Джош Макдауэлл. Мухаббат тилсими - (3 - Боб) Ўзбек тилида
Муҳаббат тилсими (Джош Макдауэлл) Ўзбек тилида Аудиокитоб
ҲАҚИҚИЙ АВТОПОРТРЕТ
Ҳамёнингиздаги суратни кимгадир кўрсатганмисиз? Мисол учун, аспирантурада ўқиб юрган вақтларимда тушлик пайтидаги суҳбатларимизнинг бир қисми аёллар ҳақида бўлар эди. Айнан ўша пайтларда мен тиришқоқ бир қиз билан учрашиб юрардим, шунинг учун Копнининг суратини ғурур билан кўрсатиш учун ҳамёнимни очдим. Йигитларнинг ҳаммасини оғзи очилиб қолди.
Кўпинча, ота-оналар ва албатта, бобо-бувилар дўстлари улардан фарзандлари ҳамда набираларининг суратларини кўрсатишларини сўрашини сабрсизлик билан кутишади. Ёруғлик тезлиги ва катта ҳаяжон билан суратлар Худонинг нурида пайдо бўлади.
Аниқроғи… суратларнинг аксарият қисми пайдо бўлади. Одатда, сиз ҳеч кимга кўрсатишни истамайдиган бир сурат бўлади. Ўша суратни ҳаяжон билан яширасиз. Суратнинг ярми ҳам кўринмасдан туриб, ҳамёнингизни кўздан пана жойга олиб қўясиз. Бу суратингиз паспортингизда ҳам бўлиб, ёқимсиз ва беўхшов суратларингиз орасида энг ёқимсизидир.
Бироқ, паспортдаги бу суратдан ҳам муҳимроқ бошқа суратимиз бор. Бу суратни руҳшунослар “мен” деб аташади, яъни ўзимиз ҳақимизда ички тасаввуримиз. Фақатгина мана шу сурат бошқаларнинг назарида ўзимизни қандай кўришимизни белгилайди.
Юз қиёфамиз ва танамизда қандайдир ўзгариш бўлса ва буни ўзимиз кўргандек, бошқалар ҳам кўра олса, қизиқ бўларди, тўғрими? Мана шу фикрнинг ўзи бизларнинг кўпчилигимизни совуқ терга ботиради. Аммо, маълум маънода чиндан ҳам шундай бўлади, биз ўрта ёшга етганимизда юзимиз (кўпинча, танамиз ҳам) ўзимиз ҳақимиздаги ўй-фикрларимизни ҳайротомуз томони даражада акс эттиради.
Нима деб ўйлайсиз, сиз кимсиз?
Ўзимиздаги “мен” ҳақида мунозарани бошлашдан олдин сизларга иккита савол берсам.
- Баҳоингиз қанча? Мен сўм ёки долларни назарда тутмаяпман, шахс сифатида қадрингиз қанча?
- Ўзингиздан кўнглингиз тўладими ёки ўзингиздан хурсандмисиз? Шундай инсон бўлганингиздан ўзингизни чиндан ҳам яхши ҳис қиласизми?
Бу саволларга ҳар куни билиб билмай берган жавобингиз сизнинг танловингизни, қадрингизни ҳамда хатти-ҳаракатингизни белгилайди – асосан, ҳаётингизни қандай яшашингизни белгилайди. Бизнинг ўзимиз ҳақимиздаги фикрларимиз қилаётган барча ишларимизга таъсир қилади.
Масалан, Сент-Луисдаги Мастерз-Жонсон институти профессори доктор Роберт Колоднининг таъкидлашича, эр-хотинлар ёрдам сўраб мурожаат қилишларининг асосий сабаби ўзаро муносабатларнинг жисмоний томонида бўлиб туюлганига қарамай, эр-хотинлар учун терапия ўзаро муносабатларнинг жисмоний томонига 10 %дан камроқ эътибор беради.
Терапиянинг 90 %дан кўпроғи ўз қадрини билиш ва шахслараро муносабатга қаратилган.
Ўзингиз ҳақингиздаги тасаввурингиз нафақат ўзингизга қандай қарашингизга, балки ота-онангизга, дўстларингизга, турмуш ўртоғингизга ва Худога бўлган муносабатингизга ҳам таъсир кўрсатади. Қадимги Аҳднинг Ҳикматлар китоби муаллифи қуйидаги сўзларни ёзганда, айнан шуни назарда тутган: “Чунки у (инсон) кўнглида ўзининг фойдасини ҳисоблайди”. Шундай қилиб, қилаётган ишингизни гапираётган гапингиз ёки кўринишингиз аниқламайди. Ич-ичингиздан ўзингиз ҳақингизда ўйлаётганларингиз – “ички борлиғингиз” билан ўзингизни қандай ҳис қилишингиз хатти-ҳаракатингизга туртки беради.
Руҳшунослар кўпинча, ўз-ўзига “баланд ёки паст, яхши ёки ёмон” баҳо бериш ҳақида гапиришади. Мен буни ўз-ўзига “соғлом” ёки “носоғлом” баҳо бериш деб атаган бўлардим. Ёрлиқ қандай бўлишидан қатъий назар, аслида савол қуйидагича бўлиши лозим: Ўзи ҳақидаги соғлом тасаввур нима? Ўзимизни қандай баҳолашимиз керак?
Агар сиз Янги Аҳддан ҳаворий Павлуснинг мактубини ўқиган бўлсангиз, у ҳеч кимнинг олдида таҳқирланмаганини биласиз. Шунга қарамай, у имонли киши “ўзига ҳаддан ташқари юқори баҳо бермаслиги” кераклигини ёзган (Римликлар 12:3). Масиҳийлар кўпинча, ўзларига юқори баҳо бермасликлари керак, деб тушунадилар. Лекин Павлус буни назарда тутмаган эди. У “ҳаддан ташқари” ўйламаслигимиз кераклигини айтган.
Унда биз қандай ўйлашимиз керак? Ўша оятнинг ўзида Павлус буни изоҳлайди. Биз “камтарлик” билан, яъни ақл билан ўйлашимиз керак. Соддароқ қилиб айтганда, ўзимизга Худонинг назари билан қарашимиз керак, яъни баланд ҳам эмас, паст ҳам эмас. Мағрурликка берилмаслик учун “баланд ҳам эмас”, нотўғри баҳо бериб ўзини ерга урмаслик учун “паст ҳам эмас”. Шунинг учун, агар сиз оқилона фикр юритмоқчи бўлсангиз, ўзингизга Муқаддас Калом нуқтаи назари билан қарашингиз лозим.
Ўзингизни қандай ҳис қилаётганингиз ҳамда ўзингиз ҳақингизда қандай ўйлаётганингизни таҳлил қилиб олиш учун бир дақиқа тўхтанг. Масалан, бошқа инсон бўлишни хоҳлармидингиз? Агар шундай бўлса, эҳтимол, қарашларингизни ўзгартиришингиз керак бўлади. Барча жиддий камчиликларимга қарамай, тўғрисини айтсам, бу дунёда ўзимнинг “ўрнимда” бошқа кимдир бўлишини тасаввур ҳам қила олмайман. Бу нарса Худо менга берган қобилиятлар ҳамда кучли томонларимни, сифатларни кўра олишимда Худо менга ёрдам берганини кўрсатади.
