Джон Стотт. Хакиат асоси (5 боб) Ўзбек тилида
Мундарижа
Кириш
Тогри ендашув
1 кисим. Масихнинг шахси
Исонинг фел атвори
Масихнинг тирилиши
2 кисим. Инсон мухтожлиги
Гунохнинг окибати
3 кисим. Масихнинг иши
Масихнинг нажоти
4 кисим. Инсон жавоби
Карорга ендашиб
Масихий болиш
II ҚИСМ. ИНСОН МУҲТОЖЛИГИ
5. Гуноҳнинг мавжудлиги ва аниқлиги
Биз Носиралик Исонинг улкан беназир табиати борасидаги гувоҳликни кўриб чиқиш учун кўп вақт сарфладик. У Тангри ва Худонинг ўғли, деб узил–кесил ишона олдик. Шунга қарамай, Янги Аҳд Унинг ким эканлигини эмас, балки У нимага келганлиги ҳақида гапиради. У нафақат осмондаги Худо, балки гуноҳлардан халос этувчи сифатида ҳам намоён бўлади. Аслида Унинг ушбу икки борлиғи ажралмасдир, чунки Унинг ишларининг таъсири Унинг илоҳий шахсига боғлиқ. Аммо Исо нима қилганини баҳолаш учун биз нафақат Унинг ким эканлиги, балки ўзимиз кимлигимизни ҳам яхши тушунмоғимиз зарур.
Шундай қилиб, биз Масиҳдан одамга, Унинг гуноҳсизлиги ва шуҳратидан бизда яшайдиган гуноҳ ва уятга юзланамиз. Фақатгина ким эканлигимизни фаҳмлаганимиздагина, У биз учун мўъжиза қилгани ва бизга нима таклиф этаётганини тушунамиз. Шундагина биз касаллигимизнинг аниқ ташхисини биламиз ва тадбиқ қилинган дорини қабул қилишни хоҳлаб қоламиз.
Гуноҳ – оммабоп бўлмаган мавзу, масиҳийлар кўпинча ушбу мавзуни бошидан ўтказаётганлари боис, кўпинча танқид қиладилар. Лекин масиҳийлар реалист бўлгани сабаб ҳам буни амалга оширадилар. Гуноҳ – бу, жамоат чўпонлари ишсиз қолмаслиги учун ўйлаб чиқилган эмас, балки бу инсоний тажриба маҳсулидир.
Сўнги юз йилликлар тарихи одамларни ёвузлик жамиятда эмас, балки одамнинг ўзида тўпланганига ишонтирди. ХIХ асрда либерал оптимизм гуллаб яшнади. Ўша вақтлари инсон табиати ўз негизида эзгулик олиб келади, ёвузлик эса жаҳолат ҳамда ёмон яшаш шароитидан келиб чиқади, таълим–тарбия ва ижтимоий ислоҳот инсонларга бахт ва яхши ниятда ҳамжиҳатликда яшашга имкон туғдиради, деган фикр кенг қулоч ёйган эди. Шунга қарамай ушбу хом хаёлни қаҳри қаттиқ ўтмиш ва далиллар йўққа чиқарди. Ғарбда таълим олиш имконияти тезда тарқалди ва кўплаб хайрия жамиятлари тузилди. Шундай бўлсада, иккита жаҳон урушини келтириб чиқарган, булар ортидан халқаро низо чиқарган ваҳшийлик, давом этаётган сиёсий эзиш ва ирқий камситиш, зўравонлик ва жиноят даражасининг ошиши ҳар бир кишида худбинликнинг барқарор ўзаги мавжудлигини тан олишга мажбур этади.
Биз одамларда гуноҳ яшаётгани ҳақидаги тахминга асосланган нарсани зарур, деб қабул қилишимиз кўп учрайди. Инсон зоти баҳс–можароларини адолат билан ва беғараз ҳал қила олишига ишонмаганлиги боис ҳуқуқ–тартибот органлари пайдо бўлган. Ваъда биз учун етарли эмас: бизга шартнома зарур. Эшиклар етарли эмас: уларни калит билан ёпиш ва сурма қопқоқ билан қулфлаб қўйиш керак. Йўлга шунчаки тўлаш етарли эмас: нашр қилиш, текшириш ва чипталарни йиғиш керак. Қонун ва тартибнинг ўзигина етарли эмас: уларни амалга ошириш учун миршаб керак. Буларнинг бари инсоний гуноҳ туфайлидир. Биз бир–биримизга ишона олмаймиз. Биз бир биримиздан ҳимояланишимиз керак. Бу инсон табиатидаги даҳшатли айбловчи ҳаракатдир.
