Марк Урусла. Қароқчиларникидай эмас - (11 - саргузашт) Китоб Ўзбек тилида
Qaroqchilarnikiday emas (Urusla Mark) O‘zbek tilida Audiokitob
Катталар ва болалар учун ўн тўрт саргузашт
МУНДАРИЖА
Биринчи саргузашт
Ғаройиб ўзгариш
Иккинчи саргузашт
Биринчи шоҳлик
Учинчи саргузашт
Ўғил билан танишув
Тўртинчи саргузашт
Нотабиий жанг сабоқлари
Бешинчи саргузашт
Зулмат шоҳлигига биринчи ташриф
Олтинчи саргузашт
Том учун сурприз
Еттинчи саргузашт
Сотувчининг кутилмаган таклифи
Саккизинчи саргузашт
Юқори талаб
Тўққизинчи саргузашт
Кечирим қувончи
Ўнинчи саргузашт
Биринчи вазифа
Ўни биринчи саргузашт
Фақат ўз кучи билан эмас
Ўн иккинчи саргузашт
Ўз устида ишлаш
Ўн учинчи саргузашт
Сирли топшириқ
Ўн тўртинчи саргузашт
Озодлик
Ўн биринчи саргузашт. Фақатгина ўз кучлари билан эмас.
“Қандай ажойиб! Мана дўстлик! Ҳатто қийинчилиикларга қарамай, улар ҳаммаси қатнашишни исташди! Дўстларга эга бўлиш – бу қандайдир ажойиб нарса!” – боланинг юраги илиқланди.
Нима учун улар ўзларини хавф остига қўйишни хохлашди? Балки улар қароқчилар қанчалик ёвуз эканликларини тасаввур ҳам қилишмайди! Умуман подшоҳ ўғли ўзи нима қилаётгани аниқ эдими? Том қароқчилар ҳақида ўйлаганида уни қўрқув босар эди. Лекин у унинг тангриси чексиз қудратга эга эканлигини эслади. У ўзи улар билан бирга бормасачи? Қароқчилар тўдаси олдида Том ва унинг дўстлати фақатгина бир ночор кимсалар эдилар. Улар оддийгина умидсизликка дуч келган бўлар эдилар.
Том кўзларини кўтарди.
–Ҳа, – деди унга подшоҳ ўғли. – Ҳозир иш жиддийлашмоқда! Сизлар яна анча нарсани ўрганишларинг керак бўлади.
Хўп, ниҳоят, энди, бошланади! Том қўлларининг юқори қисмидаги мушаклари яна ҳам кучлироқ бўлганини сезди. Ўҳў! Унда яна нималарнидир қилиш керак эди! Том ўзини яна жанговор машғулотда кўрди. Шу кеча у қаттиқ ҳаяжонланганидан уйқуси келмади.
Бироқ, доимгидек, у ўйлаганидан кўра ҳаммаси бошқача кетди, чунки эртаси эрталаб подшоҳ ўғли эълон қилиб деди:
–Дўстлар, бизларга янги хоналар керак бўлади. Шунинг учун сизлар қурилишда ёрдам беришларингиз зарур. Бирларингиз деворлар тагига пойдевор учун чуқурликлар қазийсизлар, бошқаларингиз эса тош олиб келасизлар, учинчилар қурилиш қоришмасини аралаштирасизлар, девор қурасизлар ва ҳакозо. Биринчи гуруҳни Бен, иккинчини Роберд бошқарадилар, учинчини эса...
Албатта, у, Том гуруҳ бошқарувини ўз зиммасига олиши керак. Унинг қобилиятлари ҳисобга олганда юрагида шу ҳис пайдо бўлди! Бироқ подшоҳ ўғли бошқарувчилар орасида унинг исмини тилга олмади, аммо уни Робертнинг гуруҳига юборди. Робертнинг гуруҳи тошлар тайёрлаши керак эди. Роберт озғин бола эди. У жим юрадиган, хатто уялчан болалардан бири эди. Том уни ҳеч қачон баланд оҳангда гапирганини эшитмаган. У бошлиқ бўлармишми? Бу ҳато бўлса керак! Том ўз хўжайинини тўғирламоқчи бўлди, бироқ у Томга эътибор бермай гуруҳдагиларнинг ҳар бирига топшириқлар бера бошлади. У охирида, қўшимча қилди:
–Болалар, сизлар ўз гуруҳларингиз ичида ҳамжиҳатликда бўлишларингиз муҳимдир. Акс ҳолда, ҳеч нарса чиқмайди! Шундай қилиб, омад тилайман!
