Рик Жойнер. Ҳаётдаги етакчилик ва ижодий салоҳият - (10-боб) Ўзбек тилида
Hayotdagi yetakchilik va ijodiy salohiyat (Rik Joyner) O‘zbek tilida Audiokitob
МУНДАРИЖА
Муқаддима
1-боб. Ҳокимиятнинг асоси
2-боб. Ҳаракат кучи
3-боб. Ютуқлар
4-боб. Муваффақиятнинг бешта қоидасини ривожлантириш
5-боб. Оддий муваффақият
6-боб. Хандақлардаги урушнинг тугаши
7-боб. Мақсадингизни аниқлаш
8-боб. Дунёни ўзгартирадиган етакчилик
9-боб. «Титаник» синдроми
10-боб. Келажакни ўрганиш
11-боб. Келажакни яратинг
12-боб. Йўлбошчиликни ривожлантиринг
13-боб. Феъл-атвор, ирода, донолик
14-боб. Тарихнинг йўлини ўзгартирган жасорат
15-боб. Муваффақиятли бошқарув учун зарур бўлган бешта тамойил
16-боб. Маҳсулот
17-боб. Маъмурият
18-боб. Маркетинг
19-боб. Захиралар
20-боб. Вақтни танлаш
10-БОБ
КЕЛАЖАКНИ ЎРГАНИШ
Етакчилик бўйича “Умид – услуб эмас” мумтоз китобида собиқ армия раҳбари Гордон Салливан, шунингдек, Майкл Харпер Вьетнамдаги уруш вақтида машҳурликка эришган лейтенант Колонел Хэл Мур ҳақидаги ажойиб тарихни сўзлаб беради. 1965 йилда у еттинчи отлиқ қўшиннинг биринчи батальонида Вьетнамнинг марказий қисмида хизмат қиларди. Улар коммунистларнинг лагери томонга кетишаётган пайтда, унинг отлиқлари сон жиҳатдан беш марта кўп бўлган рақиб томонидан қуршаб олинди. Тўрт кун қаттиқ курашдан сўнг, лейтенант одамларининг ярмидан кўпи ҳалок бўлди. Лекин шунга қарамай, рақибга кўпроқ оғир бўлди. Лейтенантнинг одамлари рақибнинг жойлашган ўринларини эгаллаб олишда давом этарди. Бу Қўшма Штатлар ва Шимолий Вьетнам отрядлари ўртасидаги биринчи бош жанг бўлганлиги сабабли, юзага келган асосий тўқнашув катта синов тариқасида кўрилаётган эди. Бу жанг энг юқори доираларда кўзга ташланди.
Кейинчалик, тергов давомида, лейтенант Мур одамлари сўроқ қилинганда, Қўшма Штатлар қўмондонлигини қизиқтириб қолган бир нарса аниқланди. Жанг давомида Мур баъзи манёврлар ўтказган. Ундан қандай қилиб қамалда бўлатуриб жанг қилганини сўрашди. Унинг жавоби тўлиқ, аниқ бўлиб, қўмондонликни тўла қониқтирди. Кейинчалик бу тактика кўп жангларда ишлатилди. У қандай қилиб буни эплади? Колонел олдиндан учта саволни ўйлаб кўрганини айтди:
Нима рўй бериши мумкин?
Нима рўй бермаслиги мумкин?
Рўй берган нарсани ўзгартириш учун, у нима қилиши зарур?
Бу “учта муҳим савол” эди. Улардан бирини олиб ташласак, олдиндан кўра билиш туйғуси бузилади, шунингдек, етакчи сифатида бизнинг самарадорлигимиз камаяди. Токи биз самарали етакчилардан бўлмоқчи эканмиз, ҳозирги вақтда нима бўлаётганини ва келгусида нима қилишимиз мумкинлиги ҳамда зарурлигини тушуниб олишимиз шарт. Кейинги бобда биз келажакни бошқариш учун билимни қандай қўллашни ўрганамиз.