Гуноҳнинг умумийлиги
Инжил муаллифлари гуноҳ умумий хусусиятга эгалигини яққол тушунишга ундайди. «Гуноҳ қилмайдиган одамнинг ўзи йўқдир», дейди Сулаймон Маъбадга бағишланган буюк ибодатига қўшимча қилиб. «Ерда эзгулик қилган ва гуноҳ қилмаган одил кишининг ўзи йўқдир», дея қўшимча қилади Воиз китобида. Кўпгина санолар инсоний гуноҳнинг умумийлиги ҳақида йиғи–сиғи қилади. Худосиз «ақлдан озган»ни тасвирловчи 13–санода инсоний ёвузликнинг умидсизлик тасвирини беради:
Улар ярамаслардир, қилмиши жирканч ишлардир,
Яхшилик қилувчи бирон зот йўқдир.
“Идрокли бирон зот бормикан?
Бормикан Менга юз бурган?” дея
Инсонга Эгамиз самодан боқар.
Ҳаммаси адашган, бирдай бузилган,
Яхшилик қилувчи бир кимса йўқдир,
Ҳатто биронта ҳам йўқ!
Саночиларнинг виждони шуни айтадики, агарда Худо одамни ҳукм қилиш учун кўтарилган бўлса, ҳеч бир кимса ҳукмдан қочиб қутула олмаган бўларди. «Эй Эгам, гуноҳларни ҳисобга олсанг агар, эй Раббий, ким ҳам бардош бера олар?!» (Заб.129:3). Шу туфайли ушбу ибодат пайдо бўлган: «Ўз қулингни ҳукм қилма, чунки Сенинг олдингда солиҳ яшовчининг ўзи йўқдир».
Пайғамбарлар худди саночилар каби қаттиқ таъкидлашади: барча одамлар гуноҳкор. Эҳтимол, Ишаё китобининг иккинчи ярмидаги иккита тасдиқ энг аниқ бўлиб саналади: «Ҳаммамиз қўйлардай йўлдан адашдик, ҳаммамиз ўз йўлимиздан кетдик» (53:6) ва «Ҳаммамиз ҳаром бўлиб қолдик, яхши ишларимизнинг ҳаммаси ҳайз латталари кабидир» (64:6).
Бундай баёнот Эски Аҳд хаттотларига хос эмас. Павлус Римликларга мактубнинг учта дастлабки бўлимида шунга ўхшаш фикрни илгари суради, — барча кишилар кимлигидан қаътий назар, хоҳ яҳудий, хоҳ бутпараст бўлсин — Худованд олдида гуноҳкордирлар. У бутпараст–мажусийлар дунёсининг аҳлоқи тубанлашиб кетганини тасвирлайди, сўнгра яҳудийнинг ўзи ҳам яхшироқ эмаслигини таъкидлайди. Чунки яҳудий Худонинг муқаддас қонунига эга бўлиб, уни бошқаларга ўргатади, лекин ўзи қонунни бузади. Кейинроқ ҳаворий ушбу мавзуни очиб бериш учун санолардан ва пайғамбар Ишаё китобидан бир парча келтиради ва «Ахир, ҳамма гуноҳ қилган ва Худонинг улуғворлигидан маҳрумдир» деб хотима қилади. Юҳанно эса бу фикрни янада аниқ қилиб: «Агар гуноҳимиз йўқ десак, ўзимизни ўзимиз алдаган бўламиз ва бизда ҳақиқат бўлмайди», «агар гуноҳ қилганимиз йўқ десак, Худони ёлғончига чиқарган бўламиз» (Рим.3:22–23; 1Юҳ.1:8-10), дейди.