Ва шу сўзлар билан у залдан чиқди.
Омад тилайман! Наҳотки, у ҳазиллашмаяпти. Шунақа гуруҳда! Шунақа ишда - я! Тошли карьерлари иссиқ ва қуриқ бўлиб бу ерда катта тошлар блоклари ётар эди. Уларни кичик қурилиш тошларига айлантириш керак эди. Том дарҳол энг катта болғани олди. У нималарга қодир эканлигини ҳамма кўриши керак. Бу ерда ҳаммаси зарба кучига боғлиқ. Қандай аҳмоқона иш! У бор кучи билан палаҳсага зарб берди. Вой!!! Палаҳса бўлакланди ва бир кичик бўлакча унинг нақ пешонасига бориб тегди.
Оғриқдан Том хушидан кетай деди. Пешонасидаги ярадан фонтан каби қон оқмоқда эди. Аксга олиб унинг ёнига Роберт яқинлашиб келди. Ундан бу жарохатни яшириб бўлмас эди. Қандай уят! Энг яхшиси у кўзини юмади... Роберт ҳеч бир сўз айтмай унинг пешонасига катта яхлатадиган ёпиштиргичли малҳам матони қўйди. Яранинг оғриғи бирданига сусайди. Шундан сўнг Роберт хотиржамлик билан жиддий тусда унга кичик урушлар билан болға ёрдамида палаҳсани керакли катталикларга қандай бўлаклашни кўрсатди. Роберт қаердан бу ҳақда яхши билади? Унинг учун бу жуда осондек кўринарди.
Кейин Том унинг изидан шуни такрорлашга уриниб кўрди, лекин натижага тезда эришиб бўлмади. Том болғалагани сари, у кўпроқ ғазабланар эди. Бирида секин урса паҳсада фақат чуқурлик пайдо бўлди. Яна бир урганида – катта зарба билан, унда кераксиз жойдан палаҳса парчаланди. Унга қўшимча бўлиб қаттиқ шовқиндан унинг қулоқлари ичида бир нарса ғувиллар эди! Йўнилмаган тошдан қўллари бутунлай шилиниб кетди. Нима учун у айнан шундай қилиб тошларни парчалаши керак? Бунинг ҳаммаси фақат Роберт шуни ҳохлаган учунми. Йўқ у бунга чидашни ҳохламас эди! Том асбобини ташлади, қўлларини чўнтагига солиб шошмасдан палаҳса ёнига, дам олиш ёки сайр қилишга чиққандек, йўл олди. Лекин, ҳақиқатда у бу ердан қочиб қаердандир бошқа, ўзига мос келадиган ишни изламоқчи бўлди. Албатта, унинг учун яхшироқ иш бўлса керак.
Ана-а! Айнан шу пайтда палаҳсани айланиб ўтаётганда ким биландир тўқнашди. У унинг хўжайини эди.
- Том, нима бўлди? Мен ҳозир сизларнинг ишларингизни кўрмоқчи эдим!
У боланинг қўлидан ушлаб, яқинда ётган хода ёнига бориб иккаласи ҳам ўтиришди. Биринчи дақиқада Том жуда ҳам уялди қилмишидан, чунки хўжайини уни айнан қочаётганида кўриб қолди. Аммо хўжайини унга умуман таъна билан қарамай, аксинча уни тушунгандек қарагани учун Том унга ҳаммасини гапириб бера олди: уни бошлиқ қилиб тайинламаганлари учун, Робертнинг қобилиятига нисбатан ўзининг шубхалари ва иши учун ғазаблангани ҳақида. Ва оҳирида у қўшимча қилди:
–Илтимос, айтчи, бунинг ҳаммаси нима учун керак? Бизлар қароқчилар тўдаси устидан ғалаба қозонмоқчимиз – ку!
