Kitob O'zbek tilida (Audiokitob) - Oddiy Masihiylik. Klayv Steyplz Lyuis
ОДДИЙ МАСИҲИЙЛИК (Клайв Стейплз Льюис) Ўзбек тилида Аудиокитоб. © Lewis C.S. Mere Christianity. L.
MUNDARIJA
So‘zboshi
1-kitob. Yaxshilik va yomonlik olamni tushunish kaliti sifatida
1.01. Inson tabiati qonuni
1.02. Ba’zi e’tirozlar
1.03. Qonunning haqiqiyligi
1.04. Qonun ortida nima yashiringan?
1.05. Bizda tashvishlanish uchun asos bor
2-kitob. Masihiylar nimaga ishonishadi?
2.01. Xudo haqida qarama-qarshi tushunchalar
2.02. Bostirib kirish
2.03. Hayratomuz muqobillik
2.04. Mukammal tavba qiluvchi
2.05. Amaliy xulosa
3-kitob. Masihiycha xulq-atvor
3.01. Axloqning uch qismi
3.02. Asosiy fazilatlar
3.03. Xulq-atvorning ijtimoiy me’yorlari
3.04. Axloq va psixoanaliz
3.05. Jins sohasidagi axloq
3.06. Masihiycha nikoh
3.07. Kechirish
3.08. Eng katta gunoh
3.09. Sevgi
3.10. Umid
3.11. Ishonch
3.12. Ishonch (davomi)
4-kitob. Shaxsiyat sarhadlaridan tashqarida yoki Uch Birlik ta’limotidagi dastlabki qadamlar
4.01. Yaratish tug‘ishni anglatmaydi
4.02. Xudo uch qiyofada
4.03. Zamon va zamondan tashqarida
4.04. Foydali infeksiya
4.05. Qaysar qalayi askarlar
4.06. Ikki eslatma
4.07. Tasavvur
4.08. Masihiy bo‘lish osonmi?
4.09. Bu qanchaga tushadi
4.10. Yaxshi odamlar yoki yangi bashariyat
4.11. Yangi odamlar
4-KITOB.
SHAXSIYAT SARHADLARIDAN TASHQARIDA YOKI UCH BIRLIK TA’LIMOTIDAGI DASTLABKI QADAMLAR
4.2. XUDO UCH QIYOFADA
Oldingi bobda biz "tug‘dirish va "bajarish" yoki "yaratish" o‘rtasidagi farqni muhokama qildik. Odam bola tug‘diradi, bu uning o‘zi yaratgan haykal. Xudo Masihni tug‘diradi, O‘zi odamni yaratadi. Buni aytib, men Xudo haqidagi faqat bitta haqiqatni ko‘rsatdim: Ota Xudodan tug‘ilgan Xudo, Uning O‘zi bilan bir xil tabiatdagi mavjudot. Bu qaysidir ma’noda inson otadan inson o‘g‘li tug‘ilishiga o‘xshaydi. Ammo bu o‘xshashlik mutlaq emas. Men buni bir oz batafsilroq tushuntirishga harakat qilaman.
Bugungi kunda juda ko‘p odamlar: "Men Xudo borligiga ishonaman, lekin Xudoning shaxs ekanligiga ishonolmayman" deydi. Ularning fikricha, mavjud bo‘lgan hamma narsaning orqasidagi sirli narsa shunchaki odam emas. Masihiylar esa bunga rozi. Ammo masihiylardan boshqa hech kim, insondan yuqori turgan mavjudot qanday bo‘lishi mumkinligi haqida hech qanday fikr bildirmaydi. Qolganlarning hammasi, Xudo shaxsiyat chegaralaridan tashqarida ekanligini ma’qullashadi, aynan shu asosda Uni shaxsiyatga ega emas (aslida esa shaxsdan ham quyiroq holatda) deb tasavvur qilishadi. Ammo, agar siz Xudoda g‘ayritabiiylikni qidirsangiz, ba’zilari shaxsiyatdan yuqori bo‘lsa, unda sizda masihiy va boshqa ta’limotlar o‘rtasida tanlovingiz yo‘q. Axir, bu dunyoda Xudoni shunday deb hisoblaydigan yagona ta’limotdir.
