Урсула Марк. Подшоҳнинг сири - (14-боб) Китоб Ўзбек тилида
Podshohning siri (Urusla Mark) O‘zbek tilida Audiokitob
Подшоҳнинг ўғли, Томга қўйилган янги талаблар
МУНДАРИЖА
1 Боб. Ўқ билан енгилган
2 Боб. Қизалок
3 Боб. Парда
4 Боб. У ёғига беш киши бўлиб
5 Боб. Ниҳоят уйдамиз
6 Боб. Кураш
7 Боб. Кутилмаган ҳолат
8 Боб. Женни
9 Боб. Сенинг қароринг
10 Боб. Ўсимлик
11 Боб. Озодлик
12 Боб. Янги топшириқ.
13 Боб. Унинг оркестри
14 Боб. Шефферларникида
15 Боб. Мўъжизавий денгиз
16 Боб. Кема қурувчиси
17 Боб. Кутилмаган совғалар
18 Боб. Денгизда
19 Боб. Олов
20 Боб. Манзилга етиб келиш
21 Боб. Болталар
22 Боб. Зулмат қаърида
23 Боб. Тош девор ортидан
24 Боб. Янги вақт
14 БОБ
Шефферларникида
“Бутун жонзотга кириб, ҳаммасини янгилаш…. Шунинг шарофати билан сизларнинг ҳаётингиз яратилишнинг буюк мақтов қўшиғининг бир қисми бўлиб қолади”.
Хўжайин айтган сўзлар Томда катта таассурот қолдирди. Шундай чуқурки, кейинги куни у бутун йўл давомида унинг атрофидаги дунёга бошқа кўзлар билан қарар эди: қуёш, дарахтлар, ўсимликлар, ўтлар, гуллар, чумчуқларга, улар бўйлаб кетаётган дарёга. Йигит паст овозда хиргойи қилиб, ҳуштак чалар эди – яратилиш унинг мақтов қўшиғини эшитиб, қабул қилиши керак эди. Бу унинг отасининг яратганлари эди. У уларни қандай ажойиб қилиб яратган! Ҳамма нарса унинг шуҳрати учун уйғунликда янграши, унинг хоҳиши, унинг режаси эди. Ва улар иккаласи шу ишга ёрдам бериш учун юборилган эдилар. Қандай олийжаноб вазифа!
Шунинг учун хайрлашиш йигитлар учун оғир кечмади. Фақат Лилиянинг кўзларида ёш пайдо бўлди. Унинг табиатининг заифлигини ҳисобга олиб, подшоҳнинг ўғли ўша пайтгача уни яхши жойлашиб олишини таъминлади: у уни бир оилага, улар унга ота ва она бўлиб, бутун юракларида севги кўрсатишлари учун топширди.
Бу гал, подшоҳнинг ўғли белгилаганидек Карл бошқарувни ўз қўлига олиши керак эди. Шунинг учун энди у олдинда отни эгарлаб кетаётиб, Томнинг куйлашига хурсанд эди. Ҳақиқатдан ҳам унинг дўстининг овози ажойиб эди! У яна узоқ вақт куйлашига умид қилиш керак. Бу шунингдек, унинг юрагини хурсанд ва атрофидаги ва унинг ичидаги гўзал бўлган нарсаларга очиқ қилиб қўйди. Унинг ўзи аллақачон, юрагида кун давомида иложи бўлса кўпроқ подшоҳнинг исмини айтишга ўрганиб қолган эди. Унга бу етарли эди. Шундай пайтлар бўлган-ки, у ҳар бир нафас олишида буни уддалар эди. Балки у бу ҳақида Томга айтиб бериши керакдир? У яна кулмасмикин? Унга бундай нарсалар ҳақида гаплашиш осон эмас. Лекин йигит бари бир буни дўстига ишониб очади, чунки подшоҳнинг ўғли уларнинг иккаласига бир бирларига ёрдам беришларини буюрди. У, буни, ниҳоят, яқин вақт ичида, улар бир бирлари билан кўпроқ вақт ўтказганларида қилади.
