Дон Мак-Керри. Иброҳимнинг оиласи: парчаланган шажарани шифолаш - (1-боб) Китоб Ўзбек тилида
Ibrohimning oilasi: parchalangan shajarani shifolash (Don Mak-Kerri) O‘zbek tilida Audiokitob 
Мундарижа
1-ҚИСМ
1-боб: Худонинг дўсти Иброҳим
2-боб: Худонинг дўсти иккиланади
3-боб: Ҳожарнинг фожеаси
4-боб: Исмоил: Худо эшитади
5-боб: Ака-укалар ўртасидаги адоват
2-ҚИСМ. ИСМОИЛНИНГ ЭНГ МАШҲУР ЎҒЛИ
6-боб: Муҳаммад – биринчи мусулмон
7-боб: Қуръон – Муҳаммаднинг китоби
8-боб: Шаклланган ислом: ҳадис ва қонун
9-боб: Ислом. Унинг эътиқод белгилари ва диний вазифалари
3-ҚИСМ. КЎП ҚИЁФАЛИ ИСЛОМ
10-боб: Исломда этник мансублик ва сиёсат
11-боб: Катта бўлиниш: суннийлар ва шиалар
12-боб: Мистицизм: қонундан қочиш
13-боб: Халқ исломи: мусулмонлик ва руҳий кучлар
14-боб: Жанговар ислом: аслиятга қайтиш
15-боб: Ислом ва секуляризм
16-боб: Рақиб пайғамбар Мирзо Ғулом Аҳмад
17-боб: Ирқчи ислом. Африка-Америкадан келиб чиққан мусулмонлар
4-ҚИСМ. МУСУЛМОНЛАРГА ХИЗМАТ ҚИЛИШ
18-боб: Исонинг йўли
19-боб: Худо Шоҳлиги ва маданият
20-боб: Мусулмонларга хизматчи
21-боб: Руҳий кучдан фойдаланиш
22-боб: Аниқ ҳаракатлар доираси
5-ҚИСМ МУСУЛМОНЛАР БИЛАН ИШЛАШ МЕТОДЛАРИ
23-боб: Исо ва суннийлар
24-боб: Исо ва шиалар
25-боб: Исо ва келишувчан мусулмонлар
26-боб: Исо ва жанговар мусулмонлар
27-боб: Исо ва мутасаввифлар
28-боб: Исо ва халқ исломига итоат этувчи мусулмонлар
29-боб: Исо ва аҳмадийлар
30-боб: Исо ва Африка-Америкадан келиб чиққан мусулмонлар
6-ҚИСМ. ИСЛОМ ВА МАСИҲИЙЛИК ЎРТАСИДАГИ ИЛОҲИЙ ЗИДДИЯТЛАР
31-боб: Мусулмонларнинг Муқаддас Битикка ҳужумлари
32-боб: Муҳаммад ўзини пайғамбар дебэълон қилади
33-боб: Муҳаммаднинг Қуръон ҳақидаги таъкидлари
7-ҚИСМ. ИБРОҲИМ ОИЛАСИДА ЯРАШУВ
34-боб: Бошқа эътиқодга ўтишдан жароҳат олиш
35-боб: Мураббийлик баҳоси
36-боб: Мураббийликнинг аниқ мақсадлари
37-боб: Жамоанинг шаклланиш модели
38-боб: Машаққатнинг ниҳояси
Сўнг сўз
1 – ҚИСМ. 1 – боб
Худонинг дўсти Иброҳим
Иброҳим ўғилларини, ўз наслини Менинг йўлимдан юришга, тўғрилик ва адолат билан иш қилишларига йўл кўрсатсин, деб уни танлаганман. Шунда Мен Иброҳимга берган ваъдамни бажараман (Ибтидо 18:19).
Иброҳим бу дунёдаги монотеистик дин учун ва бутун олам учун ниҳоятда зарур эди. Буни ҳамма баҳолай олади. Исо – “Довуд Ўғли”, “Иброҳим Ўғли” (Матто 1:1), деб ном олган эди. Исонинг Ўзи бу ҳақда шундай дейди: “Отангиз Иброҳим Менинг кунимни кўришини билиб, шод-хуррам бўлди” (Юҳанно 8:56). Муҳаммад эса Қуръони Каримда қуйидагиларни айтган эди: “Одамларнинг Иброҳимга яқинроғи унинг йўлига эргашган зотлар, мана бу пайғамбар (Муҳаммад алайҳис-салом) ва иймон келтирган кишилардир. Оллоҳ мўминларнинг дўстидир” (Қуръон 3:68).
