Роберт Чарльз Спраул. Мукаддас рухнинг сири - (7 боб) Ўзбек тилида
Mukaddas ruxning siri (Robert Charlz Spraul) O‘zbek tilida Audiokitob
МУНДАРИЖА
Сўзбоши
1 боб. Сен Кимсан, Муқаддас Руҳ?
2 боб. Муқаддас Руҳ – Худо
3 боб. Учликнинг сири
4 боб. Моҳият ва шахсият: Учлик сирини тадқиқ этиш
5 боб. Муқаддас Руҳ ижодда
6 боб. Янгиланган ибтидо: Муқаддас Руҳ ва қайта туғилиш
7 боб. Муқаддас Руҳ шарофати билан омон ва бешикаст
8 боб. Муқаддас Руҳ билан чўмдирилиш
9 боб. Муқаддас Руҳ самараси
10 боб. Бошқа Юпатувчи
ЕТТИНЧИ БОБ
МУҚАДДАС РУҲ ШАРОФАТИ БИЛАН
БУС-БУТУН ВА БЕШИКАСТ
Ҳатто саҳрода шайтон билан қолса ҳам,
кимки Руҳни эсласа,
ҳамиша чиқиш имкони бор.
ГЕРБЕРТ Ф. БРОКЕРИНГ
Учликнинг учинчи Шахси Муқаддас Руҳ дея аталади. Нега “Муқаддас” унвони айнан Руҳга берилгани ҳақида савол туғилади. Ахир муқаддаслик хусусияти Отага ҳам, Ўғилга ҳам тегишли-ку. Аммо барибир, биз Учликка ибодат қилаётганимизда, одатда Муқаддас Ота, Муқаддас Ўғил дея гапирмаймиз, лекин – Муқаддас Руҳ деб айтамиз.
Гарчи Руҳ Ота ва Ўғилдан кўра кўпроқ ёки камроқ муқаддас бўлмасада, Унинг исмидаги “Муқаддас” сўзи Унинг поклаш йўналишидаги фаолиятига эътиборимизни тортади. Муқаддас Руҳ – Покловчи. У бизни Масиҳ образига мувофиқ тўлиқ ўзгартириб, Масиҳ ишини ҳаётимизга олиб киради.
Биз нажотда нафақат гуноҳ ва лаънатдан қутулганмиз: бизни муқаддас ҳаётда қутқариб қолишди. Поклашдан мақсад – муқаддасликдир.
Бутрус қайта туғилиш ҳақида ёзганида, шундай мулоҳаза юритган:
Раббимиз Исо Масиҳнинг Отаси Худога ҳамду санолар бўлсин! У бизга беҳад раҳм-шафқат кўрсатиб, янги ҳаёт берди. Исо Масиҳ ўликдан тирилиб, барҳаёт бўлгани учун энди бизнинг умидимиз бор (1 Бутрус 1:3).
Биз қайта туғилган одамлар келажакка умид билан қараймиз. Бутрус Худонинг қайта туғилишимиз юзасидан кўрсатган раҳм-шафқатли фаолияти ҳақида гапириб, ушбу насиҳатни қўшимча қилади:
Хуллас, эс-ҳушингизни йиғиб олинглар, ҳушёр бўлинглар. Бутун умидингизни Худонинг иноятига боғланглар. Ахир, Исо Масиҳ охиратда келганда Худо сизларга иноят кўрсатиб, нажот беради. Худога итоаткор фарзандлар бўлинглар, олдинги ғафлат пайтида сизларни қамраган эҳтиросларга қул бўлиб қолманглар. Аксинча, бутун юриш-туришингизда муқаддас бўлинглар, зеро, сизларни даъват этган Худо муқаддасдир. Ахир, Худонинг Ўзи: “Муқаддас бўлинглар, чунки Мен муқаддасман”, деб айтган (1 Бутрус 1:13-16).
Жумла “хуллас” сўзидан бошланади. Бу сўз кейинги фикрлар маълум нуқтаи назарларга асосланганини кўрсатади, яъни бизни қайта туғилишнинг мўъжизаий ишларидан келиб чиққан ҳолда муқаддасликни зўр бериб излашга даъват этишади.
Иблиснинг ҳийлаларига қарши тура олишингиз учун Худо берган барча қурол-аслаҳалар билан қуролланинг. Ахир, бизнинг курашимиз инсонларга қарши эмас, балки самовий оламдаги ёвуз руҳий кучларга, руҳий ҳокимият ва ҳукмронликка ҳамда бу қоронғи дунёни бошқараётган руҳий ҳукмронларга қаршидир. Шу сабабдан, Худонинг қурол-аслаҳалари билан қуролланинг, деб айтяпман. Шунда ёвузликка тўла кунларда маҳкам тура оласиз, қуролланиб тайёр турган бўласиз. Ҳушёр туринглар! Белингизга ҳақиқат камарини тақинглар, кўксингизга солиҳлик совутини кийинглар (Эфес. 6:11-14).
