Джош Макдауэлл. Мухаббат тилсими - (12- Bob ) Ўзбек тилида
Муҳаббат тилсими (Джош Макдауэлл) Ўзбек тилида Аудиокитоб
ҚАТТИҚ ҲАЯЖОН (ТУШКУНЛИК) ОМИЛИ
Сиз руҳий тушкунликдамисиз? Бу тушкунлик муҳаббатингизга таъсир кўрсатяптими? Сиз ёлғиз эмассиз!
Англия Миллий Руҳий соғлиқни сақлаш институти директори Қўшма Штатларда қилган маърузасида шундай деган: “Бутун дунё тушкунликда қолган. Бу ер юзидаги энг тез тарқаладиган касалликдир”. Умуман олганда, тушкунлик эр-хотинлар ўртасидаги ҳамда шахслараро муаммоларнинг энг асосий сабабидир. Бу ҳар биримизга ўз таъсирини ўтказади ва у билан курашиш қобилиятимиз кундалик муносабатларимиздаги “исталган” инсон бўлишимизга таъсир қилади.
1978–1979 йилларда Женерал Миллз томонидан 15000 ишчилар орасида ўтказилган “тушкунлик даврида соғлом оила” деб номланган сўровномада 82% ишчилар тушкунлик билан курашишни ўрганишга муҳтож эканликлари аниқланди. Ўн йил давомида олиб борилган изланишларга кўра, Америка оилавий шифокорлар академиясига мурожаат қилган ҳар учта бемордан иккитаси тушкунлик билан боғлиқ муаммолардан шикоят қилишган.
Шу ва шунга ўхшаш статистикалар кўплаб ташкилот раҳбарлари ҳамда ишлаб чиқарувчи корхона бошлиқларини хавотирга солди, чунки ўтган йили ишдан бўшатиш, тушкунлик билан боғлиқ касалликлар туфайли корхоналарнинг тиббий харажатлари кўпайиб, меҳнат унумдорлиги пасайиши натижасида уларнинг корхоналари 50 миллиард доллар зарар кўрди. Ва уларнинг фикрича, икки йил ичида тушкунлик харажатлари 75 миллиард долларгача кўтарилади, яъни Қўшма Штатлардаги ҳар бир ишчига 750 доллар миқдорда тўғри келади. Оилалар руҳий тушкунлик туфайли қаттиқ жароҳатланганлар. Умуман олганда тушкунлик – шахслараро ҳамда эр-хотинлик муаммоларининг манбаидир.
IBM компанияси ходими Дон Осгуд тушкунлик, унинг сабаблари ҳамда уни даволаш билан боғлиқ айрим изланишлар олиб борди. Қуйидаги бўлим ажойиб мазмунга ва аҳамиятга эга бўлгани учун уни сизларга тўлиқ тақдим этмоқчиман, бу бўлим тушкунлик билан боғлиқ айрим саволларга жавоб бўла олади.
Сабаб ва оқибатлар
Қандайдир ёмон иш қилаётганингизда кимдир уни билиб қолиши мумкин бўлганида қандай тушкунликка тушишингизни ҳис қиляпсизми? Бу турдаги тушкунлик бизларнинг барчамиз дуч келадиган тушкунлик бўлиб, омборхонада яширинча ширинлик ейиш ёки қонунни бузиш ҳамда бир зумда полициячига дуч келиш билан боғлиқ. Лекин бошқа сабаблари ҳам бор.
Кўчага чиққанингизда шамоллашни юқтириб олгандек, баъзан “тушкунликни ҳам юқтириб оласиз”. Бунинг учун ҳеч ким шовқин солмайди, чунки озгина тушкунлик сизга зарар қилмайди. Баъзан тушкунлик чиндан ҳам фойда беради. Бироқ, бир куни сиз “ортиқча тушкунлик” деб аталадиган касалликка чалинганингизни билиб қоласиз, лекин у қачон бошланганини била олмайсиз. Энди сиз бу касалликдан қутулиш чорасини – сизни аста-секин ҳолдан тойдирадиган касалликка қарши курашдан дам олиш йўлларини излайсиз. Ўз йўлингиздан воз кечганингизда Худо сизга шифо бериши мумкин.
