Дон Мак-Керри. Иброҳимнинг оиласи: парчаланган шажарани шифолаш - (25-боб) Китоб Ўзбек тилида
Ibrohimning oilasi: parchalangan shajarani shifolash (Don Mak-Kerri) O‘zbek tilida Audiokitob 
Мундарижа
1-ҚИСМ
1-боб: Худонинг дўсти Иброҳим
2-боб: Худонинг дўсти иккиланади
3-боб: Ҳожарнинг фожеаси
4-боб: Исмоил: Худо эшитади
5-боб: Ака-укалар ўртасидаги адоват
2-ҚИСМ. ИСМОИЛНИНГ ЭНГ МАШҲУР ЎҒЛИ
6-боб: Муҳаммад – биринчи мусулмон
7-боб: Қуръон – Муҳаммаднинг китоби
8-боб: Шаклланган ислом: ҳадис ва қонун
9-боб: Ислом. Унинг эътиқод белгилари ва диний вазифалари
3-ҚИСМ. КЎП ҚИЁФАЛИ ИСЛОМ
10-боб: Исломда этник мансублик ва сиёсат
11-боб: Катта бўлиниш: суннийлар ва шиалар
12-боб: Мистицизм: қонундан қочиш
13-боб: Халқ исломи: мусулмонлик ва руҳий кучлар
14-боб: Жанговар ислом: аслиятга қайтиш
15-боб: Ислом ва секуляризм
16-боб: Рақиб пайғамбар Мирзо Ғулом Аҳмад
17-боб: Ирқчи ислом. Африка-Америкадан келиб чиққан мусулмонлар
4-ҚИСМ. МУСУЛМОНЛАРГА ХИЗМАТ ҚИЛИШ
18-боб: Исонинг йўли
19-боб: Худо Шоҳлиги ва маданият
20-боб: Мусулмонларга хизматчи
21-боб: Руҳий кучдан фойдаланиш
22-боб: Аниқ ҳаракатлар доираси
5-ҚИСМ МУСУЛМОНЛАР БИЛАН ИШЛАШ МЕТОДЛАРИ
23-боб: Исо ва суннийлар
24-боб: Исо ва шиалар
25-боб: Исо ва келишувчан мусулмонлар
26-боб: Исо ва жанговар мусулмонлар
27-боб: Исо ва мутасаввифлар
28-боб: Исо ва халқ исломига итоат этувчи мусулмонлар
29-боб: Исо ва аҳмадийлар
30-боб: Исо ва Африка-Америкадан келиб чиққан мусулмонлар
6-ҚИСМ. ИСЛОМ ВА МАСИҲИЙЛИК ЎРТАСИДАГИ ИЛОҲИЙ ЗИДДИЯТЛАР
31-боб: Мусулмонларнинг Муқаддас Битикка ҳужумлари
32-боб: Муҳаммад ўзини пайғамбар дебэълон қилади
33-боб: Муҳаммаднинг Қуръон ҳақидаги таъкидлари
7-ҚИСМ. ИБРОҲИМ ОИЛАСИДА ЯРАШУВ
34-боб: Бошқа эътиқодга ўтишдан жароҳат олиш
35-боб: Мураббийлик баҳоси
36-боб: Мураббийликнинг аниқ мақсадлари
37-боб: Жамоанинг шаклланиш модели
38-боб: Машаққатнинг ниҳояси
Сўнг сўз
25 – боб
Исо ва келишувчан мусулмонлар
Эй садоқатсиз бандалар! Дунё билан дўстлик Худога душманлик эканлигини наҳотки билмасангизлар?! Ким дунё билан дўст бўлишни истаса, Худога душман бўлади (Ёқуб 4:4)
Секуляризмни унинг ҳозирги замон кўринишида қабул қилган мусулмонлар катта ранг-баранг диний ахлоқни намойиш этишди. Улар дуч келадиган муаммо – ислом уларни жуда кўп нарсадан маҳрум қилаётганини билишларидан иборат.
