Абадийликка ишонаман (Николай Ерофеевич Бойко) 12 bob

Н.Е.Бойко. Абадийликка ишонаман - (12-боб) Китоб Ўзбек тилида

Abadiylikka ishonaman (N.E.Boyko) O‘zbek tilida Audiokitob

XII боб

Мени юборишган Заозернийдаги 13-зонада кунларнинг бирида бутун лагерни сафга турғизишди ва сиёсий машғулот ўтказмоқчи бўлишди.

Мен сафда турдим, лекин ҳамма билан бирга бормадим.

Бойко! – чақирди мени бошлиқ ўринбосари. – Сиз ҳам ҳамма билан бирга мактабга боринг.
Мен сиёсий машғулотларда умуман қатнашмаганман.
Мен сиз билан шахсан суҳбатлашишни истайман.
Розиман, - дедим мен ва ҳаёлан ибодат қилиб, унинг ортидан кетдим. У мени бўш синфга олиб кириб, стол атрофига ўтирди, менга диққат билан қаради.
Бойко, агар эътибор берган бўлсангиз, шу кунгача сизнинг отрядингизга умуман яқинлашмаганман, лекин сизни деб менинг устимдан арз тушибди. Мен Старт қишлоғидаги лагернинг сиёсий ўринбосари Ярков билан учрашиб, сизнинг кимлигингизни аниқладим ва шундан кейин сизни безовта қилмагандим. Мен сизни ўз фикрингиздан қайтармоқчи эмасман. Сиз билан Стартда ҳам шуғулланишган, аммо сиз ўз фикрингизда қолгансиз. Сиздан фақат битта нарсани илтимос қиламан: маҳбусларнинг ҳеч қайси бирига ўз фикрингизни зўрлаб сингдирманг, сиёсий машғулотга ҳам боришларини ман қилманг.
Мен ҳеч қачон бундай қилмаганман ва қилмоқчи ҳам эмасман. Лекин мендан Кимга ишонишимни сўрашса, мен КГБ хизматчиларига ҳам, лагер бошлиқларига ҳам ва маҳбусларга ҳам Масиҳ ҳақида айтаман.

Биз уч соатча турли мавзуларда суҳбатлашдик. Мен ҳаттоки унга минорада Худонинг қутқариш режаси ҳақида сўзлаб бердим.

Мен икки ой Заозернийда бўлдим ва ҳеч ким мени сиёсий машғулотга боришга мажбурламади. Бундан ташқари, ҳамдардлик билдираётган офицерлардан бири менга Жиноят кодексига ёзилган шарҳларни ва меҳнат орқали ахлоқ тузатиш ҳақидаги низомни олиб келди. Унда ёзилишича, сиёсий машғулотда қатнашмаслик режимни бузишга кирмайди.

Шунга қарамай, “Нега Бойкони изоляторда ўтирғизмаяпсиз?” деб, лагер бошлиғига доим даъво қилишарди. Офицерлар менга ён босаётганларини Давлат Хавфсизлик Қўмитасидагилар билиб қолиб, мени зудлик билан Совгавандаги ёпиқ зонага юборишди.

Мен Заозернийда ўтирган вақтимда, хотиним хатида учрашувга рухсат беришларини илтимос қилиб ёзганди. Чунки бу лагерда мен бир марта ҳам ШИЗОда ўтирмадим. Учрашувга рухсат беришди, лекин учрашувдан бир кун олдин қариндошларим билан учрашмаслик учун мени атайин этапга юборишди.

Белгиланган кун етиб келгач Заозернийга иккала қизим келишди. Оператив қисмнинг бошлиғи уларни таниб, деди:

Сизнинг отангизни кечагина олиб кетишди...
Нега? Биз бутун мамлакатни босиб келсагу, отам бўлмаса? – деб йиғлашди қизлар. – Уни қаерга юборишди?
Совгаванга. Лекин билиб қўйинглар, у ер ёпиқ шаҳар, рухсатномасиз сизларни киргизишмайди...
Энди нима қиламиз? – деб кўзларида ёш билан сўрашибди қизларим.
Мен ҳозир бошқармага бораман, кимга учрашишингиз мумкинлигини маслаҳат бераман. Истасангизлар, мен билан бирга боришингиз мумкин.