Руҳий эсанкираш (бош айланиши)
Барчамиз тўғри автопортретга эга бўлишимизда ёрдам бериши учун Муқаддас Каломнинг бир нечта тамойилларини амалда қўллашимиз керак. Кимлар учундир бу фикр янги ғоя бўлиши мумкин, Худо Ўз Каломида сиз ҳақингизда айтганлари айни ҳақиқатдир. Сизнинг ҳис-туйғуларингиз, маданиятингиз ёки ҳисларингиз сизга сизнинг ким эканлигингизни эслатиб туриши мумкин. Агар бу нарсалар сизга таъсир кўрсатишига йўл қўйсангиз, осонгина алданишингиз мумкин. Баъзан ўзимни Худога шунчалик яқин ҳис қиламанки, бундан яқинроқ бўлиши мумкин эмас, деб ишонаман. Бошқа пайтларда эса мен билан Худонинг ўртасида жуда катта масофа борлигини айтишганида, ўзимнинг салбий ҳисларимга ишонишга мойил бўлиб қоламан. Шунда ҳисларимга ишонишга ёки Худо ҳақида Муқаддас Каломда ёзилганларига ишонишга қарор қилишим керак бўлади.
Мадомики, Исо: “Мен дунёнинг охиригача сизлар билан бирга бўламан (Матто 28:20) ёки “Сизларни ташлаб кетмайман, сизларни тарк этмайман” (Ибронийларга 13:5) деган экан, мен ҳисларимга эмас, Унга ишонишни афзал кўраман.
Бу нарса баъзида парвоз пайтида бўладиган “бош айланиши”га ўхшайди. Кичикроқ самолёт кўришга имкон бермайдиган қалин туманлар, булутлар орасидан ўтганида ёки кучли шамолга учраганида, учувчи ўзи билмаган ҳолда самолётни чалқанча айлантириб қўйиши мумкин. Учувчи тўғри учаяпман, деб ўйлаши мумкин. Лекин ишонч ҳосил қилишнинг ягона йўли – адашмайдиган асбобларга қарашдир.
Учувчининг бешта сезгиси – кўрган, эшитган, ҳис қилган ва сезган барча нарсалари унга ҳаммаси жойида эканини айтиши мумкин.
Лекин агар учувчи тажрибали бўлса, ўз ҳислари адашган бўлиши мумкинлигини билади ва асбобларга ишонишга ўзини мажбурлай олади. Бу асбоблар – инкор қилиб бўлмас ҳақиқатга етакловчи ягона воситадир. Бу тартибга бўйсунишни инкор қиладиган учувчилар камдан-кам ҳолатда иккинчи уринишгача тирик қолишади.
Ҳар куни ўз масиҳий ҳаётимда мен турли “руҳий бош айланишлар”ларга дуч келаман. Баъзан ухлайман ёки спорт билан шуғулланаман, баъзан эса кимдир мени хафа қилади ва туйғуларимга таъсир қилади. Улар мени маълум хулоса ҳамда ҳаракат усули томон етаклайди. Бироқ Худонинг Каломи менга бошқа нарсани кўрсатади ва айнан ўша пайтда танлаш муаммоси қийнайди: қайси бирига ишонай?
Худди учувчи каби, беқарорлик ҳалокатли бўлиш мумкин. У мени руҳий “арғимчоқ”да учириши, яъни аввал юқорига кейин пастга, юқорига ва пастга учириши мумкин. Қайсидир лаҳзада юқорида бўламан, кейин эса яна пастда. Лекин ўзимга келганимда, Худо мен ҳақимда нима дейиши энг тўғри эканлигини англаб етаман ва арғимчоқдан тушиб, яна Масиҳни таниб-билишда улғая бошлайман.
Охирги марта қачон бошқотирма устида тер тўкканингиз ёдингиздами? Энг яхши йўл – қути устидаги суратга қараш. Ёдимда, яқин дўстим Дик Дэй қариндошининг туғилган кунига совға сифатида иккита шундай бошқотирма сотиб олган таниши ҳақида айтиб берганди. Совғаларни ўрашдан олдин у қутиларнинг қопқоқларини алмаштириб қўйганди. Совғани олган одамнинг аҳволини тасаввур қиляпсизми? Кўпгина масиҳийлар ўз ҳаётларида мана шундай бошқотирмалар тузишяпти, яъни бошқа қутининг қопқоғига қараб иш тутишяпти. Худо Каломининг қопқоғи бўлиши керак жойда ҳис-туйғулар қопқоғи турибди.
Шунинг учун асбобларни текширайлик. Келинглар, руҳий қопқоғимизга яна бир бор назар ташлайлик ва Худо биз ҳақимизда айтган баъзи нарсаларни такрорлайлик.
Асл баҳоингиз қанча?
“Мен аслида ҳеч нимага арзимайман. Йўқолиб кетсам ҳам ҳеч ким сезмайди ва ташвишланмайди”, деб айтишганини эшитганмисиз? Кўп одамлар ҳаётининг қайсидир лаҳзасида шундай ўйлашади. Бироқ, Муқаддас Калом бизга Худо бутунлай бошқача қарашини айтади. Муқаддас Калом Худо сизни жуда муҳим инсон деб ҳисоблашини айтади, чунки У сизни Ўзининг суратида яратган. Қадимги Аҳднинг Ибтидо китоби, биринчи бобида Худо “Ўз суратимизга кўра инсон зотини яратайлик” деганини ўқиймиз. Ва У шундай қилди. Бу нарса бизнинг севиш, мақсад эришиш ва аҳлоқий қарорлар чиқариш қобилиятимизни изоҳлайди. Кўпчилигимиз буларнинг қанчалик ноёб қобилият экани ҳақида ўйлаб ҳам кўрмаганмиз.
Айтайлик, сиз кўчада дарахт ёнида турибсиз. Айтиш мумкинки, кўп жиҳатдан сиз билан дарахтнинг қадри бир хил, чунки сизни ҳам дарахтни ҳам Худо махсус қилиб яратган. Лекин битта нозик фарқ бор – Худо сизни Ўзининг суратида яратган. Худо Ўзи яратган бошқа ҳеч бир нарсага Ўз қиёфасини бермаган. Сиз жуда махсус яратилгансиз, чунки Худо учун катта аҳамиятга ва қадр-қимматга эгасиз. Коринфликларга биринчи мактубнинг олтинчи бобида Павлус бизни “қиммат баҳога сотиб олинган”лигимиз ҳақида айтган. Бирон нарсанинг қадри ва баҳоси одатда кимдир уни сотиб олиш учун тўлашга рози бўлган нарх билан белгиланади. Биз учун бу бундан ҳам адолатли бўлиши мумкин эмасди. Кимдир мендан қадр-қимматим ҳақида сўраганида, далилларга асосланган ҳолда Худо мен учун тўлаган нархга лойиқ эканимни айта оламан. Бу нарх – Исодир.