Абсолютизм – Муҳаммаднинг модели
Муҳаммад, менинг ҳаётим бутун инсониятга абадулабад меъёр бўлиб қолади, деган қарорга келди. Агарда у ўз ҳаётининг диний томонини сиёсий ва ҳарбий томондан ажратиб олганда эди, шундай бўлиши мумкин эди. Бироқ у бундай қилмади. Мусулмонлик нуқтаи назаридан эса аҳвол янада жиддий эканлиги кўринади, чунки Муҳаммад издошларига ўзининг ўлимидан кейин уммадаги (имонлилар жамоатидаги) ҳаёт қандай кечиши кераклиги борасида ҳеч қандай расмий фармойиш бермаган. Аммо Муҳаммаднинг энг жиддий хатоси, эҳтимол, технологик жамиятнинг шиддатли ривожланишини олдиндан пайқаб оллишга ақли етмаганида бўлса керак. Муҳаммад исломни, барча йўналишдаги ҳаётни мутлақ тўғри тушунишдир, деб эълон қилди. Унинг даврида ишлай бошлаган қонунларда ҳамма ҳаётий вазиятлар эътиборга олиниши керак эди. Аслида бу қонунларни унинг шогирдлари ниҳоясига етказиши лозим эди. Мусулмонларнинг бахтига қарши, еттинчи асрда яшаган бир арабнинг ҳаёт тарзи улар учун меъёр бўлиб қолди.
Ғарб цивилизациясининг фавқулодда шиддатли тараққиёти
Ғарбнинг шиддатли тараққиёти ва ноисломий цивилизациянинг ажойиб технология ютуқлари исломни оғир аҳволга солиб қўйди. Мусулмонларнинг фикрича, ислом ягона тўғри дунёқараш сифатида бутун инсониятга Худо томонидан абадулабадга берилган. Бироқ, ислом ХХ асрнинг ҳаёт оқимидан боришга энди улгурмаяпти, бу оламда номусулмон халқлар қандай қилиб, нима учун устун келаётганини тушунтириб беришга имкон йўқ. Буларнинг натижасида биз Ғарбнинг гуллаб–яшнаш феноменига мусулмон давлатларининг турлича салбий муносабатини кузатамиз.
Абду Муҳаммаднинг мактаби
Консерватив оқимга ислоҳотчи, мисрлик Абду Муҳаммад (1849-1905) мансуб эди. У “Ал-Манар” журналида чоп этилган мақоласида “Қуръон оятларида ҳозирги замон тиббиёти, биология ва геологиясида кашфиётларнинг йўл-йўриқларини топишга” ҳаракат қилди (Cragg, 1965:40). Кўплаб эътиқодли мусулмонлар шу тарздаги фикрларни қўллаб-қувватладилар. Аммо Қоҳиралик д-р марҳум Муҳаммад Комил Хусайний бу ғояларга илтифотсиз муносабатда бўлган. Комил Ҳусайний ўзининг “Альманах”ида “Қуръондаги илмий хулосалар – ахмоқона бидъатдир” номли мақоласини чоп эттирди (Husain, 1985:132). Ҳусайнийнинг далиллари шундан иборат эдики, Қуръон мақсадига кўра – диний китобдир. Бу китоб юқорида эсланган олимларнинг ғоялари учун калит сифатида фойдаланишга мўлжалланмаган.
Муҳаммад Ҳайкал
Ҳақиқий мўмин ва ортодоксал исломнинг ашаддий ҳимоячиси Муҳаммад Ҳайкал олдинги шон-шуҳратни ўзларига қайтариб олиш мақсадида мусулмонларни Ғарбдаги барча нарсаларни имкон қадар ўрганишга даъват қилди. Ҳақиқатан, бугунги кунда Шарқ - ғарбнинг фикрини, адабиётини ва санъатини ўрганиши керак. Шарқнинг ҳозирги куни олдингиларидан асрлар давомидаги литаргик уйқу ва консерватизм билан ажралиб туради. Унинг олдинги соғлом руҳига консерватизм нодонлик кишанини солди ва ҳамма янгиликларга шубҳа билан қарашни ўргатди.
