Джош Макдауэлл. Шунчаки дурадгор эмас - (11-боб) Узбек тилида
Shunchaki duradgor emas (Djosh Makdauell) Audiokitob Uzbek tilida.
Мундарижа
Сўз боши.
1-боб. Менинг тарихим.
2-боб. Исо бошқалардан нимаси билан фарқ қилади?
3-боб. Раббий ёлғончими ёки ақлдан озганми?
4-боб. Фан нима дейди?
5-боб. Янги атеизм муаммоси
6-боб. Муқаддас Китоб маълумотлари ишончлими?
7-боб. Ёлғон учун ким ҳам ўлган бўлар эди?
8-боб. Марҳум Масиҳдан нима фойда бор?
9-боб. Шоул билан нима юз берганини эшитганмисиз?
10-боб. Ҳақ киши тирилиши мумкинми?
11-боб. Ҳақиқий Масиҳ қандай бўлиши керак?
12-боб. Бошқа йўл йўқми?
13-боб. У менинг ҳаётимни ўзгартирди
11 – боб Ҳақиқий Масиҳ қандай бўлиши керак?
ОДАМЛАР ИСОНИНГ ГАПЛАРИНИ ТАСДИҚЛАНИШИ ҲАҚИДА,
яъни, У – Масиҳ ва Худонинг Ўғли экани тўғрисидаги Унинг эътирозларини муҳокама қилганларида, кўпинча энг муҳим нарсалардан бирини эсдан чиқариб қўядилар: Унинг ҳаётида кўплаб қадимий башоратлар амалга ошган. Ушбу бобда мен ана шу ажойиб далилни кўриб чиқаман.
Исо Ўзининг даъволарини тасдиқлаш учун, У яна ва яна Қадимги Аҳд башоратларига мурожаат қилган. Галатияликларга мактуб 4:4 да шундай дейилган: “Лекин замона охирлаб қолганда, Худо Ўз Ўғлини юборди. У хотиндан туғилиб, Қонунга бўйсуниб юрди”. Биз бу оятда қилинган башоратлар Исо Масиҳ орқали амалга ошган далилни кўрамиз. “Шундай қилиб, Исо Мусо пайғамбардан тортиб, барча пайғамбарлар китобларида Ўзи ҳақида ёзилган оятларнинг ҳаммасини уларга тушунтириб бера бошлади” (Луқо 24:27). Исо деди: “Мен ҳали сизлар билан бирга бўлганимда, Мен ҳақимда Мусо Қонунида, Пайғамбарлар ва Забур китобларида ҳамма ёзилган башоратлар бажо келиши керак, деб айтган эдим-ку. Мана шу бўлиб-ўтганларга тўғри келади” (Луқо 24:44). У яна деди: “Агар Мусога ишонганингизда эди, Менга ҳам ишонар эдингизлар; у Мен ҳақимда ёзган эди” (Юҳанно 5:46). Исо яна деди: “Отангиз Иброҳим Менинг кунимни кўришдан, шод-хуррам бўлган бўлар эди” (Юҳанно 8:56).
Ҳаворийлар ва Янги Аҳд муаллифлари доим Исо сўзларининг бажо бўлганига, яъни У – Худонинг Ўғли, Қутқарувчи ва Масиҳ эканини тасдиқловчи далилларга мурожаат қиладилар. “Худо-ку барча пайғамбарлар оғзи ила Масиҳнинг азоб чекишини олдиндан хабар қилган эди ва Ўз сўзини ана шу йўсинда бажо келтирди” (Ҳаворийлар 3:18). “Павлус ўзининг одатидай яҳудийларнинг олдига кириб, сурункасига уч шанба куни улар билан муқаддас ёзувлар борасида мунозара қилди. “Сизларга мен эълон қилаётган бу Исо – Масиҳдир”, - деб айтар, Масиҳнинг азоб билан ўлиб тирилиши кераклигини ишонтирарли исботлар билан баён этар эди” (Ҳаворийлар 17:2-3). “Мен Худодан қабул қилганимни дастлаб сизларга топширган эдим, яъни Муқаддас Битикларга мувофиқ Масиҳ гуноҳларимиз учун ўлди, яна Муқаддас Битикларга мувофиқ У кўмилди ва учинчи куни тирилди” (1 Коринфликларга 15:3-4).