Ba’zi odamlar bu hayotdan keyin yoki bir necha umr o‘tgach, inson ruhlari Xudo bilan to‘yinadi deb ishonadi. Ammo agar siz ulardan bu bilan nimani nazarda tutayotganini so‘rasangiz, ularning g‘oyasi ba’zi moddalarga boshqalari singdirilishi haqidagi fikrdan farq qilmasligini bilib olasiz. Aytishlaricha, bu xuddi dengizga tushadigan tomchiga o‘xsharmish. Ammo tomchi ummonga oqib tushsa, u tugaydi. Agar xuddi shu narsa biz bilan sodir bo‘lsa, biz shunchaki mavjud bo‘lishni to‘xtatamiz. Faqat masihiylar orasida inson ruhi avvalgidan ko‘proq o‘zligicha qolgani holda Xudoda hayot topishi mumkinligi haqidagi fikrni ko‘rish mumkin.
Men sizni ogohlantirdim, ilohiyot amaliy fandir. Demak, bizning mavjudligimizdan maqsad Xudoning hayotiga qo‘shilishdir. Bu hayot haqidagi noto‘g‘ri tushunchalar maqsadimizga erishishga to‘sqinlik qiladi.
Endi men alohida diqqat qilishingizni so‘rayman. Siz koinotda uchta yo‘nalishda harakat qilishingiz mumkinligini bilasiz: chapga yoki o‘ngga, orqaga yoki oldinga, yuqoriga yoki pastga. Har qanday yo‘nalish - bu uchta yo‘nalishdan biri yoki ularning kombinatsiyasi. Biz buni uch o‘lchov deb ataymiz. Endi diqqatingizni jamlang. Faqat bitta o‘lchamdan foydalanib, siz faqat to‘g‘ri chiziq chizishingiz mumkin. Ikkitadan foydalanib, kvadratga o‘xshash shaklni chizishingiz mumkin. Kvadrat to‘rtta to‘g‘ri chiziqdan iborat. Keling, buni bir qadam oldinga olib boraylik. Agar ixtiyoringizda uchta o‘lcham bo‘lsa, siz kub yoki shakar kubiga o‘xshash kub kabi uch o‘lchamli shaklni qurishingiz mumkin. Kub oltita kvadratdan iborat.
Siz nima deyilayotganini tushunyapsizmi? Bir o‘lchovli dunyo to‘g‘ri chiziqdir. Ikki o‘lchovli dunyoda biz hali ham to‘g‘ri chiziqlarni ko‘ramiz, biroq bir nechta to‘g‘ri chiziqlar shakl hosil qiladi. Uch o‘lchovli dunyoda tekis figuralar mavjud, ammo ular birlashganda uch o‘lchamli tanani hosil qiladi. Boshqacha qilib aytadigan bo‘lsak, qiyinroq darajalarga o‘tganingizda, siz osonroq darajalarda bo‘lgan narsalarni tashlab ketmaysiz, ularni saqlab qolib, yangi usullarda, agar bilsangiz, xayolingizga ham keltirmaydigan shakllarda guruhlaysiz.
Xuddi shu tamoyil masihiycha Xudo nazariyasining asosidir. Inson darajasi oddiy va nisbatan bo‘sh darajadir. Unda bir kishi bir borliq, ikki kishi ikki mavjudotdir. Xuddi shunday, ikki o‘lchamda (masalan, qog‘oz varag‘ida) bitta kvadrat bitta shaklga ega bo‘ladi va ikkita kvadrat ikkita shaklga ega bo‘ladi. Ilohiy darajada siz hali ham shaxslar dunyosidasiz; lekin bu shaxslar u yerda boshqacha, butunlay boshqacha tarzda bog‘langan. Biz, hech qachon bunday darajada yashamaganmiz, ular bir-biri bilan qanday bog‘liqligini tasavvur qila olmaymiz.
Xudoning o‘lchamida, ta’bir joiz bo‘lsa, siz uchta Shaxsdan tashkil topgan mavjudotni topasiz, lekin ayni paytda bitta mavjudot bo‘lib qoladi; chunki u bir kub kabi olti kvadratdan tashkil topgan kub bo‘lib qoladi. Albatta, biz bunday Zotni to‘liq anglay olmaymiz. Ammo biz faqat ikki o‘lchovli fazo bilan ishlaganimizda kubni aniq tasavvur qila olmaymiz. Biroq, bu haqda noaniq fikr bizda mavjud. Va gap o‘zimizga kelganda, biz birinchi marta, noaniq bo‘lsa-da, Oliy zot haqida, odamdan ko‘ra ko‘proq bo‘lgan Zot haqida qandaydir ijobiy fikrni anglay boshlaymiz. Bu biz hech qachon o‘zimiz o‘ylamagan narsamiz. Va shunga qaramay, biz bu haqda eshitganimizda, biz buni o‘zimiz taxmin qilishimiz kerakligini his qilamiz, chunki u biz bilgan hamma narsaga juda mos keladi.