Салмон Рушди
Ниҳоятда ҳайратда қолдирадиган ҳолатни Салмон Рушди намоён этди: у Бомбейни ва исломни тарк этгандан кейиноқ ўз “мен”ини бадиий шаклда излашга уринди ва Англия жамоатига муваффақиятсиз равишда мослашишга ҳаракат қилди. “Ньюсуик” журналига берган интервьюсида у ўзининг “Куфр шеърлари” ҳақида шундай деган эди: “Бу оламни дайдининг нигоҳи билан кўрган” ва бу “диний руҳдаги дунёвий одамнинг қисман мулоҳазалари”дир (Newsweek, February 12, 1990:53). Салмон Рушди ўзининг дунёвий ғоялари билан ҳаддан ошиб кетди, деб ҳисоблайди ислом.
Хом хаёлларсиз
Бу икки қутб ўртасидаги кўп сонли мусулмонлар мунтазам равишда ибодат қилмайдилар, рўза тутмасликлари мумкин, камбағалларга садақа бермайдилар, диний мақсадларда қурбонликлар келтирмайдилар, ҳаж сафарига зиёратга бормайдилар, эҳтимол, бугунги даврда Муҳаммаднинг жўяли одам эканлигига шубҳа билдиришлари мумкин. Албатта, муқаддас уруш (жиҳод)да ислом учун жанг қилишга тайёр эмаслар.
Лекин барибир этник ва миллатга мансублик жиҳатидан улар ўзларини мусулмон деб ҳисоблайдилар. Ислом мамлакатларига қилган сафарларимда мен кўпинча қуйидагича фикрларни эшитишимга тўғри келади: “Мен мусулмон бўлиб туғилганман; мен ўз оиламнинг имон-этиқодини тарк этмайман”, “турк бўлиш – мусулмон бўлиш демакдир”, “Саудия Арабистонидаги ҳар бир одам – мусулмон, бошқа имон–эътиқодга эга бўлиш асло мумкин эмасдир”.
Ташқи дунё учун улар – мусулмон, ўзлари учун эса негадир бошқача тасаввурга эга одамлардир. Айнан шу “бошқача тасаввурга эга одамлар” бизни қизиқтиради. “Бошқача тасаввурга эга одамлар” қандай бўлишади?
Исо материалистлар даврасида
Исо имонсиз материалистлар билан мулоқот қилганда эди, инсон юрагида нималар борлигини билишга шубҳасиз йўл топган бўлар эди. Агар бу одамлар Қуръон оятларида илмий кашфиётларни топишга ҳаракат қилган ва тақводорликни қўллаб-қувватловчи Муҳаммад Абду ва унинг издошларига ўхшаган бўлсалар эди, улардан Исо шундай деб сўраган бўларди: “Бошқа жойларда Мен болаларимга кўрсатган мўъжизаларимдан нега сиз шон-шуҳратни тўплашга ҳаракат қилмоқдасизлар? Ҳасад қилишдан ўзингизни тийинг! Ғайрат қилишга номаъқул йўлларни танлашга уринманг, чунки бу ҳаракатингиз Мен сизга бермаган ҳамду саноларни талаб этишингизга мажбур қилади. Мен буни Муҳаммадга кўрсатмаганман. Сиз унинг ҳаётдаги оддий ҳақиқий ҳолатини бўрттириб, улуғлаб кўрсатмоқчисиз. Ростгўй бўлинг! Унинг диний таълимоти бошқа таълимотнинг маҳсули эди; у бу таълимотини атрофини қуршаб турган оламдан тўплаган”. Сўнгра Исо шундай деб қўшиб қўйиши мумкин эди: “Мен йўл, ҳақиқат ва ҳаётдирман. Менсиз ҳеч ким Отанинг олдига боролмайди” (Юҳанно 14:6). Мен сенга ҳаётнинг мазмунини ўргатаман. Сен ҳаётни Мен орқали қандай қабул қилишинг кераклигини ўргатаман”.