Яқин муносабат тушкунликни даволашда асосий омил ҳисобланади. Қандайдир нотўғри иш қилганимизда ёки кимнидир хафа қиладиган нимадир қилганимизда тушкунликларимиз кучаяди. Бунинг сабабларидан бири – муносабатимиз бузилишидан қўрқишдир. Вашингтон университети қошидаги Тиббиёт мактабининг иккита шифокори Холмс ва Рэйи тушкунликнинг даражасини кўрсатувчи қирқ учта ҳаётий вазиятлар рўйхатини тузиб чиқишди. Бу ҳаётий вазиятларнинг ўнтаси кўпроқ тушкунликка сабаб бўлади. Ана шу ўнта вазиятнинг еттитаси яқин муносабатларнинг бузилиши, масалан, ажралиш, умр йўлдошининг вафоти, никоҳ алоқаларининг узилиши ёки нафақага чиқиш билан тўғридан-тўғри боғлиқ. Лекин бу ерда бир нарса – Худо билан ишончли муносабат унутиб қолдирилган бўлиб, Худони биз учун нотўғри бўлган нарсаларни қилишга ҳеч ким мажбур қила олмайди, кўндира олмайди ёки алдов йўли билан ўзига жалб қила олмайди.
Ибронийларга ёзилган мактубнинг тўртинчи бобида тушкунликдан қутулиш йўли сифатида бундай ишончли муносабатлар эслатиб ўтилган бўлиб, биз бунга осонгина қарашимиз мумкин: “Худонинг фароғат диёрига кирганлар, Худо каби ўз ишларидан дам оладилар” (10 – оят). Шахсий ишларни бас қилиш тўғрисидаги бу мактуб исроилликларга шаббат куни ҳамда ваъда қилинган ер ҳақида эслатиб қўйиш учун ёзилган эди. Аммо бу тушкунликка қарши курашда ҳар куни шифо топишимиз учун Худо томонидан берилган рецепт ҳамдир.
Касаллик илдизи
Биринчи ўринда ўзимизнинг “мен”имизни қайта кўриб чиқишимиз лозим. Машҳур руҳшунос доктор Гарри Левинсон биздаги охир-оқибатда ким бўлишимиз ҳақидаги аниқ ва яққол тасаввуримиз борасида “эго идеал” деб аталган ҳодисанинг намоён бўлиш ҳақида гапирган. Биз қанчалик яхши ёки бетакрор эканимизни кўриш учун деярли ҳамма нарса қиламиз. Бироқ, одатда ҳозир ким эканимиз ва ким бўлишни исташимиз орасида фарқ бўлади ва бу фарқ бизни тушкунликка тушириши мумкин. Мен буни “эго тушкунлик” деб атаган бўлар эдим, чунки бизнинг “мен”имиз (Лотинча “ego”) муаммонинг асосий сабабчиси ҳисобланади. Шунинг учун ҳам садоқатли масиҳий сифатида ҳар куни турмуш тарзингизга эътибор беришингиз лозим.
Бундай тушкунликни бошимдан ўтказганим менга катта сабоқ берди. Мендан Япониядаги лавозимимга қандай муносабатда эканимни сўрашди. Бу лавозим мендаги “мен”имни кучайтирган бўлар эди, бироқ агар мен бу лавозимга рози бўлсам, оилавий муаммолар юзага келишини билардим. Мен аллақачон оилам билан бир қанча шаҳарларга кўчиб ўтганман, бундай кўчишларнинг бирида, ўша вақт ўн беш яшар бўлган катта ўғлим бир неча кунга уйдан қочиб кетган. Иккинчи ўғлим ўн беш ёш бўлганида яна бир бор кўчишга ҳаққим йўқлигини билишим керак эди. Лекин мен раҳбариятга узоқ кутилган олти ҳафта давомида менинг номзодимни ҳам бошқа номзодлар қаторида кўриб чиқишига рухсат бердим. “Худойим, мен ўзимни сотишга уринмайман. Шунчаки қарор қилишлари учун уларга имкон бераман”. Турмуш ўртоғим Жоан: “Дон, Худо бизга йўл кўрсатиши учун ибодат қиляпман”, деди. У бу гапни айтганида, унинг кўчишни истамаётганини англаб етдим. Ўн беш ёшли ўғлим эса қатъий оҳангда: “Дада, мен кўчишни хоҳламайман”, деди.