- Айнан шунинг учун, Том.
Подшоҳнинг ўғли умуман ранжиган кўринмас эди, у дўстона кулимсирар де ди:
- Яқиндагина сен менга ишонишинг ҳақида гапирганинг ёдингдами?
Том бошини чайқади. Бунда у ҳалигача қатъий эди.
–Шундай қилиб, илтимос, ҳар доимгидек менга ишон. Мен сенга бу гуруҳни ва шу ишни кўрсатганимда мен ҳато қилмадим.
Энди Том ўзидан нафратланганининг сабаби бор эди, чунки унинг учун хўжайини қандайдир ажойиб нарсани тайёрлаган бир пайтда, у ўзини ундан ақллироқ деб ҳисоблади, хўжайинида ҳар бир инсон учун ўз режаси бор эди:
- О, мен афсусдаман! Эммануил, мени кечир!
Подшоҳ ўғли рози бўлиб бош чайқаганидан сўнг, Том чин юракдан айтди:
–Сен учун мен ҳамма нарса қиламан!
У буни илгари ҳам айтган эди-ку? Ҳа, илгари, ўшанда. Нима учун у буни яна унутди?
Бунга қарамай унинг хўжайини хурсанд бўлиб деди:
–Том, раҳмат. Сен ҳозир буни исботлай оласан. Менга тўлиқ ишонган, менинг учун ҳамма нарсани қиладиган ва ҳатто улар устидан қўйилган бошқарувчиларга бўйсуна оладиган аскарлар керак. Бунга ҳам ўрганиш керак. Энди эса, дўстим, ишни бошла!
Подшоҳ ўғли Томни гуруҳ ёнига олиб бормоқчи бўлди, аммо бу кўпроқ Том уни етаклаб бораётгандек кўринар эди. Том у учун ишни давом эттиришни ҳохлаганини кўрсатмоқчи бўлди. Ҳатто бу иш оғир бўлса ҳам ва унда қавариқлар пайдо бўлган бўлса ҳам у кўп нарсани бажариб тошларни аъло кесишни ҳохлар эди.
Энди бу иш унчалик қийин бўлиб кўринмади. Роберт ёнидан ўтаётганида Томни маъқуллаб бошини чайқади. Ундан завқланиб, Том янада яхшироқ ишлай бошлади. У бошқа болаларни тушуна олмас эди. Ҳар соатда улар бир неча дақиқа дам олиб, сояда ўтириб қўшиқ айтишди. Балки бу ерда бунинг жойи эмасдир, чунки иш шунчалик кўп эди! Ишнинг кўплигидан ҳар гал овқатдан сўнг улар ишга хурсандчилик билан киришганларини у сезмас эди. Болғанинг қаттиқ урилиши натижасида шовқиндан у уларнинг қўшиқ айтганларини эшитмас эди ва шу туфайли уларга эътибор беришга ҳам вақти йўқ эди.
- Ниҳоят кеч бўлди. Том бошқа бир сония ҳам ишлай олмас эди. У бутунлай
ҳолсизланди. Агар Роберт уни ушлаб юрмаганида, у қасрга етолмас эди. Хонасига кирганда, Том бирданига тўшагига йиқилди. Овқатланишга боришга ҳам ҳолсиз эди... Тўсатдан кимдир унинг ёнига келиб ўтирди. У Дженни эди. Улар кун бўйи бир – бирини кўришмади, чунки Дженнини бошқа гуруҳга юборган эдилар. Дженни ёввойи ўтларни юлиб гуллар экди. Дженни ҳам у каби чарчаган эмасми? Ҳа, ўрганмаган иш уни ҳам чарчатди. Айниқса у кўп эгилиб ишлаган. Лекин ҳозир, овқатдан кейин, у тўлиқ дам олганга ўхшаб кўринарди. Бироқ, Том отаси олдига бориши кераклигини Дженни айтди. Ҳозир? У шундай ҳолсизланган, чанг ва тер хидига сингган холда – я!