Аммо гуноҳ дегани нима ўзи? У ҳаммага тарқалади, лекин унинг табиати қанақа? Инжилда уни тавсифлаш учун бир қанча сўз ишлатилган. Бири гуноҳни – тушкунлик, қўпол хато сифатида намоён қилади. Иккинчиси, худди мўлжалга отиш пайтидагидай, мўлжалга тегмаслик, дея тарифлайди. Учинчиси, уни эзгулик ва лойиқликдан йироқ нарсага мойил бўлган ички ёвузлик сифатида кўрсатади.
Бир нуқтаи назардан гуноҳ – хато, айб қилиш демакдир. Яна бир сўз гуноҳни чегарани ноқонуний кесиб ўтишга ўхшатади. Бошқаси унинг қонунсизлигини фош қилади, учинчиси эса адолатни бузувчи хато қилмиш деб тавсифлайди.
Ушбу гуруҳлар аллақандай аҳлоқий ўлчовлар мавжудлигини назарда тутади. Бу биз ета олмайдиган юксак тимсол ҳам эмас, биз бузадиган қонун ҳам эмас. «Қилишингиз керак бўлган яхши ишни била туриб, қилмасангиз гуноҳ бўлади», дейди Ёқуб (4:17). Бу салбий жиҳат. «Гуноҳ қилганларнинг бари қонунсизликда айбланади. Гуноҳ — қонунсизлик демак» — дейди Юҳанно. Бу ижобий жиҳатдир.
Муқаддас Китоб одамларда турли ўлчовлар борлигини тан олади. Яҳудийларда Мусонинг қонуни мавжуд. Бутпарасту мажусийларда виждон амри мавжуд. Аммо барча одамлар ўзлари билган қонунни буздилар ва ўз ўлчовлари талабларига мос эмаслар. Бизнинг аҳлоқий қоидаларимиз нима дегани? У Мусо қонуни ёки Исо қонуни бўлиши мумкин. У қонун умумий қабул қилинган ёки бўлмаса ўзида жамият шарт–шароитини мужассам қилган бўлиши мумкин. У бутпарастларнинг саккиз зинапояли олийҳиммат йўли ёки мусулмонларнинг беш тартибий устунидан иборат бўлиши мумкин. Лекин бу нимаики бўлмасин, биз қонунга риоя қила олмаймиз. Биз барчамиз ўз–ўзимизни ҳукм қиламиз.
Айрим эзгу ниятли кишилар учун бу ҳақиқий кутилмаган совғадир. Уларнинг идеаллари бор ва улар бу идеалларга мос келадигандай туюлади. Улар ортиқча ўзини суриштиришдан қочадилар. Уларга ҳаддан ташқари ўз–ўзини танқид қилиш ётдир. Гоҳида хатолар ҳам рўй беришини улар биладилар. Улар ўз феъл–атворида нуқсон борлигини биладилар. Лекин бу уларни деярли безовта қилмайди ва улар ўзларини бошқалардан асло кам эмас, деб ҳисоблайдилар. Биз икки нарсани эсламасак, буларнинг бари тўғри бўлиб қолад.
Биринчидан, мағлубиятни ҳис қилишимиз ўлчовимиз қанчалик юқорилигига боғлиқ. Агар тахтачани ҳеч қачон белбоғингдан юқори кўтармаган бўлсанг, баландликка қойилмақом сакрай оламан, деб ўйлаш осондир.
Иккинчидан, иш ортида қандай фикр туриши, ҳатти–ҳаракат ортида қандай сабаб туриши Худо учун муҳимдир. Исо тоғдаги ваъзида бу ҳақда яққол гапирган. Бу икки тамойилга риоя қилган ҳолда энди Чиқиш китобининг 20–бобидаги ўн амрини андаза сифатида олайлик–да, ҳар биримиз ўз андазамизга қанчалик мос келмаслигимизни кўрайлик.
10 амр
1. Мендан бошқа худоларга сажда қилманг.