Павлус жанговор хитобни эълон қилади ва тайёргарликнинг дастлабки босқичи ҳақиқат камарини тақишдан бошланишини айтади. Бутрус эса эс-ҳушни йиғиб олиш ҳақида гапиради. Худо Аюб билан баҳсида унга шундай буйруқ берган: “Қани, эркакка ўхшаб белингни боғла” (Аюб 40:2).
Қадимги Аҳддаги аскарнинг жангга тайёргарлиги белни боғлашдан бошланган. Ўша пайтларда одатий кийим ўзига хос бичимдаги кўйлак бўлган (римликларда – тога). Бу узун кўйлак деярли ерга тегиб турган. Мугуз янграганида, аскар либосини тиззасигача кўтарган ва уни камар билан билан белига маҳкам боғлаб олган. Агар аскарнинг бели боғланмаган бўлса, у хавф туғилганида ўз либосининг пастки қисмига чалкашиб тез ҳаракат қила олмаслиги мумкин эди. Бел боғланганида эса тизза ва оёқлар эркин ҳаракат қилган.
Павлус бу тушунчани ақлга нисбатан ишлатади (“эс-ҳушларингизни йиғиб олинглар”). Ва бу масиҳийнинг қайта туғилганидан сўнг жангга киришга тайёрлигини англатади. Масиҳийлик ҳаётига кириш – фазовий жангга кириш демакдир. Муқаддаслик йўли – бу жангчининг сўқмоқ йўлидир.
Мен масиҳий сифатидаги кезиб юришларим ҳақида мулоҳаза юритганимда, Хушхабарни Мэдисон Авенюдаги реклама ёғдулари остида тарқатган серғайрат роҳибларнинг ваъзларини титроқ билан эслайман. Мен мана бу каби ваъдаларни эшитгандим: “Сен Исога келгин, ана шунда барча муаммоларинг йўқолади”, “Оддий имон билан сенда оддий ҳаёт бўлади”. Бу Мэдисон Авенюда иш бериши мумкин, аммо Via Dolorosa да – хоч йўлида эмас.
Менинг ҳаётим масиҳий бўлгунимча сокин равишда кечган. Мен ўзимнинг гуноҳкорона ишларимда қулай ўрнашиб олгандим. Худога юзлангунимча ошиғим олчи эди. Ҳаёт мен учун бир ўйин эди. Худога юзланганимдан сўнг энди йирик ўйин бошланганини англадим. Ҳар қандай аҳлоқий қарор маънавий жавобгарлик юкини босарди. Энди виждоним Худонинг Каломига нисбатан сезгир бўлиб қолди ва бошқа йўналишга даъват этилганимни тушундим. Аввалги доирадаги дўстларим билан билан энди йўлларимиз бошқа-бошқа эди.
Иккинчи жаҳон уруши бошланганида мен ҳали ёш бола эдим, лекин айрим хотиралар ёдимда жонланади. Отамнинг унвонини оширишган пайтни эслайман. У урушни кичик лейтенант бўлиб бошлади, майор унвонида ҳарбий хизматдан бўшади.
У янги унвон олганидан сўнг менга ўзининг эски юлдузчаларини ва нишон белгиларини жўнатиб турди. Онам унинг ҳарбий кийимини безашимга рухсат берди. (Мен шу тариқа тикишни ўрганиб олдим.)
Отамдан менга қолган нишон белгилари орасида бир бўлак мато ҳам бор эди. Бу либос парчасини ҳарбий хизматнинг муддатини билдириб туриш учун боғич тариқасида тақиб юришган. Отам ҳарбий хизматга чақирилмаган, негаки уруш бошланганида у анча кексайиб қолганди. Уни маҳаллий чақирув пунктига бошлиқ этиб тайинлашди. У икки ҳафтадан сўнг ҳарбий либосда уйга келиб онамга деди: “Мен ўзим бу ерда қолиб, анави йигитларни урушга юбора олмайман, шу боис кўнгилли бўлиб ёзилдим”. Отам 1942 йилнинг бошида хизматни бошлаб, 1945 йилда Япония таслим бўлганидан сўнг ҳарбий хизматдан бўшади. У кўнгилли бўлиб ёзилганида, ҳужжатида “тўлиқ муддат”ни (уруш якунигача) белгилаб қўйган.
Биз масиҳийлик ҳаётига кирганимизда, тўлиқ муддатга ёзиламиз. Бу уруш тўрт йилдан сўнг тугамайди, балки Худо бизни уйга чақирмагунича давом этади, яъни бутун умримиз мобайнида. Биз ҳар йили қўлимизга янги боғичлар боғлаймиз.
Бу фазовий урушда бардош беришимиз учун ақлимизни “йиғиб” олишимиз керак. Шайтон билан жанг – бу асосан онгимиз учун кечадиган жанг. Покланиш жараёнимизда: “Масиҳийлик – бу фақат қалбнинг иши” йўсинида янграйдиган жозибакор васвасага берилишдан кўра каттароқ телбалик ҳам, йирик хавф-хатарнинг ўзи ҳам йўқ.