Исо ва мазлумлар
Исо заминда бўлган маҳалда кундалик ҳаёт ташвишлари билан овора бўлган, бирор нарса топиб ўз оиласи қорнини тўйдиришга ҳаракат қилган, бўш вақти йўқ бечора мусулмонга, имон-эътиқодли бўлишни жудаям хоҳлаган, бироқ ҳаёт машаққатлари остида эзилаётган оддий дехқонга мурожаат қилгани сингари, У ҳориб-толганларга мурожаат қилади:
“Эй ҳолдан тойганлар, оғир юк остида қолганлар, ҳаммаларингиз Менинг олдимга келинглар! Мен сизларга ором бераман. Менинг бўйинтуруғимни тақиб олинглар, Мендан ўрганинглар. Чунки Мен юмшоқ кўнгил ва камтаринман. Шунда сизларнинг жонларингиз ором топади.Ахир, Менинг бўйинтуруғим қулай, юким енгилдир” (Матто 11:28-30).
Исо ўз даврида ҳамма қийналганларга, ожизларга, очларга, жин чалганларга ёрдам бергани каби, бугунги кунда ҳам раҳм-шафқат қилган бўларди. У одамларнинг ҳар хил дарду дармонсизликларини даволаган бўларди, жинга чалинганлардан жинларни қувиб чиқарган бўларди. У Худо Шоҳлигининг ахлоқий қонунлари асосида яшаган бўларди. У ҳаворий Матто оятларида акс этган Битикларга жавоб берганлигига гувоҳ бўлардик: “Исо оломонни кўриб, уларга ачиниб кетди, чунки улар чўпонсиз қўйлардай довдираган ва ҳолдан тойган эдилар” (Матто 9:36).
Исо яна бир бор адашган қўйни излаган, охир–оқибатда қўйини топган чўпон ҳақидаги масални айтиб берган бўлар эди. У жон-жон деб бева-бечоралар орасида яшаган бўларди, уларнинг эҳтиёжлари, азоб-уқубатларини бирга баҳам кўрган бўларди. Шу билан бирга, У ҳаёт синовларини енгиб ўтишга куч–ғайрат берган бўлар эди. Мусулмонларга “иснод келтирган” эътиқод, гуноҳ ва умидсизлик ўрнини уларнинг Қутқарувчиси ҳузуридаги шод- ҳуррамлик туйғуси эгаллаган бўларди. Бундай мусулмонлар Унинг марҳамати ва раҳм-шафқати чексиз эканлигига ишонч ҳосил қилган бўлар эдилар. Айнан шундай тоифадаги масиҳий ёрдамчиларга, Исо Руҳи яшаётган ишчиларга одамлар муҳтождирлар.
Исо ва кўнгил қолиш
Исломий эътиқоддаги сохталикни кўриб ундан юз ўгирганлар, Муҳаммаддан ихлоси қолганлар, унинг таълимоти нотўғри эканлигини англаб етганларни Исо Ўз ҳузурига чорлаган бўлур эди. Одамлар келиб, Уни кўришлари учун Исо уларни даъват этган бўларди. Исо Ўз даврида Натанилни ишонтиргани сингари, бу одамларда ҳам ишонч уйғотган бўлар эди. Натанилнинг соддалигида Исо унинг тор-мор қилувчи идеализмини кўрди, Натанилнинг айнан шу томонига Исо эътибор қилди ва шундай деди: “Қаранг, ҳеч ҳийлани билмайди, худди ҳақиқий исроиллик!” (Юҳанно 1:47). (Натанил дарров Унга имон келтирди).