Бу кеча, дарахтнинг тагида, юмшоқ ўтларнинг устида уйқуга кетишдан аввал, уларнинг иккаласида, кеча кўришган ҳодиса ҳақида фикр қилиб, гаплашишни хоҳлашди. Ота режалаштириб қўйган ажойиб мусиқа ҳақида, қудратли ва охиригача тушуниб бўлмайдиган Руҳ ҳақида. Қандай қилиб у шунча кўп нарсани қила олар эди ва хоҳлар эди! Руҳ уларнинг ичида яшашини ўйлаши билан, йигит жунбишга келди. Йигит олдин бу фикрларга кўникиши керак, агар умуман буни қачон бўлса ҳам қила олса. Ахир бу нарса – нотабиий, олдиндан айтиб бўлмайдиган оқибатларга эга бўлиши мумкин-ку!
Бир натижани Карл шу тонгда ҳис қилиб бўлди. Ётоғидан тураётиб, у қудратли Руҳни, бугун у уни ҳамма нарсада бошқаришини сўради. Улар дарвозадан чиқаётганлиридаёқ, Карлда, у олдиларидаги йўлга подшоҳнинг ўғлининг исмини ва ҳокимиятини эълон қилиши керак, деган хоҳиш пайдо бўлди.
Бу менинг вазифам эди, шунинг учун мен ҳокимиятни ўз қўлимга олишим керак эди. Буни қилганимда эса, мен худди қўлимда катта оқ ҳассани тутиб тургандек ҳис қилдим ва уни олдинга бизнинг мақсадимиз учун узатдим. Аммо бу манзара дарров йўқолиб қолди – деб шунчаки айтиб берди Карл.
“Ҳм, - бу ҳақида эслаб, ўйлади Том, - мен буни ўша пайтда, уйга қайтаётганимизда билишим керак эди. Буни ҳозир билганим яхши бўлди. Карл, Руҳга ўзини бошқаришига шундай йўл бераётгани яхши. Уни ўз дўстим деб билиши яхши. Ундан мен кўп нарсаларга ўрганишим мумкин”.
Том, дўстидан у қандай қилиб, юрагида подшоҳнинг ўғли билан мулоқотдан бўлишни уддалаши ҳақида сўраш вақти келди деб ўйлади. Энди Карл унга, у подшоҳнинг ўғлининг исми ёрдамида нималар қилишини айтиб бериши мумкин.
- Бу менга жуда кўп хурсандчилик келтиради. Мен унинг исмини жуда катта севги билан эълон қиламан,- деб тушунтирди у. Бундан ташқари унинг исми дунёдаги бор сўзларнинг энг қудратлисидир. У менга, унда жо бўлишим учун ҳалақит бераётган ҳамма нарсага қарши ёрдам беради.
“Унда?!”. Ҳа, подшоҳнинг ўғли бир марта бу иборани ишлатган эди ва ҳаттоки, унга шоҳона ёстиқни ва унинг атрофидаги оловли ҳимояни ҳам кўрсатган эди. Энди Том, Карлдан у оркестрнинг бир маромда чалаётган куйнинг ортидан нимани тушунишини сўради?
- Мен подшоҳнинг китобида, унга тегишли бўлган барча у билан бирга бир танани ташкил қилиши ҳақида ўқиган эдим. Ўғилнинг ўзи - бу бош. Тананинг ҳар бир аъзоси, маълум бўлишича, бошнинг бошқариши орқали ҳаракатга келади. Ва мен балки қўлнинг ёки тиззанинг бир қисми бўлишим мумкин – деб жуда содда қилиб тушунтирди у.
Том, подшоҳнинг ўғли учун жуда қадрли бўлган қисм бўлишни хоҳлар эди.