Бир ярим ойдан кейин бошқа одамни танлаганларини эълон қилишди. “Ҳаммаси жойида”, дедим. Аммо орадан икки кун ўтиб, ичакларимда оғриқ пайдо бўлиб, ҳеч ўтиб кетмади. Ўшандагина мендаги кураш қанчалик кучли эканини англай бошладим. Тўрт кунлик ноқулайликдан кейин ярим тунда қалбимдаги безовталикдан уйғониб кетдим ва бу чарчоқ учун чин дилдан секин ибодат қилдим: “Раббим, мен қанчалик қаттиқ курашганимни тушунаман. Ўз орзу-истакларимга берилганим учун мени кечир. Оилам билан муносабатимни яхшилагин, илтимос, жисмоний касаллигимга шифо бергин”.
Ўша тунда яна ўрнимдан туришимга ҳожат қолмади, чунки гуноҳларим кечирилганди ва безовталик ҳам мени босиб турган юк билан бирга йўқолган эди. Ниҳоят, мен жиддий сабоқ олдим. Инсон ҳаётда ўз ўрнини топишга берилиб кетиб, бунинг оқибатида оиласини ҳамда муносабатларини хатарга қўйиши мумкин. Ва бу йўлда биз тўғри деб ўйлаган тушунчаларимизни кўмиб ташлаймиз.
Барбод қилувчи орзулар
Агар сиз қачон воз кечишни ўрганмай туриб ҳаёт кечиришга ҳаракат қилсангиз ёки ўзингизнинг “мен”ингиз учун Худо билан курашаётган бўлсангиз, унда сиз ўз шоҳлигингизда яшаяпсиз ва Унинг йўлидан юрмаяпсиз.
Бирон нарса учун кураш – бизнинг оламимизда муҳим жиҳат бўлиб, бизнинг “мен”имиз бу жиҳатнинг таркибий қисми ҳисобланади. Худо бизга мукаммаллик қобилиятини бериш учун бизни ўзимизнинг “мен”имиз билан бирга яратган. Бироқ, Худо истакларимизга қарши, чунки у бизни ўзимизга боғлиқ қилиб қўяди. Вақтимизнинг тахминан 90% ўзимизни ўйлашга ва “худбин идеал” ортидан чопишга сарфланади. Биз ҳаддан ташқари тушкунликни бошдан кечираётган вазиятда Худонинг режаси бўйича ташвишланишдан тўхтаб, яна Унга мурожаат қилишимиз керак. Қадимги испанларнинг бир мақоли бор: “Ҳайвонни юк эмас, ҳаддан ташқари оғир юк хароб қилади”. Бошқача айтганда, айнан кундалик тушкунликларга қўшилган ўзимиз ҳақимиздаги ташвишлар бизни хароб қилади. Исо буни билган ва шундай деган: “Эй ҳолдан тойганлар, оғир юк остида қолганлар, ҳаммаларингиз Менинг олдимга келинглар! Мен сизларга ором бераман” (Матто 11:28).
Аммо тушкунликнинг таслим бўлиш ва беқарорликдан келиб чиқадиган яна бир тури бор. Канзас-Ситида яшаган пайтимда компанияни қайта ташкил қилиш борасида қаерга боришни танлашни қарор қилмоқчи бўлганимда, менга Чикаго ҳамда Нью-Йоркдан иш таклиф қилишди. Мен Канзас-Ситида қолишни хоҳладим, лекин Жоан буни истамади. Мени Хушхабар тарқатиш хизматига чақиришди, деб ўйлагандим, бироқ бизга: “Сизнинг ҳам аёлингизнинг ҳам унвони бўлиши керак” дейишди. Жоан эса бунга эътибор бермади. Бир неча ҳафталик ташвишлардан кейин мен бир масиҳий биродар билан маслаҳатлашдим ва у менга кўпроқ қизиққан одамлар ўртасида келишмовчилик келтириб чиқарадиган тушунмовчиликни ҳал қилиш йўлини таклиф қилди.