Бу – Худонинг талаби бўлиб, одам фақатгина Худога сажда қилиши керак. Бу қонунни бузиш учун қуёш, ой ва юлдузларга сиғиниш шарт эмас. Биз уни ҳар қандай ҳолатда бузамиз, чунки фикримизни банд қилган нарсалар ёки қизиқишларимиз Худонинг ўрнини эгаллайди ва биринчи ўринга чиқади. Бу қандайдир қизғин спорт, қизиқтирувчи хобби ёки худбин нафсониятдир. Балки, илоҳийлаштирилган одамга сажда қилаётгандирмиз? Балки ишончли пул қўйиш ва банкдаги мустаҳкам ҳисоб шаклидаги олтин ва кумуш Худосига сиғинармиз ёки дарахт ва тош Худосига мулк шаклида сиғинармиз? Бу нарсаларнинг ҳеч бири ўз–ўзидан ёмон эмас. Ҳаётимизнинг фақат Худога тегишли бўлган жойини берсак, улар ёмон бўлиши мумкин. Гуноҳ негиздан — Худо ҳисобидан ўзини кўтариш, такаббурлик қилишдир.
Биз учун биринчи амрга қулоқ солиш, бу Исо айтганидек, Худовандимизни бутун юрак билан, бор қалб билан, бор вужуд билан севишимиз, Худонинг иродасини ўз йўлчи юлдузимиз қилиб олишимиз ва Унинг шуҳратини — ўз мақсадимиз қилишимиз керак; Уни ўз фикримизда ва сўзимизда, ишлаганда ва ҳордиқда; пулни, вақтни сарфлаганимизда, истеъдодимизни ишлатганда ҳам биринчи ўринга қўйишимиз даркор. Носиралик Исодан бошқа ҳеч ким бу амрни бажара олмаган.
2. Ўзларингизга ҳеч қандай бутни ясаманг
Агар биринчи амр биз кимга сиғинишимиз ҳақида гапирса, иккинчиси ушбу сиғиниш қандай бўлмоғи ҳақида сўзлайди. Биринчи амрда Худо бутунлай сиғинишни талаб этса, иккинчисида самимий ва руҳий топинишни талаб этади. Зеро, «Худо Руҳдир, Унга сажда қилувчилар ҳам Муқаддас Руҳ бошчилигида, ҳақиқатни билган ҳолда сажда қилишлари лозим» (Юҳан.4:24).
Эҳтимол, биз қўлимиз ила сиғинишнинг ҳеч қандай зулматли моддий объектини намоён қилмаймиз, аммо биз ўз онгимизда қандай даҳшатли хаёлий сиймони сақлаб турамиз? Сўнгра, гарчи ушбу амр сиғинишнинг барча ташқи кўринишларини қўллашга чек қўймаса–да, лекин улар руҳнинг ички ҳолатига мос тушмаса, ушбу кўриниш беҳуда, деб фараз қилади. Эҳтимол, биз жамоатга борармиз, аммо биз ҳақиқатан Худони мадҳлаганмизми? Эҳтимол, биз ибодат қилгандирмиз, аммо биз ҳақиқий ибодат қилдикми? Эҳтимол биз Инжилни ўқигандирмиз, лекин у орқали Худованднинг биз билан гаплашишига йўл қўйиб, Унинг сўзлари бўйича иш тутганмизми? Ундан дилингиз узоқ бўлса, Худони оғиз орқали улуғлаш беҳудадир. (Ишаё 29:13; Марк 7:6). Бу мутлақо беҳудадир.
3. Эгангиз Худонинг исмини суиистеъмол қилманг
Худонинг исми Унинг мавжудлигини намоён этади. Инжилда Унинг номини ҳурмат қилишимиз кераклиги қайта ва қайта тилга олинади, «Самодаги Отамиз» эса Унинг исми улуғланиши учун ибодат қилишга ўргатади. Унинг муқаддас исми совуққон сўзлар билан таҳқирланиши мумкин ва кўпчилигимиз ўз сўз бойлигимизни нафақат аҳён–аҳёнда, балки доимо назорат қилишимиз даркор. Аммо Худованд исмини беҳуда айтиш фақатгина сўзда эмас, балки фикр ва ҳатти–ҳаракатда эканлигини кўрсатади. Қачонки ҳатти–ҳаракатимиз эътиқодимизга ёки қилган ишимизга мос келмай қолиб, зид бўлса, биз Худо исмини беҳуда тилга оламиз.