–Албатта, – деди Дженни, – у сени кутмоқда!
Том бирданига сакраб турди, чунки шоҳни куттириш яхши эмас.
Йўл бўйи Томда бир фикр пайдо бўлди:
- У пешонамга ёпиштирилган малҳамли матони кўрармикан?
–Бироқ у подшоҳнинг хонасига кирганда уни кутилмаган яхшилик кутмоқда эди: подшоҳ чиройли безалган стол ёнида ўтирар эди ва Томни қаршисига ўтиришни таклиф қилди. Энди у ўриндиқнинг юмшоқ суянғичига ёнбошласа бўлади, чунки ўтириш учун у жуда ҳам чарчаган. Том олдида фақат эпчиллик билан ҳохлаганини олиб ейиш вазифаси турар эди. Э – э – э, қандай мазали таомлар! У дарҳол қўлини ширин мевали шарбатга чўзди – чунки у жуда ҳам чанқаган эди.
Ўшанда у қўлининг кирини кўриб қолди. Уф! У тезгина қўлини тортиб олиб стол тагига яширди. Аммо отаси уни кўриб қолди.
Кулимсираб, у столни айланиб ўтиб Том ёнида ўтирди ва уни қўлларини ушлаб, деди:
–Сен менинг ёнимга ифлос бўлиб келишинг ҳам мумкин. Мен сени барибир севаман! Ахир сен мен учун ишлаб чарчадинг – ку. Рухсат етгин мен қўлларингни ювай? Менинг учун буни қилиш қийин эмас!
Том инкор этмоқчи бўлди. Буюк подшоҳ, унинг отаси унга хизмат қилишига йўл қўйа олмас эди. Бироқ подшоҳ аллақачон лаганда сув ва оппоқ сочиқ билан унинг ёнига келди.
–Том, илтимос, мен учун! Мен хурсандчилик билан буни қиламан. Мана бунга қўлларингни ботир ва сен ўзингни яхши сезасан! Яна бир бор – мен учун!
Бунга қарши туриб бўлмас эди. Том таслим бўлиб қўлларини ювди. Қандай мазза бўлди!...
Вой – вой, сув қанчалик ифлос бўлди. Қандай қилиб у подшоҳнинг ёнига келаётиб қўлларини ювишни унутди? Аслида у қўлларини ювиши керак эди. У тезгина қўлларини артди. Энди эса бола катта иштаҳа билан бу байрам таомларидан татиб кўрса бўлади.
Шу орада отаси коса билан чиқиб кетди. У қайтганидан сўнг, Том ёнига тиз чўкиб ўтирди ва унинг оёқ кийими боғичларини ечди.
- Том қўлай ўтириб ол. Сен уялмасдан оёқ кийимингни ечсанг бўлади.
Ва у астагина боланинг оёғидаги чанг оёқ кийимини ечди.
Подшоҳ буни қилганидан Том таъсирланди! Қанчалик у Томни севади! Бу таомлардан ҳам яхшироқ эди, оёқлари учун тоза ҳаво ва қўллари учун сувдан ҳам зўрроқ бўлди. Бир неча пайт улар иккаласи ҳам гапиришмади. Том таомлардан татиб кўрганда, подшоҳ унга қараб турарди. Хонада соф ҳаво ва хотиржамлик эди. Том ўзининг иши ҳақида гапириб берди. У Роберт билан, ўзи ва бошқалар билан қийинчиликлари ҳақида яширмай сўзлаб берди. Нима учун у шундай чарчади? Балки у ҳаммадан кўпроқ ишлагандир.