“Ҳа, мен шунчаки сўзсиз унинг юрагида жо бўлишим мумкин”. Охирги кунлари у буни яна ва яна, подшоҳнинг ўғлига севгига тўлган қисқагина сўзларни жўнатиш орқали қилишга ҳаракат қилди. Отага қилган ибодати аллақачок “чиғаноқ” сиз ўтар эди ва ҳаттоки, меҳнат билан биргаликда. Шубҳасиз, қўшиқлар ундан жуда яхши чиқар эди. Аммо Карл ҳозиргина унга ишонган нарсаси жуда қизиқарли эди. Том буни бирданига синаб кўрди, ва яна қудратли ва севимли подшоҳнинг исмини - Эммануэлни эълон қилишни бошлади. Аммо бу узоқ давом этмади, чунки у тез орада ухлаб қолди.
Кейинги тонгда йигит жуда барвақт уйғонди. Бу уларнинг йўлларини иккинчи куни эди. Ҳаво анчагина совуқ эди. Қуёш чиқиб, чумчуқлар сайраётган эди. Том ўзининг дўстини бу ерда, қўлида подшоҳнинг китоби билан ўтирганини кўриб қолди. Бу унда катта таассурот қолдирди. Карл унга, у уйда, подшоҳнинг қасридагидек, энди ҳар бир кунни ота, ва подшоҳнинг ўғли билан бирга бошлашни хоҳлаётганини айтиб берди. Энди йигитнинг эрталабки биринчи соати у билан учрашувга кегишли. У буни қўшиқлар, мақтов сўзлари, подшоҳнинг китобини ўқиш билан ўтказар эди, бундан кейин у ҳар куни подшоҳ ва унинг ўғли унга Руҳ орқали айтмоқчи бўлган нарсани кутмоқчи эди.
- Қандай қилиб сен бундай барвақт уйғона оласан? – ҳайрон қолиб сўради Том.
Унинг ўзи ҳар доим эрталаб катта уринишлар билан турар эди.
- Жуда одддий, мен подшоҳнинг ўғлидан у мени уйғотишини сўрайман. Агар бу у учун муҳим бўлса, у буни қилади, сенга сўз бераман.
- Бошқа у ҳеч нарса айтиши керак эмас эди. Том ҳам буни синаб кўрмоқчи бўлгани аниқ! Подшоҳ ва унинг ўғли учун унга ҳам гапириши муҳиммиди?
- Кейинги тонгда Том, ҳақиқатдан ҳам барвақт уйғонди. Шундай қилиб, улар бирга “учрашув” ташкиллаштиришди. Ўзларининг шоҳона китобларида шу куни, уларни яна доим Руҳга тўлиб, ишлатилган кучларини тўлдиришга ундайдиган жойларни топишди. Бу қандай очилиш эди! Шу вақтгача улар бунга аҳамият беришмас эдилар? Шунда Карл, подшоҳнинг ўғли уларни бугунги кун учун ўз руҳи билан тўлдиришини сўради. Шунда йигитлар умуман жим бўлиб, кейин нима бўлишини кутиб туришди. Ниҳоят Карл “Рахмат!” деб - ҳайрат билан Томга мурожаат қилди:
- Бугун сен билан бирга Том, кечагидан кўра анча яхши бўлди! Подшоҳнинг ўғли менга жуда муҳим нарсаларни айтди. Сен бугундан бошлаб, буни мен билан ҳар куни эрталаб қилишни хоҳламасмидинг? Мен, бу подшоҳга ва унинг ўғлига ёқади деб ўйлайман.
- У нима деди? – билишни хоҳларди Том.
- Денгиз олдидаги қишлоққа отларга миниб кирмаганимиз яхши, уларни йўлда ташлаб кетганимиз маъқулроқ.
- Қандай қилиб, қолдирамиз, ахир улар бизга қайиқни ясагунимизча керак бўлишади-ку? Ва бундан кейин, биз уларни дуч келган жойда ташлаб кетолмаймиз. Биз жонзотларни ғамхўр қўлларга топширишимиз керак.
- Хавотир олма. Агар подшоҳнинг ўғли шундай деган бўлса, демак у нимани назарда тутаётганини билади ва бизнинг отларимиз билан ёмон нарса рўй бермаслиги учун ғамхўрлик қилади. У буни қандай қилишини кейинроқ кўрамиз. Кел фақат унинг сўзларига ишонамиз. Бу унинг иродасига бутунлай мос келади.
