Майя Огородникова. Митти Тиллақўнғиз ва Серқуёш ўтлоқзор аҳолиси - (8-Эртак) Китоб Ўзбек тилида
Mitti Tillaqo‘ng‘iz va Serquyosh o‘tloqzor aholisi (Mayya Ogorodnikova) O‘zbek tilida Audiokitob
МУНДАРИЖА
Биринчи қисм
СЕРҚУЁШ ЎТЛОҚЗОРДАГИ САРГУЗАШТЛАР
Беҳаловат тун
Миттивой қандай қилиб дўст топиб олди
Кекса арининг туғилган куни
Шошқалоқ Ғалла қўнғизи
Ёмғирли кун
Иккинчи қисм
ТАП-ТАҚИР ЧЎЛГА САЁҲАТ
Каркидон Каркидонбоевич
Қазувчи Афодий
Кимўзар пойга
Бақалоқ қўнғизларни қутқариш
Бадарға қилинган генерал
Учинчи қисм
ЯНГИ УЧРАШУВЛАР
Адмирал ва Чакамуғ
Чақалоқ филча
Амазонкалар босқини
Кеккайган Ялтироқ Қўнғиз
Фазогир ўргимчак
Кимўзар пойга
Миттивой билан Қарсилдоқ учишда давом этдилар. Улар пастга қараганларида фақат қумликларни кўрдилар. Ҳақиқий саҳро!
«Ҳа, нима учун бу жойни Тақир чўл деб айтишларини энди тушундим, — деб ўйлади тиллақўнғиз. — Бу жойлардан бир ўзим ёлғиз учиб ўтмаган бўлардим».
Бирдан Миттивой қандайдир кучайиб бораётган гулдурос овозини эшитди.
— Бу нима? — дея бақириб сўради у олдинда учиб бораётган қора қўнғизга.
— Сен мана шу ғалати товуш ҳақида сўраяпсанми? — деб сўради Қарсилдоқ аниқламоқчи бўлиб. — Эҳтимол, қўнғизларнинг навбатдаги пойгаси бўлса керак.
— Саҳрода пойга қиладиларми?
— Ҳа-да, бу – пойга ўтказиш учун жуда боп жой. Биринчидан, бу жой кенг, майсалар халақит бермайди; иккинчидан ҳеч ким дўстининг оёғидан чалмайди, масофа узоқ — фақат энг кучлисигина бу жойларни босиб ўта олади.
Тиллақўнғиз навбатдаги саволни беришга улгурмади, уфқда пойганинг биринчи иштирокчиси кўринди. У айнан кимлигини аниқлаш қийин бўлди: жазирама иссиқда ҳавода чанг паға-паға бўлиб кўтарилган эди. Бир неча сониядан кейин пойгачи яқинлашиб қолди. Энди ишонч билан айтиш мумкинки, олдинда кичкинагина зангори рангдаги қўнғиз майда-майда сакраб келаётган эди.
— Қани, Илғор, олға! Кўрсатиб қўй ўзингни! — деб бақирди Қарсилдоқ. У Миттивойга қайрилиб қаради ва астойдил тушунтиришга киришди:— Бу Пойгачи қўнғиз. Ўтган йили у маррага учинчи бўлиб етиб келган эди, ҳозир эса, қарагин, ҳаммадан ўзиб кетди. Олға, Илғор, олға! — деб Қарсилдоқ оёқчаларини ўйнатиб, пойгачига далда берди.
— Қара, қара уларнинг кўплигини! — деб хитоб қилди тиллақўнғиз ҳаяжонланиб ва ўзларига томон шиддат билан ёпирилиб келаётган қўнғизлар тўдасини кўрсатди.
Томоша уларни маҳлиё қилиб қўйган эди. Миттивой пойгачилар тўдаси олиб келаётган ёрқин бўёқларни биринчи марта кўраётган эди. Миттивойга бу камалак Тап-тақир чўлга гўё осмондан тушгандай, оппоқ майдаланган қумга ҳамма ранглари ва аломатларини сочиб юборгандай туюлди.