Яратувчи бизни шундай яратганки, руҳимиз ақлга амал қилади. Худонинг бизга қўлланма сифатида юборгани севги мактуби эмас. У онгимиз янгиланиши орқали биз ўзгара олишимиз учун ваҳий келтирилган Китобни берган. Сулаймоннинг Ҳикматлар Китобида айтилган: “Чунки у кўнглида ўзининг фойдасини ҳисоблайди” (Ҳикматлар 23:7).
Ҳикматлар Муаллифи фикр қалбда эмас, балки ақлда бўлишини яхши билган. У қалбдаги мулоҳазалар ҳақида гапирганида, бизнинг энг ардоқли фикрларимизни назарда тутади. Биз нима ҳақида ўйлайдиган бўлсак, ана ўшанинг ўзимиз. Ёки аниқроқ қилиб бундай дейиш мумкин: “Биз нима ҳақида ўйласак, ана ўшага айланамиз”. Агар бизнинг фикрларимиз доимо нопок бўлса, нопоклик тезда ҳаётимизга дахлдор бўлишни бошлайди. Агар фикрларимиз бетартиб бўлса, ҳаётимиз алғов-далғов ва бетартиб бўлади.
Покланиш жараёнида Руҳ – бизнинг Устозимиз. Унинг дарслиги – Муқаддас Китоб. Руҳ бизни хабардор қилишга интилади. Қайта туғилишнинг илк маҳсули бўлмиш тавбанинг ўзи – бу онгнинг ўзгаришидир. Мулоҳазасиз масиҳийлик сўзларда қарама-қаршиликни ҳосил қилади. Масиҳийлар Муқаддас Руҳ бошқаруви остида фикрлашга даъват этилганлар.
Муқаддас Руҳ – ҳақиқат Руҳи ҳамдир. Павлус ақл-ҳушни йиғиб олиш ва Худонинг барча қурол-аслаҳалари ҳақида гапирганида, ҳақиқатни тақиб олиш кераклигини билдиради:
Ҳушёр туринглар! Белингизга ҳақиқат камарини тақинглар (Эфес. 6:14).
Айнан ҳақиқат оддий бир ношудни ҳам чаққон ва уддабурон руҳий жангчига айлантиради. Айнан ҳақиқат бизни озод қилади. Исо бу ҳақда шундай деган:
Агар Менинг сўзларимга риоя қилсангизлар, ҳақиқий шогирдларим бўласизлар. Сизлар ҳақиқатни билиб оласизлар, ҳақиқат эса сизларни озод қилади (Юҳанно 8: 31-32).
Исо Кечлик пайтидаги Ўз ваъзида Муқаддас Руҳни юборишга ваъда берган. У айтган:
Мен осмондаги Отага мурожаат қиламан ва У сизлар билан то абад қоладиган бошқа Ҳомийни юборади. Бу Ҳомий – Ҳақиқат Руҳидир... (Юҳанно 14:16-17).
Ва яна:
Отам Менинг номимдан юборадиган Ҳомий, яъни Муқаддас Руҳ сизларга ҳаммасини ўргатади. Мен сизларга айтган ҳамма сўзларимни У ёдингизга солади (Юҳанно 14:26).
Эҳтимол, бу фикр Исонинг кейинги сўзларида тўлиқроқ ифода этилгандир:
Аммо сизларга ҳақиқатни айтаман. Менинг кетишим сизлар учун яхшироқдир. Агар Мен кетмасам, Ҳомий келмайди. Агарда кетсам, Уни олдингизга юбораман. У келганда дунёга гуноҳ, адолат ва ҳукм тўғрисидаги ҳақиқатни аён қилади. Гуноҳ тўғрисидаги ҳақиқат шундан иборатки, одамлар Менга ишонмайдилар. Адолат тўғрисидаги ҳақиқат шуки, Ота Мени оқлайди. Мен Отанинг олдига кетяпман ва сизлар Мени бошқа кўрмайсизлар. Ҳукм тўғрисидаги ҳақиқат шундан иборатки, ҳукм чиқариб бўлинган, бу дунёнинг ёвуз ҳукмдори маҳку қилинган. Сизларга яна айтадиган гапларим кўп, лекин энди ичингизга сиғдиролмайсизлар. Ҳақиқат Руҳи келиб, сизларни тўлиқ ҳақиқат сари бошлайди. У Ўзича гапирмайди, неки эшитса, ўшани сўзлаб беради, У юз берадиган воқеалар ҳақида сизларга хабар қилади. У Мендан эшитган нарсаларни сизларга маълум қилади, шу орқали Мени улуғлайди (Юҳанно 16:7-14).
Исо бу ерда Ўз шогирдларига Шахс ва Муқаддас Руҳнинг фаолияти ҳақида гапиради. У Ҳақиқат Руҳи деб аталган. У бизга Ота ва Ўғил томонидан юборилган. Унинг миссиясида Устозимиз бўлиш вазифаси ҳам турибди.
Муқаддас Руҳ – Муқаддас Китобнинг Муаллифи. У муқаддас китоблар яратилиши учун илҳом бағишлади. Ва У биз тушуниб етишимиз учун Каломни ёритиб беради. У бизни Худо Каломига ишонтиришга қодир.