Ҳа, бу ҳол воқеаларнинг қизиқ ривож беришини кўзлаётган эди!
- Менга ҳам бу вақт ниманидир амалга оширди – уялиб, тан олди Том.
Унинг миясидан ҳозиргина ўтган нарсани ифодалаб бериш, унга қийин эди. Балки бу шунчали унинг ҳаёлидир? Лекин бунга қарамай, у ахд қилди:
- Ҳм, биз жуда кичкина бўлган болага қўлларимизни қўйишимиз керак, деган ҳис бор. Мен бу менинг шахсий таклифимми ёки руҳнинг овозими амин эмасман. Кел биз ўзимизнинг фикрларимиз ва руҳнинг фикрларини фарқлай билишимиз учун ибодат қиламиз.
Ибодатдан сўнг, тунаган жойларига яқин бўлган ўрмондан йиғилган ўтинлар ёрдамида, саёҳатчиларнинг қозончасида дарёдан олинган сувни қайнатиб, чой ичишди. Кейин, йигитлар доим денгизга олиб келиши керак бўлган дарё ёқалаб отларига миниб кетдилар.
Учинчи куннинг пешинида, ўрмон тамом бўлди ва уларнинг йўллари даштларга эга бўлган текисликлардан иборат эди. Унчалик узоқда эмас, ўтларинг орасида тинчгина ўтлаб юрган бир неча қўзиларни кўриш мумкин эди. Бу, яқин орада қандайдир қишлоқ борлигини англатарди.
Бугун Томга подшоҳнинг ўғли билан ёки унда жо бўлиш осонроқ кечди. Бу Руҳдан янгитдан тўлиш билан боғлиқмиди? Шубҳасиз, чунки айнан руҳ, уни ота ва ўғил ҳақида фикрлашга чорлар эди.
Кечга яқин улар қандайдир кичкина уйнинг олдига етиб келишди. Узоқдан, улар уйнинг хонасидаги кичкина деразасидан кўринаётган ёруғликни кўриб қолишди. Ибодат қилгач, йигитлар шу уйда тунаб қолиш учун рухсат сўрашлари мумкинлигини билишди.
Улар эшикни таққиллатишганларида, эшикни бақувват, оқ сақолли киши очди. Карл ва Том ўзларини таништириб, тунаб қолиш учун рухсат сўрашди. Улар қаердан келаётганларини айтишганларида, уйнинг хўжайинининг кўзлари порлаб кетди, худди у подшоҳ ва унинг ўғлини танийдигандек. Ва у киши йигитларни чин юракдан таклиф қилди. Албатта йигитлар уникида тунаб қолишлари мумкин, бу у учун шараф бўлар эди.
-Лени,- бошини тепага кўтариб, паст овозда кимнидир чақирди у. – тезроқ пастга туш, бизларникига юксак мартабали меҳмонлар келишди!
Тез орада Лени пастга тушди. Бу паст бўйли меҳрибон ва ғамхўр аёл эди.
Меҳмонларни чин юракдан қутлаб, ҳозиргина ўзининг бешта фарзандини, уйнинг болахонасида ухлатаётганини тушунтирди. Энди эса у, улар учун егулик тайёрламоқчи эди. Шунинг орасида улар бемалол отларини бўшаб ётган отхонага қўйишлари мумкин эди. Илгари у ўзининг отхонаси билан хизмат қилар эди, лекин кейин улар фарзандларини боқиш учун иккита отни сотишга мажбур бўлишган.
Йигитлар отларга емиш берганларидан сўнг, оддий дарахтдан ясалган столнинг олдидаги ўриндиққа ўтиришди. Шу заҳотиёқ, уйнинг бекаси, меҳмонларнинг олдига бир идишда тўла қуюқ, мазали шўрва олиб келди. Уйнинг хўжайини, Шеффер, улар билан бирга қўлларини йиғиб, подшоҳга овқат учун ва янги келганлар учун миннатдорчилик билдирди. У ҳам подшоҳни билгани қанчалик яхши эди!