Ўтмишни билинг, ҳозирги замоннинг фарқига боринг ва келажакни ўрганинг
Етакчининг энг биринчи вазифаси, бу – ҳозирги замоннинг фарқига бориш ва келажакни кўра билиш. Агар қаёққа бораётганимизни билмасак, нима бўлаётганини тушунмасак ёки нима бўлишини билмасак, муваффақиятли бўла олмаймиз. Агар биз нима бўлишини олдиндан кўра билсак, бўладиган нарсага таъсир қиладиган стратегияни ишлаб чиқа оламиз. Фақат шундан кейин етакчи ўз бўйсунувидагиларга ҳаракатлар режасини хабар қилиши зарур. Шу тарзда ҳаракат қилар экан, етакчи бўйсунувидагиларда ишонч ва қатъият уйғотади ва шулар туфайли улар исталаётган натижаларга эришади.
Стратегияни тўғри тайёрлаш учун, нима рўй берганини ва нима рўй бераётганини таҳлил қилиб чиқиш керак. Лейтенант Колонел Мур айнан шу ишни қилди. Мур нима бўлганини англаб олгач, бор имкониятлари ва кучи билан шунга қарши тура олди. У кучларни бекорга сарф қилмаслиги учун, яна нима содир бўлиши кераклигини фаҳмлай олиши зарур эди. Шу тарзда ҳаракат қилгач, у самарали ҳаракатларга қодир бўлди, шунингдек, ўзи хоҳлаган натижага эришди.
Орамизда кўпчилик катта савдо марказида айланиб юради ва ўзига керакли дўконни излайди. Агар сиз ўша дўкон қаерда жойлашганлигини билмасангиз, барча дўконларнинг ўрни чизилган харитага қарашингиз керак. Аммо агар харитани ўрганиб чиқишдан олдин “сиз бу ердасиз” деган кўрсаткичга эътибор қилмасангиз, харита сизга ёрдам бера олмайди. Бу назорат нуқтаси. Агар айни пайтда қаерда эканлигингиз сизга номаълум бўлса, ҳеч қандай харита сизга ёрдам бера олмайди. Биз “Нима рўй берди?” деган савол билан бирга “Биз қаердамиз?” деган саволни ҳам ўзимизга бериб кўришимиз керак.
Инсоният тарихида рўй берган баъзи мойилликлар бор. мен инсониятнинг тўртта асосий даврини кўриб чиқмоқчиман. Шунингдек, бу даврлар бугунги кунда бизга қандай таъсир қилаётганини ҳам. Биз шу мойилликларга бефойда қаршилик қилгандан кўра, қандай қилиб уларни бизнинг манфаатларимиз йўлида ишлатишни тушуниб олишимиз зарур.
Цивилизациянинг тўрт даври
Инсоният тарихида тўртта буюк давр бўлган. Улардан ҳар бири ҳар хил “куч тузилмалари”га асосланган. Уларнинг ҳар бири инсониятга ва цивилизациянинг ривожига таъсир қилган. Бу тузилмалар қуйидагилар эди:
1. Уруш
2. Дин
3. Сиёсат
4. Иқтисодиёт
Бундан кўраяпмизки, биринчи катта тарихий давр ҳарбий куч қўллаш билан тавсифланади. Бу истилочилар ва Миср, Хитой, Бобил, Мўғулистон, Форс, Юнонистон ва Рим каби катта ҳарбий империялар даври эди. Бу империялар ҳарбий кучишлатар тузилмалар ёрдамида бунёд этилганди.
Иккинчи буюк тарихий давр диний куч тузилмалари ҳукмронлигида эди. Бу диний таъсирга эришиш воситаси сифатида фойдаланилган дин эди. Бу давр мобайнида сиёсат ва иқтисодиёт Яқин Шарқдаги Ислом, Узоқ Шарқдаги Ҳиндузим ва Ғарбдаги Католицизм каби диний куч тузилмалари хизматида бўлди. Бу давр тахминан милоднинг 300 йилларида бошланди. Бу даврнинг чўққига чиққан вақти милодий 1050 йилидан 1500 йилигача бўлди. Бу Салиб юришлари ва Буюк Усмон империяси юришлари вақти эди. Бу давр мобайнида диний етакчилар бутун дунёдаги энг таъсири кучли одамлар эди. Кўп урушлар мақсади бошқаларнинг устидан ғалаба қозониш ва ўз динини ўрнатиш бўлган диний низолар заминида юзага келди.
