У сизга таклиф қилганлардан асло афсусланмайсиз. Сиз ўз инсоний орзуларингиздан воз кечиб, озод бўласиз, чунки Худо сизнинг қалбингизга Ўз истагини солади. Эҳтимол, сиз бу орзуларингизни узоқ вақт ардоқлаб юргандирсиз, бу ҳолда сизга анча оғир бўлади, аммо Худо марҳаматламаган орзулар ортидан қувиб, ҳаётингизни беҳуда ўтказмаслигингиз керак. Бу йўлда умидсизликдан бошқа бирон нарсани ўриб олмайсиз, чунки сизнинг орзуингиз ҳеч қачон рўёбга чиқмайди.

Сизнинг ҳаётингиздаги мақсадингиз Худо сизга инъом қилган орзулар билан яшашдир. Унга ҳамма нарсани бериш керак – ҳатто У сизга Ўзи инъом қилган орзуларни ҳам, чунки У сизнинг юрагингиздан Ўзидан бошқа бирон нарсага боғланганингизни кўришни истамайди. Ўз орзуларингизни амалга оширишингиз учун бор кучингизни сарфлашингизни У истамайди, бу вазифалардан сиз воз кечишингизни, бу ҳақда ғамхўрлик қилишни Унга топширишингизни У истайди, шунда У орзуларингизнинг амалга ошиши учун ғамхўрлик қилади.

МЕНИНГ ХУДОГА ИБОДАТИМ: Эй Худойим, илтимос, менга ўз хоҳиш-иродангни кўрсат, бошқалар ҳам Сенинг хоҳиш-иродангни билишларига ёрдам бер (14 ёш).

Ҳаётингиз мақсадини билинг

Ҳаммамиз ҳам ўз ҳаётимизнинг мазмунини ва мақсадини тушунишимиз зарур. Биз яратилишимизданоқ мақсад қилиб берилган иш билан машғул бўлишни бошламас эканмиз, ҳеч қачон борлиғимиз мукаммаллигини ва шодлигини ҳис қила олмаймиз. Йўлимизда учрайдиган кичик ишларда ҳам Унга содиқ бўлмасак, Худо бизга катта ишларни ишониб топширмайди. Агар сиз шуғулланаётган иш ўзингизга аҳамиятсиз бўлиб кўринса ҳам, хурсанд бўлаверинг! Бу дегани – Худо сизга қандайдир каттароқ ишни тайёрламоқда деганидир.

Бугун сиз учун Худонинг мақсади ва аниқ режаси бор. Агар сиз бу борада бугун Худонинг хоҳиш-иродасини билмасангиз, Ундан, буни менга намоён қил, деб сўранг, У сизнинг юрагингизга нимани айтса, шуни қилинг. Агар сиз Унга кичик ишларда итоат этсангиз, У сизни улкан чўққиларга олиб чиқади.

Агар Худо бизни нимага даъват қилади, деб сўрайдиган бўлсак, Муқаддас Китоб Худонинг қудрати ҳақида гапиради: «Ахир, Худо бизга нажот берди, Хушхабар айтиш каби муқаддас хизматга бизни даъват этди. Бунга бизнинг савоб ишларимиз эмас, аксинча, Худонинг мурод–мақсадию инояти сабаб бўлди...» (2 Тим. 1:9). «Бизга берилган иноят бўйича ҳар биримизнинг ҳар хил инъомларимиз бор» (Рим. 12:6), улардан ҳар биримиз ўз вазифамизга кўра фойдаланишимиз керак. «Аммо ҳар бир одамда Худодан берилган инъом бор, бириники бу бўлса, бошқасиники удир» (1 Кор. 7:7). «Ҳар бир инсонни Худо қандай даъват қилган бўлса, Раббимиз Исо уни қандай шароитга солган бўлса, у шундай яшашда давом этаверсин» (1 Кор. 7:17). Мен шунинг учун ибодат қиламанки, «Раббимиз Исо Масиҳнинг Худоси, улуғвор Отамиз, Ўзини таниб–билишингиз учун Муқаддас Руҳ орқали сизга донолик ва ақл–идрок берсин. Худо сизларнинг қалбингизни нурга тўлдирсин, токи Худо сизларни даъват қилиб, сизларга қандай умид берганини, Худонинг халқи У учун нақадар бой мулк эканлигини тушуниб олинглар» (Эфес. 1:17–18). «Кўнглинг истаганини Эгамиз сенга инъом қилсин, Ҳамма режаларингни рўёбга чиқарсин» (Забур 19:5).