Сиз нима деб ўйлайсиз?
Башорат ва каромат ўртасида қандай фарқ бор, сиз нима деб ўйлайсиз? Сизнинг ҳаётингизда кароматлар амалга ошганми? Исо ҳақидаги башоратдан бу қандай фарқ қилади?
Эски Аҳд ўзида олтмишта асосий Масиҳ ҳақидаги башоратларни ва тахминан икки юз етмишта унча кам аҳамиятга эга бўлган башоратларни ўзида мужассам этган, уларнинг ҳаммаси бир Шахс – Исо Масиҳ туфайли амалга ошган. Қандай қилиб бу барча башоратлар ўзининг “манзилида”, Масиҳда бажо бўлганини ўрганиш ниҳоятда фойдали. Буни сизга тушунтириб беришимга ижозат беринг. Эҳтимол, сиз ҳеч қачон ўз шахсий исмингиз ва манзилингизнинг нақадар муҳим эканини ўйлаб кўрмаган бўлишингиз мумкин, бироқ айнан исмингиз ва манзилингиз бу сайёрада яшовчи миллиард бошқа одамлардан сизни ажратиб туради.
Тарихдаги манзил
Худо чуқур тафсилотлар билан тарихдаги “манзил”ни чизиб берган. Бу “манзил” Унинг Ўғли Масиҳни, инсоният Нажоткорини ўтмишда яшаганлар, ҳозирги ва келажакда яшайдиганларнинг ҳаммаси орасидан ажратиб туради. Бу “манзилнинг” тафсилотларини 1000 йилдан ортиқ вақт мобайнида ёзилган ва Унинг келиши ҳақида 300 мартадан ортиқ эсланган ҳужжат – Қадимги Аҳддан топиш мумкин. Эҳтимоллик назариясига кўра, ушбу башоратлардан ҳеч бўлмаганда, қирқ саккизтасининг бир шахсда намоён бўлиши, бир юз эллик етти даражанинг ўндан бирини ташкил қилади.
Бу башоратларнинг бир шахсда намоён бўлиш эҳтимоли, шунингдек, Масиҳ ҳақидаги ҳамма башоратлар У пайдо бўлишидан 400 йилдан камроқ вақт олдин айтилганига кўра, камайиб бораверади. Яна бир нуқтаи назар мавжудки, бунга кўра ҳамма башоратлар Масиҳ давридан кейин ёзилган, яъни бу ҳодисалар Унинг ҳаётида юз берган воқеалар асосида ўйлаб топилган. Сиз Септуагинтани, яъни яҳудийча Қадимги Аҳднинг грек тилига М. Т. Кейин 200 – 150-йилларда таржима қилинганини то тушунмагунингизча, юқорида баён этилган ҳолат сизга ҳақиқатдек бўлиб кўринаверади. Бу дегани, башоратларнинг ёзилиши ва уларнинг Масиҳда амалга ошиши ўртасидаги вақт камида икки юз йилни ташкил этади.
Шубҳасиз, Худо шундай тарихий манзилни чизиб бердики, унга фақатгина Масиҳ мос келиши мумкин эди. Яҳудий Масиҳ унвонига эга бўлиш учун тахминан қирқдан ортиқ одам даъвогарлик қилган. Фақатгина бир киши – Исо Масиҳ – башоратларнинг жо бўлишини тасдиқлаши мумкин эди, фақатгина Исонинг тарихи Унинг айтганларини тасдиқлади.
У айнан нимани тасдиқлади? Қандай ҳодисалар Худонинг Ўғлини пайдо бўлишини олдиндан айтиб берган ва уларга мос келган?