Масиҳий бўлишимдан аввал бу фикр мени камтар қилиб қўйган. Агар мен ер юзида яшаётган ягона инсон бўлганимда ҳам Исо Масиҳ мен учун ўлган бўларди. Агар сиз бунга муҳтож бўлган ягона инсон бўлганингизда ҳам У сиз учун ўлган бўларди. Бир жувон менга шундай деган: “Жош, бунинг ҳақиқат эканига ишонаман. Бироқ, Уни хочга михлаш учун қўлларига мих қоқадиган ягона инсон ҳам мен бўлардим”.
Ҳеч бир шубҳасиз, сиз ажойибсиз ва қадрингиз баланд. Исо буни Матто Хушхабарининг 6-боб, 26-оятида тасдиқлаган. Унга эргашувчиларнинг муаммолари бор эди: «улар нима киямиз, нима еймиз, нима ичамиз, қаерда тунаймиз?», деб ташвишланганлар. Исо Ўз фикрини ифода қилиш учун қушларни мисол қилиб кўрсатди. У: “Осмондаги Отангиз уларнинг ризқини беради” деди. Чумчуқнинг оч қолганини кўрганмисиз? Кейин Исо ажойиб хулоса қилди: “Сизлар эса улардан анча қадрлисизлар-ку!”
Кўп одамлар ўзларини чумчуқчалик қадри йўқлигига ишонишлари мени ҳайратга солади. Худо бизни “жуда қадрли” қилиб яратган. Ўз-ўзини қадрлашнинг ҳақиқий соғлом асоси – Худо сизга берган қадр-қимматни англаб етиш ва уни қабул қилишдир. Бу ҳақиқат тўғрисида мулоҳаза юритиб, бу сизнинг қандайдир хизматингиз туфайли эмаслигини тушунишга ҳаракат қилинг. Қадрингиз ҳамда аҳамиятингиз сиз қилган ишларга эмас, балки Исонинг шахсига ва сиз учун Унинг қилган ишига боғлиқ. Исонинг биз учун кўрсатган меҳр-муҳаббати Худо учун сизнинг қадрингизни абадий мустаҳкамлади.
Миллиондан бири бўлгандан яхшироқ
Муҳим эканлигингизнинг яна бир сабаби – бетакрорлигингиздир. Ер юзида бугунги кунда яшаётган 6 миллиард аҳоли орасида сизга айнан ўхшайдиган биронта ҳам одам йўқ. 6 миллиард одамлар ичида ягона бўлсангиз, нима учун бошқа кимгадир ўхшаш бўлишни хоҳлашингиз керак? Шунга қарамай, кўп одамлар ҳаётда бошқа одамларга – уларнинг қоматига, сочларига, қобилиятларига ёки маҳоратларига ҳасад қилиб яшамоқда. Сиз диққатингизни Худо сизни бетакрор қилиб яратгани ҳақидаги далилга қаратишни бошлашингиз лозим. Кимдир айтганидек: “Худо беҳуда нарсаларни яратмайди”.
Бетакрорлик ҳақидаги бир маърузамдан кейин бир йигит шунчаки “Мен” деб аталган шеър ёзган. Унда чуқур фикр ифодаланган: Агар мен бошқа кимгадир ўхшаш учун бор вақтимни сарфласам, менга ўхшаш бўлиш учун ким ўз вақтини сарфлайди? Энди бу ҳақда ўйлаб кўринг. Агар сиз кимгадир ўхшаш бўлиш учун бор вақтингизни сарфласангиз, сизга ўхшаш бўлиш учун ким ўз вақтини сарфлайди? Худо сизни айнан сиз бўлишингиз учун яратган, ҳеч ким сиздан яхшироқ сиз бўла олмайди. Дунё яратилганидан буён ҳеч қачон биронта инсон сиздек бўлмаган ва ҳеч қачон бўлмайди ҳам. Бу сизни қанчалик бетакрор қилишини англаб етганингиздагина ўзингизни бошқалар билан солиштиришдек зарарли одатдан воз кеча оласиз.
Баъзан одамлар нима учун Александр Мень каби ишларни қилмаётганимни мендан сўрашади. Ёки нима учун Владимир Соловьёв каби таълим бермаётганимни сўрашади. Ёки нима учун Билли Грэм каби гапирмаётганимни сўрашади. Жавоб албатта, оддий. Худо мени Александр Мень, Владимир Соловьёв, Билли Грэм ёки бошқа яна кимдир қилиб яратмаган. У мени мен қилиб яратган. У сизни сиз қилиб яратган. Менинг ҳақиқий бетакрорлигим ва бизнинг ҳақиқий бетакрорлигимиз орамизда рақобат бўлишини бутунлай бартараф қилади.
Шундай қилиб, Худо сиз ҳақингизда айтадиган биринчи ҳақиқат шуки, сиз махсус инсонсиз. Сизнинг қадрингиз баланд, чунки У сизни Ўз суратида яратган ва сиз бутунлай бетакрорсиз.
Ким сизни севишини эсланг
Ҳозирнинг ўзида сизни чин юракдан севадиган биронта инсонни айта оласизми? Ҳатто биронта инсонни айта олмасангиз ҳам, Худо сизни севишини эсланг. Ва биз Унга ишонамиз.
Тадқиқотларнинг кўрсатишича, ёш бола агар уни яхши кўришмаса, яшашни истамай, ўлишни истаб қолади. Ҳаммамиз ҳам ота-оналаримиз, фарзандларимиз, дўстларимиз, ҳамкасбларимиз ёки қўшниларимиз бизни севишлари учун ҳаракат қиламиз.
Яқинда “рок қироли” Марвин Гай отиб ўлдирилди. Мусиқалари машҳур бўлган қўшиқчининг дўстлари у истаган барча нарсаларига эришиша оларди, дейишди. Бироқ ўлимидан бир неча ҳафта олдин Гай дўстларига у истаган ягона нарса – отасининг севгиси эканини айтган.
Мен Мичигандаги кичкина шахарчада севиш ва севилиш нима эканини билмасдан катта бўлганман. Ота-онам мен учун илк севги намунаси бўлишмаган. Улар бир-бирларини севишмаган; улар шунчаки бирга яшашган, холос. Отам бирон марта онамни ёки мени бағрига босганини эслай олмайман.
Кўп одамлар менинг биринчи “Инкор қилиб бўлмас гувоҳликлар” китобимни ўқиганларидан кейин мени масиҳийликни ақлий жиҳатдан рад эта олмагани учун масиҳий бўлган, деб ўйлашади. Лекин Худо Ўз севгиси учун қалбим эшикларини очишда ақлий салоҳиятимдан фойдаланганини улар билишмайди. У апологетика – масиҳийликни қўллаб-қувватловчи ишончли ақлий далиллар орқали эътиборимни тортди. Лекин айнан Унинг севгиси охир-оқибат қаршиликларимни синдирди.
Еремиё пайғамбар китобида Худо шундай дейди: “Сени мангу севги билан севдим, сенга содиқ бўлиб келдим” (Еремиё 31:3). Айнан Худонинг севгиси Унга юз буришимга сабаб бўлди. “Зеро, Худо оламни шунчалик севдики, Ўзининг ягона Ўғлини берди” (Юҳанно 3:16).
