Джош Макдауэлл. Мухаббат тилсими - (18 - Bob ) Ўзбек тилида
Муҳаббат тилсими (Джош Макдауэлл) Ўзбек тилида Аудиокитоб
ҲЕЧ ҚАНДАЙ ШАРТЛАРСИЗ
Мен қачонлардир севги ҳақида берилган буюк таърифларни келтирмасдан туриб, мукаммал севгини таърифлаб беролмаган бўлардим. Бугун сизлар билан бўлишмоқчи бўлган сифатлар рўйхати нафақат замонавий руҳшунослик ҳақидаги китобларда берилган. У азалдан Муқаддас Каломда пайдо бўлган. Ижозатингиз билан сизга севги, жинсий алоқа ва эр-хотинлик муносабатлари учун 1 Коринфликлар 13:4-8 – оятларида берилган рўйхатни кўрсатай.
Айтганча, Муқаддас Каломдаги бу машҳур матнда севгининг таърифи келтирилган, деб ўйламаслик керак. Муқаддас Каломда кўрсатилган севгининг ҳақиқий ягона таърифи Исонинг хочдаги ўлими билан таърифланади. Гэри Инриг ўзининг “Сифатли дўстлик” китобида аниқ қилиб шундай деган: “Севги – Худонинг иродаси ва хусусиятига мос келадиган, севувчи инсоннинг хусусиятларига ва севилган кишининг эҳтиёжига қараб қилинадиган хатти-ҳаракат бўлиб, шахсий йўқотишлар ёки ўзганинг фойдасига қарамасдан содир бўлади. Бундай севгини фақат хочда кўришимиз мумкин ва Гўлготадаги севгидан фарқ қиладиган ҳар қандай севги мукаммал ҳисобланмайди”.
Севги – бу феъл
Инриг асл юнон тилида севгини таърифлаш учун ишлатилган сўз сифат эмас, балки феъл шаклида берилганини айтиб ўтган. Унинг изоҳлашича, “севги ҳеч қачон пассив ёки ҳаракатсиз эмаслигини онгли равишда эслатиб туради. Севги ҳар доим амал қилади, ҳар доим ҳаракатда бўлади…”.
Янги Аҳднинг кенгайтирилган таржимасида ҳар бир юнонча сўзнинг тўлиқ маъносини келтирган ҳолда, Кеннет С.Уэст севги фаол эканини яққол кўрсатган. Мана унинг 1 Коринфликларга 13:4-8 – оятларининг таржимаси:
“Севги сабр-тоқатли ва меҳрибондир. Севги ҳасад қилмайди, мақтанмайди, кеккаймайди. Севги одабсизлик қилмайди, худбинлик қилмайди, аччиқланмайди, кек сақламайди. Севги ноҳақликдан севинмайди, аксинча, ҳақиқат қарор топганда шодланади. Севги ҳар нарсани кўтаради, ҳеч қачон ишончини йўқотмайди, ҳар қандай шароитда умид сақлайди, ҳар нарсага тоқат қилади. Севги асло адо бўлмайди”.
Бундай севги билан ҳамма нарсалар биз истагандек бўлишини талаб қилишни тўхтатамиз. Биз севгимизни ҳеч қандай шартлар билан боғламаймиз ва севган инсонимизнинг истаклари ҳамда манфаатини ўзимизникидан юқори қўямиз.
Ўзгариш учун машқлар
Кимдир ўйламай гапириб юборганда ўзингизни қандай тутасиз? Аллақачон бошқаларга етарли даражада берганингизни ва энди бериш навбати уларники эканини ҳис қилганмисиз?
Агар сизнинг муносабатингиз қайсидир жиҳатдан Муқаддас Каломда берилган севгига мос келмаса, 1 Коринфликлар 13:4-8 – оятлардаги “севги” сўзи ўрнига “Худо” сўзини қўйиб ўқиб кўринг (“Худо сабр-тоқатли ва меҳрибондир…”). Кейин “севги” сўзининг ўрнига ўз исмингизни қўйиб ўқинг (“Жош сабр-тоқатли ва меҳрибондир…”). Ўҳ-ҳў! Қошда эмас, кўзда, тўғрими? Муқаддас Калом ҳаётимиз Масиҳнинг сурати томон ўзгариб бориши ҳақида айтганида, айнан мана шуни назарда тутади. Худо юқори стандартларга эга.
1 Коринфликлар 13-боби севги ҳақидаги сўнгги боб эмас. Муқаддас Каломнинг барча жойларида Худонинг севгиси турли йўллар билан кўрсатилган. Бироқ, мен сизларни мана шу парчада таърифланган сифатлардан фойдаланишга ва уларни ҳаётга тадбиқ этишга ҳамда бошқа инсонлар билан муносабатларда фойдаланишга чақираман.