Бошланишига биз Ибтидо 3:15 китобига мурожаат қилишимиз керак, айнан Муқаддас Китобда биз илк пайғамбарлик башоратига дуч келамиз: “Сен билан хотин орасига, сенинг зотинг билан унинг зоти орасига адоват соламан. Ўша зот сенинг бошингни эзиб ташлайди, сен эса унинг товонини чақасан”. Бу башорат бутун Муқаддас Ёзувда фақатгина бир одамга тегишли бўлиши мумкин. Исодан бошқа ҳеч кимни аёл “уруғи”, деб атаб бўлмайди. Тарихда ҳамма бошқа одамлар эркакнинг уруғидан пайдо бўлган. Бошқа таржима вариантларида шайтонни енгган бу ғолиб Шахс “аёл зурриёти”дан деб аталган, айни вақтда эса Муқаддас Китобда эркаклар томонидан насл-насаб келтирилади. Айнан шу зурриёт, яъни аёл уруғи бу дунёга келади ва шайтон васвасаларини барбод қилади (унинг бошини “нишонга олади”).
Ибтидо китобининг 9 – 10 – бобларида Худо Масиҳни тасвирлашни ҳали аниқлаштирмайди. Нуҳнинг уч ўғли бўлган: Сом, Ҳом ва Ёфас. Нуҳнинг бу учала ўғлидан одамзод тарқалиб, бутун ер юзи бўйлаб ўрнашди. Аммо Худо инсониятнинг учдан икки қисмини Масиҳ уруғидан чиқариб ташлаб, Масиҳ албатта Сомнинг авлодидан бўлишини аниқлаштирган.
Воқеалар М. Т. олдин 2000 йилгача ривожланган, шунда Худо халдейларнинг Ур шаҳридан бўлган Иброҳим исмли одамни чақради. Иброҳимни танлаб олиб, унга бўлажак Масиҳ, албатта унинг насл-насабидан бўлишини Худо айтиб, Ўз мақсадини янада аниқлаштиради. Ер юзидаги барча халқлар Иброҳим туфайли баракали бўлади (қаранг: Ибтидо 12:1-3; 17:1-8; 22:15-18). Иброҳим икки ўғил кўради, Исҳоқ ва Исмоил. Худованд Иброҳимнинг иккинчи ўғли Исҳоқни Масиҳнинг ота-бобоси сифатида танлаб олади (қаранг: Ибтидо 17:19-21; 21:12).
Исҳоқнинг иккита ўғли – Эсов ва Ёқуб бўлган. Худо Ёқуб наслини танлаб олиб, уни баракали қилади (қаранг: Ибтидо 28:1-4; 35:10-12; Саҳрода 24:17). Ёқубнинг ўн икки ўғиллари бўлган, улардан Исроилнинг ўн икки авлоди келиб чиққан. Кейин Худо Масиҳ аждоди сифатида Яҳудони танлади, шу йўсинда ўн икки авлоддан ўн битта бўғинни чиқариб ташлади. Яҳудо насл-насабидан Худованд Ишайни танлайди (қаранг: Ишаё 11:1-5). Имкониятлар доираси қандай торайиб бораётганини биз кўрамиз.
Иессейнинг саккизта ўғли бўлган, 2 Шоҳларда 7:12-16 ва Еремиёда 23:5 Худо Иессей наслининг саккизтадан еттитасини чиқариб ташлаб, унинг Ўғли Довудни танлади. Шундай қилиб, келиб чиқиш жиҳатидан, Масиҳ - аёл уруғидан, Сомнинг наслидан, яҳудий халқининг Исҳоқ авлодидан, Ёқуб насабидан, Яҳудо бўғинидан ва Довуд хонадонидан бўлиши керак эди.
Сиз нима деб ўйлайсиз?
Сиз қачонлардир ўз насл-насабингизни суриштириб ўрганганмисиз? Ўз авлодингиз ҳақида сиз бирор бир қизиқарли маълумотлар топдингизми? Исонинг насл-насаби ҳақида нималарни биласиз? Унинг насл-насабининг нимаси қизиқарли?
Михей 5:2 да Худо дунёнинг барча шаҳарларини рад этиб, аҳолиси мингтага яқин бўлган Байтлаҳмни Масиҳнинг туғилиши керак бўлган шаҳар сифатида танлайди.