Худони «Эгам» ва «Отам» деб айтиш билан бирга ўзимизда безовта ва шубҳа бўлса, унда Унинг исмидан тонган бўламиз. Худо исмини беҳуда тилга олиш – бу, бир нимани айтиб, бошқасини қилиш демакдир. Бу эса иккиюзламачилик бўлади.
4. Шаббат кунини муқаддас деб билинг, унга риоя қилинг
Яҳудий шанбаси ва масиҳийлар якшанбаси Худо томонидан тасдиқланган. Етти кундан бир кунни ажратиб олиш — бу нафақат одамларнинг ҳоҳиши ёки ижтимоий шароитидир. Бу Худонинг режасидир. Исо Шанбани одам учун яратганига урғу беради (Марк 2:27). У шанбани яратгандек одамни ҳам яратди ва бу кунни инсоний эҳтиёжларга мослади. Инсон онги ва танаси дам олишга муҳтож, инсон руҳига эса ибодат қилиш, сиғиниш имконияти зарур. Шу тариқа шанба – дам олиш ва айни вақтда ибодат куни ҳамдир.
Шунга қарамай, биз ўз манфаатимиз учунгина шанба кунини сақлаб қолишимиз керак эмас. Ушбу кунда бошқаларни беҳуда ишлашга мажбур қилмаслик учун биз умумий манфаатни ўйлаб қўлимиздан келганча ҳаракат қилишимиз керак.
Шундай қилиб, Якшанба – Худо учун ажратилган «муқаддас» кундир. Бу бизнинг кунимиз эмас, бу Худо кунидир. Демак, бу кунни ўз худбин қониқишларимиз учун эмас, балки Худо хоҳлагандек: сиғиниш ва хизмат қилиш билан ўтказишимиз керак.
5. Ота–онангизни ҳурмат қилинг
Бу бешинчи амр ҳали ҳам Худо олдидаги бурчимиз ҳақида сўзловчи қонуннинг биринчи қисмига тегишли. Модомики, ота–онамиз ҳали ёш бола бўлганимизда олдимизда турар эканлар, улар Худо ҳокимиятини намоён қиладилар. Аммо ҳар ҳолда кўпинча айни уйдагилар, айниқса ёшлар, ҳаммадан кўра очиқ–равшан ўзини яхши кўриш ва эътиборсизликни намоён қилади. Албатта, яхшиликни билмайдиган ва менсимайдиган бўлиш, ота–онага муҳаббат ва ҳурмат кўрсатмаслик жуда осондир. Уларга тез–тез ёзиб турамизми? Кўришга бориб турамизми? Балки уларга биз бера оладиган ва рад қилаётган моддий ёрдам зарурдир?
6. Қотиллик қилманг
Бу фақатгина ўлдиришни чеклаш эмас. Агар кўз нигоҳи ўлдира олганда эди, кўплар назар ташлаб ўлдирган бўларди. Агар шафқатсиз сўзлар билан ўлдириш мумкин бўлганда эди, кўплар бунда айбдор бўларди. Шунингдек, Исо айтдики, бировдан бесабаб ранжиш ва одамларни дилини оғритиш ҳам шундай жиддийдир. Юҳанно ёзган пайтида тўғри хулоса чиқаради: «Биродаридан нафратланган ҳар қандай киши қотилдир» (1Юҳ. 3:15). Ўзини дадил тута олмаслик, жаҳлни ушлаб тура олмай портлаш, ғазаб қайнаши, аччиқ ранжиш ва ўч олишга ташналик — буларнинг бари ўлдиришдир. Ичқоралик билан қилинган ёлғон билан ҳам ўлдириш мумкин. Атайин қилинган беэътиборлик ва шафқатсизлик билан ҳам ўлдириш мумкин. Ёвузлик ва рашк билан ҳам ўлдириш мумкин. Эҳтимол барчамиз шунга ўхшаш нарсаларни содир этганмиз.