Кейинги буюк тарихий давр бошида сиёсат турди. Бу давр 1500 йилдан бошланиб, йигирманчи асрнинг ўртасигача давом этди. Бу катта сиёсий ўзгаришлар ва ютуқлар даври бўлди. Айнан шу вақтда ҳукумат ўзгарди ва унинг янги шакллари ҳокимият тепасига қўйилди. Бу шакллар Франция, Америка ва Россиядаги инқилобий тўнтаришлар натижасида пайдо бўлди. Бу давр давомида диний ва ҳарбий тузилмалар сиёсий ҳокимиятга бўйсундирилди. Диний урушлар ҳали ҳам давом этарди, лекин бу замоннинг катта ижтимоий ўзгаришларининг ҳаммаси табиатан сиёсий эди ва шунинг учун урушлар сиёсий тусга эга бўлди.
Бу ҳамма даврлар ўртасидаги ўтиш даври баъзан юзлаб йилларга чўзилди. Йигирманчи асрнинг бошида биз иқтисодий ҳокимиятнинг янги даврига кирдик. Масалан, Большевиклар Инқилоби ҳам сиёсий, ҳам иқтисодий хусусиятга эга эди. У ҳокимият шаклига катта ўзгаришларни олиб келди. Шунингдек, Иккинчи Жаҳон Уруши ҳам сиёсий, ҳам иқтисодий эди. Версаль Тинчлик шартномаси Германияга иқтисодий босим ўтказмаганида эди, нацистлар ҳокимият тепасига ҳеч қачон кела олмасди. Япония “уруш ҳаракати” номи остида Қўшма Штатларга иқтисодий санкциялар туфайли ҳужум қилди.
Клаузевиц (Наполеон урушлари даврида яшаган прусс офицери – тарж. изоҳи.) ўн тўққизинчи асрда ёзган китобда “уруш – бу бир миллатнинг ўз сиёсатини бошқа давлатга зўрлаб ўтказиши”, дейилган. Бу фикр у яшаган давр учун рост гап эди. Агар у китобни бир неча юз йил олдин ёзганида, ҳойнаҳой, мактубда “уруш – бу ўз диний манфаатларини бошқа давлатга зўрлаб тиқиштириш” деб ёзилган бўларди. Агар у китобини бизнинг давримизда ёзган бўлганида, уруш мутлақо иқтисодий хусусиятга эга деб айтган бўларди.
Бугунги кунда дунё қандай эканлигини тушуниш учун, биз барча куч тузилмалари иқтисоднинг ҳукми остида эканлигини англашимиз зарур. Бироқ ҳарбий, диний ва сиёсий ҳокимиятлар ҳам анча таъсирга эга. Дунёнинг Яқин Шарқ каби баъзи қисмларида дин ҳали ҳам бошқа тузилмалар устидан ҳукмронликка эга. Осиёдаги низолар ҳам сиёсий, ҳам диний хусусиятга эга, аммо бу асосан иқтисодий низолардир.
Биз юқорида айтиб ўтилган “кучишлатар тузилмалар” қандай бирга қўшилиб кетаётганини кўрдик ва биттаси ёки иккинчиси бошқасининг устидан ҳукмронлик қилиши мумкинлигини аниқладик. У ёки бу минтақа қандай эканлигини яхшироқ тушуниб олиш учун, биз бу билимлардан фойдаланишимиз мумкин. Бу бизга ҳодисаларни яхшироқ англаб олишимизга кўмаклашиши мумкин, шунингдек, уларни ўзгартиришга ёдамлашиши мумкин. «Совуқ уруш» - ҳақиқий уруш, лекин у, биринчи навбатда, иқтисодий уруш ҳисобланади. Бу урушда ҳаракатдаги генераллар банкларнинг президентлари ва ишбилармон етакчилар ҳисобланади. Ҳамма жабҳалар қурол эди: маҳсулотдан тортиб, пул-кредит операцияларигача. Натижада, шу қурол туфайли содир бўлган сиёсий ўзгаришлар тарихда бўлиб ўтган ҳар қандай ҳарбий ҳаракатлар натижаси бўлгани каби шунчалик улкан бўларди.