Сўнгра бир қатор башоратлар келтирилади ва уларда бу Шахснинг туғилишига оид вақт жараёни таърифланади. Масалан, Аюбда 3:1 ва Қадимги Аҳднинг яна тўртта оятларда Масиҳ Қуддусда Худонинг уйи қурилганида келиши ҳақида айтилган (қаранг: Забур 117:26; Дониёр 9:26; Закариё 11:13; Хаггай 2:7-9).174 Агар биз ибодатхонани М. Т. кейин 70-йилларда барбод қилинганини ва бошқа қайта тикланмаганини эслайдиган бўлсак, бу жуда муҳим.
Ишаё 7:14 да айтилишича, У бокира Қиздан туғилади. Қиз боланинг ғайриоддий ҳомиладор бўлиб қолиши ва ундан фарзанд туғилиши – бу одам атайдан режалаштириб бўлмайдиган ҳодиса, уни бошқариб ҳам бўлмайди. Ишаё ва Забурда ёзилган бир неча башоратларда, Худонинг Масиҳи дуч келган жамият шарт-шароит ва Унга нисбатан бўлган муносабатлар тасвирланган: Унинг халқи яҳудийлар Уни қабул қилмайдилар, мажусийлар эса Унга ишонадилар (қаранг: Забур 21:8-9; 117:22; Ишаё 8:14; 49:6; 50:6; 52:13-15). Унинг даракчиси, Яҳудия чўлида воизлик қилиб юрувчи Яҳё пайғамбар бўлади, Раббийнинг келиши учун у йўл ҳозирлайди (Ишаё 40:3; Малакий 3:1).
Янги Аҳддаги (Матто 27:3-10) бир неча оятларга эътибор қилинг, уларда Масиҳ суратига янада аниқлик киритувчи баъзи бир Қадимги Аҳд башоратлари эсга олинган. Матто Яҳудо Исога хоинлик қилганидан сўнг рўй берган ҳодисаларни тасвирлаган. Маттонинг таъкидлашича, бу ҳодисалар Қадимги Аҳд парчаларида башорат қилинган (қаранг: Забур 40:10; Закариё 11:12-13).175 Бу ерда Худо қуйидагиларга ишора қилади: 1) Масиҳга хиёнат қилинади; 2) дўсти томонидан ; 3) ўттиз тилла тангага, ва бу пуллар 4) ибодатхонанинг полига ташланади. Сурат янада аниқроқ бўлиб бораяпти.
Насл-насабининг аниқ номи; жойи, вақти ва Унинг қандай туғилиши кераклиги; халқнинг муносабати ва хоинлик; У қандай қилиб ўлиши лозимлиги - минглаб тафсилотлардан олинган мана шулар Худонинг Ўғли, Масиҳни, дунёнинг Нажоткорини аниқлаб олишга ёрдам беради.
М. Т. олдин 1012-йилда қилинган башорат шунингдек, бу одамнинг қўл-оёқларини михланиши ва у хочга тортилиши ҳақида ҳикоя қилади (қаранг: Забур 21:7-19; Закариё 12:10; Галатияликларга 3:13). Римликликлар хочга тортишни жазо сифатида қўллашни бошлашларидан саккиз юз йил олдин, хочга михлаш жазо усули яратилгани бу ерда тасвирлаб берилган.
Насл-насабининг аниқ номи; жойи, вақти ва Унинг қандай туғилиши кераклиги; халқнинг муносабати ва хоинлик; У қандай қилиб ўлиши лозимлиги, - минглаб тафсилотлардан олинган мана шулар Худонинг Ўғли, Масиҳни дунёнинг Нажоткорини аниқлаб олишга ёрдам беради.
Башоратларнинг амалга ошиши тасодиф бўлганми?
Танқидчи шундай дейиши мумкин: “Ҳақиқатдан ҳам, бу башоратлар Авраам Линкольн, Анвар Садат, Джон Ф. Кеннеди, Тереза она ёки Билли Грэм шахсида амалга ошганини сиз исботлаб бера оласизми?”