“Иброҳимнинг яқин дўсти бўлган барча одамлар, албатта, унинг кетидан борганлардир: худди ўша пайғамбар сингари ва Худога ишонганлар, ва Раббий уларни ўз ҳимоясига олади” (Қуръон 3:68 Т). Иброҳим ким ўзи? Худо учун унинг қандай аҳамияти бор? Одамлар учун-чи? Нима сабабдан ҳамма Иброҳим оиласига алоқадор бўлишни хоҳлайди? Қуйидаги бобда биз ушбу саволларга жавоб беришга ҳаракат қиламиз.
Иброҳимнинг вазифаси
Иброҳим ҳамма одамларга марҳамат кўрсатиш воситаси бўлсин, деб Худо уни танлаган. Келинг, бу илк миссионернинг вазифаси нималардан иборат бўлганини диққат билан кўриб чиқайлик.
“...Ўз юртингдан, қариндош–уруғларинг олдидан — отанг хонадонидан чиқиб кет. Мен сенга бир юртни кўрсатаман, ўша ерга борасан.
Буюк халқнинг отаси қиламан сени,
Барака бераман сенга,
Улуғ қиламан сенинг номингни,
Барака манбаи бўлурсан сен.
Мен барака берурман сени дуо қилганларга,
Cени лаънатлаганларни Мен лаънатлайман.
Сен орқали барака топарлар
Ер юзидаги жамики халқлар” (Ибтидо 12:1-3).
Бу вазифа бутун инсон зотига жуда катта таъсир кўрсатди. Дарвоқе, ҳар бир одам Иброҳимга бўлган муносабатига қараб, марҳамат ёки қарғиш олади. Хуллас, Иброҳимнинг эътиборга сазоворлиги нимада? Иброҳим Худога “лаббай” деди, бор мол-мулкини ташлаб Худога эргашди; ер юзидаги барча қабилаларга марҳамат кўрсатиш учун Худонинг режасига “лаббай” деди, ғоя учун азоб чекишга, “бу ном учун ҳақоратга сазовор бўлиш”га, бардош беришга “лаббай”, деб жавоб берди.
Бунинг натижасида Худо шундай одамни танладики, бу одам ёрдамида марҳумларга қаратилган нажот режасини Худо амалга ошира бошлади. Худо шундай одамни танлаб олдики, бу одам Унга ишонди, Зотан, бу одам сидқидилдан ўз болаларига ҳақиқий Худо ҳақида таълим берди. Худо шундай одамни танлаб олдики, ниҳоят бу одам орқали ҳамма халқларнинг Ёғ суртилгани келиб чиқди. Бу - Насролик Исо эди.
Иброҳим – Худонинг дўсти
Худо Иброҳимга ва унинг авлодига Канъон юртини беришга ваъда қилган эди, бироқ Иброҳим ҳамон бефарзанд. Иброҳим бу тўғрида Худога айтганда, Худо қуйидагича жавоб берди: “... Ўзингнинг пушти камарингдан бўладиган ўғлинг сенинг ҳамма мол-мулкингга меросхўр бўлади”. Сўнгра Эгамиз Ибромни ташқарига олиб чиқиб, унга: “Осмонга қара, агар юлдузларни санай олсанг, санаб кўр, — деди. Эгамиз яна айтди: — Сенинг наслинг ҳам ўша юлдузларга ўхшаган кўп бўлади” (Ибтидо 15:5). Ушбу сўзлар қуйидагича саволни келтириб чиқаради: “Бу насл тўғрисидаги ваъдани этник нуқтаи назардан тушуниш керакми ёки руҳий маънодами?” Жавоб шундай бўлади: буни ҳам этник нуқтаи назардан, ҳам руҳий маънода тушуниш лозим. Худо ҳақиқатдан ҳам Иброҳимга сон-саноқсиз насл ато этди, уни ҳақиқатдан ҳам “Кўплаб халқларнинг отаси қилди”. Бироқ гап шундаки, ўзини Иброҳимнинг оиласи билан қондош ҳисоблаган ҳар бир одам ҳақиқатдан руҳий маънода унинг авлоди бўлавермайди. Исо шундай далилни тан олади: Исога ўз даврида замондош бўлган яҳудийлар этник жиҳатдан Иброҳимнинг насли эди, лекин аслида эса Иброҳимнинг фарзандлари ҳисобланмасди. “...Агар Иброҳимнинг фарзандлари бўлганингизда эди, Иброҳимнинг қилган ишларини қилган бўлар эдингизлар... Сизлар Иброҳимнинг эмас, ўз отангизнинг ишларини қиляпсизлар... Сизларнинг отангиз Худо эмас, иблисдир. Сизлар ўз отангизнинг нафсу эҳтиросларини бажо қилишни хоҳлайсизлар...” (Юҳанно 8:37-44). Энг асосий аломат– бу ҳақиқий ва Танҳо Худога, Унинг Ўғли қиёфасидаги Исо Масиҳга бўлган самимий эътиқоддир. Қондошлик ҳеч кимга Иброҳим оиласи билан руҳан тенглашиш имконини бермайди.