Бироқ сиз бу қадимда бўлган, дейсиз. “Айни пайт” ҳақида нима дейсиз? Ўша бобда Исо бизга Ота бизларни севишини айтган (бу ҳозирги вақтни билдиради). Римликларга мактубнинг 8-бобида Павлус Худонинг бизга бўлган севгиси ҳақида гапириб, йўлимизда учрайдиган қийинчиликларга ва синовларга қарамасдан, ҳеч нарса бизни Худонинг севгисида жудо қилишга қодир эмас (38-39 оятлар), дейди.
Кўп одамлар улар ҳали масиҳий бўлмасларидан аввал Худо уларни севганини тушунмайдилар. Римликларга мактубнинг 5-бобидан биз ҳали Худога душман бўлган вақтимизда ҳам, барчамиз ҳали гуноҳкор бўлган пайтимизда ҳам Худо бизни севганини билиб оламиз (8-оят). Агар Худо бизни ўша аҳволимизда ҳам севган бўлса, энди Унга фарзанд бўлганимиздан кейин бизни қанчалик севар экан!
Худо севгисининг теранлиги Юҳанно 15:9-да Исонинг қуйидаги сўзлари орқали ифода этилган: “Осмондаги Отам Мени қандай севган бўлса, Мен ҳам сизларни шундай севдим. Севгимга содиқ қолинглар”.
Билл ва Глориф Гейсер “Мен суюклиман” номли қўшиқ ёзишган. Бу қўшиқнинг бир ибораси ёдимда: “Мен суюклиман, мен суюклиман… Мени ҳаммадан яхши биладиган Зот мени ҳаммадан кўпроқ севади”. Ва бу ҳақиқат. Забур 138-бобда бирон сўз тилимга келмасдан олдин Худо уни билиши ҳақида айтилган (4-оят). Мени ўз рафиқамдан ёки ер юзидаги бошқа ҳар қандай инсондан кўра яхшироқ биладиган Худо – сизни ҳам мени ҳам ҳаммадан яхшироқ биладиган ва ҳаммадан кўпроқ севадиган худди Ўша Худодир.
Турмуш ўртоғим Дотти ота-онасининг сўзсиз меҳр-муҳаббати остида улғайганидан жуда хурсанд эди; бу нарса у учун Худонинг шартсиз севгиси намунаси бўлиб хизмат қилди. У шундай дейди:
“Ўзимни қабул қилишни ўрганишимнинг сабабларидан бири ота-онам мени шартсиз севганидир. Улар мени севишларини билардим. Улар мени қадрлашларини билардим. Мен ота-онамга қувонч бағишлашимни ва улар мен билан фахрланишларини билардим. Улар табиий равишда мен билан мақтанишарди ва мен билан бирга бўлиш учун қулай вақт келишини сабр билан кутишарди. Улар мендаги шахсни қадрлашарди.
Сизни айблайдиган ва сиз нима қилсангиз ажойиб ҳисоблайдиган инсонлар бор бўлса, хато қилганингизда сизни йўналтиради ва ўзингиз ҳақингизда яхши фикрлашни шакллантиришга ёрдам беради. Ота-онам менинг бетакрорлигимни таъкидлаб келишган. Улар мен нима қилишимдан қатъий назар, тўғри ёки нотўғри иш қилиб қўйсам ҳам ҳар доим мени севишларини айтишган. Ахир, мен ҳам хато қилишим мумкин. Уларнинг мени севишларига ҳатто шубҳа ҳам қилмаганман. Ҳозир ҳам шубҳа қилмайман. Уларнинг менга бўлган севгиси йўқолишига сабаб бўладиган нимадир қилишим мумкин эди, деб ўйламайман. Мен шундай севги соясида улғайганман”.
Ўз-ўзини қабул қилиш
Агар қачонлардир сизни рад қилишган бўлса, ишонтириб айтаманки, сизни қабул қилишган. Аслида, сизни “суюкли” деб қабул қилишган.
Ҳаммамиз қандай бўлсак уйда ҳам, ишда ҳам, жамоатда ҳам шундай қабул қилишларини истаймиз. Аслида, кучимизнинг аксарият қисмини бизни қабул қилишлари учун сарфлаймиз. Исо Масиҳнинг хочда қилган ишлари туфайли гуноҳларим учун жазони бекор қилиб, Худо мени қандай бўлсам, шундай қабул қилиши мумкинлигини англаш менга катта ёрдам берди. Агар Унинг марҳаматига эришиш учун бирон нима қила олганимда, менинг нажотим фақат имон орқали амалга ошмаган бўлар эди. Фақатгина Исо Масиҳнинг мўъжизавий хизмати туфайли Худо бизни боримизча қабул қилди. Буни янада яхшилаш имконсиз.
Лекин агар сиз ҳам худди мендек бўлсангиз, Худо сизни чиндан ҳам қабул қилишига ишонишингиз қийин бўлади. Исо Масиҳ хочда менинг фойдамга амалга оширган иши туфайли Худо мени қабул қилишини билсам ҳам мен ўзимни қабул қила олмаганман. Агар мен ўзимни қабул қила олмасам, бошқа кимдир мени қабул қилишига қандай ишонаман? Худо ҳам, турмуш ўртоғим ҳам, ким бўлса ҳам мен рад қилган бўларди. Мен ўзимни қабул қила олмаганимда, ҳақиқий “мен”имнинг атрофида девор пайдо бўлади.
Кенг тарқалган икки нотўғри тушунча менга ўзимни қабул қилишимга ҳалақит бераётганини билиб қолдим. Эҳтимол, улар сизга ҳам ўз қадрингизни билишингизга ҳалақит бераётгандир? Уларнинг биринчиси шуки – мен мукаммал бўлишим керак, деб ўйлаганман. Нафақат мукаммал, балки энг яхшиси бўлишим керак, деб ўйлаганман.
Ҳозир эса бу бемаъниликдай туюлади, лекин мен мукаммалликка эришишга қарор қилдим. Мен ғолиб бўлишга қаттиқ ҳаракат қилдим, ҳатто бутун ҳаётим учун ва мақсадимга етиш учун дақиқаларни ҳам режалаштирган вақтларим бўлган – ундан кам эмас! Нима учун? Чунки қабул қилинишга эришишнинг ягона ишончли йўли ўзимга ва бошқа ҳаммага ўзимни нимагадир арзишимни исботлаш эди. Аслида, қалбимнинг тубида ички қадр-қимматга эга эканлигимга ишонмасдим.
Мен бошдан кечирганларимнинг қайсидир биттаси ўзингизга Худонинг назари билан қарашингизга, мен қилган хатоларни қилмаслигингизга ёрдам беришига умид қилган ҳолда сиз билан очиқчасига гаплашишга ижозат беринг.
Кўп одамлар китобларим ва фильмларимнинг машҳурлигидан ҳамда кўплаб мухлислар олдида маъруза қилиш бошимни айлантирмаганми, деб қизиқишади. Тўғрисини айтсам, ундай бўлмаган, чунки бир нарсани аниқ биламан: буларнинг барини Худо мен орқали қилаяпти. Ўтмишимга ташланган биргина назар мен қилаётган ишларни қилиш учун унчалик ҳам муносиб одам эмаслигимни изоҳлайди.