Исо ва қайсар
Бироқ келишувчан мусулмонлар ҳам бор. Шундайлар ҳам борки, улар тўлиқ ёки қисман исломни инкор этадилар, чунки бундай тоифадаги мусулмонлар ҳақиқатдан ҳам ўз хоҳиш-истакларига бўйсунадилар. Яна шундай мусулмонлар ҳам борки, улар қўрқоқ табиатига кўра итоаткор бўлиш учун дунёвий жамиятда ҳукмрон бўлган мутлақ эркинликнинг афзалликларидан фойдаланмоқчи бўладилар. Бундай тоифадаги одамлар билан Исо ўз вақтида учрашган. Исо уларга турлича масалларни сўзлаб берган. Шунинг учун улар ўзлари тўғрисида фикр юритишларига имкон туғилади. Масалан, роҳат қилиб, еб-ичиб, кайф-сафо суриш учун кўп йилларга етгулик давлат тўплаган (Луқо 12:19) ақлсиз бойга Исо деди: “Эй нодон! Шу тундаёқ жонинг олинади. Шунда йиғиб–терган мол–мулкинг кимга қолади?” (Луқо 12:20). Биз мусулмонларга ва уларнинг маданиятига ҳар доим хайрихоҳ муносабатдамиз, уларнинг ҳаётидаги яхши томонларга тўғри баҳо берамиз, жумладан, уларга нисбатан агрессив муносабатда бўлмасликка ҳаракат қиламиз. Аммо шунга қарамай, вазиятдан фойдаланиб, роҳат-фароғат ортидан кетувчилар сингари, калта ўйлайдиган мусулмонларни бошқа маданиятга мансуб бўлган одамлар ҳақиқатга қайтариши лозим.
Исо ва социалист-мусулмонлар
Мусулмонларнинг яна шундай тури борки, бу турга алоҳида эътибор қаратиш лозим. Булар шундай мусулмонларки, улар у ёки бу шаклдаги социалистик ёки коммунистик идеологиянинг издошларидир. Бундай одам ўз жамоати ҳаётидан кўнгли тўқ эканлигини бемалол тушунтириб бериши мумкин. Исо бой ва камбағалларни ажратиб турувчи жарликни кўриб турибди. У ҳукмдорларнинг қўполлигини ва шафқатсизлигини ҳам кўриб турибди. Вазият ёмон эканлигига У ишонган, шу боис қатъий чоралар кўрилиши керак. Вазият ечимини ортда, исломнинг ҳақиқий илдизларига қайтишда деб билган мусулмон-фундаменталистдан фарқли ўлароқ, бундай одам шуни идрок этадики, диний ғов – одамларни ухлатиб қўйиб, эсини йўқотишга ва фикрлаш қобилиятидан айиришга олиб келадиган наркотик моддага ўхшайди. Ушбу одам учун коммунизм – зўр ҳаёт тўғрисида ваъда беради. Муаммо шундаки, коммунизм ўзининг издошини битмас-туганмас синфий жангга гирифтор қилади. Коммунизм издошчиси кўплаб одамларнинг ҳаётини бекордан–бекорга барбод қилади, бунинг натижасида эса олдингилари каби виждонсиз ҳукмрон синф пайдо бўлади.
Бундай мусулмон қалбининг туб-тубида чуқур қаҳр-ғазаб ва ҳақиқатни қўмсаш ҳис-туйғуси уйғонади. Бу каби инсонлар ҳаётда учрайдиган ҳар қандай адолатсизликка дуч келганда ич-ичидан куяди. Уларнинг фикрича, кимдир ҳокимиятни қўлига олиши керак бўлганда, енгиб бўлмас қийинчиликлар юзага келади, зеро нарсаларнинг асл ҳолатини, ҳатто куч ишлатиб бўлса ҳам, тўғриламоқ даркор. Бу тоифадаги мусулмонлар мақсаднинг барча харажатларини оқлашига ишончлари комил.