Қизлар бошқармага келишди. Уларга хона қаршисидаги йўлакда кутиб туришлари айтилди. Улар кутиб ўтирган вақтда, кимдир хона эшигини шундай шарақлатиб ёпдики, натижада эшик қия очилиб қолди ва ичкарида бошлиқ ким биландир телефон орқали гаплашаётгани эшитилибди.

“Агар Бойкога учрашув учун рухсат берсак, КГБ ходимлари нима дейишади?! Бизга ҳеч қаердан жой топилмайди-ку! Бойко ва Миняков –энг хавфли жиноятчилар...”

Бироз вақт ўтгач, қизларни хонага чақиришиб, қатъий оҳангда уларни огоҳлантирдилар:

Уйларингга кетинглар! Ҳеч қандай учрашув бўлмайди!
Биз отамизни анчадан бери кўрганимиз йўқ, наҳотки бизга раҳмингиз келмаса? Айтганчалик, умуман олганда, бизни учрашувга хаққимиз бор!

Улар қанча илтимос қилишмасин – барчаси бефойда. Кўзларида ёш, ғам билан адо бўлган қизлар вокзалга йўл олишди, анча вақтгача ўзларига кела олмадилар.

Одамлар беихтиёр уларга эътибор бериб, хол–аҳвол сўрашар эди. Йўловчилардан бирининг раҳми келиб, уларни Совгаванга олиб келишга сўз берди ва сўзининг уддасидан чиқди! Лекин барибир уларга учрашувга рухсат берилмади. Кўнгилларида ғам ва кўзларида ёш билан қизлар Хабаровскка қайтиб келишди.

Мен эса бу воқеалардан кейин айнан Совгаванда инфаркт бўлдим, мени иккинчи гуруҳ ногирони деб ҳужжат расмийлаштирилди. Ҳолдан тойиб, мен қамоқхона шифохонасидан Бараккача секин–аста юриб келдим.

Бошлиқ ўринбосари мени кўриб, ярамга туз сепмоқчи бўлди. У: “Менинг янги зарбамни Бойконинг юраги кўтара олмайди”, деб ўйлади шекилли.

Бойко, сизнинг олдингизга фарзандларингиз келишганди, лекин учрашув сиз учун ман этилганлиги сабабли биз уларни жўнатиб юбордик, – деди у ва менга узоқ вақт тикилиб турди: бу янгиликни мен қандай қабул қилишимни у кузатаётган эди.
Хўжайин, сизнинг бундай шафқатсизлигингиз, болаларнинг юрагида яхши из қолдиради деб ўйлаяпсизми?! Энди, улар қаерга боришмасин, ҳаммага сиз қандай тошбағир одамлигингизни айтишади.

Мен Баракка юракдаги оғир қайғу билан қайтдим, лекин Хабаровскдан қизларимдан келган хат билан Худо менга тасалли берди. “Отажон, учрашувни уюштиришга ҳаракат қилинг. Биз сиздан жавоб хати олмагунимизча бу ердан кетмаймиз”, – деб ёзишибди улар.

Мен бошлиққа мурожат қилдим, лекин у мени эшитишни ҳам истамади: “Мумкин эмас!” Шундай қилиб, менинг фарзандларим ҳеч қандай натижасиз уйга қайтиб кетишди.

* * *

Совгаванда мен Джем билан учрашдим. Маҳбуслар ишдан қайтганларидан сўнг Джем етмиштача одамни йиғиб огаҳлантирди: “Дўстлар! Сизларга айтган Коля амаки шу бўлади. Зудлик билан омборхонадан тоза чойшабларни олиб унга пастки ўриндиққа жой тўшаб беринглар!”

Барча лагерларда мен юқори ўриндиқларда ухлардим. Старт қишлоғидаги лагерда оёқларимнинг шишига, юрагимнинг хасталилига қарамай мени барибир юқори ўриндиққа чиқишга мажбурлашар эди. “Агар сиёсий машғулотларга қатнашадиган бўлсанг, шундан кейинггина сенга пастки ўриндиқдан жой берамиз!”