Чапақайнинг меҳрибонлиги
Биласизми, ота-онам иккинчи синфдан кейин ўқишларини давом эттира олмаганлар. Мен Мичигандаги кичкина мактабда ўқирдим, у ерда грамматикани ўргатишарди, лекин мен мактабда ҳам ота-онамдан ҳам грамматикани ўрганмадим. Грамматика бўйича билимим ачинарли аҳволда эди. Тил бўйича озгина билимни ҳам акам Жимдан ўрганганман. У мендан икки ёш катта, ақлли бола эди. Ёдимда, унинг Мичиган Давлат Университетидан уйга келишини ҳар гал қўрқув билан кутардим, чунки у ҳар гал уйга келганида менга грамматикадан сабоқ берарди.
Мен Жимнинг олдида оғзимни очишга ҳам қўрқардим ва “менга бу эмас керак эмас” деб айтган пайтларим ҳам бўлган. “Иккита инкорни бирдан ишлатма” деганди акам. Мен эса “иккита инкор нималигини ҳам билмайман” деб жавоб берганман.
Иккинчи синфдаги ўқитувчим менга чап қўл ўрнига ўнг қўлда ёзишни ўргатишга уринди, мени эса чапақай бўлишга ҳеч қандай эътирозим йўқ эди. Ҳозир мактабларда чапақайларга қандай муносабатда бўлишаётганини билмайман. Ўша пайтларда синфдошларим кўчада софтбол ёки баскетбол ўйнаётганларида ўнг қўлда машқ қилиш учун ҳафтасига икки марта ўқитувчим билан алоҳида синфда қолишимга тўғри келарди. У менга топшириқ берар ёки нимадир қуришни буюрарди. Ҳар гал чап қўлимни ишлатишни бошлаганимда йигирма дюйм келадиган чизғични силкитиб, қўлимга урарди. Албатта, ўша заҳоти қўлимни тортиб олардим.
Бундан одамлар кулишарди, лекин бундай муносабат оқибатида нутқимда нуқсон ривожланди. Ҳар гал чарчоқни ҳис қилганимда, асабийлашганимда ёки чўчиганимда дудуқланиб қолардим. Бир марта синфда ўрнимдан туриб, Геттисбургдаги мурожаатни ёддан айтиб беришимга тўғри келгани ҳамон ёдимда. Бутун синф олдида дудуқланиб турардим, ўқитувчим эса: “Жавоб бер! Жавоб бер!” деб такрорларди. Охири, дўстларимнинг кўз олдида йиғлаб юбордим ва синфдан қочиб чиқдим. Бу воқеа омма олдида чиқиш қилишнинг ёдда қоларли бошланиши эди. Камига бу воқеадан барча ўқитувчилар хабар топишди.
Бу ердаги ҳақиқий муаммо шунда эдики, менга ёрдам бермоқчи бўлишаётганини ҳеч ким менга айтмаганди. Шунда, чапақай сифатида мен мукаммал эмасман, ундан ҳам баттарман, деб ўйлаганман. Шундай деб ўйлашимга қарамай, улар мени ўзгартиришларига йўл қўймасликка қарор қилдим. Ва улар мени ўзгартира олишмади.
Лекин ўз қадр-қимматим билан боғлиқ муаммоларим ўрта мактабда тугамади. Университетнинг биринчи босқичида ўқиётганимда инглиз тили фани бўйича профессор рўйхатни ўқиди ва бир курсдошим ҳақида сўради. Мен ҳаяжонланиб: “У бугун соғ эмас!” дедим. Шу заҳоти профессор менга: “Жаноб Макдауэлл, у бугун соғ эмасми?” деди. Менимча, аудиторияда охирги марта ўшанда гапирган бўлсам керак. Мен ҳозир қилаётган ишларим учун нима учун ўзимни муносиб номзод, деб ҳисобламаслигимни энди тушунгандирсиз. Коллежда биринчи босқичда ўқиганимда менга маслаҳатчи бўлган доктор Хэмптон ҳужжатларимни кўриб, “Жош, сиз уч баҳога ўқийдиган оддий ўқувчисиз. Лекин сизда бошқа одамларда бўлмаган нимадир бор”, деган.
“У нима экан? – деб сўрадим. – Мен ҳозир ҳар қандай гапни эшитишга тайёрман”.
“Сизда қатъият ва босим бор, - деди у. – Булар сизга бошқа одамларнинг миясидан кўра кўпроқ муваффақият келтириши мумкин. Агар бунинг устида ишлашни истасангиз, сизга ёрдам беришга тайёрман”.
Мен бу имкониятни маҳкам ушладим ва доктор эшитиб, нутқимни тўғрилаши учун соатлаб овозимни ёзиш билан шуғулландим. Ҳар гал хатоимни тўғрилаганда худди “сен ким бўлибсан?” дейишаётгандек ҳис қилган бўлсам ҳам, улар менга ёрдам беришганини биламан. Ва буни қадрлайман.
Ўз қадр-қимматим ҳақидаги паст фикрларим уй жамоатларида, коллежда, талабалар шаҳарчасида бўладиган йиғинларда мунтазам ривожланиб борди. Ишонишга даъват қилувчи чақириқлар тахминан қуйидагича жарангларди: “Ўз қобилиятларингизни, лаёқатингизни олиб келиб, Исога топширинг. У бу қобилиятларингизни Ўзига олиб, сизни ишлатишни истайди”. Мен ҳеч қачон олдинга чиқмаганман. Ҳатто Исо Масиҳни ўзимнинг Раббим ва Нажоткорим деб қабул қилганимдан кейин ҳам бу даъват менга тегишли, деб ўйламаганман. Биласизми, мен қандайдир қобилият ёки эътиборга эгаман, деб ўйламаганман. Албатта, менда бундай хусусиятлар бор эди, лекин Ҳикматлар китобида “Чунки у кўнглида ўзининг фойдасини ҳисоблайди”, деб айтилганидек, менга ҳеч нима ёрдам бермайди, деб ҳисоблаганман ва шу билан яшаганман.
Худога ҳеч нарса бермай
Уинтон коллежининг охирги босқичида ўқиб юрган кезларда кузги семестрда АҚШ сенатининг янги руҳонийси доктор Ричард Халверсоннинг мурожаатини эшитиб қолдим. Сўнгги оқшомда у Руҳий Ҳаракатлар Ҳафталиги ҳақида гапирди, зал одамлар билан тўлган эди. Таклиф эълон қилинганда, “Мана, яна бошланди” деб ўйладим. “Қобилиятларингизни, лаёқатингизни, инъомларингизни олиб келиб, қурбонгоҳга қўйинг ва “Раббим, мана мен. Мени ишлат” деб айтинг”.
Юзлаб талабалар овоз беришди. Мен эса ўтирган жойимда “нима учун бунга яна тоқат қилишим керак”, деб ўйлардим. Кейин бирдан ҳамманинг кўз олдида ўрнимдан туриб, ён томондаги эшикдан отилиб ташқарига чиқдим. Ётоқхонагача чопиб бориб, ўрнимга ётдим ва ухлашга ҳаракат қилдим, лекин ухлай олмадим. Кейин мен билан унаштирилган қизга қўнғироқ қилдим, бироқ у ҳам менга ёрдам беролмади.