Иброҳимнинг ҳақиқий вориси ким?
Худо Иброҳимга: “Сенинг зотингга бераман...” деб битта кишини, яъни Масиҳни кўзда тутди (Галатияликларга 3:16). Вақти келиб, Иброҳимга ваъда қилинган “зот” – Исо дунёга келди. Биз Худога қандай муносабатда бўламиз, Худога тегишлимизми ёки йўқми – шуларнинг ҳаммасини аниқлаб берадиган энг асосий омил Масиҳдир. Исога замондош яҳудийларда ҳам шундай муаммолар мавжуд эди. “...Биз Иброҳим наслимиз”, - деб айтишди улар Исога (Юҳанно 8:33). Исо яҳудийларга шундай жавоб қилди: “Иброҳим насли эканлигингизни биламан. Бироқ Менинг жонимга қасд қилмоқчисизлар. Чунки Менинг сўзим қалбингиздан жой топмаган Мен Отанинг ҳузурида нима кўрган бўлсам, ўшани сизларга айтяпман. Сизлар эса ўз отангиздан ўрганганингизни қиляпсизлар” (Юҳанно 8:37-38).
Улар Исога: “Бизнинг отамиз Иброҳим-ку!” дейишди. Исо гапида давом этди:
“Агар Иброҳимнинг фарзандлари бўлганингизда эди, Иброҳимнинг қилган ишларини қилган бўлар эдингизлар... Мен сизларга Худодан эшитган ҳақиқатни сўзлаб бердим, холос. Шундай бўлса–да сизлар Мени ўлдирмоқчисизлар. Иброҳим бундай иш қилмаган. Сизлар Иброҳимнинг эмас, ўз отангизнинг ишларини қиляпсизлар” (Юҳанно 8:39-41).
Яҳудийлар Исога шундай жавоб қилдилар: “Ие, биз зинодан туғилмаганмиз. Бизнинг биттаю битта Отамиз — Худонинг Ўзи–ку!” (Юҳанно 8:41). Исо Ўз жавобини силлиқлашга уринмади ҳам: “Сизларнинг отангиз Худо эмас, иблисдир. Сизлар ўз отангизнинг нафсу эҳтиросларини бажо қилишни хоҳлайсизлар. Азалданоқ иблис қотил эди. У ҳеч қачон ҳақиқат тарафдори бўлмаган, чунки унда ҳақиқат йўқ. У ёлғон сўзлаганда, ўзига хос сўзлайди. Чунки у ёлғончи, ёлғоннинг отасидир...” (Юҳанно 8:44). Баҳс давом этаверди, бир пайт яҳудийлар Исога шундай савол беришди: “Наҳотки Сиз вафот этган отамиз Иброҳимдан ҳам устун бўлсангиз?! Пайғамбарлар ҳам ўлиб кетишган–ку! Сиз Ўзингизни ким деб ҳисоблайсиз ўзи?” (Юҳанно 8:53). Исо шубҳасиз, бу саволга дангал жавоб берди: “Отангиз Иброҳим келган кунимни кутиб, хурсанд бўлган эди. Ўша кунни кўриб, қаттиқ қувонди” (Юҳанно 8:56). Исо яна гапини давом эттирди: “Сизларга чинини айтай: Иброҳим туғилмасидан олдин Мен бор бўлганман” (Юҳанно 8:58).