7. Зино қилманг
Ушбу амр фақатгина никоҳдаги вафога тегишли эмас. Зино никоҳда бўлмаган ҳар қандай жинсий алоқани ўз ичига олади, чунки жинсий алоқа фақат никоҳ учун яратилган. Зино ноз–ишва, синов ва якка жинсий тажрибани ўз ичига олади. У барча жинсий бузуқликни ичига олади, гарчи аёл ва эркаклар бузилган ҳис–туйғу учун жавобгарликни бўйнига олмасалар–да, улар барибир бу ҳис–туйғунинг кўпайишига жавобгардирлар. У никоҳдаги худбин талабларни ҳам ўз ичига олади ва кўпгина (агар ҳаммаси бўлмаса) ажралишларга сабаб бўлади.
Зино онгли равишда порнографик китобларни мутолаа қилиш ва нопок фантазиялар билан ножўя ҳаракатларга йўл қўйишни ҳам қамраб олади. Исо қуйидаги сўзлар билан буларнинг барини тушунтиради: «Кимки аёлга ҳирс ила қараса, қалбида у билан зино қилган бўлади». Худди хаёлан қалбида қотиллик қилишга йўл қўйса, қотиллик қилган бўлганидай, қалбингизда бевафолик қилсангиз ҳам зино қилган бўласиз.
8. Ўғирлик қилманг
Ўғирлик қилиш – бу инсондаги унга тегишли ва жоиз бўлган барча нарсани ўғирлашни билдиради. Пул ёки мулк ўғирлаш бу амрнинг ягона бузилиши эмас. Солиқдан бўйин товлаш – ўғирликдир. Бож тўлашдаги найранг ҳам. Бунга бор куч билан қилинмаган иш ҳам киради. Дунё устамонлик деб билганни Худо ўғирлик деб атайди. Одамларни кўп ишлашга ундаш ва уларга тўламаслик ушбу амрни бузиш демакдир.
Жуда камчилигимиз доимо ўзгармай, шахсий бизнесда ва ишда жуда ҳаққоний бўлишимиз тайин.
Ушбу тақиқловчи амрларнинг ижобий мазмуни ҳам мавжуд. Ўлдиришдан узоқроқ туриш учун соғлиқ учун қайғуриш ва бошқалар ҳаётини қўллаб–қувватлашга бор кучни сарфлаш керак. Зинодан сақланиш етарли эмас. Амр тўғри, соғлом ва бир–бирининг жинсига ижобий муносабатни талаб қилади. Агар одам зиқна ва кекчил бўлса–ю, лекин ўғирлик қилмаса, бу унинг яхши хислатга эга эканлигини билдирмайди. Павлус учун ўғри ўғирлашни тўхтатиши етарли эмас: ўғри ишлашни бошлаши керак эди. Умуман олганда, у ҳалол ишлашда давом этиб, муҳтож кишиларга ёрдам бериши керак.
9. Яқинингизга қарши ёлғон гувоҳлик берманг
Охирга бешта амр бошқаларнинг ҳуқуқини ҳурмат қилишни ифодалайдиган ҳақиқий севгини назарда тутади. Бу амрларни бузиш одам учун қимматли бўлган: ҳаётини («одам ўлдирма»), оиласи ёки номусини («зино қилма»), мулкини («ўғирлама»), шунингдек, яхши номини («яқинингга қарши ёлғон гувоҳлик берма») ўғирлашни билдиради.
Амр фақатгина суд ишига тегишли эмас. У ҳақиқатан ҳам ёлғон гувоҳликни қўшиши мумкин. Аммо у турли жанжалларни, туҳмату бўҳтонларни, фисқ–фасодларни ва миш–мишларни, барча ёлғон ва муболаға ҳамда ҳақиқатнинг бузиб кўрсатилишини ўз ичига олади. Биз ёлғон гувоҳлик беришимиз, ёмон миш–мишларга қулоқ солишимиз мумкин, шунингдек уларни тарқатишимиз, бошқаларда ёлғон таассурот қолдирган ҳолда ёлғон тасдиқларни тўғирламасдан мутойиба қилишимиз, ҳамда сукут сақлаган ҳолда ҳам ёлғон гувоҳлик беришимиз мумкин.