Каломни ва Муқаддас Руҳни бир-биридан ажратиш руҳий ҳалокатга олиб боради. Муқаддас Руҳ Калом орқали ва Калом билан биргаликда бизни ўргатади, бизни йўналтиради ва бизга мурожаат қилади. Каломдан ташқарида эмас ва Каломга қарши бўлмасдан, албатта. Беномус руҳларнинг Худо Каломига қарши чиққан ҳолда, Муқаддас Руҳдан ўзларини бошқаришини талаб этиши шу йўсинда Худони масхара қилишлари Муқаддас Руҳ учун ниҳоятда ҳақоратлидир.
Худонинг Каломи – бу Руҳнинг Каломи. Руҳ ҳеч қачон Каломга қарши ўргатмайди, чунки Калом – ҳақиқат; бу Руҳнинг ҳақиқати. Калом бизни руҳларни “синаб кўриш”га чорлайди:
Эй азизларим, менда Худонинг Руҳи бор деган ҳар қандай одамга ишониб кетаверманглар. Ҳар бир одамни синанглар, У худодан ёки Худодан эмаслигини билинглар, чунки дунёда сохта пайғамбарлар кўпайиб кетган (1 Юҳанно 4:1).
Бизни руҳларни синаб кўришга даъват этишганида, синов айнан ҳақиқатга тегишли бўлади. Юҳанно сохта пайғамбарларни кўриш учун бундай синовларнинг зарурият эканлиги ҳақида огоҳлантиради. Сохта пайғамбар шу туфайли ҳам сохтаки, у ҳақиқатни гапирмайди.
Бу ўзининг башоратлари ҳаққонийлигига даъво қиладиган сохта соҳиби кароматнинг ўзига хос хусусиятидир. У бунга Муқаддас Руҳ розилик билдирганини айтади. Бу бутунлай фирибгарлик усули. Худонинг Руҳидан бохабар эканлигини уқтирадиган ҳар ким ҳам Ундан бохабар бўлавермайди. Муқаддас Руҳ – бу ҳақиқат Руҳи. У ҳеч қачон ҳақиқатга қарши гуноҳ қилмай ва тўғри йўлдан озмай фақат ҳақиқатга олиб боради.
Калом Муқаддас Руҳнинг очиқ ҳақиқати бўлгани боис ҳақиқат мезони ҳам ҳисобланади. Руҳ Ўз Ўзига қарши зиддиятга бормайди. Агар кимдир Руҳдан бохабар эканлигини айтиб, сўнгра Каломга қарши ўргатадиган бўлса, бу ўринда Руҳнинг бошқаруви йўқлиги аён бўлиб турибди.
Ҳақиқат Руҳи – Муқаддас Руҳ. У бизнинг муқаддас бўла олишимиз учун ҳақиқатга ўргатади. Ҳақиқатни англаш ўз ҳолича сўнгги мақсад эмас, у ўрганиш ва муқаддас бўлиш амалиётининг қандайдир босқичида якунланиб қолмайди.
Бутрус бизни, биринчидан, ақл-ҳушимизни йиғиб олишга, иккинчидан, Қадимги Аҳднинг ушбу амрига амал қилишга даъват этганлиги бежиз эмас: “Муқаддас бўлинглар, чунки Мен муқаддасман” (1 Бутрус 1:16).
БУС-БУТУН ВА БЕШИКАСТ
Муқаддас Руҳ бизни яна ҳаётга қайтарганида ва руҳий ҳаёт бахш этганида, қалб нажоткор имон учун уйғонади. Бу имоннинг маҳсули – оқланиш. Биз Масиҳни имон билан қабул қилганимизда, Худо бизни солиҳлар дея эълон қилади. Биз бир зумдаёқ покланиб олганимиз учун солиҳ эмасмиз. Биз Масиҳнинг хизматлари бизнинг ҳисобимизга ёзиб қўйилгани боис солиҳ бўлганмиз. Биз ҳали ўз гуноҳимизга ботган пайтимизда Худо бизга Масиҳдаги солиҳлар сифатида қарайди.
Мазкур фикрнинг моҳияти Лютернинг машҳур таърифини ойдинлаштириб беради: Simul justus et peccator – “бир вақтнинг ўзида солиҳ ва гуноҳкор”. Биз токи гуноҳ билан курашар эканмиз, Масиҳда, Масиҳ орқали ва Масиҳнинг Ўзи билан биргаликда солиҳмиз. Фақат имон билан оқланиш фақат Масиҳ билан оқланишни англатади.
Бизнинг оқланишимиз покланишимиздан аввал келиши мана энди тушунарли. Қайта туғилиш имондан аввал, имон эса оқланишдан олдин келиши боис (мантиқий устунлик) оқланиш муқаддас бўлишдан аввал келади.