Ўнлаб йиллар олдин Европада юзага келган пул-кредит танглигини миқёсларига кўра, катта ҳарбий жанг билан таққослаш мумкин эди. Фарқи шунда эдики, танклар ва артиллерия билан жанг қилиш ўрнига, валюта банклари орқали курашишганди. Ҳозир шундай вақтки, ҳарбий, диний ва сиёсий тузилмалар тобора кўпроқ иқтисодий тузилмаларга бўйсуниб бормоқда.
Ўз МРБингизни ривожлантириш
Агар сиз бирор ташкилотнинг етакчиси бўлсангиз, демак урушда экансиз. Ҳатто сиз хайрия фаолияти билан шуғулланаётган бўлсангиз ҳам, сизда камбағаллик, билимсизик, касаллик ва ш.к. душманлар пайдо бўлиши мумкин. Сизнинг урушингизни енгиб чиқиш учун, ҳамма кучларингизни курашга сафарбар қилишингиз зарур. Урушларнинг кўпи рақибнинг хусусиятини ўрганиш туфайли ғалабага олиб келганди. Рақиб қандай кучларга эгалиги, қандай заифликлари борлиги, хусусияти, ниятлари қандайлиги ва ш.к.ни ўрганиб чиқиш керак. Аниқ тўпланган маълумотлар сизга муваффақиятга эришишингизда ёрдам беради. Сиз рақибнинг кучи ва жойлашган ўрнини худди ўз кучингизни билган каби билишингиз шарт.
Ҳарбий генерал Улиссес С.Грант ўз рақибининг хусусиятини яхши ўрганиб чиққанлиги учун ўзининг биринчи катта жангида ютиб чиқди. Грант ўзига қарши турган генерал шошқалоқ ва қатъиятсиз эканлигини биларди. Ҳатто Грант стратегик жиҳатдан ноқулай жойда бўлса ҳам, биринчи бўлиб ҳужумга ўтди. У бу нарса рақибига таъсир қилишини биларди. Душман Грант ноқулай ҳолатда ва жангни енгиб чиқа олмайди, деган қарорга келди. Гарчи Грантни осон енгишлари мумкин бўлсада, улар унга таслим бўлишди.
Агар биз вазият ва ўзимизга қарши турган кучларни яхши ўрганиб чиққан бўлсак, ғалаба сари қадам қўя бошлашимиз мумкин. Биз ўз вазиятимиз ҳақида қанчалик кўп билсак, шунчалик қатъиятли бўламиз. Сиз ғалабага интилганингизда, қоида тариқасида, қулай ҳолатларни кутиб ўтирмаслик керак. Улар бўлмаслиги ҳам мумкин. Вақти-вақти билан биз мутлақо қоронғуликда бўлиб қолишимиз мумкин, лекин ташаббусни ўз қўлига оладиганлар, қоида тариқасида, ғалаба қилишади!
Тўпланган маълумотларни тартибга солинг
Ахборотга эга бўлиш етарли эмас, уни ўз фаолиятингизда қўллай билиш шарт. Масалан, спорт мураббийлари сиёсий мойилликлар ҳақида жуда кўп нарса билиши мажбурий эмас. Улар ўзининг ва қарши турган жамоанинг кучли ва кучсиз томонларини билиши зарур. Уларни қизиқтирадиган маълумотларни рақиб ўйнаган олдинги ўйинларнинг видеокассетасида кўриб чиқиш мумкин. Улар рақиб томон билан ўйнаганлар ва рақиб томон етакчиларининг заиф тарафлари ва кучи ҳақида биладиганлардан сўраб кўриши мумкин. Бу ахборот ўйиннинг муваффақиятли режасини ишлаб чиқиш учун жуда фойдали бўлади.