Шунда отаси уни хона бурчагидан ажиб бир дераза ёнига боришини сўради. Деразада унинг олдида ажойиб жонли манзара пайдо. Бола четдан бугун қилган ишларини кўрди. Олдин у ўз иш жойини, кейин эса ишини ва у ерда бўлган ҳамма воқеани кўрди. Лекин ғалати, ишлаётганлар вақти–вақти билан ўзгараётган, улар турли рангларга бўялган эдилар. Масалан, у болға билан биринчи тошли палаҳсага урганида жуда қорамтир рангда эди. Робертнинг маслаҳатидан сўнг у бироз ёруғроқ бўлди. Подшоҳ ўғли билан учрашганидан кейин у қизил ранг билан ёна бошлади.
Бошқалар олдинига сариқ бўлган бўлсалар, кейин подшоҳ ўғлининг ташрифи туфайли алвон рангга бўялиб тезроқ ишлай бошлашди. Бироз пайт ўтгач қизил ранг оз – оз сусая бошлади. Бироқ ҳар гал, қўшиқ айтиш учун улар сояга йиғилишганларида, Том, бу вақтгача сезмаган, чашмани кўриб қолди. Ҳамма ундан ичгандан сўнг яна алангали қизил рангга бўялар эди. Фақат у, Том, кўпроқ оқариб, кул ранг тусига кирарди.
–Болакай, кўрдингми, сен фақат ўз кучингга суяниб ишладинг. Шунинг учун, бундан кейин доимо менинг кучимни ҳам қўшишга харакат қил!
Том тушунди. Эртага у ҳам ўша чашмадан ичишни бошлашга қарор қилди.
Ҳақиқатдан, ҳаммаси осонроқ кета бошлади. Эрта тонгда Том отаси ёнига куч олиш учун кела бошлади. У Томни қучоқлаганида, унга катта қувонч ва ишга иштиёқ пайдо бўлди ва ҳар қандай ишда у шуни ҳис этар эди. Ҳар гал, у ҳамма билан бирга подшоҳнинг қўшиқларини айтганда, ўзини яна софланган сув ичгандек, қандайдир куч ва қувончга тўлганини сезарди.
Бу кеча у ўзи мустақил уйга қайта олди, кечки овқатни бошқалар билан бирга қабул қилиб Дженни билан анча вақт суҳбатлашиб ўтирди. У ўтган кеча отаси билан бирга бошидан кечирганларини сўзлаб берди.
–Фараз қил – чи, подшоҳ ўзи менинг ифлос оёқ кийимларимни ечди! Ўз қўллари билан!
Дженни ҳам жуда таъсирланди. Кейин у бироз ўйландида ва деди:
–Том, қўлоқ сол, менда бир фикр бор! Агар подшоҳ ифлос оёқ кийимларга қўл урган бўлса, унда биз ҳам шуни қилоламиз. Юр бугун кечга яширин ҳолда биродарларимизнинг оёқ кийимларини тозалаймиз. Кутилмаган янгилик бўлади! Эртага якшанба – ку ва албатта, уларнинг кўпчилиги буни биз қилганимиз ҳақида ўйлашмайди ҳам!
–Улар қанчалик қувонишади эрталаб! Уҳ, ҳа, мен ҳам сен билан! – деб жонланди Том ва дархол хонасининг эшиги олдида турган бор оёқ кийимларни йиға бошлади.
У ҳаётда ҳеч қачон ҳатто ўзининг оёқ кийимини тозаламаган, бошқаларнинг оёқ кийими ҳақида айтмасак ҳам бўлади, – бугун унга бу катта қувонч келтирди! У оёқ кийимларни крем билан суртиб, улар ялтирагунича шётка билан тозалади.
Эртаси эрталаб болалар кутилмаган янгиликни кўришиб қувонганларидан сакрай бошлашди. Подшоҳ ўғли эса биринчи бўлиб шундай деди:
–Бугун бизда ўзгача кун ва бу сизлардан баъзиларингиз туфайлидир. Бу билан улар янада кўпроқ менга ўхшашди.
Дженни ва Том ҳеч кимга сездирмасдан бир – бирига кўз қисишдида, қалблари шодликка тўлди.