Ҳақиқий қайта туғилиш бундан кейин ва доимо имонни ҳосил қилишини англаш ҳамда аниқ-равшан тасаввур қилиш ўта муҳим. Агар имон ҳақиқий бўлса, бу ўз навбатида, бундан кейин ва ҳамиша оқланишга олиб боради. Агар бизнинг оқланишимиз ҳақиқий бўлса, у бундан сўнг ва доимо муқаддас бўлишга олиб боради. Ҳақиқий оқланиш иложсиз, агарда ундан кейин муқаддаслик келмаса.
Бу ўринда биз қайта туғилиш ва оқланиш ўртасидаги муҳим тафовутларни қайд этиб ўтишимиз лозим. Қайта туғилиш – бир зумда ва тўсатдан юз беради. Қайта туғилиш ҳақидаги тушунча бизга аста-секин келиши мумкин, бироқ Муқаддас Руҳ ҳосил қиладиган ҳаракат бир зумдаёқ содир бўлади. Ҳеч ким қисман туғилмайди, юқоридан яримта бўлиб қайта туғилмайди. Одам ёки туғилади ёхуд туғилмайди. Бу ўринда ўрталиқ йўқ.
Бу оқланишга ҳам тааллуқли. Ҳеч ким қисман оқланмаган. Худо нажоткор имоннинг намоён бўлиш дамларида бизни дарҳол солиҳлар дея эълон қилади.
Муқаддас бўлиш бошқача йўсинда кечади. Дарҳақиқат, у биз оқланган пайтда бошланади, лекин бу бутун умримиз мобайнида кечадиган жараёндир. Оқланиш бутунлай муқаддас бўлишни бир зумдаёқ ҳосил қилмайди. Муқаддас бўлишга хос илк босқич аломатларининг йўқлиги оқланиш, имон ва қайта туғилишнинг бўлмагани ҳақидаги муқаррар шоҳидликни беради.
Қайта туғилиш ва муқаддас бўлиш ўртасидаги иккинчи муҳим тафовут бу ҳаракатлардаги жараёнларнинг ўзига тааллуқли. Қайта туғилиш – монергик ҳолат. Бу фақат Худо фаолиятдир. Бироқ муқаддас бўлиш – синергик ҳолат. У бизни Муқаддас Руҳ билан ҳамкорликка жалб этади:
Эй азизларим, мана шуларни ёдда тутиб, ҳар доимгидай итоаткор бўлишда давом этаверинглар. Фақат сизлар билан бўлганимда эмас, ҳатто ёнингизда бўлмасам ҳам, Худонинг олдида қўрқув ва титроқ билан шундай яшангларки, нажот топганингиз ёрқин кўриниб турсин. Зотан, Худо Ўзини хушнуд қиладиган ишларни қилишингиз учун сизларга куч ва хоҳиш беради (Филиппиликлар 2:12-13).
Мазкур матнда синергизмнинг классик ғояси тақдим этилади. Биз нажот ишида иккита жараённи кўрамиз. Бизни “қўрқув ва титроқ” билан қаттиқ ишлашга даъват этишади. Айни вақтда эса Худонинг ботинимизда бирга ҳаракат қилишига ваъда берилган.
Муқаддас Руҳ бизни яна ҳаётга қайтарганида, У руҳимизни ўзгартириш учун бизга таъсир ўтказибгина қолмай, бизга келиб макон тутади. Руҳ шу тариқа солиҳларда бўлган ҳолда, бизнинг покланишга бўлган интилишимизни қўллаб-қувватлайди ва Ўз таъсирини ўтказишда давом этади.
Бу борада Хушхабар жамиятини бузадиган гоҳ у ердаги, гоҳ бу ердаги хавфли бидъатларга тушиб қолмаслик учун худди светофорнинг қизил чироғи олдида тургандек ўта эҳтиёткорлик зарур.
Муқаддас Руҳ бизда макон тутганида, бизга айланиб қолмайди. Ҳеч қадай вазиятда ўзини илоҳийлаштириш керак эмас. Гарчи менда илоҳий мавжудот макон тутган бўлсада, мен бунинг шарофати билан Худога айланиб қолмайман. Ҳатто замондошларимиз орасида ҳам шундай ўқитувчилар учрайдики, улар агар одамда Муқаддас Руҳ яшайдиган бўлса, унинг ҳам худди Масиҳ каби Худога айланишини уқтиришади. Мен уларнинг фикрларидаги ўта бидъатчилик ва куфронийликни эътиборга олган ҳолда, бу ерда ўша “ўқитувчи”ларнинг исмларини келтириб ўтмадим.
Руҳнинг иши одамни илоҳийлаштириш эмас, балки уни муқаддас қилишдан иборат. Худо бизни абадий бой-бадавлат бўладиган мавжудотлар қилмайди. Худо бошқа худони яратмайди. Худо нимаики яратмасин – бу Унинг ижоди, яратилган ижод эса абадий ҳам, ўзига тўқ бадавлат ҳам бўлолмайди. Худо ўлмас, бироқ абадий бўлмаган моҳиятни яратиши мумкин. Барҳаёт ижод келажакда абадий яшаш лаёқатига эга бўлади, бироқ у ўтмишга нисбатан абадий бўлолмайди.