Карл ва Том егуликни жон деб ейишди – чунки шунча кундан сўнг бу биринчи, уйда пиширилган овқат эдида. Уларнинг ётоқларини кўрсатишларидан аввал, Шефферлар “уларнинг энг катта бойликлари” деб тасвирлашган нарсани кўришлари керак эди. Оддий тахтадан ясалган зинадан ҳамма оёқ учида тепага кўтарилди. Шеффер ўзининг беш нафар ухлаётган фарзандларининг юзларини чироқ билан, мағрурланиб ёритди. Болалари бири биридан яхши эди. Бу қандай қимматбаҳо бойлик! Карл ва Том бир неча вақт ҳайратланиб, қараб туришди, иккала Шефферлар эса, бир-бирларининг қўлларидан ушлаб, ҳақиқий хурсандчилик билан ўзларининг ажойиб фарзандларига қарашар эди. Ота-оналар, кўринишидан бир-бирларини жуда яхши кўришарди.
Туннинг ярмида иккала ёш йигит боланинг йиғисидан уйғониб кетишди. Бир бола ғамгин бақирар эди. Шамнинг ёруғлигида Калр ва Том, Шеффернинг аёлини, қўлида боласи билан кўришди. У ҳали жуда кичкина эди. Унинг эри бошқа фарзандларини овутишга ҳаракат қилаётган эди.
- Кичкинтойнинг иситмаси чиққан. У ёнаяпти! - болани овутаётиб, тушунтирди она.
- Бир йил олдин биздан олтинчи боламизни олиб кетган иситма эмас, деб умид қилиш керак, – чорасизликдан қўшиб қўйди у.
Унинг кўзлари ёшга тўлган эди, уларда болалар учун катта хавотирнинг акси бор эди. Шунда Лени бирданига бақириб, болани эрига узатди:
- Бизга ёрдам керак, унинг аҳволи ёмонлашаяпти! Қара, унинг бақиришга ҳам кучи қолмади! Бола менинг кўзимнинг олдига сўнаяпти! Даҳшат! О, менинг ўғлим, менинг ўғлим! - жонни ларзага келтирадиган даражада йиғлар эди аёл.
- Бола бирданига кучсизланиб, онанинг қўлларида осилиб қолди. Энди фақат бошқа болаларнинг йиғиси эштилар эди.
Карл ва Том эҳтиёткорлик билан уларнинг олдиларига яқинлашдилар:
- Биз боланинг касаллиги чекиниши учун унга қўлларимизни қўйсак бўладими? - Шефферлар буни қандай қабул қилишларини билмай эҳтиёт бўлиб сўради Том.
- Подшоҳ, биз муҳтожликда фойдаланишимиз мумкин бўлган хоқимиятни берди.
Ота-оналар розилик билан бошларини силкитишди, кўринишдан улар йигитларга ишонишар эдилар. Икки ёш йигит фикрларида подшоҳга ибодат қилиб мурожаат қилишди. Шундан сўнг, уларнинг ҳар бири ўзининг ўнг қўлининг бармоқлари учини боланинг пешонасига қўйдилар.
- Бизнинг хўжайинимиз! Ўзингнинг кучинг билан бу иситмага болага зарар келтиришни ман қил! Ҳар қандай ёвузликнинг устидан қилган ғалабангдан биз ҳозир фойдалана олишимиз мумкин бўлгани учун сендан миннатдормиз! - Карл буни шундай аминлик билан эълон қилди-ки, Том ундан бундай аминликни ҳеч қачон ҳали эшитмаган эди.
Ҳм, шундай қилиб, бу яна куч ва ҳокимият эди!
Бола қимирлади, унинг нафас олиши эштилди, ва тез орада у инграб, ўз онасининг бағрида тинчлик излади. Бундан бир оз вақтдан сўнг у ухлаб қолди.
Ота ва она, ва фарзандлар Том ва Карлни қучоқлаб ва қўлларини сиқиб миннатдорчилик билдиришди.
- Бизларга эмас, сизларнинг болангизни ўз руҳи билан шифолаган подшоҳ ва ўнинг ўғлига миннатдорчилик билдиринглар,- чуқур таъсирланган бўлиб дейишди икки йигит.