— Чап томондан чеккада ҳаммадан олдинда кетаётган пойгачини кўряпсанми? — тантанали оҳангда қичқирди Қарсилдоқ. — У Тезкор деган қўнғиз, жуда одамохун дўст! — Юзлаб нозик оёқчаларнинг дупиллаши овозни босиб кетди, Миттивой деярли ҳеч нарсани эшитмади, Қарсилдоқ эса ҳаяжон билан гапини давом эттирди: — Эҳ-а, ака-ука Жозибасизлар ҳам шу ерда экан! Ўнг томондан чеккада ҳаммадан олдинда бораётган иккала пойгачиларнинг исми Буғдойранг ва Сариқ. Ўтган йилги пойгада айиқ ўйиб ясаган ер ости йўлига Сариқ умбалоқ ошиб тушган эди.
— Қандай қўрқинчли-я! — дея Миттивой ачиниб, оёқчаларини шалп-шалп урди.
— Ҳа-я, бечора жуда қўрқиб кетган эди. У шунчалик чуқурга тушиб кетган эканки, уни аранг тортиб чиқариб олишган эди. Ие, кимни кўряпман! — ҳайрон бўлиб хитоб қилди Қарсилдоқ. — Наҳотки Чўл бургасини ҳам пойгага қўйишган бўлса?
— Бурга дейсизми? — такрор сўради тиллақўнғиз.
— Нима, ишонгинг келмаяптими? — деб кулимсираб қўйди қора қўнғиз. — Яхшироқ қарагин. Бурга кичкина бўлса ҳам, ҳаммадан баланд ва узоққа сакрайди. У муносиб рақиб, унга гап йўқ.
— Ундай бўлса, уни кўрганингда, нимага ҳайрон бўлдинг?
— Ахир, у сакраяпти, гарча сенга пойгада иштирок этаётган қўнғизлар сакраётгандай бўлиб кўринса ҳам, улар югуряптилар, — деб тушунтирди Қарсилдоқ.
— Улар қаёққа югуряптилар?
— Тош тизмаларига. Ким биринчи бўлиб етиб келса, унга йилнинг энг кучли ва тезюгурар пойгачиси деган ном берадилар.
— Эй, Қарсилдоқ, кўрайлик-чи, ким ғалаба қилар экан, — деди Миттивой. — Жуда қизиқ экан!
— Нима ҳам дердим, — ўйланиб қолди қора қўнғиз, — эҳтимол, битта кўз билан кўрса бўлар. Мусобақанинг натижаси нима билан тугаши менга ҳам қизиқарли. Фақат кейин иккаламиз Тақир чўлни учиб ўтишга улгуришимиз керак. Кучинг етадими? – бир оз шуҳаланиб сўради Қарсилдоқ.
— Етади, — тўрсиллатиб жавоб берди тиллақўнғиз.
— Ундай бўлса, қани, учдик!
Миттивой билан Қарсилдоқ пойгачиларни қувиб ўтмоқчи бўлдилар, улар шамол тезлигида учиб бориб, бўлғуси ғолибни марра чизиғида кутиб олишни ният қилган эдилар. Беш дақиқадан кейин уларнинг рўпарасида Тош тизмалари кўринди, кўп ўтмай иккала дўст ҳаяжонланган ишқибозларни кўрдилар. Қуёш аёвсиз қиздирарди, аммо ҳеч ким бунга эътибор қилмагандай туюларди. Миттивой билан Қарсилдоқ бир неча дақиқага пойга иштирокчиларини қувиб ўтдилар ва пойгачиларнинг яқинлашишини кузата бошладилар.
Олдинда ҳамон Илғор, унинг ортида Тезкор ва ака-ука Жозибасизлар, баъзан бошқа пойгачиларни Чўл бургаси қувиб ўтиб қоларди. Илғор биринчи бўлиб марра лентасидан ўтди, бу лентани Ипак қурти ингичка, мустаҳкам ипдан тўқиган эди. Томошабинлар ғолибни гулдурос қарсаклар билан кутиб олдилар. Иккинчи бўлиб Тезкор етиб келди, ака-ука Жозибасизлар ва кичкинагина Чўл бургаси марра чизиғини баравар босиб ўтдилар. Шунинг учун улар учинчи бўлдилар. Пойганинг қолган иштирокчилари маррага ёппасига етиб келдилар, шу боис уларнинг қайси бири нечанчи ўринда эканини аниқлаш имкони бўлмади.