Тонгги соат тўртларда Иллинойс штатининг Уинтон шаҳридаги Уэст Юнион кўчасида юрардим. Октябрь ойидаги “овчилар ойи” деб аталувчи тўлин ой тунни ёритиб турарди. Мен “тутқич” деган жойгача етиб бордим ва “Раббим, жонимга тегди” деб қичқириб юбордим. Сўзларим ва хатти-ҳаракатларим тўғри бўлганми йўқми, билмайман, бироқ мен шундай дедим: “Раббим, қандайдир кучли томоним бор, деб ўйламайман. Қандайдир қобилиятим бор, деб ҳам ўйламайман, мен дудуқланаман. Грамматикам ҳам жуда ёмон. Қўлимдан ҳеч нима келмайди. Мана менинг заифликларим. Агар уларни Ўзингга олиб, Ўзингни улуғласанг, умримнинг охиригача ҳар нафасимда Сенга хизмат қиламан”.
Ўша тушкун илтижодан кейин мен ўзгариб қолдим, мен ғайриоддий даражада яшай бошладим. Ичимдаги Муқаддас Руҳнинг ҳузури туфайли Худо менинг нуқсонларимни олди ва уларни кучли тарафга ўзгартирди.
Жуда кўп инсонлар ҳаётдаги заиф томонларидан қийналадилар. Улар ўзларидаги шундай заифликлар туфайли Худо уларни ишлатмайди, деб ишонишади. Худо мукаммал бўлмаган одамларни ҳам ишлатишига мен тирик гувоҳман. Худо бизнинг чегараларимиздан юқори. Масиҳийлар ўзларига ачинишдан воз кечиб, ўзларини самимийлик билан Раббийга топширишни бошлаганларида, улар қаерда бўлса, Исо уларни ўша ерда кутиб олади. Ва уларни Ўзига ўхшаш қилиб ривожлантиради.
Ишонаманки, сизнинг “мен”ингиз йирик бўлганда ва сиз ўзингизга Худонинг назари билан қараганингизда – кўп ҳам эмас, кам ҳам эмас – камчиликларингизга виждонан қарай оласиз. Камчиликларингиз устида ишлаши учун уларни Масиҳнинг олдига олиб кела оласиз ва шу билан бир вақтда ҳаётингизда сизни мағрурликка етакламаслиги учун қобилиятларингизни ва кучли тарафларингизни ҳам Унинг олдига қўя оласиз. Ўзингиз ҳақингизда соғлом фикрга эга бўлиш учун сиз мукаммал инсон бўлишингиз шарт эмас; Худо сизда яратган ана шу бетакрор шахсиятдан қувонишингиз керак.
Кўпинча, ўзимни “қурилиш ишлари олиб борилаётган иншоот” деб тасаввур қиламан. Мен ўзимни Худо мени қабул қилган асосга кўра, яъни Исо Масиҳ ва Унинг хочдаги ўлими орқали қабул қилишни ўргандим. Буни англаб етишим учун масиҳий сифатида менга йиллар керак бўлди. Лекин ўзимни қабул қилишим мумкинлигини билишим билан бошқа одамларни ҳам улар қандай бўлсалар ўшандай қабул қилишни, муносабатларда ҳеч қандай шартларсиз қабул қилиш эркинлигига эга бўлдим.
Тушуняпсизми, Худонинг севгиси шартсиз ва У шартларсиз қабул қилади. Сиз қандай бўлсангиз шундайлигингизча ҳозирнинг ўзида қабул қилади. Шунинг учун Юҳанно қуйидагича ёзган: “Ҳақиқий севги – бизнинг Худога бўлган севгимиз эмас, балки Худонинг бизга бўлган севгисидир. Зеро, Худо бизни гуноҳларимиздан поклаш учун Ўз Ўғлини қурбон қилди” (1-Юҳанно 4:10). Худо сизни қабул қилади, чунки Исо сиз учун қилган ишлари туфайли У сизни кечирган. Кимдир мени қабул қилиши учун мукаммал инсон бўлишим керак, деган аввалги нотўғри тушунчага мен энди ишонмайман. Мен Исо Масиҳда комил инсонман, У мени қабул қилиши ҳамда буни тасдиқлашининг ўзи мен учун етарли.
Энг аълоси етарли!
Ўз қадрини билиш бўйича мени қийнаб келган иккинчи нотўғри тушунча – мени қабул қилишлари учун ҳаммадан зўр бўлишим керак, деган фикр эди. Мен дунёдаги энг моҳир пазанда, штатдаги энг яхши тадбиркор ёки Миллий Балиқчилар Лигасининг энг моҳир балиқчиси бўлишим керак, деб ўйлайдиган жуда кўп одамларни учратаман. Ўз-ўзини қабул қилишлари ва бошқалар уларни қабул қилишлари учун улар шу эҳтирос билан овора. Албатта, муаммо шуки, агар сиз ўз-ўзингизни қабул қилишингиз учун ўз ишингизнинг устаси бўлишингиз лозим бўлса, унда мамлакат бўйлаб битта мусиқачи, битта талаба ёки битта сотувчи қачондир ўзини қабул қилиши мумкин.
Биринчи бейсбол лигасининг ёш тўп улоқтирувчисидан “Нима бўлди?” деб сўрашди. У шундай жавоб берди: “Бугун мен учратган тўпни уриб қайтарувчи асосий ўйинчи “Red Juice” (қизил шарбат) жамоасида ўйнашни бошлаган вақтда мен тўртинчи синфда ўқир эдим. Биринчи уринишдаёқ мен унга ҳаётимдаги энг тезкор ва кучли зарба билан коптокни улоқтирдим”.
“Кейин нима бўлди?”
“Копток унинг ёнидан учиб ўтаётганида, у коптокка қараб туфлаган эди!”
Янги ўйинчи муаммога дуч келди. Унинг ўзига бўлган ҳурмати вазиятга боғлиқ эди. Ўсмирлар орасида у юқори мавқега эга эди. Тўпни уриб қайтарувчилар уни кучли тўп улоқтирувчи деб ҳисоблашарди. Бироқ, ўсмирлар жамоасидан Биринчи лигага ўтиши биланоқ унинг кучли улоқтириши унинг ўзи каби омадсизликка учради.
Агар шу тарзда яшамоқчи бўлсангиз (кўпчилик шундай қилади), ўзингиздан мамнун бўлишингиз учун ҳар доим ҳамма нарсаларда энг яхшиси бўлиш талаби сизнинг олдингизда туради. Ҳаммамиз ҳам қайсидир ишни яхши уддаласак-да, қайсидир ишларни яхши уддалай олмаймиз. Шунинг учун, агар биз вазиятларга боғлиқ бўлсак, ўзимиз ҳақимиздаги фикрлар билан курашишимизга тўғри келади.
Шундай яшашимизни Худо хоҳлайдими? Албатта, йўқ! Ҳаворий Павлус шундай деган: “Ҳар ким ўз ишини текшириб кўрсин”. Нима учун? “Шунда у фақат ўзидан фахрланса бўлади, ўзини бошқалар билан солиштиришга ҳожат бўлмайди” (Галатияликлар 6:4). Худонинг севгиси ва бизни қабул қилиши қандайдир алоҳида шартларни талаб қилмайди, У биздан айнан мана шу назар билан ўзимизга қарашимизни истайди.