Ҳар бир киши буни бутун юракдан ўзича қилишни бошлади. Ҳаттоки кичкина болалар ҳам уларнинг севикли кичкина укаларини шифолаган кучли подшоҳга миннатдорчилик билдириб қарсак чалишди.
Кейинги тонгда иккала меҳмонни ажойиб нонушта кутар эди. Шефферлар, фақат катта байрам кунларида тайёрланадиган овқатларни таклиф қилишди: дудланган гўшт ва қўзининг пишлоғи, ширин пирог ва қурутилган олмалардан қилинган ичимлик. Карл ва Том нафақат лаззатли овқатларга, балки ота-онанинг ва фарзандларнинг хурсанд ва миннатдор чеҳраларини кўриб суюндилар. Энг кенжатой ҳам шу ерда эди, ва жуда мамнун бўлиб бахтли отасининг кучли қўлларида ётар эди.
Жуда ажойиб эди – Карл ва Том ҳам бир оз вақт болани қўлларида ушлаб туриш имкониятига эга бўлишди. У ҳали жуда кичкина ва майин эди. Наҳотки улар ҳам қачондир шундай бўлишган!? Қандай мўъжиза – шундай кичкина бола! Унда ҳамма нарса бор эди, ҳаттоки қўл ва оёқларида кичкинагина бармоқлар ҳам. Бундан сўнг бола жилмайганида, ҳамма бахтиёр эди. Иккала ёш одам, подшоҳнинг ҳокимиятининг кўринишидан нотабиий ҳайратланишди, бунда улар ҳам иштирок этишган эдилар.
Йўлга тушуш вақти келганида, улар Шефферларникида ўз отларини қолдиришлари мумкинми? - деб сўрашди.
- Сизлар уларни бемалол ўз мақсадларингизда ишлатишингиз мумкин, ҳаттоки биз шу йўл билан қайтмасак, уларни ўзингизнинг мулкингиз деб ҳисоблашингиз мумин, - деб қўшиб қўйди Карл.
Том буни омадли қарор деб ҳисоблар эди, чунки, эҳтимол қайтишда улар ўз қайиқларида дарёдан сузиб келишлари мумкин. Шефферлар ҳайрон бўлиб, лекин хурсандчилик билан рози бўлишди. Бундай зотдор отларни улар ўзлари ҳеч қачон сотиб ололмас эдилар. Улар меҳмонларга йўл кўрсатишди, охирги марта қучоқлашишди, ва улар бошқа кўринмагунларича ҳамма ортларидан қўл силтаб қолди.
Бугун қийинроқ бўлди – улар ўз нарсаларини, пиёда юриб, ўзлари кўтаришларига тўғри келди. Олдинига йигитлар қўшиқ айтиб кетишди - шу тарзда енгилроқ эди. Кейин подшоҳнинг ўғлининг исмидан фойдаланишди. Икки ёш саёҳатчи, тушлик вақти ўтиб кетган пайтда, оч қолиб, озгина вақт дам олиш учун жойлашганларида, Карл халтачани пайқаб қолди. Шефферлар уни кўрсатмасдан уларга солиб юборишган эдилар. У қўлда оғирдек эди. Дўстлар уни очганларида унинг ичида учта катта тилла танга бор эди. Эҳтимол бу миннатдор одамларнинг бор буди бўлса керак. Албатта шу пулга улар отларни сотиб олишлари мумкин эмас эди, аммо эру-хотинлар буни уларга бериб юборишди! Йигитлар шу тангалар билан нима қилишлари керак эди? Карл бирданига баланд овозда:
- Подшоҳнинг ўғли, ўзингни руҳинг орқали шу пулларни қаерга сарфлашимиз кераклигини кўрсат! Шунингдек меҳрибон Шефферларни саҳийлик билан мукофотла, илтимос!
Книга на Узбекском языке: - Тайна царя (Марк Урсула)
В последней книге трилогии – «Тайна царя» – Урсула Марк заканчивает разговор о жизни Тома, бывшего мальчика-разбойника, усыновленного царем. Детей и подростков ждут двадцать четыре истории о его новых приключениях.