Иброҳимнинг ҳақиқий зоти Исога ишонади
Ҳаворий Павлус Галатияликларга мактубида бу масалага аниқлик киритади: “Энди эса Худонинг Иброҳимга ва унинг зурриётига берган ваъдаларига қарайлик. Муқаддас Битикларда Иброҳимга: “Сенинг зотларингга”, деб айтилмаган, аксинча, “Сенинг зурриётингга”, деб айтилган. Демак ваъдада кўпчилик эмас, балки фақат бир киши, яъни Масиҳ назарда тутилган(Галатияликларга 3:16). Иброҳимга Худо берган барча ваъдалар Исо Масиҳда рўёбга чиқди. Иброҳим улуғ Ўғли Исо Масиҳ орқали ер юзидаги барча халққа марҳамат қилиши керак. Павлус бу ҳақда аниқ хулосага келади: “Мана имон йўли аён бўлган экан, биз энди мураббийнинг тарбиясида эмасмиз... Сизлар сувда чўмдирилиб, Масиҳ билан бирлашдингиз. Ҳар бирингиз Масиҳга бурканиб олдингиз ... Сизлар Масиҳники экансизлар, демак Иброҳимнинг ҳам зурриётисизлар, берилган ваъданинг баракаларидан баҳраманд бўласизлар” (Галатияликларга 3:25, 27, 29).
Олам ворислари
“Ворислар” сўзини эслаганимизда, биз абадийлик мавзуси билан боғлиқ янада кенгроқ мавзуга борамиз. Юқорида биз Иброҳимнинг ҳақиқий вориси ким бўлиши мумкинлигини таҳлил қилиб чиқдик. Энди қуйидаги масалаг ўтамиз: одам қандай қилиб оқланишни олади? Яҳудийлар, қонун-қоидага риоя қилганимиз учун оқланамиз, деб ўйлаб, хато қиладилар. Бу тоифага биз мусулмонларни ҳам қўшишимиз мумкин. Чунки Муқаддас Китобда аниқ кўрсатилишича, нажотга фақат Исо Масиҳга ишонч орқали эришилади. Иброҳимнинг вазияти тўғрисида Муқаддас Битик шундай таъриф беради: “Ибром Эгамизга ишонди, Эгамиз уни ишончи учун, тўғри, деб билди” (Ибтидо 15:6). Исога ишонч – бу оқланишга эришишнинг калити эканлигини Павлус аниқ қилиб кўрсатиб берди:
“Бу сўзлар фақатгина Иброҳимга тегишли эмас, балки биз учун ҳам айтилган. Агар Раббимиз Исони ўликдан тирилтирган Худога ишонсак, Худо бизни ҳам оқлайди. Бизнинг гуноҳларимиз учун Исо Масиҳ ўлимга топширилди ва оқланишимиз учун тирилтирилди” (Римликларга 4:23-25).
“Имон орқали оқланишнинг” натижаси жуда улуғ. “Худо Иброҳимга ва унинг наслига ер юзини мулк қилиб олиш тўғрисида ваъда берган эди. Иброҳим қонунга итоат қилгани учун эмас, балки Худо уни ишончи туфайли солиҳ, деб билгани учун Худо бу ваъдани берди” (Римликларга 4:13). Бизнинг “нажот топувчи имонимизнинг” объекти – бу Исо Масиҳдир. Исога имон келтирганлар Иброҳимнинг ҳақиқий фарзандларидир. Уларнинг гуноҳлари оқланади, улар ер юзида ҳаётга сазовор бўладилар.
Иброҳим ва қиёмат
Юқорида айтиб ўтганларимизнинг моҳияти шундаки, биз Иброҳимнинг ҳақиқий фарзандларимизми ёки йўқми деган савол пайдо бўлганда, Исога муносабатимиз ҳам аниқлашади. Исо қиёмат ҳақида гапирар экан, Осмон Шоҳлигида Иброҳим билан ким ўтириши ва ким ўтирмаслигини аниқ белгилаб берган.
“Сизларга шуни айтаман: кўп одамлар шарқу ғарбдан келиб, Иброҳим, Исҳоқ ва Ёқуб билан бирга Осмон Шоҳлигида зиёфатга ўтирадилар. Осмон Шоҳлигининг меросхўрлари эса ташқаридаги зулматга қувиб чиқарилади. Улар у ерда қаттиқ пушаймон бўлиб, фиғон чекадилар” (Матто 8:11-12).
Юқорида айтиб ўтилганлардан шуни аниқ ва равшан кўриш мумкинки, ўз наслини Иброҳимдан деб билганлар қиёмат куни ҳукмдан сўнг Иброҳим билан бирга ўтирмайдилар. Бу ерда гап ўзларининг насл-насабини Исҳоқдан деб таъкидлаган яҳудийлар тўғрисида ва биз Исмоил наслиданмиз деб эътироф этган мусулмонлар ҳақида боради.