Шундан кейин подшоҳ ўғли гапира бошлади. У болаларни ишлари учун мақтади. Бугун улар дам олишлари, ўйнашлари ва ухлашлари мумкин эди. Бироқ, қароқчилар тўдаси учун ҳам бирор нарса қилмоқчи бўлганлар бу ерда қолиши керак. Деярли уларнинг ҳаммаси қолишиб ҳаяжонланиб кейинги тушунтиришларни кутишар эдилар.
Ва ниҳоят, подшоҳўғли улар йиғилишиб турган залнинг олдинги деворидаги пардани четга сурди.
У ерда, Том подшоҳникида кўрганидек, жонли манзара пайдо бўлди. Уни ажойиб деб айтиб бўлмайди! Одамларнинг ўрмондаги яшаш овули, эски кулбалар, ифлос ва қоронғи ғорлар. У ердаги одамлар шавқатсиз, кийимлари йиртиқ – сиртиқ, қўполлик билан куч ишлатишга ўрганиб қолган эди. Том дарҳол тушунди: бу унинг қароқчилар тўдаси эди. Аммо, ғалати, йўқ, даҳшатли: овул турган ер қип – қизил қон эди, ҳатто тўлиқ тўқ қизил рангда эди. Бу овул устини қандайдир қалин булутлар қатлами қоплаган. Балки бу тутунли қора булутдир? У ерга биронта ҳам қуёш нури ўтолмас эди, хамма нарса қоронғи ва дахшатли.
Болалар титраб кетишди. Бу кўриниш ҳалокатга, ноумидсизликка тортадиган гирдоб каби эди. Улар ёпишиб қолгандек қоронғиликдан кўзларини ололмай қолишди. Даҳшат уларни худди муз каби қамрамоқда эди. Тўсатдан шер бўкиришига ўхшаган қийқириқ овозини эшитишди. Ҳамма хўжайинига қаради. У улар олдида ярақлаб ёруғ бўлиб турган эди ва ўнг қўлидаги узун ҳасса билан ерга уриб баланд овозда айтарди:
- Қўрқманглар! Менинг ёруғлигим дунёнинг бу қоронғилигидан кучлироқ!
Болалар ҳадиксараган эдилар ва қўрқишганидан оёқлари титрарди, бироқ улар ўғилга тегишли эканликларини билиб ундан фахрланишди! Шунинг учун улар қичқириб шундай дейишар эдилар:
–Ҳа, сен буюк ғалабадор! Ўз шоҳлигингга эгалик қил, биз эса сенинг ортингдан борамиз.
Тўсатдан уларнинг сўзлари қўшиққа айланди ва улар уни завқланиб қайта – қайта куйлашди. Подшоҳ ўғли кулимсираб ғалабадорлик билан суратга ишора қилди. Унда дархол бир нарса харакатлана бошлади! Болалар қўшиқ куйлашганлари сари булутлар кўпроқ тарқалар ва энди битта қуёш нури ўша қора қатламни ёриб ўтди. Пастдаги одамлар ҳайрон бўлишиб юқорига қарашиб кўзларини артишар эдилар.
–Яна давом этаверинглар! Бу курашнинг бошланиши! – деб шодланар эди подшоҳ ўғли, ҳамма болалар эса то чарчаб қолгунларича қўшиқлар куйлашди.
Шунда улар булутнинг орасидан деярли катта тешик пайдо бўлганини сезишди.
Келаси якшанбада улар буни давом эттиришни исташди, ҳозир эса улар оч қолган ва дам олиши керак эди .
Шу кеча Том ҳайронликда уйқуга ётди. У бундай бўлишини тасаввур ҳам қилмаган. Улар қароқчилар билан бутунлай ўзгача тарзда жанг қилишди...
Эртаси куни Томнинг гуруҳи тошларни қурилиш майдонига келтиришлари керак эди. Бу хурсандчилик келтирди, чунки улар тошларни ташишмади, у ерда кичик аравачаларни харакатлантириш учун темир йўлни ишлатишди. Албатта, бу аравачаларни тўлдириш керак. Кейин ёш жангчи аравани итариши керак ва у ўз оғирлиги остида ўзи қурилиш майдонига юрганда унинг устига чиқиб олиб пастга силжиса бўлар эди. Қанчалик қизиқарли бўлди! Ҳар бир ўспирин пастга аравачаларда тез– тез думалаб тушишни истарди.