Ишбилармон етакчи фақат ўзининг рақобатчисинигина билиши керакмас. У бозор қоидаларини ҳам билиши зарур. Янгиликларнинг ишбилармонлик дастурлари, газеталар, Уолт Стрит журнали кабилар, шунингдек, саноат тармоқларидаги тадқиқотлар бунда манба бўлиши мумкин. Ўзгаришларнинг ҳали ҳам тезлашиб бораётган суръатлари муносабати билан, бизнинг давримизда ахборот энг қимматбаҳо товар ҳисобланади. Рақибнинг ҳолати ва кучини, шунингдек булар бизга қандай таъсир қилиши мумкинлигини билиш учун, биз ахборотга эга бўлишмиз шарт. Биз захираларимизни ва имкониятларимизни аниқ билишимиз, шунингдек, истаган натижани олиш учун, улардан фойдалана олишимиз зарур.
Иш мойиллигига таъсир кўрсатиши мумкин бўлган ташқи омиллар кўп. Улар сиёсат, об-ҳаво, илоҳиёт, шунингдек, иштирок этаётган руҳий ҳаракатларни ўз ичига олади. Биз бу омиллардан ҳар бири бизнинг ташкилотимизга қанчалик тегиб кетиши мумкинлиги даражасини, шунингдек, улар ҳақида керакли ва муҳим ахборот тўплаш учун қанча вақт кетишини аниқлаб олишимиз зарур. Биз ўзимизга жуда кам таъсир қиладиган муҳим бўлмаган омилларга вақт сарфламаслигимиз зарур. Биз куч-ғайратимизни керакли йўналишга йўналтиришимиз керак.
Биринчи навбатда нима қилишингиз кераклигини аниқлаб олинг
Биз ташкилотимизга ёки бизга тааллуқли бўлиши мумкин бўлган нарсани ўрганаётганимизда, жуда эътиборли бўлишимиз шарт. Бу бизга натижани олдиндан кўришга ёрдам беради. Қўшма Штатлардаги ҳукумат ҳарбий, сиёсий ва иқтисодий ҳокимиятнинг дастлабки маркази ҳисобланади. Рейган ҳарбий тармоқни мустаҳкамлаш ва солиқларни камайтиришни назарда тутган дастурга эга эди. Унинг дастурини била туриб, агар у сайловларда ғолиб бўлса, бизнесменлар фойда олишлари мумкинлигини олдиндан кўриш осон эди. У ғалаба қилиши ойдинлашганда, доно етакчи-бизнесменлар ишга тайёргарликни бошлашди. Шунга ўхшаб, ҳукумат янги ижтимоий дастурлар қабул қила бошласа, бу дастурлар саноатнинг баъзи тармоқларига таъсир қилиши мумкин ва шунга тайёр туриш керак.
Президент Жорж Буш Форс кўрфазида ҳарбий операцияни муваффақиятли ва самарали ўтказганидан сўнг, аксарият одамлар у кейинги сайловларда енгилмас бўлади, деб ҳисоблаган эди. Бироқ, ҳарбий ва сиёсий даврлар устунлик қилган вақт тугади ва уларнинг ўрнига иқтисодий давр чиқди. Келажакни одиндан кўра билгани ва ҳамма нозик жиҳатларни ҳисобга олиб, ўз дастурини тузгани туфайли Билл Клинтон ташаббусни жуда яхши қўлга олди. У ғалаба қилди. Сизнинг қалбингиз сиёсат ёки динга берилган бўлиши мумкин, лекин доно номзодлар иқтисодга нисбатан ўз дастурларини тузадилар.