“Сиз учта нарсани қилишингиз лозим, - деди у. – Ҳаётингизда бўлган барча гуноҳларни эътироф этинг ва Худо билан пок муносабатингиз йўлида турган барча тўсиқларни олиб ташланг. Кейин, иложи борича самимий бўлиб, Унга муаммоларингизни айтинг. Охирида, У сизга жавоб бериш учун ҳаракатга тушишига ишонинг, яъни У жавоб бериш учун ҳаракат қилишига эмас, балки жавоб бериш учун ҳаракат қилаётганига ишонинг. Сўнгра, ҳаммасини Унга қолдиринг”. Бу “умид” деб аталади. Мен илк икки қадамни қўйдим, лекин энг муҳим бўлган учинчи қадамни қўя олмадим. У менга жавоб бериш учун ҳаракат қилаётганига ишонишимни Худога айтганимда, бор-йўғи бир неча дақиқадан кейин У мени қаерга юборишини билдим.
Бир тадбиркор Миннесота штатининг Рочестер шаҳридаги маърузага кеч қолди. У тушлик ҳам қилмасдан, маъруза қилишидан атиги бир ярим соат аввал учрашув бўладиган жойдан саксон мил узоқликдаги Миннеаполисдан йўлга чиққан. Одатда, у соатига эллик мил тезликдан юрса ҳам, бу гал йўл патрулига дуч келгунича трассада соатига саксон беш мил тезликда юрди. Йўл патрули ёнидан ўтаётганида, полициячи унга қараб турганини кўрди ва “Худойим, тезроқ Рочестерга боришим кераклигини биласан. У мени тўхтатмасин”, деб ибодат қилди. Лекин нимадир унга таъсир қилиб, “Агар ҳаммаси жойида деб ҳисобласанг”, деб қўшиб қўйди. Аслида ҳаммаси жойида эмасди, чунки патрул хизматчиси уни тўхтатиб, ундан қаёққа кетаётганини сўради. У эса “Тушкунлик ҳақида маъруза қилгани” деб жавоб берди. Кейин хижолат билан қўшиб қўйди: “Мен ҳозирнинг ўзида кучли тушкунликни ҳис қиляпман”.
Биз қандайдир нотўғри иш қилаётганимизда одамларга дуч келишни истамаймиз, айинқса, ўша одамлар ҳокимиятга эга бўлишса. Бироқ, ноҳақликни тан олиш тушкунликни камайтиради. Бу ёқимсиз бўлсада ёки қанчалик ғалати бўлсада, айбдорлик ҳисси билан яшагандан кўра, қўлга тушиш афзалроқ. Эртами-кечми айбдорлик ҳиссидан озод бўлишимизга ёки ҳақиқий руҳий муносабатлар яратишга имкон берадиган самимийликни йўқотишимизга тўғри келади.
Имконсиз кутишлар
Ўз-ўзидан шубҳа қилишдан келадиган тушкунлик билан худди шундай бўлади. Фалсафа доктори бўлган бир дўстим, ўзи ишлаётган компанияда унинг янги техник ечимларни топиш қобилиятига ўта таяниб қолишганини ва ундан кутишган даражада лозим бўлган маҳоратини ривожлантира олмагандек ўзини ҳис қилди. Ундан кутган натижаларга эриша олмаслигидан қаттиқ ташвишланиш оқибатида касалхонага тушиб қолди. Шунда ишончли муносабатлар бошқалар бизни қандай кўришни исташлари эмас, балки бизнинг ким эканимиз асосида қурилишини англаб етди. Ниҳоят, шифокор бир йиллик маслаҳатлардан сўнг дўстимдан: “Нима учун ўзингизга бунча шафқатсизлик қиласиз? Худо сизни севади”, деганидан кейин, дўстим тузала бошлади.
Агар биз аввалгидек, Худо биздан яхши инсон бўлишимизни кутади, деган тахмин билан яшасак, бу бўйича ўзимизга ҳисоб бериш ёки бермаслигимиздан қатъий назар эго-тушкунлик тарзида ҳаёт кечирамиз. Худо бизни севишини англаб етганимизда ва Усиз яхши инсон бўла олмаслигимизни билганимизда, биз озодликка яқинлашамиз. Масиҳнинг ҳақиқий шифоси қуйидагича: “Қаттиқ ҳаракат қилиш керак эмас. Ҳатто ўйлаганда ҳам ташвишланмаслик керак. Ўз кучингиз билан ҳаракат қилиш ўрнига, кўпроқ ўзингизни топширишга ҳаракат қилинг”. У тоғдаги ваъзида буни сал бошқачароқ ифода этган: “Нилуфар гулига қаранг” (Матто 6:28). Лекин қанчалик кўп муваффақиятга эришсак, нилуфар гули ҳақида ўйлаш у ёқда турсин, уни кўришимиз ҳам қийинлашади. Нилуфар гулига чинакамига қараганимизда, унинг ажойиблигини, нима бўла олиши ёки нима бўла олмаслигидан қатъий назар, Худо уни шундай кўришни хоҳлаганини англаб етамиз.