Агар мен конференцияда маъруза қилган пайтимда Худо менга берган қобилиятларимни ишга солган ҳолда қўлимдан келган ҳамма ишларни қилсам, мендан яхшироқ яна элликта нотиқнинг маъруза қилиши мени ташвишга солмайди. Мен меҳмонхонадаги ўз хонамга қайтиб, ойнага қараб шундай дейишим мумкин: “Жаноб Макдауэлл, сен зўрсан! Сен менга ёқасан! Сен ўзингга берилганларини олдинг ва Худонинг шуҳрати учун қўлингдан келганини қилдинг”. Ўз қадрингиз бўйича соғлом фикрга эга бўлсангиз, шундай қила оласиз. Лекин муҳим нарсаларга нисбатан қўлимдан келган барча ишларни қилмаган пайтимда, ўзимдан норози бўламан.
Лекин муҳимликни нима билан ўлчаш мумкин? Худо айтаётганлари муҳим ҳисобланадими? Оилангиз айтаётганлари-чи? Дўстларингиз-чи? Ўзингиз-чи? Қўлимиздан келган ҳамма ишларни қилиш жуда муҳим бўлмаган вазиятилар ҳаётда кўп учрашини унутмаслигимиз лозим. Айрим одамлар овқат пишириш учун бор лаёқатини ишга солишади, мен буни қўллаб-қувватлайман, айниқса улар мени тушликка таклиф қилишса. Лекин агар улар ҳар куни нонушта, тушлик ёки бутерброд учун бор кучини сарф қилишса, уни пишираётганларида жуда тез куйиб кетади. Биз ҳақиқатдан зарур бўлган вақтдагина бор кучимизни ишга солишимиз керак.
Мен қандай бўлсам, Худо мени шундайлигимча севишини эслаганимда буни қабул қилишим осон бўлган. Мен Исо Масиҳга келганимда ва Унга Раббим ва Нажоткорим деб имон келтирганимда, Муқаддас Калом таълимотидан Худо мени севишини ва қандай бўлсам, шундайлигимча қабул қилишини англаб етганман. Худо мени барча нуқсонларим, барча хатоларим билан бирга қабул қилган. Шундай қилиб, ўзимни қабул қилишим мантиқий асосга эга.
Қўлингиздан келганича яхши бажарганингизда ҳеч ким билан рақобатлашмайсиз ва Худо сизни қандай яратган бўлса, ўзингизга шундай баҳо бера оласиз. К.С.Льюис “Ғаройиб одамнинг мактублари”да шундай ёзган: “Охир-оқибат, инсон қўшнисининг қобилиятларидан қувонганидек, ўз қобилиятларидан ҳам самимий қувониши – қуёшнинг чиқишидан, фил ёки шаршарадан баҳраманд бўлгандек баҳраманд бўлиши учун Худо инсонни ноаниқликлардан халос бўлишини истайди. Худо ҳар бир инсон охир-оқибатда барча мавжудодларни (ўзини ҳам) улуғвор ва ажойиб, деб қабул қилишини истайди”.
Бу тушунча бошқа инсонларни ҳам қабул қилишим учун эшикларни очди. Улар менга ниманидир исботламоқчи бўлганларида, мен уларни маҳоратлари асосида ҳукм қилмаслигим керак. Худо мени қандай қабул қилган бўлса, мен ҳам бошқаларни шундай қабул қила оламан. Мен ўзимни – Жош Макдауэллни қандай бўлсам, шундайлигимча қабул қила олар эканман, рафиқам Дотти ҳам мени қандай бўлсам, шундайлигимча қабул қилишига умид қилсам бўлади. Шунинг учун унга кўнглимни оча оламан ва суҳбатларимда ҳамда хатти-ҳаракатларимда ҳақиқатда эркин бўла оламан.
Ҳақиқий муҳаббат билан севиш
Ўзингиз ҳақингизда соғлом фикрга эга бўлишнинг яна бир усули (яъни Худо сизни қандай кўрса, шундай кўриш) – севги воситаси бўлишдир. Бугунги кунда жамоатлардаги энг катта муҳтожликлардан бири имонлиларнинг бир-бирларига ҳамда атрофдагиларга илоҳий севгини кўрсатишдир.
Бир марта мен “Плейбой” журнали асосчиларидан бири билан уч ярим соат давом этган телевизион муҳокамада иштирок этганман. У вазиятга қараб иш тутадиган инсон бўлиб, яхши ёки ёмон нарсалар бўлмайди, вазиятнинг ўзи нима қилиш кераклигини кўрсатади, деб ҳисобларди. Бошқача айтганда, сиз маълум бир вазиятга тушиб қолишингиздан олдин яхши ёки ёмон нарсанинг ўзи бўлмайди, лекин ўша вазиятга тушганингизда «севги билан – ўзингиз тўғри деб билган ишни қилишингиз керак”.
Бу фалсафа тарафдорлари Римликларга мактуб 13:8-оятидан иқтибос келтиришади: “Ҳеч кимдан ҳеч нарса қарздор бўлманглар. Фақат меҳр-муҳаббатни ҳам фарз, ҳам қарз деб билинглар, чунки ўзгани яхши кўрган одам Худонинг қонунини бажарган бўлади”. Лекин улар асло 9-оятни ўқиб кўришмайди. У ерда Павлус: “Зино қилманг”, “Қотиллик қилманг”, “Ўғирлик қилманг”, “Бировнинг мулкига кўз олайтирманг”, деган.
Бу нимани англатади? Булар севувчи Худо бизга амрлар берганини англатади. У севгимизни кўрсатадиган хатти-ҳаракатларимиз мустаҳкам асосга эга бўлиши учун Муқаддас Каломда бизга турли огоҳлантиришлар берган ҳамда Худо бизга “Бир-бирингизни севинглар” деганида, қайси ҳаракатлар севгини ифодалашини биламиз. Агар сиз кимнидир чин юракдан севсангиз, сиз уни ўлдирмайсиз ёки унинг нарсасини ўғирламайсиз.
Кимдир менга: “Агар мен кимнидир чин юракдан севсам, у билан жинсий алоқа қилишим шарт эканини айтишди”, деса, виждонан айтишим мумкинки, агар бу нарса эр-хотинлик мажбуриятидан ташқарида бўлса ва сиз ўша инсонни чиндан севсангиз, бунга йўл қўймайсиз. Бу ҳақиқий севги бўлмайди. Худо бизга вазиятга мос келадиган севгини ихтиро қилиб олишимиз учун бир-бирингизни севинглар, деб амр бермаган. У Коринфликларга биринчи мактубда, Ўнта Амрда (Чиқиш 20) ҳамда Каломнинг ҳамма жойларида биз учун севги қандай бўлиши кераклигини кўрсатган.
Ўз-ўзини англашнинг ишончли туйғуси асосида севги воситаси бўлиш нимани англатиши бўйича энг ёдда қоладиган ибратни “Истерн Эйрлайнз” авиакомпаниясининг стюардессаси кўрсатган. Сўнгги ўн саккиз йилда мен деярли 5000 марта парвоз қилдим, шунинг учун самолётда содир бўлиши мумкин бўлган барча ҳодисаларни ўз бошимдан ўтказганман. Атлантадан Чикагога парвоз давомида бўлган ҳодисани ҳеч қачон кўрмагандим. Самолётнинг дум қисмидаги ўз жойимга ўтиш учун биринчи тоифа йўловчилари ўтирган салондан ўтиб кетаётганимда ҳаммани табассум билан кутиб олаётган, қўлида бир даста атиргул ушлаб олган стюардессага кўзим тушди.