Ҳа, менинг ўйлашимча, бошқа одамларга мос келувчи бир ёки икки башоратни топиш мумкин, аммо олтмишта асосий ва икки юз етмишта қўшимча башоратларнинг ҳаммаси фақатгина биргина Шахсда намоён бўлади. Мана узоқ йиллардан бери Денвердаги “Масиҳийнинг ғалабаси” номли нашриёт кимки Масиҳ ҳақидаги кароматларнинг ҳеч бўлмаганда ярими, Фред Джон Мелдаунинг “Иккала аҳддаги Масиҳ” китобида айтиб ўтилган талабларга жавоб бериб, Исодан ташқари бирор бир бошқа одам шахсида, хоҳ у тирик бўлсин, хоҳ ўлик, амалга ошганини топиб берса, шуни кўрсатиб берганга минг доллар мукофот эълон қилган. Ҳозирча мукофотга ҳеч ким давогарлик қилгани йўқ.
Сиз нима деб ўйлайсиз?
Бир инсон ҳаёти давомида, ҳали у туғилмасидан бир неча юз йил олдин айтилган кўплаб қадимий башоратларнинг тўлиқ намоён бўлиши, яъни юз бериши мумкинлиги қанчалик тўғри, сиз нима деб ўйлайсиз? Башоратларнинг барчаси Исо ҳаётида қандай қилиб амалга ошди?
Қадимги Аҳд башоратларининг ҳаммаси бир одамнинг ҳаётида амалга ошиши мумкинми? Бунинг имкони борлигини аниқлаш учун, Питер Стоунер ва Роберт Ньюмен ўзларининг “Фан сўзлайди” номли асарларида ҳисоб-китоб қилиб чиқдилар. Ушбу китобнинг муқаддимасида Америка илмий жамоатининг аъзоси Х. Гарольд Хартцлер шундай ёзади:
“Фан сўзлайди” қўлёзмаси Америка илмий жамоат ва ўша ташкилотнинг ижроия кенгаши томонидан батафсил ўрганиб чиқилди ва биз, умуман олганда, бу асар илмий жиҳатдан ишончли ва аниқ, деган хулосага келдик. Математик таҳлил соғлом эҳтимоллик тамойилларига асосланган, профессор Стоунер бу тамойиллардан пухта ва ўринли фойдаланган.176
Мен бу китобдан, эҳтимоллик назарияси бунга ўхшаш тасодифларни инкор қилишини кўрсатувчи яна бир жумлани келтираман. Стоунернинг айтишича, эҳтимоллик назариясини саккизта башоратга нисбатан қўллаб, “биз шуни аниқладикки, ҳозирга қадар яшаётган қандайдир одамда саккизта башоратнинг намоён бўлиши ўн еттинчи даражанинг ўндан бирини ташкил этади”.177 Бу дегани: 1-нинг 100 000 000 000 000 000-га бўлган нисбати. Бу назария эса тўғри келиш эҳтимоли қанчалик кам эканини бизга тушунишимизга ёрдам беради. Стоунер яққол мисол келтиради: масалан,
биз ўнта ўн етти даражали кумуш долларларини оламиз ва уларни Техас территорияси бўйлаб қўйиб чиқамиз. Улар штатнинг 60 сантиметр майдон территориясини қоплайди. Кимнингдир кўзини боғлаймиз ва унга ўзи хоҳлаган томонга йўл олишини ва мана шу долларлардан бирини излаб топиб, бу доллар керакли эканини аниқлашини айтамиз. Шу керакли бўлган долларнинг топиш имконияти унда қандай? Саккизта турлича башоратларнинг ўша даврдан бошлаб ҳозирги замон оралиғида яшаб ўтган бир одам шахсида намоён бўлгани сингари, агар улар бу башоратларни ўйлаб ёзганларида ҳам, имкониятлар ниҳоятда катта.
Бинобарин, бу башоратлар ё Худо руҳидан руҳланган, ёки пайғамбарлар уларни шунчаки ўзларининг номларидан ёзганлар. Шундай бўлган ҳолатда ҳам, яъни пайғамбарлар шунчаки ўзлари ёзганларида ҳам, башоратларнинг ҳаммаси бир одам шахсида намоён бўлишига уларда ўн етти даражанинг ўнини ташкил қилиши мумкин эди, бироқ башоратлар Масиҳ Шахсида рўёбга чиқди.