Ўзига сезилмаган ҳолда бу фаол одам аста-секин Худога итоат этувчи мўминдан ўзини Худо қилиб кўрсатувчи одамга айланади, чунки у вазиятни бошқаришни ўз қўлига олади. У Худо Шоҳлигини “инсон шоҳлиги”га айлантиради. Бундай одам ортодоксал исломнинг чигалликларидан холи эканлиги учун хурсанд бўлишимиз мумкин, бироқ уни Худога қайтариб олиб келиш йўлларини излаб топишимиз керак.
Шу каби келишувчан мусулмонлар билан мулоқот қилар эканмиз (ҳали ҳам бу одам ўзини дин бўйича бўлмаса ҳам, маданият бўйича мусулмон деб ҳисоблаши мумкин), масиҳий хизматчи охир-оқибатда яхшилик ёмонлик устидан ғалаба қозонишига, дунёдаги ишларнинг ҳаммасини Худо бошқариб боришига чуқур ишонч ҳосил қилиши керак. Булардан ташқари, бундай масиҳий хизматчи Худо Шоҳлигига бошловчи йўлни жуда яхши билиши даркор.
Исо Худонинг Шоҳлиги ҳақида Хушхабар тарқатиш учун келган (Марк 1:14). Унгача олам билмаган юксак даражадаги одоб-ахлоқ ва раҳм–шафқатни Исо ўргатди (Матто 5:7). Аммо У итоат этишни ва азоб чекишни, ҳали Раббийга юз бурмаганлар томонидан етказиладиган жабр-зулмни бошдан кечиришларини ҳам айтди. Эҳтимол, улар ҳеч қачон Худо кўрсатган йўлдан юрмасликлари мумкин.
Исо Хушхабарнинг олам бўйлаб тарқалишини, зулматда қолган дунёга “нур” кириб боришини, имонлини “туз”га ўхшатишини гапирди. Агар шундай бўлмаганда эди, бутун дунё куйиб, кули кўкка совурилган бўларди.
Мусулмон-социалист билан иш олиб борадиган миссионер Худо Шоҳлиги тўғрисидаги Инжил таълимотини жиддий равишда ўйлаб кўриши лозим. Бу идеалистга унинг моҳиятини обдон тушунтириб бериш имкониятига эга бўлиши ва ёрдам бериши керак. Акс ҳолда, бундай мусулмон бекордан–бекорга зўрлик қилиш йўлига кириб қолади.
Бундай мусулмонларни ниҳоятда эҳтиёткорлик билан Худога қайтариш керак. Уларга, Раббий ҳеч қачон бизни ёлғиз қолдирмайди, шундай Буюк Кун келадики, У инсониятнинг тарихий саҳнасига зоҳирий образда қайтиб, ҳаммани ҳукм қилади, деб ҳар бир мусулмон онгига етказиш лозим. Қолаверса, бошқаларни бу гапларга ишонтиришдан олдин, масиҳий хизматчиларнинг ўзлари буларнинг барига ишонч ҳосил қилишлари лозим.
Книга на Узбекском языке: Семья Авраама: исцеление сломанной ветви (Дон Мак-Керри)
Эта книга призвана помочь христианским работникам, научить их как трудиться с сыновьями и дочерьми Измаила, так как Мухаммад и его потомки решили отождествить себя с коленом Агари и Измаила.
Эта книга написана не для научных работников, она написана непосредственно для тружеников. Работа эта призвана стать введением в труд среди мусульман.
Для тех, кто имел счастливую возможность закончить учебное заведение, специализируясь на исламе, для тех, кто достиг определенных вершин, занимаясь практическим трудом и самообразованием, нет ничего особенного в этой книге. Но для тех, кто специально не изучал миссиологию и ислам, у кого не было доступа к самым последним исследованиям в этой сфере, книга эта может восполнить имеющийся пробел в знаниях.