Ҳеч қандай “агар” ёки “чунки” дейишга ўрин йўқ. Тамом!
Кейинги учта саҳифада берилган уч турдаги севгининг таърифлари “Севгининг берувчи, олувчи ва бошқа турлари” (Тиндал, 1981) китобимдан олинган. Дўстларингиз, оилангиз, қарама-қарши жинс вакиллари ёки турмуш ўртоғингиз билан бўлган муносабатларингизни баҳолаш учун ушбу таърифлардан кўзгу сифатида фойдаланишингизни истардим.
Биринчи турдаги севги – кўп одамлар биладиган ягона севги туридир. Мен уни “агар … бўлса, севги” деб атайман. Муайян шартлар бажарилганда биз бундай севгини берамиз ёки оламиз. Бизнинг худбинларча хатти-ҳаракатимиз ва мақсадимиз севгимиз эвазига нимадир олишни билдиради. “Агар яхши бола бўлсанг, даданг сени яхши кўради”. “Агар мени севсанг, умидимни оқласанг…”, “Агар истакларимни рўёбга чиқарсанг…”, “Агар мен билан ётсанг, мени сени севаман”.
“Агар менга ўзингни бағишласанг, мен сени севаман” дейдиган севгидан бошқа севгини билмайдиган жуда кўп аёлларни учратганман. Жуда кўп турмушлар бузилиб кетмоқда, чунки бундай турмушлар мана шундай севги асосида қурилган. Эр ёки хотин қандайдир хаёлий, романтик қиёфада севадигандек кўринади. Қийинчиликлар келганда ёки умидлар пучга чиққанда, “агар … бўлса, севаман” деган севги нафратга айланади.
Иккинчи турдаги севги (менимча, кўпчилик одамлар айнан мана шу турдаги севги асосида уйланишади) “севги, чунки” деган севгидир. Инсон севилади, чунки у қандайдир мавқега ёки нимагадир эга ёки бўлмаса нимадир қила олади. Бу севги инсон ҳаётидаги қандайдир сифат ёки вазиятдан келиб чиқади. “Севги, чунки” кўпинча шундай дейди: “Мен сени севаман, чунки сен гўзалсан”; “Мен сени севаман, чунки ёнимда бўлсанг, ўзимни дадил ҳис қиламан”; “Мен сени севаман, чунки сен жуда машҳурсан” ва бошқалар.
“Севги, чунки” – унчалик ҳам ёмон эмас, деб ўйлашингиз мумкин. Ҳаммамиз ҳам ҳаётимиздаги маълум сифатларимиз учун бизни севишларини истаймиз. Биздаги фазилатларимиз учун кимдир бизни севиши аввалига бизни тинчлантириши мумкин, чунки бизда севишга арзийдиган нимадир борлигини биламиз. Бироқ, бундай севги тез орада “агар … бўлса, севги” дан яхшироқ эмаслигини, яъни турмуш учун мустаҳкам асос бўлолмаслигини англаб етамиз.
Масалан, рақобат муаммоси ҳақида ўйлаб кўринг. Агар фазилатларингиз учун кимдир сизни севса ва кейинроқ сиздаги фазилатлардан яхшироқ, кучлироқ фазилатларга эга одам пайдо бўлиб қолса, “севги, чунки” турига асосланган муносабатларнинг ҳоли нима кечади? Айтайлик, сиз аёлсиз ва гўзаллик эрингиз учун жуда муҳим. Агар сиздан ҳам гўзалроқ аёл пайдо бўлиб қолса, нима бўлади? Ёки айтайлик, сиз эркак кишисиз ва аёлингизнинг севгиси сизнинг маошингизга ҳамда маошингизга боғлиқ нарсаларга асосланган. Сиздан ҳам бойроқ эркак пайдо бўлиб қолса, нима бўлади? Рақобат сизни ташвишга соладими? Рақобат турмушингизга хавф туғдирадими? Агар шундай бўлса, сизнинг севгингиз “севги, чунки” турига тааллуқли бўлади.
Кўпчилигимиз ўзимиз ҳақимизда икки хил фикрга эгамиз. Ташқи томондан, биз битта одаммиз, лекин биз ичимиздаги ҳақиқий “мен”ни жуда кам одамлар билишини яхши тушунамиз. Шуни англаб етдимки, “севги, чунки” каби муносабатларда ич-ичимиздан аслида ким эканимизни жуфтимизга билдиришдан қўрқамиз. Агар жуфтимиз ичимиздаги ҳақиқий “мен”ни билиб қолса, бизни камроқ қабул қилишидан, камроқ севишидан, ҳатто биздан юз ўгиришидан қўрқамиз.