Муқаддас Руҳ бизга оқланиш берадиган имон сари илҳомлантирганида биз хавфсизликда бўламиз. Оқланиш бизни яқинлашаётган қасосдан қутқаради. Мартин Лютер ёзганидек, биз оқланишимиз пайтида бутунмиз, аммо шикастланганмиз. Лютер бу ўринда ана шунга ўхшаш тиббиёт хулосасини келтиради: беморнинг ҳаёти хавфсизликда, лекин касаллик аломатлари ҳали кузатилмоқда. Бироқ бутунлай соғайтириб юборадиган покловчи иноят билан бизга дори-дармон беришади.
О.П.Жиффорд муқаддас бўлиш жараёнини тасвирлаш учун қуйидаги иллюстрацияни тақдим этади:
Машина бўлими шикастланган кемани тезда бандаргоҳга тортиб бориб, устахонага қўйиш мумкин. У бутун, аммо шикастланган. Таъмир узоқ давом этиши мумкин. Масиҳ бизнинг ҳам бутун, ҳам шикастсиз бўлишимизни кўзлайди. Оқланиш – бутунликни, муқаддас бўлиш – бешикастликни беради*.
*А.Х.Стронг. Тизимли илоҳиёт. Old Tappan, N.J.: Fleming H. Revell, 1907, 869 бет.
Ҳозирги кунда масиҳийлар ўртасида Масиҳнинг Худо эканлигини эътиборга олмай, Уни Нажоткор сифатида қабул қилиш мумкин ёки мумкин эмаслиги ҳақидаги баҳслар юзага чиққан. Бу худди ўлик одам ухлаётган одамдан фарқ қилгани каби Нажоткор/Худо дихотомияси ҳам Муқаддас Китобдаги оқланиш/муқаддас бўлиш тушунчасидан шунчалик узоқ. А.А.Ходж бир пайтлар қайд этганди: “Ўзини масиҳий ҳисоблаб, Масиҳни муқаддас бўлиш учун қабул қилган кимдир бу борада кўпинча қаттиқ янглишиб қолади”*.
*Ўша китоб
Кимки Масиҳни Нажоткор сифатида қабул қилиб, айни вақтда Унинг Худо эканлигини тан олмаса, инкор қилса ёки менсимаса, оқлайдиган имонда бўлиши мумкин эмас. Биз гарчи Исонинг Нажоткор ва Худога хос хусусиятларини фарқлай олсакда, ҳеч қачон уларни бир-биридан айирмаслигимиз керак. Масиҳни имон билан қабул қилиш – Масиҳни тўлиқ қабул қилиш демакдир.
Аммо барибир, Муқаддас Руҳнинг қайта туғилиш ва покланишдаги ишларини фарқлаганимизда, бу тушунчалар ўртасида узилмас боғликлик борлигини ёдда тутишимиз керак. Биз имонга, оқланишга ва муқаддас бўлишга қайта туғилганмиз. А.Х.Стронг ёзади:
Худонинг иши солиҳнинг онгли ва кўнгилли фаолияти билан очилади ҳамда биргаликда кечади. Бундай солиҳ одам Унинг Каломига мувофиқ ҳолда ўзини бутунлай Масиҳга топшириш учун ўз гуноҳкорона истакларини топишга ва уларга барҳам беришга интилади**.
*Ўша китоб, 871-бет
Муқаддас бўлиш ҳаракатни туғдиради. Биз одатда буни руҳий ўсиш деб атаймиз. Бу ҳаракат вақти-вақти билан икки қадам олдинга юриб, бир қадам ортга қайтишни эслатиб туради. Биз руҳий ҳаракатларимиз давомида сирпансак ва йиқилиб тушсак, “васвасага тушиб қолдик” деб айтамиз. Ва барибир муқаддас бўлиш натижаси – бу ўсиш, улғайиш, гарчи бир маромда, вақти-вақти билан азобли даражада секин бўлсада, аммо ҳарқалай – ҳаракат. Руҳан ўлик туғилган масиҳий йўқ. Стронг бу масалада Хорас Бушнелдан иқтибос келтиради:
Агар юлдузлар ҳаракат қилишмаганида, улар осмонда айниб қолган бўлишарди. Одам велосипедга ўтириб ҳайдаши ёки ҳайдамай туришига тўғри келади. Покланишнинг аксарият қисми Каломни ўқиш, яширин ибодат, жамоатга қатнаш, Хушхабар тарқатиш ва хайрия ишлари каби одатий кўникмаларнинг шаклланишидан иборатдир*.
*Ўша китоб, 872-бет
Менга Бушнелнинг велосипед билан таққослагани ёқади. Велосипедда мувозанатни сақлаш учун тепкини мунтазам айлантириб туриш зарур. Велосипед тўсатдан тўхтаган заҳоти йиқилиб тушишдан фақатгина ергача етадиган узун оёқлар қутқариши мумкин. Гарчи оёқларим етарли даражада узун бўлмаган пайтда ҳам мен велосипед ҳайдашни ўрганиб олдим ва йўлни хаёлан таҳлилдан ўтказиб, охирги манзилда қаттиқ йиқилмаслигим учун ўша ерга кўрпача ташлаб қўярдим.