Бу дегани - саккиз башоратларнинг амалга ошишининг ўзи, бу башоратларнинг ёзилишига Худо руҳлантирганини, бу ўн етти даражанинг ўндан бир имкониятини амалга ошганининг нисбий эмаслигини исботлаб берди.178
Яна бир эътироз
Баъзиларнинг таъкидлашича, гўёки Исо яҳудий башоратларини бажо келтиришга онгли равишда интилган. Агар биз Масиҳнинг келиши билан боғлиқ бўлган, аммо инсон хоҳиш-иродасига тобе бўлмаган далил-исботларнинг қанчалигини эслолмайдиган бўлсак, бу мантиқан тўғри бўлиб кўриниши мумкин. Масалан, туғилган жойи. Ҳирод яҳудий олий руҳонийлари ва уламолардан, Масиҳнинг қаерда туғилиши кераклигини сўраганида, улар шундай жавоб қилдилар: “Яҳудиянинг Байтлаҳм шаҳрида, чунки пайғамбарнинг китобида шундай ёзилган” (Матто 2:5). Марям ва Юсуф башорат қилинган шаҳар томон кетаётганларида, Онанинг қорнида ётган Исо: “Ойижон, шошилинг, бўлмаса биз улгурмаймиз”, деб Онасига айтганларини тасаввур қила оласизми?
Бу барча башоратлар Худога нима учун керак бўлган? Ўйлашимча, Исо Масиҳ бу дунёга келганида, Унда барча зарур бўлган ишонч ёрлиғи бўлишини Худо хоҳлаган. Бироқ энг асосийси шундаки, Исо бизнинг ҳаётимизни ўзгартиргани келган.
Башоратларнинг ярми шундай эди ва Масиҳ уларни ўз хоҳиши ёки истаги бўйича бажара олмасди: Исо Масиҳнинг туғилиш шароити; Яҳудонинг хоинлиги ва хоинликнинг баҳоси; Исони қатл этиш усули; халқнинг Унга нисбатан муносабати, олий руҳонийлар ва уламоларнинг Уни ҳақорат қилиши; Унинг кийимлари учун қуръа ташлаш, кийимларнинг йиртилмагани. Булардан ташқари, Масиҳ ўз иродасига биноан “аёл уруғидан” туғилмаган бўларди, Иброҳимнинг Сом авлодини Ўзига танлаб ола олмасди ва ҳоказо. Исо ва ҳаворийлар башоратларга, У – Худонинг Ўғли ҳақидаги уларнинг эътирозларини тасдиқланиши сифатида муносабатда бўлганлар.
Сиз нима деб ўйлайсиз?
Ушбу китобда тақдим этилган уч асосий исбот-далиллардан, - Муқаддас Китобнинг ишончлилиги, тирилишни қўллаб-қувватловчи тарихий гувоҳликлар ёки айтилган башоратларнинг бажарилиши, - қай бирини сиз ишончли ва асосли, деб ҳисоблайсиз? Нима учун?
Бу барча башоратлар Худога нима учун керак бўлган? Ўйлашимча, Исо Масиҳ бу дунёга келганида, Унда барча зарур бўлган ишонч ёрлиғи бўлишини Худо хоҳлаган. Бироқ энг асосийси шундаки, Исо бизнинг ҳаётимизни ўзгартиргани келган. Унинг келиши тасвирланган минглаб Қадимги Аҳд башоратларига фақтгина У мос келади. Кимда ким Уни қабул қилса, башоратларнинг энг буюгини – янги ҳаёт ато этишни фақатгина Исо Масиҳ бажариши мумкин: “Сизларга янги юрак бериб, қалбингизни янги руҳга тўлдираман” (Ҳизқиё 36:26). “Бинобарин, ким Масиҳга тегишли бўлса, у янги ижоддир; қадимги ҳолат ўтиб кетди, энди ҳаммаси янги бўлди” (2 Коринфликларга 5:17).
Книга на Узбекском языке: Не просто плотник (Джош Макдауэлл)
книга американского публициста и проповедника Джоша Макдауэлла. Простым и доступным языком пересказывая основную истыну Нового Завета, Макдауэлл стремится доказать читателю на уровне элементарной логики, что описываемые Библией события жизни Иисуса Христа непременно должны были (иметь) место в действительности. Что же в Нем такого особенного?