Об-ҳаво, бу – биз бошқара олмайдиган яна бир нарсадир. Лекин у воқеаларнинг боришига сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин. Хьюго довули Жанубий Каролина штатига миллиард долларлик зарар етказди. Доно бизнесменлар бундан дарҳол фойда чиқарди. Эндрю довули етказган вайронагарчиликлардан кейин ҳам худди шу нарса содир бўлди. Бу вазиятдан эртаси куниёқ фойдаланган доно етакчи-бизнесменлар бор эди. Қурғоқчилик озиқ-овқат маҳсулотлари нархига катта таъсир ўтказиши мумкин, лекин фақат қурғоқчиликнинг ўзи эмас, балки айни пайтда биз қаерда эканлигимиз (жойлашган жойимиз) ҳам муҳим омил ҳисобланади. Воқеалар ривожига таъсир қилиши мумкин бўлган геологик ва бошқа омилларни таҳлил қилиш ҳам аҳамиятга эга.
Ҳатто бизнинг давримизда дин раҳбарлик ҳокимиятига эга бўлмаса ҳам, у ҳалигача дунёга катта таъсир кўрсатмоқда. Маънавий ҳаракатлар ишбилармонлик тамойилларига дахлдор бўлиш ва қолган бошқаларига қараганда, уларга узоқ вақт таъсир қилиш лаёқатига эга.
1400 йилда Европадаги ислоҳотга черков катта таъсир ўтказди. Демократия ва эркин тадбиркорликнинг замонавий тизими пайдо бўлди. Саноат инқилоби содир бўлди, кейинги беш юз йилга бизнеснинг йўналиши ўзгарди.
Одатда келгуси йилларни олдиндан айтиб бериш билан камчилик шуғулланади. Бироқ агар келажакни олдиндан кўра билсак, биз олдинга самарали илгарилай оламиз.
Ислоҳотга қадар асосий истеъмолчи – зодагонлар, черковлар ва савдогарлар тоифаси эди. Қуйи табақадаги аҳоли сони кам эди. Оддий одамлар ҳуқуққа эга бўлишди, бу билан бирга улар ҳокимият ва бойлик олишди. Тез орада улар истеъмолчиларнинг катта бозорига айланишди. Бир қанча вақт ўтиб, йиғиш конвейерлари ривожлана бошлади. Юзага келган вазиятни тўғри баҳолаганлар ва тушунганлар ундан фойдаланиб қолишди ва тез орада илгари фақат аҳолининг юқори қатламларигина етишиши мумкин бўлган бойликка эга бўлишди.
Ислоҳотдан сўнг сиёсатда ҳам, иқтисодиётда ҳам ўзгаришлар бошланди. Америкада биринчи “Катта Уйғониш” 1700 йилнинг ўртасида бошланди ва 1800 йилларнинг ўртасига қадар давом этди, сўнгра Америка инқилоби ва Америка фуқаролар уруши бўлди. Инқилоб ва уруш биринчи навбатда Америка халқи учун, кейин эса қуллар учун озодлик талаб қилиш туфайли бошланди. Бу икки “Катта уйғонишлар”да сиёсий ва иқтисодий кучлар ҳукмронлик қилди.
Кўлами камроқ бўлган “уйғониш” алангаси хушхабарчи Сэм Жонсон томонидан Нешвиллда ёқилди ва бу 1800-йилларнинг охирида содир бўлди. У Теннеси штати ва унга яқин штатлар катта қисмининг иқтисодини ўзгартирди. Ўша вақтда Нешвилл қимор ўйинлари ва фоҳишалик маркази эди. Ичида казино жойлашган дарё қайиқлари энди хушхабарчиларни таший бошлади, улар ўзлари билан қўшиқларни олиб келишарди, шундан сўнг янги мусиқа усуллари туғилди. Тез орада Нешвилл “Мусиқа шаҳри” сифатида машҳур бўлди. Сони жиҳатидан қавми кўп бўлган жамоат (черков)лар ўз марказини шу шаҳарга кўчирди. Ичкилик ичувчи ва қимор ўйнайдиган одамларнинг сони камайганлиги боис, иқтисод кўтарила бошлади, меҳнат унумдорлиги ошди, турли корхоналар ва саноат тармоқлари пайдо бўла бошлади.