Siz shunday deb so‘rashingiz mumkin: "Agar biz uchta shaxsdan iborat mavjudotni tasavvur qila olmasak, U haqida gapirishning nima keragi bor?" Ehtimol keragi yo‘qdir. Ammo ma’no bu Uch Birlikning hayotida haqiqiy ishtirokimizdadir, u har qanday daqiqada - bugun kechqurun, agar xohlasangiz, boshlanishi mumkin.
Men quyidagilarni nazarda tutyapman. Oddiy, odatdagi masihiy ibodat qilish uchun tiz cho‘kadi. U Xudo bilan bog‘lanishga harakat qilmoqda. Ammo agar bu odam masihiy bo‘lsa, uni ibodat qilishga majbur qiladigan kuch ham, ta’bir joiz bo‘lsa, Xudo ekanligini biladi. Xudo uning ichidadir. Lekin u ham biladi, uning Xudo haqidagi barcha haqiqiy bilimlari Xudo bo‘lgan Masih orqali keladi. Masih uning yonida turadi, unga ibodat qilishga yordam beradi, u uchun ibodat qiladi. Nima bo‘layotganini tushunyapsizmi? U ibodat qiladigan Zotdir, u erishmoqchi bo‘lgan maqsadidir. Shu bilan birga, Xudo uning ichida, bu uni ibodat qilishga undaydigan kuchdir. Xudo esa, uning ichidagi kuch uni maqsad sari undaydi. Shunday qilib, Uch Birlikning barcha bu uch tomonlama faoliyati oddiy odam ibodatini o‘qiydigan oddiy kichkina yotoqxonada sodir bo‘ladi. Bu odamni men "zoe" so‘zi yoki ruhiy hayot deb atagan hayotning eng yuqori shakli qamrab oladi. Xudo uni Xudoga "tortadi" va shu bilan birga u o‘zi qoladi.
Ilohiyot mana shunday boshlangan. Odamlar allaqachon Xudo haqida noaniq tasavvurga ega edilar. Keyin o‘zini Xudo deb e’lon qilgan bir odam paydo bo‘ldi. Biroq, bu aqldan ozgan deb hisoblanishi mumkin bo‘lgan odam emas edi. U ularni Unga ishontirdi. Ular Isoning o‘ldirilganini ko‘rganlaridan keyin yana ularning oldiga keldi. Va keyinroq, ular kichik bir jamoaga birlashganda, ular Xudo ularning ichida qandaydir tushunarsiz tarzda ekanligini aniqladilar: U ularga yo‘l-yo‘riq berdi, ularga ilgari qila olmagan ishlarni qilish uchun kuch berdi. Ular barchasini birlashtirib, bu haqda o‘ylashganda, ular uch birlik Xudo haqidagi masihiy g‘oyasini o‘ylab topishdi.
Bu konsepsiya odamlar tomonidan o‘ylab topilmagan; u faqat ibtidoiy dinlar tomonidan o‘ylab topilgan. Ilohiyot, ma’lum ma’noda, tajriba fanidir. “Ma’lum ma’noda” deganda men ilohiyot tajriba fanlariga o‘xshaydi, lekin har jihatdan emas, demoqchiman. Agar siz geolog bo‘lsangiz va jinslarni o‘rgansangiz, ushbu jinslarning namunalarini topish uchun ekspeditsiyalarga borishingiz kerak. Ular o‘z-o‘zidan oldingizga kelmaydi, lekin agar ularga murojaat qilsangiz, sizdan qochmaydi. Bunday holda, butun tashabbus sizga tegishli. Toshlar sizga yordam bera olmaydi va to‘sqinlik qila olmaydi. Aytaylik, siz zoolog va siz yovvoyi hayvonlarni tabiiy sharoitlarida suratga olmoqchisiz. Sizning oldingizda turgan vazifa minerallarni o‘rganuvchi geologning vazifasidan farq qiladi. Yovvoyi hayvonlar oldingizga o‘z-o‘zidan kelmaydi, lekin ular sizdan qochishga qodir. Agar e’tibordan chetda qoldirsangiz, ular buni albatta qilishadi. Ularning tashabbusining dastlabki belgilari paydo bo‘ladi.
Keling, buni boshqa darajaga olib chiqaylik. Aytaylik, siz bir odamni yaxshiroq bilishni xohlaysiz. Ammo agar u sizga buni qilishga ruxsat bermasa, siz uni hech qachon bila olmaysiz. Siz uning ishonchini qozonishingiz kerak. Bunday holda, tashabbus teng taqsimlanadi, chunki ikki inson o‘rtasidagi do‘stlik o‘zaro tashabbusni anglatadi.