Сиз Раббимизни режасига қайта ишонишни ўрганмайсиз, эҳтимол, йўлингизнинг қаеридадир ташвиш билан курашишингизга тўғри келиши мумкин. Масиҳ буни жуда яхши билган. У “Ташвишланманглар”, деган. Вазифа қанчалик катта бўлса, сиз унинг охирини кўрмайсиз, лекин уни бир ой ичида бажаришингиз кераклигини биласиз ва бугун қанчасини бажаришингизни ҳал қилинг. Икки ҳафтадан кейин қанча иш қила олган бўлишингизни ўйламанг. Бу Масиҳнинг эртанги кун ҳақида қайғурмаслигимиз ҳақидаги сўзларига риоя қилишнинг амалий усулидир.
Ташвишлардан халос қилиш ўрнига, Масиҳ сизни ўша ташвишларга олиб борадиган вазиятлардан халос қилишни хоҳлайди. Агар сиз нилуфар гулига қарай олмайдиган даражага етган бўлсангиз ва бу нарса ҳар куни давом этаётган бўлса, сиз тушкунлик ҳолатида эканлигингизнинг эҳтимоли юқори. Биз билишимиз лозим бўлган кундалик тушкунлик аломатларининг бир нечтасини келтириб ўтаман.
Иш қобилиятингиздаги тушунарсиз ўзгаришлар. Авваллари кўнгилдагидек қилган ишларингизни қониқарли даражада қила олмаётганингизни сезасиз.
Нотекис иш қобилияти. Ўтган ҳафтада жуда самарали ишлагансиз, бироқ бу ҳафта негадир ўшандай ишлай олмаяпсиз.
Ишга чиқмаслик усули. Қандайдир маълум ишни бажаришингиз ёки ким биландир учрашишингиз керак бўлганда, ишга чиқмаётганингизни ёки ўз вақтингизни бошқа “муҳим нарсалар” билан тўлдираётганингизни сезиб қоласиз.
Совиб қолган муносабат. Авваллари яхши муносабатда бўлган одамлар билан муносабатингиз аввалгидек илиқ эмасдек туюлади.
Шу ёки бошқа аломатлар тушкунликка тушаётганингизни кўрсатади ва сиз нимадир қилишингиз керак.
Ўзимиз билан банд бўлиб қолишимизнинг кундалик сабабларидан қайсилари ишончсизлик ҳамда исён натижасида келиб чиқади?
Кутилмаган ўзгаришлар. Бу ўзгаришларга ўзимиз ёки бошқалар сабаб бўлишининг аҳамияти йўқ. Ҳаёт сизга сиз ҳали тайёр бўлмаган ёки кучли томонингиз ўрнига заиф томонингизни талаб қиладиган янги масъулият юклаганми? Эҳтимол, сиз яқинда бошқа уйга кўчгандирсиз ёки кўчмоқчидирсиз?
Эришилмаган ютуқлар. Қачонлардир эришишга ҳаракат қилган ҳаётий мақсадингизга эришмай туриб ҳамда энди ўша мақсадга эришиш имконияти кам бўлса ҳам нимагадир эришдингизми?
Йиллар ўтиб қобилиятингиз заифлашишидан қўрқиш. Одатда, бу асоссиз қўрқув. Сизнинг қобилиятингиз ёш ўтгани сайин ўзгариб боради, лекин заифлашган томонингизни тўлдириб борувчи бошқа янги қобилиятлар ривожланиб боради.