Шуни ёдда тутингки, Худо сиз учун қандайдир жуда муҳим иш тайёрлаб қўйган, сиз ўша ишни бажаришингиз учун сизга У истеъдод, қобилият ва инъомлар берган. Балки ичингиздаги бу инъомларни атрофдагилар кўра олмаётгандир, ҳечқиси йўқ, вақти келганда Худо буни ҳаммага намоён қилади.

Ибодатнинг кучи

Худойим, менинг ҳаётим учун Сенинг режанг ва мақсадинг борлиги учун Ўзингга шукр айтаман. Мен биламан, бу режани Сен олдиндан, Сени ҳали танимаганимда тузиб қўйгансан ва уни албатта амалга оширасан. Менинг мақсадим бошқаларга хизмат қилиш эканини биламан, шунинг учун мендан фойдалангин, бошқаларга ижобий таъсир қила олайин. Оиламга, дўстларимга, жамоатимга ва мен билан мулоқот қилишлари учун Сенга маъқул одамларга қандай хизмат қилишим кераклигини менга кўрсат.

Меҳнатимнинг самаралари бошқаларга марҳамат бўлиши учун ишимда муваффақиятларга эришишимга ёрдам бер. Қобилиятларим учун имкониятларни оч, Сендан бўлмаган имкониятларнинг йўлини тўсиб қўй. Тушунишим учун донолик бер, мени йўлга сол. Менинг ишларимни, келажакда Сен мени даъват қиладиган ҳар қандай юмушларимни марҳаматлагин. Ўз ишимни муваффақиятли ижро этишим учун менга ёрдам бер.

Биламан: Сен мени қандай ишга даъват қилмагин, бу ишни яхши бажаришим учун менга лаёқат инъом этасан. Ҳаётимда Сенинг режаларингни ижро этишим учун бирон нарса ҳалақит бера олмаслиги учун ибодат қиламан. Ўз майл-истакларимдан ҳеч қачон чекинмасликка ёрдам бер. Ҳаётимнинг мақсадини тўғри тушунишимга мени ўргат. Исо номи билан ибодат қиламан.

Куч-қудрат сўзи

«Раббимиз Исо ҳақи маҳбус бўлган мен — Павлус сизлардан ўтиниб сўрайман: Худо сизларни Ўзига даъват қилганини ёддан чиқармай, шу даъватга муносиб тарзда яшанглар. Доимо камтар ва мулойим бўлинглар, меҳр–муҳаббат билан бир–бирингизга сабр–тоқатли бўлинглар. Ўзаро тинч–тотув яшаб, Муқаддас Руҳ ато қилган бирдамликни сақлашга жон куйдиринглар» (Эфес. 4::1–3).

«Эй биродарларим, Масиҳ сизларни танлаганини ва даъват этганини тасдиқлашга астойдил ҳаракат қилинглар. Айтилган хислатларга эга бўлсангиз, имондан қайтиб кетмайсизлар» (2 Бут. 1:10).

«Эй Раббимиз Худо, лутф–караминг бизга ёр бўлсин,

Ишларимизга омад бергин,

Ҳа, ишларимизга барака бергин!» (Забур 89:17).

Ибодат мавзусида кейинги ўйлар

Сиз ўз истеъдингизни, қобилиятингизни ва лаёқатингизни биласизми? Нима билан шуғулланмоқчи эканингизни, нимада муваффақиятга эришаётганингизни ва нималарда мукаммал бўлмоқчи эканингизни ёзинг.

2.Сиз ҳаётингизда кўпроқ қандай иш билан шуғулланишни истар эдингиз? Бу дегани – сизнинг режаларингиз бундан кейин ўзгармайди дегани эмас, аммо кўпинча Худо қизиқишларингиздан фойдаланиб, сизни юксак мақсад томон йўналтиради.

3. Ибодат матнини ёзинг ва унда Худодан, менга ҳаётимнинг мақсадини кўрсат, деб сўранг. Ундан яна, истеъдимни, қобилиятимни ва лаёқатимни ўзимга кўрсат, буларни ривожлантиришга ёрдам бер, деб сўранг.

Книга на Узбекском языке: - Сила молящегося подростка (Сторми Омартиан)

Познай силу молитвы. Измени свою жизнь. Изменяй мир.
Ты сомневаюсь в том, что Бог слышит твои молитвы? Тебе кажется, что они растворяются в воздухе, не достигая небес? Ты думаешь, что твои молитвы вряд ли способны что-то изменить?
Автор этой книги убеждает в том, что молитва способна изменить не только обстоятельства, но и жизнь в целом. В двадцати главах книги рассказывается о том, как...
- научиться ходить Божьими путями;
- избавиться от негативных эмоций;
- строить добрые отношения с людьми;
- освободиться от давления сверстников;
- стать светом для окружающих.