“Бу оддий ҳол эмас, деб ўйладим. Киришимли инсон бўлганим учун ёнидан ўтиб кетаётиб, ундан “Йигитингиз сиз учун гул сотиб олдими?”, деб сўрадим. У эса: “Йўқ” деб жавоб берди. “Унда ким сотиб олди?” “Мен ўзим!” Жуда ғалати, тўғрими? Нима дейишни билмасдан, жойимга ўтирдим.
Унинг жавоби хаёлимдан кетмасди. Бу ҳол мени қизиқтириб қўйди ва самолёт терминалдан жўнаши билан унинг ёнига келиб, ўзимни таништирдим. Унинг масиҳий эканини билиб, ундан: “Сизга ўта шахсий савол берсам майлими? Сиз нима учун ўзингизга бир даста атиргул сотиб олдингиз?”, деб сўрадим.
“Чунки мен ўзимни яхши кўраман”, деб жавоб берди у.
Ўйлаб кўринг: ўзига бўлган севги туфайли, у бориб, атиргул дастасини сотиб олибди!
Гулларнинг гўзаллиги
Ижозатингиз билан сиздан сўрасам, бирон марта ўзингиз учун атиргул дастаси сотиб олганмисиз? Кўп йиллар давомида мен бирон марта ҳам тунни уйдан, аёлимдан, учта қизим ва ўғлимдан узоқда ўтказмаганман. Мен “Campus Crusade for Christ”да маърузачи бўлиб ишлаган пайтимда мен учун энг оғир тун Янги Йил арафасида бўлган. Мен Мавлуд байрамини ўтказиш учун уйдан чиқдим ва Қўшма Штатлар бўйлаб сафар қилиб, Мавлуд байрами бўйича конференцияларда бир қанча маърузалар қилдим. Кун бўйи маъруза қилардим, тунда эса йўл юрардим. Кейинги куни яна маъруза қилиб, тунда йўлга чиқардим. Шундай қилиб, Калифорния штатининг Сан-Хосе шаҳрида Янги Йил арафасида маърузаларимни тугатдим.
Сўнгги ўн тўрт йилнинг ўн уч йилида барча маърузаларим тугаганидан кейин Оранж-Каунтидаги Жон Уэйн аэропортига учиб борардим. У ерда мени кутиб олишар ва соҳил бўйидаги ҳар йили мен тўхтайдиган меҳмонхонага олиб бориб қўйишарди. Рафиқам ва фарзандларим Бостонда, рафиқамнинг ота-онасиникида эдилар. Мен жисмонан, руҳан ва ақлан чарчагандим ва дам олдим.
Бир неча йил олдин маърузалар билан боғлиқ сафарим тугаганидан кейин бир нечта китобларни ёзишда ҳамкорлик қилган Дон Стюарт мени Жон Уэйн аэропортида ўзининг кичкина “Хонда Сивик” машинаси билан кутиб олди. Иккаламиз катта йўлда машинада сайр қилдик. Лагуна-Бичга кираверишда олдимиздан гуллар билан тўла юк машинаси чиқиб қолди. Мен Дондан машинани тўхтатишини сўрадим. У йўлнинг ўртасида тўхтади. Ундан машинани четга олишини сўрадим ва машинадан тушиб, юк машинаси олдига бордим ва беш даста гул сотиб олдим.
Бирон марта беш даста гул билан “Хонда Сивик” машинасига ўтиришга уриниб кўрганмисиз? Бу осон эмас, айниқса, ҳеч ким сиз учун эшикни очиб бермаса. Мен қўлимда гул билан йўлнинг ўртасида турардим, Дон эса ҳеч нима демасдан менга қараб турарди. Ўша пайтда у нимани ўйлаганини кейинроқ айтиб берди: “Мана, Campus Crusade for Christнинг ўқитувчиси, масиҳий маърузачи Жош Макдауэллниинг аҳволи, рафиқаси Бостонда, Янги Йил кириб келяпти, у эса беш даста гул билан меҳмонхонага кетяпти. Бу жуда қизиқ!”
Бир қанча вақт у жим кетди, лекин соҳил бўйлаб катта йўлдан кетаётганимизда, ниҳоят сўради: “Гулларни нима учун олдинг?” Мен унга “Ишинг бўлмасин” дегим келди, лекин ундай қилмадим. Унга чарчаганимни, чарчоқни ҳис қилган пайтларимда шайтон ҳаётимга бостириб киришни, мени хафа қилишни, кўзимни Худодан узишимни, муаммоларга енгилишимни ёқтирмаслигимни айтдим.
Унга яна шундай дедим: “Дон, мен бу ерда тўрт кун бўламан. Бу гулларни барча хоналарга қўймоқчиман. Бир дастасини айвонга, бир дастасини телевизор устига, биттасини овқатланадиган столга қўяман. Ҳар гал гулларга қараганимда, Исо менга: “Жош, Мен сени яхши кўраман. Сени қабул қиламан. Сени кечираман, Жош. Ота Мени севганидек, Мен ҳам сени севаман. Жош, сен – аҳамиятлисан” деб айтади. Ҳар бир даста гулга қараганимда, Худонинг менга: “Жош, сен жуда қадрлисан, Мен сени Ўз суратимдек яратганман. Жош, сен бетакрорсан”, деганини эшитаман. Биласизми, ўша Янги Йилдан кейин гулларга аввалгидек қарай олмайдиган бўлиб қолдим.
Шунинг учун сизлардан яна сўрайман, бирон марта ўзингиз учун бир даста гул сотиб олганмисиз? Севги сирини билиш учун никоҳда, жинсий алоқада юқори севгига эришиш учун сиз “исталган” инсон бўлишингиз лозим. Бунга эришишнинг биринчи шарти ўзи ҳақида соғлом фикрга эга бўлишдир. Агар ўзингизда хоҳиш бўлса ва қабул қилишни истасангиз, Худо сиз учун яратган ҳақиқий мавжудлик сизники бўлиши мумкин.
Книга на узбекском языке: Муҳаббат тилсими. Жош Макдауэлл
Вы можете добиться того, чтобы ваша любовь была самой плодотворной, и мне хотелось бы помочь вам в этом. Эта книга позволит вам, независимо от вашего семейного положения, по-новому взглянуть и улучшить свои любовные отношения.
Мои многочисленные поездки и общение с тысячами людей побудили меня поделиться с вами наиболее важными принципами этих взаимоотношений.
Если вы цените интимные взаимоотношения, основанные на взаимной любви, вам нужно прочитать книгу «Секрет любви». Если вас интересуют секреты плодотворной любви, брака и сексуальных отношений, эта книга — для вас.
Часто меня спрашивают: «Не вредит ли вашему браку то, что Джош так много путешествует?» Или: «Неужели ваши отношения не страдают из-за плотного графика лекций Джоша?»