Шахсий зиддиятлар. Одатда, бу ҳол кимдир ҳаётингизни ўзининг қарашларига мос келадиган қилиб ўзгартиришга уринганида ёки сиз бошқа кимнингдир ҳаётини сиз истаган томонга ўзгартиришга уринганингизда содир бўлади. Ҳар қандай ҳолатда ҳам, одамлар кимдир уларни ўзгартиришларини ёқтирмайдилар, агар шундай қилишса, тушкунлик юзага келади. Баъзи пайтларда, масалан, ота-онанинг тарбияси жараёнида бўлиши керак. Бироқ, кимнидир Раббимизнинг руҳида тарбиялаш ёки мажбур қилиш – бутунлай бошқа нарса. Сиз руҳоний бўласизми, раҳбарми ёки онами, интизомни тарбиялашингиз лозим, мажбурлашингиз керак эмас.
Виждонингизга қарши бўлган амаллар. Ишончда мустаҳкам туриш ва дўстингизга ёки бошлиғингизга: “Мен бу ишни қилмайман”, дея олиш учун жасоратли ва ақлли бўлиш керак. Бу нарса сизга қимматга тушиши мумкин, лекин бу бошқача садоқат бўлиб, кўнглингиз хотиржам бўлишига ёрдам беради. Масиҳий инсон сифатида, сиз ҳаддан ортиқ ўзингиз билан банд бўлиб қолмаслигингиз учун хотиржам бўлишни ўрганишингиз лозим. Бу осон эмас, бироқ жуда муҳим.
Заифлик қудрати
Кўнгилдагидек ҳаёт тарзини тиклашга уринишда юзага келадиган ташвишлардан халос бўлишга ёрдам берадиган баъзи амалий маслаҳатларни келтираман. Сиз Худо билан ишончли муносабатни тиклаганингиздан ҳамда У сизда Ўз ишини бажараётганига ишонч ҳосил қилганингиздан кейингина бу маслаҳатларга амал қилишингиз мумкин.
Муаммоларингизни вақтинчалик бир четга суриб қўйишни ўрганинг. Тушкунликли вазиятга тушиб қолганингизда, уни вақтинчалик хаёлингиздан чиқариб туриш маҳоратини ривожлантиринг. Белгиланган вақт давомида унинг акси бўлган нарсаларга эътибор қаратинг, кейин бу муаммога қайтинг. Ўзингизга айтинг: “Агар мен бир неча соат ичида бу муаммони ҳал қилмасам, ҳеч нима бўлмайди, чунки ҳозирнинг ўзида бу муаммони ҳал қила олмайман”. Ҳикматлар китобидаги “Ўз ақли-идрокингга суянма, бутун қалбинг билан Эгамизга ишон” (3:5) деган маслаҳат аслида бирон муаммони ҳал қилишдаги имон ҳақида гапиради.
Ноанъанавий усулга амал қилинг. Қийин муаммолар устида эрталаблари бош қотиринг, бу пайтда тушкунлик келтирадиган нарсалар сизга ҳалақит бермайди. Исонинг намунасига амал қилиб, эрталаблари ибодат қилишни, шу кун учун Раббимизнинг бошқарувини сўрашни ўрганинг.
Худога “ёдда сақлаш учун изоҳлар” ёзинг. Агар тушкунли вазиятга тушиб қолсангиз, қийинчиликларингизни кучли ифодалайдиган, куч берадиган изоҳлар ёзинг. Сизни нима безовта қилаётганини аниқ ёзинг. Сизга нохушлик келтираётган одамлар ёки ишларни аниқ ёзинг. Ҳис-туйғуларингизни ташқарига чиқаринг. Оддий ёзувлар уларга янгича назар билан қарашга, муаммони осонроқ бошқаришга ва тушкунликни енгиллаштиришга ёрдам беради. Ўзингизни ёмон ҳис қилаётганингизда ёлғондан “ўзимни ёмон ҳис қилмаяпман”, деб айтманг. Самимий бўлиб, Худога ростини айтинг. Муҳтожлигингизни эътироф этинг ва ёзган нарсаларингиздан халос бўлишингиз учун Ундан ёрдам сўранг.
Вазиятни ўзгартиринг. Югуриш учун йигирма дақиқа вақт ажратинг, кейин душ қабул қилинг ёки сузинг. Шошмасдан бир ўзингиз тушлик қилинг. Ёки тушкунлик кучайганда, сайр қилиш орқали муаммоингизни “совутинг”. Ҳаракат йўналишини ўзгартириш жуда муҳим. Масалан, турмуш ўртоғингиз билан дам олиш кунлари болаларсиз сафарга чиқинг ва муносабатларингиздаги қувонч ва аҳамиятни қайта кашф этинг. Буларнинг барчаси Худо билан суҳбатни тиклаш учун яхши имкониятдир.