МУҚАДДАС БЎЛИШДА ВИЖДОННИНГ АҲАМИЯТИ
Ҳаётимизда муқаддасликни ҳосил қиладиган ўзгариш – бу ички меҳнатнинг ташқи томонлама намоён бўлиши натижасидир. Бизнинг ташқи ҳатти-ҳаракатларимиз қалбимиз ва ақлимизнинг ҳолатидан дарак бериб туради.
Муқаддас Руҳ бизнинг қалбимиз ва ақлимиз устида ишлагани боис бизда учта муҳим ўзгаришлар учун дастлабки шарт-шароитлар ўрнатилади.
Бизнинг онгимизда ўзгариш рўй беради. Руҳ бизда янги онгни уйғотади. Худо Каломини диққат билан тинглаганимизда, Худонинг ишини янгичасига англаймиз. Биз янгидан туғилдик – ва барчаси янгича бўлади. Биз руҳий сезгини қабул қиламиз:
Биз Худонинг Руҳини қабул қилдик, энди дунёвий одамлар каби ўй-фикр қилмаймиз. Шунинг учун Худо бизга нима ато қилганини аниқ тушуна оламиз. Биз булар ҳақида гапирганимизда инсоний донолик билан гапирмаймиз, балки Муқаддас Руҳ ўргатаётган сўзлар билан руҳий ҳақиқатни талқин қиламиз. Қалбида Худонинг Руҳи бўлмаган инсонлар Худонинг Руҳи ўргатган ҳақиқатни рад қиладилар. Улар учун бу ҳақиқат тентакликдай туюлади, бу ҳақиқатни улар тушуна олмайдилар. Зеро, бу ҳақиқатни фақатгина Худонинг Руҳи ёрдами билан тушунса бўлади. Қалбида Худонинг Руҳи бўлган инсон ҳамма нарсага баҳо бера олади, аммо бошқалар у одамга баҳо беришга ожиз. “Ахир, ким Раббимизнинг фикр-зикрини англаб етибдики, Унга йўл-йўриқ кўрсатса?! Биз эса Масиҳдай фикрлай оламиз (1 Коринф. 2: 12-16).
Масиҳнинг ақлига эга бўлиш учун У каби фикрлаш лозим. У нимани тасдиқласа тасдиқлаш, У нимани рад этса рад этиш керак. У нимани севса севиш, нимадан нафратланса нафратланмоқ лозим.
Фикрларимиз ўзгариши билан покланиш янада теранлашади. Биз янги истиқболни, қадриятларнинг мутлақо янги тизимини англаймиз.
Бироқ ҳақиқатни билишнинг ўзи кифоя қилмайди, ҳақиқат бўйича иш тутиш зарур. Буни англаш учун биз қатъий ишонч деб атайдиган муайян даражага эришмоғимиз талаб этилади.
Муқаддас Руҳ нафақат ҳақиқатни англашимиз, балки ҳақиқатга ишонч билдиришимиз учун ҳам иш олиб боради. У бизни гуноҳда фош қилади ва ҳақиқат йўлида панд-насиҳатлар беради. Мисол учун, мен ўғирлаш ёмон эканлиги ҳақида ўйлашим мумкин. Аммо менинг ақлимда бу тушунча мужмал ва заиф бўлса, ҳатти-ҳаракатларимда ўзгаришлар бўлиши эҳтимоли кам.
Чунки Худо очадиган ҳар бир ҳақиқатга ҳамла қиладиган ёлғон топилади. Биз бузуқчилик – гуноҳ эканлигини англашимиз мумкин. Бироқ жамиятимизда гўёки бунинг дуруст ва одатий ҳол эканини шунчалик баланд оҳангларда зўр бериб таъкидлашадики, бизнинг оқилона бўлиш ҳақидаги қатъиятимиз заифлашиб қолади. Жамиятимизнинг васвасаларига қарши туришимиз учун гуноҳнинг гуноҳ эканлиги ҳақида тебранмас қатъий ишончга эга бўлишимиз зарур.
Биз англаш босқичидан қатъий ишончга ўтганимизда ҳатти-ҳаракатларимиз ўзгариши ибратомуз тус олади ва виждонимиз ўзгарганида юқори даражага кўтарилади.
Одам виждони – қудратли, аммо ўзгаришларга дучор бўладиган механизм. Уни бизни айблайдиган ёки оқлайдиган, мисоли бир ҳакамлик вазифасини бажарувчи Худонинг “ички овози” деб аташади. Виждон ҳатти-ҳаракатларимизнинг ойнаси бўлиб хизмат қилади. Бироқ муаммо шундаки, виждонимиз Худонинг Каломига нисбатан илоҳий даражада қандай сезгир бўлса, худди шундек умуман сезгисиз ҳам бўлиши мумкин.
Биз гуноҳ қилаётиб виждонимизни ўтмаслаштирамиз ва айблар билан ички овозни бўғиб айёрлик қиламиз.