Ҳозирги кунда Осиё, Африка, Жанубий ва Марказий Америка мамлакатлари анъанавий бўлмаган масиҳийликнинг шакллари ўсаётганини бошдан кечирмоқда ва бу тарихдан маълум бўлганидан кўра жадалроқ содир бўлмоқда. Ҳамма нарса ўсиш тамойили яқин келажакда янада кўпайишидан далолат бермоқда. Истеъмолчига ва тижорат фаолиятининг турларига йўналтирилган демократия ривожланишда ўрнашиб олгани сабабли, иқтисодий ўсишга олиб келувчи асосий омил бизда озгина ишончни пайдо қилди.
Биз гапиришимиз мумкин бўлган бошқа кўп аҳамиятли тамойиллар ҳам мавжуд. Йирик тиббий ютуқлар сабабли аҳолининг ўртача ёши тобора каттароқ бўлиб боратёганлиги боис, истеъмолчининг эҳтиёжлари ҳам ўзгариб бормоқда. Кондиционерларнинг кашф этилиши Жанубнинг иқтисодини ўзгартириб юборди. Жануб давлатларидаги “Ишлаш ҳуқуқи тўғрисида”ги қонунлар ва пастроқ солиқлар, ҳаво кондиционерлари ихтиро қилиниши билан қўшилиб, уларни саноатнинг автомобилдан бошлаб киностудиялар каби турли кўп тармоқлари учун жозибалироқ қилиб қўйди. Ҳар хил одамлар бу тамойилларнинг салоҳиятини ўзгартириб юборди ва даромад олиш бўйича биринчи ўринни эгаллади.
Ўзгаришлар қиймати
Солиқ тизимидаги ўзгаришларнинг ҳар қандай тури катта йўқотишларга олиб келиши ҳам мумкин. Президент Рейганнинг солиқ ислоҳоти жуда зарур эди. Лекин у шунчалик ёмон амалга оширилдики, ҳукумат нафақат миллард долларлик даромадларни йўқотди, балки яна юз миллард долларлаб режалаштирилмаган сарфлар ҳам қилди. Олдинги солиқ кодексига нотўғри ва қийин ўзгартиришлар киритилди. Улар Америка бизнесининг асоси бўлган қоидаларни ўзгартириб юборди. Бу содир бўлганда, саноатнинг бутун бошли тармоқлари чиқиб ололмайдиган тузоқда қўлга тушиб қолди. Қўлга тушиб қолганлардан бири жамғарма ва кредит банклари бўлди.
Аввалги солиқ кодекси солиқлар туфайли кўчмас мулкнинг баъзи турлари қийматини оширган, бу инвесторларнинг ривожланишига хизмат қилган эди. Буни ўзгартиришга эҳтиёж туғилди. Инвесторлар ўзгаришларга мослашиши учун, буни тўсатдан эмас, белгиланган вақт давомида ўзгартиришлар киритиб бориш йўли билан амалга ошириши лозим эди. Натижада кўчмас мулкнинг хонадонлар каби баъзи турларининг нархи шунчаки тушиб кетмади, балки бу нархлар – қулади. Жамғарма ва кредит банклари йирик миқдорда кўчмас мулк қимматли қоғозларининг сақловчиси бўлгани боис, бунгача гуллаб-яшнаётган соҳада инқироз бўлди ва ҳамма кучлар яшаб қолишга йўналтирилди. Кўплаб жамғарма ва кредит банклари ўзгаришларни тез амалга оширадиган ҳолатда эмасди. Ҳукумат ҳисоб тайёрлади, охирида бу ҳисоб солиқ тўловчиларга қайтиб келди.
Бу сафар ҳам, мазкур мисол ўзгаришлар зарур бўлмаган деган фикрни англатмаслиги керак. Жамғарма ва кредит тизими оқибат сифатида баъзи жойларда юзага келган фирибгарликликлардан омонат қўювчилар ва инвесторларни ҳимоя қилиш учун анча ўйлаб кўрилган ҳаракатлар ва қарорларга муҳтож бўлгани ҳам тўғри. Аммо бу жамғарма-кредит тармоғининг йўқ бўлиб кетишига олиб келмади. Солиқ ислоҳотини бажариш кўпроқ ўйин қоидаси бўйича бошланган ўйинда бирор огоҳлантиришсиз, ўйин қоидаларини тўсатдан ўзгартиришга ўхшаб кетарди. Агар бу ислоҳот донолик ва сабр билан ўтказилганида, у юз миллиардлаб долларни тежаб қолишга ёрдамлашган бўларди.