Ғолибларни мукофотлаш маросими бошланди. Учта ҳурматли сассиқ қўнғиздан иборат ҳакамлар Илғорни энг кучли, чаққон пойгачи деб эълон қилганларида, томошабинлар ва мусобақа иштирокчилари оёқчаларини бир-бирига ура бошладилар, қанотларини қоқдилар, ғолиб шарафига “Ура!” деб бақирдилар. Тезкор қўнғизни, ака-ука Жозибасизни ва Чўл бургасини келгуси пойгага фахрий ҳакам қилиб тайинладилар.
— Хўш, учамизми? — ғамгин ҳолда чуқур нафас олди Миттивой. Ғолиб шарафига катта байрамга охирги тайёргарлик ниҳоясига етиб бораётган, Миттивой эса Тош тизмасидан кетгиси йўқ эди.
— Тўхта, Миттивой, пойга ҳали тугамади, — деб тўхтатди дўстини Қарсилдоқ. — Кўряпсанми, ҳамма охирги пойгачиларни кутишяпти.
— Қанақасига?! — ҳайрон бўлди тиллақўнғиз. — Наҳотки маррага ҳамма етиб келмаган бўлса?!
У энг майда-чуйда ҳаракатларни ҳам кўздан қочирмасликка ҳаракат қилиб, узоқларга диққат билан тикилди. Ҳаракатлари бекор кетмади: тез орада у Тош тизмасига бир неча пойгачининг аста-секин яқинлашиб келаётганларини кўрди. Ишқибоз томошабинлар яна марра чизиғи олдида йиғилдилар ва пойганинг охирги иштирокчиларига далда бердилар:
— Олға, қўнғизлар! Олға!
Ниҳоят, бешта қора қўнғиз – Сусткашлар оёқларини аранг судраб, маарра чизиғини босиб ўтдилар. Ишқибозлар дарров уларни қўлларидан ушладилар ва “Ура! Ғолибларга шон-шарафлар бўлсин! Ғолибларга шон- шарафлар бўлсин!” деб бақириб, уларни тепага ота бошладилар.
— Нимага уларни ғолиблар деб айтяптилар? — секин шивирлаб сўради Миттивой дўстидан. — Ахир, улар охирги бўлиб келдилар-ку.
— Чунки Сусткашлар таслим бўлмасдан, маррагача етиб келдилар, - деб тушунтирди Қарсилдоқ. – Улар иссиқ ҳавони, оёқни куйдирадиган қумни писанд қилмасдан, астойдил олға интилдилар. Бу ҳақиқий ғалаба!
Қора қўнғиз уларнинг – таслим бўлмасдан пойгани охиригача олиб борганларнинг шарафига уюштирилган гулдурос олқишларга қўшилди.
Қора қўнғиз Сусткашлар мана шу тариқа ғайриодатий ғалабани қўлга киритдилар. Улар маррага биринчи бўлиб келишни жуда истаган эдилар, аммо бошқа пойгачилар улардан ўзиб кетдилар. Дўстим, эҳтимол, сизнинг ҳаётингизда ҳам биринчи бўлишга интилишингизга қарамай, бошқа одамлар сиздан ўзиб кетгандир. Барибир, танлаган йўлингизда қийинчиликларни бартараф қилиб, ожизликларингиз устидан ғалаба қилинг, маррага охиригача боришга ҳаракат қилинг.
Таслим бўлмаганларнинг ҳаммасига Эгамиз ажойиб мукофотни ваъда қилган эди: «Ғолиб келганларни Мен ёнимда, тахтимда ўтиришга ҳақли қиламан…» (Азиз пир Юҳаннонинг ваҳийси 3:21).
Книга на Узбекском языке: Светлячок Крошка и другие жители Солнечной поляны (Майя Огородникова)
Веселая и поучительная сказка о приключениях гнома по имени Митти и его друзей предназначена для детей дошкольного и младшего школьного возраста. Юные читатели не только узнают о разнообразном мире насекомых, но и научатся вместе с героями книги быть искренними, щедрыми, внимательными, сострадательными, доброжелательными по отношению к своим близким. Небольшие истории из жизни каждого из героев повести завершаются мудрыми поучениями, основанными на Библии.