Том хўжайини учун кўп иш қилишни истаб шунчалик қизиқиб ишга киришди–ки, ҳатто у бошқаларга қараганда кўпроқ аравачаларда учди. Бошқалар у ҳақда пичирлашиб норози бўлиб қараганларини ҳам умуман сезмасди. Шунда унинг аравачаси тўсатдан тўхтаб қолди. Том ундан тушиб уни кўздан кечира бошлади. Ҳеч қаери бузилмаган.
Нима қилишни билмай у орқага, гуруҳи ёнига югурди. Унинг гуруҳидаги бир неча ўспирин бу нуқсонни сезиб ичиқоралик билан унинг изидан жилмайди. Том Робертдан ёрдам сўради, аммо у тўсатдан гуруҳ йиғилишини эълон қилиб қолди. Улар йиғилганларидан сўнг, уларнинг орасида ҳамма нарса жойидами деб сўради ва улар ўйлаб кўришни таклиф қилди. Шундан кейин бир неча шахс қизариб кетиб секингина Томга ҳасад қилганликлари ва унинг аравачаси синганига хурсанд бўлганликларини бўйнига олишди. Улар Томдан кечирим сўрашди. Том ҳам афсусдалигини, ҳаммадан кўпроқ ўзиб кетишни ўйлаганини айтиб, кечирим сўради. У қўлини ярашиш учун чўзганида гумбурлаш эштилди. Бу унинг ҳаракатга келиб, шовқин билан думалаб кетаётган аравачаси эди. Ҳамма болалар унинг изидан югуриб, чапак чалишди.
Улар бир бирига ёрдам бериб, ҳикоялар айтишиб, кўп ҳазил қилишди. Ана шундай қилиб ишлари жуда юришди! Шу билан биргаликда Робертнинг доимо олдиндан нима қилишни билиши Томни ажаблантирди. Том унга кўнглидаги гапни айтганда, у кулиб юбордида деди:
–Сабаби сен ўйлагингдан ҳам оддийроқ. Сен биласанку мен доимо чиғаноқни олиб юраман. У орқали мен доимо хўжайинимиз билан алоқада бўламан ва керакли жавоб оламан.
Унинг чиғаноғи? У ҳақида Том умуман унутибди! Уни ишда ҳам, дам олишда ҳам ва ҳатто кечалари уйқуси келмаганда ҳам ишлатса яхши ку. Албатта, агар улар кун бўйи бир бирлари билан гаплаша олганда отаси хурсанд бўлар эди. У бугун кечда уни излаб топишга ва уни дарҳол эрталабдан бошлаб ишлатишни истар эди.
Книга на Узбекском языке: - Не так, как у разбойников (Марк Урусла)
Юный разбойник Том едва ли мог себе представить, что однажды утром проснется в замке царя. Кто-то день назад освободил его из темной пещеры, куда его в очередной раз посадили разбойники. Это был сам царь, который привез его в свой замок. Теперь Тому пришлось многому учиться заново, ведь он отныне стал усыновленным ребенком царя. То, что в замке все устроено совершенно не так, как у разбойников, разумеется, не менее увлекательно. Новая жизнь Тома полна приключений, и с замечательным сыном царя он переживает захватывающие и грандиозные события. История мальчика-разбойника Тома – это красочный рассказ для подростков и молодежи, в котором таким же людям, как ты и я, удается владеть собой во многих сложных ситуациях. Тот, кто читает эти истории – озадачен, удивлен, вдохновлен. Он начинает сознавать, что значит быть христианином. Потому что царь действительно есть. Это достойный усвоения урок веры, в котором самое важное очень доступно вкладывается в сердце. Автору, члену общества «Эммануил Равенсбург», удалось с помощью этой книги передать тысячам людей радость о живом, проявляющем отцовскую заботу Боге.