Павлус Римдаги имонлиларга юборган мактубида шундай хулосага келади: “Шу сабабдан, Худонинг ваъдаси Унинг иноятига боғлиқ бўлиб, фақат имон билан қабул қилинади. Натижада қонунга амал қилиб яшайдими, йўқми, худди Иброҳимнинг имонидай имонга эга бўлганларнинг ҳаммаси унинг зурриётидир. Худонинг ваъдаси албатта уларга ҳам дaxлдордир. Ахир, Иброҳим ҳаммамизнинг отамиздир. Муқаддас Битикларда қуйидагича ёзилган–ку: “Мен сени кўплаб халқларнинг отаси қиламан.” Ўликларни тирилтирувчи ва мавжуд бўлмаган нарсаларни вужудга келтирувчи Худога ишониб, Иброҳим ҳаммамизнинг отамиз бўлди” (Римликларга 4:16-17).
Муқаддас Битикнинг ушбу парчасидан англашилишича, Иброҳим имон билан илоҳий ваъдага эришган биринчи эркак бўлиб, ҳаммамиз учун намуна тимсолидир. Бу эса, шубҳасиз, Иброҳим “насли”дан бўлган Исо Масиҳнинг аҳамиятини ҳеч камситмайди. Зеро, биз Исо Масиҳсиз ҳеч қачон оқланмас эдик ва ворис бўла олмасдик.
Яҳудийлар, масиҳийлар ҳамда исломга эътиқод қилувчиларни бахтли ва “Иброҳим оиласи”нинг ягона авлоди эканлигини кўриб-билишни қанчалар хоҳласак-да, бизга насиб этмайди. Халақит берадиган бир муаммо бор: бу – Исо Масиҳ, яъни “Иброҳим насли”. Яҳудийлар Исо Масиҳни рад қилганларидан кейин, улар ўзларини Иброҳим оиласидан узиб қўйишди. Мусулмонлар эса Исо ҳақида кўп яхши гаплар айтишди, Унга нисбатан бениҳоят сахийликларини намоён этишди. Лекин буларнинг ҳаммаси беҳуда, чунки ислом ўжарлик билан Хушхабарнинг асл моҳиятини қабул қила олмасди. Бу ўринда Масиҳнинг илоҳий табиати, тимсоли, хочга тортилиши, Учликнинг мусулмонлар томонидан инкор этилишини назарда тутяпмиз. Бу масалаларнинг ҳаммаси ушбу китобда батафсил кўриб чиқилади.
Ислом ва масиҳийлик ўртасидаги баҳснинг туб моҳияти шундаки, мусулмонлар Муқаддас Битикдан узоқлашиб кетдилар, Масиҳни ерга урдилар. Улар оддий ақидапарастликда ҳам катта фарқ қилиб, узоқлашиб кетдилар. Мусулмонлар рақобатлашадиган динни барпо этишди, бу дин эса масиҳийликнинг ўрнини босмоқчи бўлди. Муҳаммад исломни Иброҳим ва унинг ўғли Исмоил билан боғлаб, уни қонунлаштиришга уринди. Аслида Муҳаммад Мусонинг қонунларини ўзи жорий қилган қонунлар билан алмаштирмоқчи эди. Ва ниҳоят, Муҳаммад онгли ёки онгсиз равишда оқланиш учун инсоният ва Худо ўртасида воситачи бўлган Исо Масиҳнинг ўрнига қулликка етакловчи, фалокатга олиб келувчи сохта қонунни қўйишга уринди.
Келинг, ҳодисаларнинг бундай ривож топишига асос бўлган омилларни кўриб чиқайлик. Иброҳим ҳам, биз сингари, инсоний камчиликлардан, баъзида эса нотўғри қарор чиқаришдан, сохта фикр юритишдан ҳоли бўлмаган. Аммо эътиқоди туфайли у имонлилар учун намуна тимсолидир, тана бўйича эса – Худонинг йўлларини эсидан чиқариб қўядиган одамга ўхшайди. Кейинги боб шулар тўғрисида.
Книга на Узбекском языке: Семья Авраама: исцеление сломанной ветви (Дон Мак-Керри)
Эта книга призвана помочь христианским работникам, научить их как трудиться с сыновьями и дочерьми Измаила, так как Мухаммад и его потомки решили отождествить себя с коленом Агари и Измаила.
Эта книга написана не для научных работников, она написана непосредственно для тружеников. Работа эта призвана стать введением в труд среди мусульман.
Для тех, кто имел счастливую возможность закончить учебное заведение, специализируясь на исламе, для тех, кто достиг определенных вершин, занимаясь практическим трудом и самообразованием, нет ничего особенного в этой книге. Но для тех, кто специально не изучал миссиологию и ислам, у кого не было доступа к самым последним исследованиям в этой сфере, книга эта может восполнить имеющийся пробел в знаниях.