Ҳаётингизда арзимас бўлса ҳам ноқулайлик ёки кўнгилсизлик бўлишидан қўрққанингиз учун жуфтингиз билан баҳам кўра олмайдиган нимадир борми? Агар бор бўлса, жинсий алоқадан қониқиш олишингиз қийин бўлишини аниқ айта оламан, чунки жинсий яқинлик мутлақ ишонч ҳамда бағишланишни талаб қилади. Ҳар қандай қўрқув ёки ишончсизлик юзага чиқадиган биринчи жой – тўшак ҳисобланади.
Ҳақиқий шаҳвонийлик максимал даражада намоён бўлганда биз ҳар доим ҳимоясиз қоламиз. Айнан мана шу очиқлик максимал даражада жинсий қониқиш ва алоқани таъминлайди. Айнан шу очиқлик, агар бизни қабул қилишмаса, энг оғир жароҳатларга олиб келиши ҳам мумкин. Севгининг “севги, чунки” турида шикастланиш хавфи жуда юқори бўлгани учун ҳеч қачон жисмоний алоқага тўлиқ кириша олмайсиз.
Мана у!
Севгининг яна бир тури борлигини айта олишимдан хурсандман. Бу шартсиз севги ёки ҳеч қандай шарт қўймайдиган севгидир. Бундай севги айтади: “Ич-ичингдан ким бўлишингдан қатъий назар, мен сени севаман. Сенда нимадир ўзгарса ҳам севаман. Мен сени севаман, ТАМОМ!”
Адашманг! Бу севги кўр эмас. Бу севги бошқа одамнинг камчиликларини, нуқсонларини билади, қолаверса, эвазига ҳеч нима талаб қилмасдан ўша инсонни тўлиқ қабул қилишни ҳам билади. Бундай севгини сотиб олиб бўлмайди, уни тўхтатиб ҳам бўлмайди. У ҳеч нимага боғлиқ эмас. Бундай севги севган кишисининг қандайдир жозибали хусусиятларига асосланмаслиги билан севгининг “севги, чунки” туридан фарқ қилади.
“Севги, нуқта” – ўз ҳаётидаги бўшлиқни тўлдириш учун ҳаётий муносабатлардан бирон нима олиши шарт бўлмаган инсонларгина бундай севгини ҳис қилишлари мумкин.
Кўп сафар қиладиган киши сифатида мен бу турдаги севгини англаб етган масиҳийларни ҳам масиҳий бўлмаган инсонларни ҳам кўрдим. Узоқ йиллар давомида шундай севги асосида яшаган инсонлар (бу мезон бўйича баъзи нарсаларнинг сифатига баҳо беришни ёқтираман) шунчаки масиҳийлар эмас, балки ҳаётларининг манбаи Масиҳ бўлмаган инсонлар эди.
Ёдингизда бўлса, университетнинг иккинчи босқичида ўқиб юрганимда масиҳийликни ақлий ҳазилга айлантириш мақсадида ўзимнинг илк “Инкор қилиб бўлмас гувоҳликлар” китобимни ёзишни бошлагандим. Мақсадим ўзларининг Исо ҳақидаги гаплари билан жаҳлимни чиқарган бир нечта ўқитувчиларнинг “тилини қисиб” қўйиш эди. Қўшма Штатлар ҳамда Европа давлатларида икки йил изланишлар олиб борганимдан кейин тадқиқотларим кутилмаганда тескари натижаларга олиб келди. Ақлий жиҳатдан, Исо Масиҳ Ўзи айтгандек инсон бўлганини тушундим. Ҳозир эса бунга ҳар қачонгидан ҳам кўпроқ ишонаман.
Масиҳ шундай деган: “Мана, Мен эшик олдида туриб тақиллатяпман. Кимки овозимни эшитиб эшикни очса, Мен ўшанинг олдига кираман” (Ваҳий 3:20). Мен Масиҳни ҳаётимга таклиф қилдим ва биринчи олти ой ёки бир йил ичида У мени шунчалик тўлдирдики, эвазига ҳеч нима талаб қилмасдан бериш эркинлигини ҳис қилдим.