Тақлид қилиш учун намуна топинг. Масиҳнинг инсоний табиати ҳамда нима учун У сизникидан ҳам кучлироқ бўлган тушкунликни енгишга муваффақ бўлгани ҳақида ўйланг. У фақат Худо бўлгани учун енгишга муваффақ бўлмади, балки инсон сифатида нимадир қилди. Масалан, У бутун ҳаёти давомида ёлғизликка интилаган ва бунга амал қилган.
Сизга ёрдам бериши мумкин бўлган “махсус” одамни топинг. Ўзингиз фахрланадиган, ишонадиган, сизга содиқ, муаммоларингиз ҳақида бемалол айта оладиган одамларни танланг (сиздан мавқеи юқори бўлиши ёки сизни фалокатдан қутқара олишига ишонган инсон бўлиши муҳим эмас). Сиз билан бирга ибодат қилиши ёки бирга сукут сақлаши мумкин бўлган инсонни танланг. Ҳар қандай ҳолатда ҳам, сизни самимий бўлишга ундайдиган дўст билан биргаликда қилинган ибодат, айниқса, тушкунликни енгиллаштиради. Ибодат қилаётганингизда, Худо муаммоларингизнинг асл моҳиятига беэътибор эмаслигини ёдда тутинг. Бизнинг келишувга келишимиз учун Худо хоҳлаган ягона сабаб мана шудир.
Исроил ўғиллари итоатсизликлари, Худога ишонмаганликлари ва ўз кучларига суянганликлари учун ваъда қилинган юртга кира олишмаган. Бу ҳақиқат бизга ҳам тегишли. Кўп йиллик маслаҳатлашувларсиз ва шахсий курашларсиз ваъда қилинган юрт исроилликлар учун мавжуд бўлганидек, бизнинг замонавий дам олиш масканимиз ҳам мавжуд. Аммо агар шифо топишнинг фақат амалий усулига ишонсак, энг яхши ҳолатда улар биз учун биринчи ёрдам воситаси бўлиб чиқади.
Иброинйларга ёзилган мактубнинг тўртинчи боб, тўққизинчи ва ўнинчи оятларига диққат билан қаранг. Бу оятлар аслида Худо фойдаланган дам олиш намунасини таклиф қилади. “Хуллас, Худонинг халқини Шаббат кунига ўхшаган фароғат кутмоқда. Худонинг фароғат диёрига кирганлар, Худо каби ўз ишларидан дам оладилар”. Бу – кучли тушкунлик саҳросидан чиқиш учун Худо томонидан аввалдан синалган усулдир. У тушкунликни фароғат билан алмаштиради. Унинг Ўғли Исо Масиҳнинг таълимотларига ишонганингизда, яъни итоат қилишимиз керак бўлган амрларига, ишонишимиз лозим бўлган ваъдаларига ва ҳар куни амал қилишимиз керак бўлган намуналарига ишонганингизда, тушкунлик келтирувчи эҳтиросларингиз билан курашни камайтиришни бошлайсиз.
Маҳорат сирлари
Дои Осгуд “ДПД Дайжест” (IBM босма органи) билан бўлган суҳбатида, ишдаги тушкунликни қандай енгиш мумкинлиги ҳақида айрим фикрларни айтган. Бу жуда муҳим, чунки оиладаги қийинчиликлар ва босимлар кўпинча тўғридан-тўғри ишдаги тушкунликлар билан боғлиқ бўлади. “Ҳеч ким тушкунликни ёлғиз ўзи енгиб ўтмаслиги керак, бироқ кўпчилигимиз ишда ўзимизни хотиржам тутишга ҳаракат қиламиз ва муаммоларимизни бўлиша оладиган одам тополмай, ўз ёғимизга ўзимиз қовуриламиз. Қайсидир маънода, биз буғли қозонга айланамиз ва ичимизда қайнаётган туйғулар охир-оқибат ошкор бўлади. Ўрнатилган муносабатларга зарар келтирмасдан, яна ўзингиз ҳамда бошқалар билан самимий бўлишни ўрганишингиз керак.