Xudoni bilishga kelsak, tashabbus Undan keladi. Agar U sizga O‘zini oshkor qilmasa, Uni topish uchun siz mutlaqo hech narsa qila olmaysiz. Va shunday bo‘ladi: U O‘zini boshqalardan ko‘ra ko‘proq ochib beradi, chunki Uning sevimlilari borligi uchun emas, balki aqli va fe’l-atvori to‘g‘ri bo‘lmagan odamga O‘zini ochib bera olmagani uchun. Quyosh nurlari changli oynada toza oynadagidek yorqin aks eta olmaydi.
Bu fikrni boshqacha tushuntirish mumkin: agar boshqa fanlarda tashqi dunyodan (mikroskop yoki teleskop) ta’bir joiz bo‘lsa, asboblardan foydalansangiz, Xudoni idrok etishingiz mumkin bo‘lgan asbob bu sizning butun borlig‘ingizdir. Va agar inson o‘zini pok tutmasa, Xudoning surati iflos teleskop orqali ko‘rilgan oy kabi noaniq va xira bo‘ladi. Shuning uchun johil xalqlar johil dinlarga e’tiqod qiladilar: ular Xudoga nopok ko‘z bilan qarashadi.
Xudo O‘zi haqiqatda qanday bo‘lsa, O‘zini faqat haqiqiy odamlarga ochib berishi mumkin, nafaqat yaxshi odamlarga, balki bir oilada birlashgan, bir-birini sevadigan va qo‘llab-quvvatlaydigan va Uni, Xudoni bilishga yordam beradigan odamlarga. U insoniyatga shunday munosabat uchun: bitta orkestrda musiqachi bo‘lishni yoki bir tanada a’zo bo‘lishni buyurgan.
Shunday qilib, Xudoni bilish uchun yagona mos vosita bu masihiy birodarligi, barcha masihiylarning yig‘indisi bo‘lib, U bilan uchrashishni kutmoqda. Shuning uchun, bizning ufqimizda vaqti-vaqti bilan paydo bo‘ladigan, masihiy an’analari o‘rnini bosuvchi o‘ylab topilgan yoki soddalashtirilgan dinlarni taklif qiladigan barcha odamlar faqat vaqtlarini behuda sarflashadi. Ular eski dala ko‘zoynaklari bilan qurollanib, haqiqiy astronomlarga dars berishga harakat qiladigan odamga o‘xshaydi. U aqlli odam bo‘lishi mumkin, u ba’zi mutaxassislardan aqlliroq bo‘lishi mumkin, lekin uning dala ko‘zoynagi ularga biror narsani o‘rgatish uchun juda kam vositadir. Bir-ikki yil ichida u unutiladi, haqiqiy ilm esa odatdagidek davom etadi.
Agar masihiylik bizning ixtirolarimizdan biri bo‘lsa, biz buni albatta soddalashtirishimiz mumkin edi. Ammo bu unday emas. Biz masihiylarga dinlarni o‘ylab topadigan odamlar bilan raqobatlashish kerak emas. Ular bilan qanday raqobatlasha ham olamiz? Axir bizda dalil bor. Faqat dalillarni bilmaganlar va ularga ahamiyat bermaydiganlar o‘zlarini soddalashtirishga ruxsat berishlari mumkin.
Книга на Узбекском языке: - Просто христианство (Льюис Клайв)
К достоинствам книги относятся простота изложения, последовательность и образность.
Льюис часто использует простые и наглядные образы, чтобы объяснить более сложные вещи.
И в то же время он не пытается упростить понятие: «Если мой пример, моя иллюстрация не помогают вам, отбросьте их, не колеблясь».
Нередко Льюиса обвиняют в излишнем либерализме в богословских вопросах.
Сам Льюис говорит, что сущность христианства, о которой он пишет, “можно сравнить с залом, из которого двери открываются в несколько комнат. Если мне удастся привести кого-нибудь в этот зал, моя цель будет достигнута”. Я думаю, что для этой цели книга подходит, как никакая другая.
«Просто христианство» — отличная, талантливейшая книга, которая может дать много ответов неверующему и сильно ободрить уже покаявшегося.
Книга «Просто христианство» это одна из лучших книг мировой литературы о христианстве.
То, о чем говорится в этой книге, послужило материалом для серии радиопередач, а впоследствии было опубликовано в трех отдельных частях под названием «Радиобеседы» (1942), «Христианское поведение» (1943) и «За пределами личности» (1944).