Дунёда мамлакатлар ўртасидаги ҳамкорлик давом этаётганлиги боис, Хитой ҳукумати сиёсатидаги кичик ўзгариш Грузиядаги қандайдир корхонага кучли таъсир қилиши мумкин. Бу корхона ривожланиб кетиши ҳам, тўсатдан банкрот бўлиши ҳам мумкин. Айнан шунинг учун биз саноат, сиёсат ва об-ҳаво ва ш.к.даги ўзгаришларни диққат билан кузатишимиз керак. Аммо ахборот тўплаш – фақат бир қадам. Ахборотни қандай қўллашни билиш ва уни энг оддий, яққол ва тушунарли шаклда тақдим этиш маҳоратига эга бўлиш энг қимматли кўникмалардан бири ҳисобланади.
Катта корпорациялар башоратчиларни ёллашади. Уларнинг иши ўзгаришларни олдиндан фаҳмлаш. Биз шу каби башоратчиларни ёллашимиз керак эмас, лекин биз ҳозирнинг ўзидаёқ келажак ҳақида қайғуришимиз керак. Биз ишлаётганимизда атрофимизни ўраб турган ҳолатларни вақтида ўрганишимиз ва баҳолашимиз, шунингдек, бу ҳолатларни қандай ўзгартириш мумкинлигини ўйлаб кўришимиз зарур. Биз қуйидаги учта саволни ҳеч қачон эсдан чиқармаслигимиз керак:
Нима содир бўлиши мумкин?
Нима содир бўлиши мумкин эмас?
Қандай қилиб мен содир бўлан нарсани ўзгартиришим мумкин?
Книга на Узбекском языке: - Лидерство и творческий потенциал в жизни (Рик Жойнер)
Эта книга описывает эти две большие силы, лидерство и творческий потенциал, вместе, потому что они не только связаны - они неотделимы. Истинное лидерство невозможно без творческого потенциала, а потенциал высвобождается через лидерство. Чем больше мы изучим и поймём, как они связаны между собой, тем больше они смогут проявиться в наших жизнях. Но, даже имея навыки лидера и творческий потенциал, можно оставаться обречённым на неудачу, если они не объединены с третьей мощной составляющей - эффективным навыком управления.
Первичная цель этой книги состоит в том, чтобы высвободить силу творческого лидерства так, чтобы можно было поддерживать его на протяжении длительного времени через эффективное управление. Царь Соломон, который упоминается в Библии как самый мудрый человек, который когда-либо жил на земле написал: «И если станет преодолевать кто-либо одного, то двое устоят против него: и нитка, втрое скрученная, не скоро порвётся». Лидерство, творческий потенциал и управление - три характеристики, которые формируют именно такую нить. Каждый из них в отдельности легко может быть побеждён. Но, правильно соединённые вместе, они станут мощной и эффективной силой, которая является почти непобедимой.
Если у вас есть возможность прочитать и понять эту книгу, вы сможете преуспеть в жизни. Вы можете стать лидером с творческим потенциалом, который будет воздействовать на многие области вашей жизни.
Если вы поймёте эту книгу, вы, по крайней мере, будете иметь надежду на выполнение чего-то существенного в вашей жизни. А если вы уже успешны, вы сможете достичь больших высот. Независимо от ваших достижений эта книга сможет помочь вам. Несмотря на условия, в которых вы находитесь, вы можете преуспеть, и, пока вы живёте, продолжать подниматься выше и выше. Вы, вероятно, слышали поговорку, что если бы человек должен был летать, ему тогда даны были бы крылья; но человеку действительно даны крылья, только они находятся в ваших умах и сердцах. Эта книга нацелена на то, чтобы помочь вам научиться пользоваться вашими крыльями и подниматься выше обыденного.