Айримлар оғизларини кўпиртириб абортнинг мудҳиш ёвузлик эканини уқтиришса, бошқалари бунинг аҳлоқий жиҳатдан оқланиши ҳақида эълон қилишади. Мактабда ёки ишхонада алдайдиган одам ўзини оқлаш учун турли ҳийла-найранглар ўйлаб топади. Хусусан, Гитлер оммавий қирғин акциясини оқлаш мақсадида ахлоқий баҳоналар топган-ку. Ҳамма ҳам мана бундай гапларни айтавермайди: “Мен ёмонлик қилаётганимни биламан, бироқ ўзимни тўхтата олмайман, чунки бундан роҳат оламан”.
Биз айрим ҳатти-ҳаракатлар гуноҳкорона эканлигини тан оламиз, лекин уларда гуноҳ жуда оз эканлиги ва атайин қилинмагани ҳақида туриб оламиз. Баъзан ҳаммасини ўз ичига оладиган кечиримларни қўшамиз: “Нима бўлганда ҳам, бу ҳолатда менинг виждоним тоза”, - бу билан гўё жиноятга иқрор бўлиш жиноятнинг ўзини кечиришга ўхшаб кетади.
Биз гуноҳларимизнинг оғирлигини камдан кам ҳолларда тан оламиз ва англаймиз. Бизнинг гуноҳга тавба қилишимизда чуқур ишонч етишмайди.
Худо Еремиё пайғамбар орқали Исроилнинг Худо олдида ўзини бегуноҳ ҳисоблаб адашаётганини айтиб айблаган:
“Айбсизман”, деб айтасан. “Эгамиз ғазабдан тушгани аниқ”, дейсан. “Гуноҳ қилмадим” деганинг учун Мен сени жазолайман (Еремиё 2:35).
Еремиё Исроил ҳақида ёзган: “Сен фоҳишадай безбетсан. Уят деган нарсани билмайсан” (Еремиё 3:3). Исроил худди фоҳиша каби доимо гуноҳ қилавериб, уятни сезиш лаёқатини йўқотган.
Исроилнинг гуноҳи ўз ортидан даҳшатли оқибатни, яъни виждоннинг ўтмаслашувини олиб келди. Фоҳиша ўз гуноҳлари ичида шу даражага бордики, энди айбни бошқа ҳис қилмай гуноҳ қилиши мумкин эди. У виждонни овоз чиқармасликка мажбурлади. Унинг виждони гуноҳга ботишни фош этиш ўрнига уни оқлашни бошлади.
Яхши виждон – бу Худо Каломи орқали Муқаддас Руҳ ўргатган виждондир. Биз Худонинг ҳақиқатини аниқ-равшан тушунганимизда ва унга қатъий ишонганимизда, виждон Ҳукмдори бизни ҳаққонийликка йўналтиришни бошлайди. Руҳан баркамол виждон нозик бўлади. Вужуд ўзига рухсат берадиганларини қилишни виждон ўзига раво кўрмайди.
Масиҳийнинг виждони Худонинг Каломига сезгир бўлиши керак. У бизни айбнинг даҳшатли ҳисси билан карахт қиладиган мустабид эмас. Агар унга Худонинг Каломи сингиб кирган бўлса, бу соғлом виждон. Агар биз чиндан ҳам айбдор бўлсак, айбни ҳис этамиз. Бу вужуд учун оғриқни ҳис этиш қанчалик муҳим бўлгани каби, руҳий саломатлик учун шунчалик муҳим. Оғриқ – касаллик аломати. Агар биз оғриқни ҳис қилиш хусусиятимизни йўқотсак, бизни жиддий касалликдан огоҳлантирадиган қўриқчи сигнализация йўқолиб кетади.
Қора чигиртка Пиноккиога шундай деди: “Виждонинг сени бошқаришига ҳамиша рухсат бер”. Бироқ виждон ўтмаслашган ва Худонинг Каломини маъқулламаган бўлса, ёмон маслаҳатчи бўлади. Агар худди Мартин Лютер каби виждонимиз Худонинг Каломига тўйинган бўлса, бу умуман бошқа гап.
Руҳни англашимиз бизни Худонинг Каломига бўлган ишончга бошлаб боради. Натижада Руҳ бизни Масиҳ сиймосига мувофиқ равишда бошқариб, виждонимизни тозалайди. Бу эса муқаддас бўлишимиз мақсад қилиб қўйилган, Муқаддас Руҳ бизнинг ботинимизда интиладиган охирги нуқтадир.
Книга на Узбекском языке: - Тайна святого духа (Роберт Чарльз Спраул)
Эта книга о третьей Личности Святой Троицы. Она написана для широкого круга читателей, поэтому автор стремился избегать неуместных теологических рассуждений. Изложенная здесь информация может подтолкнуть читателя к глубоким размышлениям, а вопросы, связанные с абстрактными понятиями, заинтересуют тех, кто хочет постичь сущность Духа Святого и обогатить свой духовный опыт, побольше узнав о проявлениях Духа, «Который освящает».