10. Яқинингизнинг уйи ва хотинига кўз олайтирманг
Ўнинчи амр, қандайдир маънода, қолганларига қараганда кўпроқ маълумот беради. У ўнта амрни ташқи аҳлоқий қонундандан ички аҳлоқий андазага айлантиради. Фуқаролик қонуни бизни ўғирлик қилганимиз учунгина жазолайди, лекин эга бўлиш хоҳиши борлиги учун эмас. Ҳасад ички дунёга тегишли. У қалб ва онгда яшириниб ётади. Шаҳвонийлик зинога тегишли бўлганидай, ғазаб – қотилликка, ҳасадгўйлик – ўғирликка тегишлидир.
Биз исташимиз керак бўлмаган ва амрда тилга олинган нарсалар ҳайрон қоларли даражада замонавийдир. Уй етишмаган ҳолда кўплар қўшнисининг уйини олишни хоҳлайди. Агар эр қўшнисининг хотинини хоҳламаганда, суд залларида ажрашиш ишлари тез–тез кўрилмаган бўларди. «Бутпарастликка тенг бўлган очкўзликни йўқ қилинглар», деб ёзган эди Павлус (Кол.3:5). Бунга қарама-қарши қуйидагича ҳам ёзган: «...художўйликдан фойда катта, қачонки биз бори билан қаноатлансак» (1Тим.6:6).
Ушбу амрларнинг киритилиши гуноҳларнинг бузуқ рўйхатини ойдинлаштирди. Ички дунёмизда, онгимизнинг яширин бурчакларида худди шулар рўй бермоқда. Буни бошқалар кўрмайди, шунинг учун буни ўзимиздан ҳам яшира оламиз. Бироқ, Худо ҳаммасини кўргувчи. Унинг назари ҳатто қалбимизнинг чуқур сирли туйнукларигача кириб боради: «Бутун борлиқ Худонинг кўзи олдида яп–яланғоч ва очиқдир. Ҳеч ким ва ҳеч нарса Ундан пинҳон эмас. Биз Унга ҳисоб берамиз!» (Ибр.4:13). У бизни аслимизча кўради. Аслида қонуннинг мақсади гуноҳни фош қилиш эди, ахир «қонун инсонга гуноҳкорлигини янада аниқроқ кўрсатади» (Рим.3:20).
XIX асрнинг машҳур воизи К.Х.Спержен 14 ёш тўлганда, ўз гуноҳкорлигини ҳис қилди. Аввал ҳеч бўлмагандай, у икки ҳақиқатни – «Худонинг улуғворлигини» ва «ўзининг гуноҳкорлигини» тушунди. У ўзининг аксар шахсий ножўя ҳаракатларини бошидан ўтказди.
Мен шубҳасиз шуни айтишим мумкинки, агар ҳаётимга кимки назар ташласа, ҳеч қанақанги жиддий гуноҳ топмаган бўларди. Шундай бўлсада, мен ўзимга қараганимда, Худога қарши ўзимда даҳшатли гуноҳни кўрдим. Мен алдамчи, айёрлик қилувчи, оғзи бузуқ болаларга ўхшамасдим. Сўнг тўсатдан Худонинг ўнта амрини келтираётган Мусони учратдим. Уни ўқиганимда, бу амрлар, муқаддас Худонинг олдида, мени айблаш учун бирлашгандай туюларди.
Бизнинг вазиятимизда эса Худованднинг адолатли қонунидан бошқа ҳеч нарса бизни гуноҳкор эканлигимизга ишонтира олмайди.
Книга на узбекском языке: Основание христианства (Джон Стотт)
Личный призыв к христианскому единству.
Существует великое множество разновидностей протестантского христианства: баптисты и реформаты, харизматы и пятидесятники, консервативные христиане, прогрессивные, отделенные, независимые и т. д. Но есть ли что-то, что объединяет их всех?
В книге «Евангельские истины» Джон Стотт, богослов с большой буквы, призывает евангельских христиан еще раз обратить свой взор на троичное начало исповедуемой всеми веры: на Бога-Отца, милостиво открывшего себя человеку, на Бога-Сына, своей крестной смертью освободившего грешников, и на Святого Духа, неустанно трудящегося над преобразованием верующих. Именно так и построена книга, рассматривая по очереди учения о Божьем Слове, о единожды свершившемся подвиге Иисуса Христа и о продолжающейся работе Святого Духа.