Кўриб турганингиздек, бир томондан “агар … бўлса, севги” ва “севги, чунки” ҳамда бошқа томондан “мен сени севаман, тамом” ўртасида жиддий фарқ бор. Севги – бериш учун кутмайди. Севги – олиш учун кутмайди. Бундай севгини шартсиз севги деб аташни ёқтиришимнинг сабаби бизларнинг барчамиз чегараланганмиз ва худбин табиатимизга боғлиқмиз. Худога қарши исён бизнинг шартсиз сева олиш лаёқатимизга таъсир қилган. Фақат Худогина Исо Масиҳ орқали шартсиз севгини намоён қилди. Фақат Исо Масиҳга бўлган имон орқали гуноҳларимиз кечирилиши ва самовий Отамиз билан шахсий муносабатларимиз тикланиши мумкин, чунки Масиҳ бизнинг гуноҳларимиз учун хочда қурбон бўлди. Сиз буни англайсизми ёки йўқми, “севги, нуқта” сиз учун катта аҳамиятга эга.
Ҳақиқий орзу
Агар айни пайтда бундай севгини ҳис қилмаётган бўлсангиз ҳам қачонлардир албатта шундай севгини ҳис қилишга умид қилаётган бўлсангиз керак. “Севги, нуқта” – Б – Е – Р – И – Ш деб талаффуз қиланади. Бу – ўз ихтиёри билан бериш дегани. Бундай муносабатда қўрқувга, нафратга, босимга, ҳасад ёки рашкка ўрин йўқ.
Эҳтимол, ҳозир сиз “севгининг учинчи тури ҳаётда учрайдими, умуман бунинг имкони борми?” деб ўзингизга савол бераётгандирсиз. Англиялик бир аёл менга шундай деганди: “Агар мен турмуш ўртоғимни қандай бўлса шундайлигича, содир бўлаётган ҳодисаларга қарамасдан севганимда эди, у ўзига қарамай қўйган бўлар эди ва муносабатларимиз барбод бўлган бўларди”. Мен унга “Мана шу жойида адашдингиз”, дедим. Севгининг бу тури ижодий севги бўлиб, уни қабул қилган инсонни ўзгартиради.
Ўн тўрт йиллик турмушимиз давомида, рафиқам менга ҳаётимнинг маълум жиҳатларини ўзгартириш орқали яхшироқ инсон, яхшироқ эр, яхшироқ ота, Исо Масиҳнинг яхши вакили ва яхши дўст бўлганимни кўрсатди. Лекин турмушимизнинг ўн тўрт йили мобайнида рафиқам менга бирон марта “Азизим, сиз ўзгаришингиз керак!” демаган. Бунинг ўрнига, у менга ниманидир кўрсатиб, буни мантиқан тушунтиради ва ўзгаришлар вақтида мени қўллаб, севишда давом этади. Биласизми, нима бўлади? Бу жуда ҳайротомуз. Ич-ичимдан ўзгариш истаги пайдо бўлади, - бунга мажбур бўлганим учун эмас, балки ўзим шуни истаганим учун. Фақат учинчи турдаги севги шундай ижодий ўзгаришларни келтириб чиқаради.
Яна бир марта Доттига сўз беришимга ижозат беринг. Шартсиз севги уни янада яхшироқ бўлишга ундашини шундай айтиб беради: “Жош мени қандай бўлсам, шундайлигимча қабул қилишига бутунлай ишонаман, бироқ янада яхшироқ бўлишим учун у мени қўллаб-қувватлайди. Бу эса менга эркин бўлиш имконини ва янада яхшироқ бўлиш истагини беради, чунки кимдир мени мажбур қилаётганини ёки мени кузатаётганини сезмайман”.
Мукаммал севги шартсизлиги билан, аниқроқ айтганда, бошқа инсонга шарт қўймаслиги билан ажралиб туради. У нафақат бошқа инсонга қаратилган, балки ўзимиз севган инсонларни кейинчалик қандай инсон бўлишларига ёки келажакда қандай ўзгаришларига қараб эмас, ҳозир қандай бўлса, шундайлигича қабул қилиш истагини ҳам беради. Хуллас, мукаммал севги – “кўриб турганингизни олишга” оз ҳам эмас, кўп ҳам эмас, тўлиқ тайёр бўлишни англатади.
Книга на узбекском языке: Муҳаббат тилсими. Жош Макдауэлл
Вы можете добиться того, чтобы ваша любовь была самой плодотворной, и мне хотелось бы помочь вам в этом. Эта книга позволит вам, независимо от вашего семейного положения, по-новому взглянуть и улучшить свои любовные отношения.
Мои многочисленные поездки и общение с тысячами людей побудили меня поделиться с вами наиболее важными принципами этих взаимоотношений.
Если вы цените интимные взаимоотношения, основанные на взаимной любви, вам нужно прочитать книгу «Секрет любви». Если вас интересуют секреты плодотворной любви, брака и сексуальных отношений, эта книга — для вас.
Часто меня спрашивают: «Не вредит ли вашему браку то, что Джош так много путешествует?» Или: «Неужели ваши отношения не страдают из-за плотного графика лекций Джоша?»