Сизни борингизча, барча заифликларингиз ҳамда фазилатларингиз билан қабул қиладиган инсонни топинг. Етук муносабатлар мана шундай асосда қурилади. Бир марта бошлиғим билан ишлаб чиқаришни режалаштиришни муҳокама қилаётганимда унга шундай деганман: “Мен сизга ўзимнинг баъзи заифликларим ҳақида айтмоқчи эдим. Агар сиз менга ўз заифликларингиз ҳақида айтсангиз, биргаликда янада яхшироқ ишлашимиз мумкин”. Бу менинг карьерамдаги энг самарали кунлардан бири эди ва кейинчалик иш билан боғлиқ тушкунли вазиятда у менга ёрдам берди.
Ҳеч кимни ҳукм қилмасдан самимий ғамхўрлик кўрсатишни ўрганинг. Кейинга сафар, ҳамкасбларингиздан бири сизнинг жаҳлингизни чиқарганида, “Буни айтганингизда бу билан мени хафа қилдингиз”, дейиш ўрнига, “Буни сиз айтганингизни эшитганимда, хафа бўлдим”, деб айтинг. Сўнгги ҳолатда биз айтадиган нарса – ҳукм қилишдир ва бу нарса “Сиз менга буни қилдингиз. Бу сизнинг айбингиз”, деганидир.
Чин дилдан қўллаб-қувватлашингизни ифода қилишни ўрганинг. Самимий фахр, қизиқиш ва миннатдорлик туйғуларини яширманг.
Ўзингизга завқ бағишлаш қобилиятини ривожлантиринг
Ишда ёки бўш вақтингизда ўзингиз қилишни жуда хоҳлаган нарсани қилинг – ҳатто бу тентаклик бўлиб туюлса ҳам. Мамлакат бўйлаб саёҳат қилинг ёки қайиқда дарёда сузинг. Кўнглингиз тусаган нарсани сотиб олинг, албатта бу харидингиз жамғармангизга жиддий зарар келтирмаса. Ҳеч бўлмаганда, муносабатларингизга зарар бермаган ҳолда қилишни истаган ишингизни қилиш имкониятини изланг.
Бошқа инсонларга муаммоларини ҳал қилишида ёрдам беринг. Бошқаларга ёрдам бериш жараёнида ўз муаммоларингизга янада ижобий назар билан қарашни ўрганишингиз мумкин.
Албатта, сизни тушкунликка эътибор қилмасликка кўндира олмайман. Агар муаммо ҳал қилинмаса, умидсизликка, саломатликнинг йўқолишига, руҳий жароҳатларга ва муносабатларнинг бузилишига олиб келади. Бироқ, агар тушкунликка қарши туришни ҳозир ўргансангиз, шахслараро муносбатларингизда, айниқса, муҳаббат, никоҳ ва жинсий муносабатларда жуда кўп нарсаларга эришасиз. Ҳаётингизда тушкунликка нима сабаб бўлишидан қатъий назар, худди мендек, унга қарши курашишни ўрганишингиз мумкин. Аслида, инсонлар билан, айниқса, умр йўлдоши билан яхши муносабатларни ўрнатиш – тушкунлик учун энг яхши даво воситаси ҳисобланади. Ҳар биримиз суянишимиз ва ташвиш ҳамда чалкашлик пайтларида ишонишимиз мумкин бўлган инсонга муҳтожмиз.
Книга на узбекском языке: Муҳаббат тилсими. Жош Макдауэлл
Вы можете добиться того, чтобы ваша любовь была самой плодотворной, и мне хотелось бы помочь вам в этом. Эта книга позволит вам, независимо от вашего семейного положения, по-новому взглянуть и улучшить свои любовные отношения.
Мои многочисленные поездки и общение с тысячами людей побудили меня поделиться с вами наиболее важными принципами этих взаимоотношений.
Если вы цените интимные взаимоотношения, основанные на взаимной любви, вам нужно прочитать книгу «Секрет любви». Если вас интересуют секреты плодотворной любви, брака и сексуальных отношений, эта книга — для вас.
Часто меня спрашивают: «Не вредит ли вашему браку то, что Джош так много путешествует?» Или: «Неужели ваши отношения не страдают из-за плотного графика лекций Джоша?»