Джем тез орада озодликка чиқди. Мен хотинимдан Джемга Муқаддас Китобни, ўзимга Янги Аҳдни бериб юборишини сўрадим. Валя Джемдан, Джем эса ўз танишлари орқали китобни менга бериб юборди.

Бир неча кундан кейин лагерда кўплаб маҳбуслар Худога юз тутди, мен бундан хурсандман, аммо қамоқхона раҳбарияти бундан янада қаҳр–ғазабга тўлиб тошди: мени ШИЗОга қамаб қўйишди.

* * *

Коля амакининг қизи Любанинг эсдаликларидан:

“Кейинроқ дадам барибир учрашувни ташкил қилишга муяссар бўлди, онам билан менга рухсатномани жўнатди. Қарама–қарши стулда ўтирганимизча, биз отам билан тўрт ярим соат давомида суҳбатлашдик. Ҳаттоки отамга баъзи бир озиқ–овқатларни бериб юборишни бизга рухсат этишди, отам бирозгина тамадди қилиб олди. Старт қишлоғидагига қараганда, отамнинг кўриниши дурустроқ эди. Лекин у биздан хафақонлик хасталиги қийнаётганини яширмади: “Бошим қандай оғриётганини сизлар билсангиз эди...”

У яна шу нарсадан хафа эдики, учрашувдан олдин унинг бир қанча қимматбаҳо ёзувларини ва этигини ўғирлаб кетишибди.

Маҳбуслар раҳбарларнинг қилган зулмларига қарамай, отамга яхши муносабатда бўлишаркан. Отам учрашувдан сўнг ишга чиқибди. Дўстлари уни хафалигини сезиб қолиб, сабабини суриштириб билишибди.

Маҳбусларнинг бири лагердаги навбатчига дебди: “Агарда кечгача Коля амакининг ёзувлари ва этиги жойида бўлмаса, сен эрталабгача каллангдан айриласан!”

Кечки пайт дадамнинг кровати ёнида янги этик турган экан. Унинг дафтарини эса штаб атрофидаги қор устидан топиб, уни отамга етказишибди.

Отам Совгаванда бўлганда, биз яна бир марта учрашишимиз мумкин эди. Биз чақирув бўйича етиб келдик, лекин учрашувни етти кун кутдик. Отам лагерда ишлаб юрар, биз эса уни кутиб, ҳолдан тойиб, тиканли сим ортидан ибодат қилардик.

Улар бизга учрашиш учун атиги икки ярим соатгина вақт беришди. Отам тўрт йил белгиланган муддатини ўтаган бўлса, улар бизга бир марта ҳам шахсий учрашувга рухсат беришмади”.

* * *

Мен Совгаванда ҳам сиёсий машғулотга қатнашмадим, бу ишимдан лагер раҳбари ниҳоятда ғазабланди. (У баланд бўйли, йўғон овозли, сўзини ўтказадиган одам эди).

Бойко! Машғулотга! – деб у менга ўкирди.
Мен ҳеч қаерда бу машғулотга қатнашмаганман, сизнинг лагерингизда ҳам қатнашмайман.
Бойко! Совет ҳокимияти кучли ва мустаҳкам, буни ёдингиздан чиқарманг! Биз сизни барибир енгамиз!
Ўртоқ майор, барибир бефойда.
Енга олмаймиз дедингми?! – ғазабга миниб мушти билан столни урди.
Йўқ, енга олмайсизлар.
Қамоқда чирийсан, Бойко! Ёдингда тут, сен ҳеч қачон озодликни кўрмайсан!
Ўртоқ майор, агар адашмасам, сиз қачонлардир тарихдан дарс бергансиз.
Ҳа.
Чингизхон ким бўлганини биласизми?
Биламан.
У ҳозир қаерда?

Раҳбар ғазаб отидан тушиб, жим бўлиб қолди.

Унда рим империяси қандай қудратли бўлганини ҳам биларсиз–а, лекин ундан нима қолди? Қани унинг куч–қудрати?

Мен бахслашиб эшик олдида туравердим, раҳбар эса стулда ўтирар эди.

Ўртоқ майор, – дея кўзларига тик боқдим, – ҳали шундай фурсат келадики, сизга қараганимизда сизни кўрмаймиз... чунки сиз бўлмайсиз.
Сенми ҳали, антисоветчи! – деб тўсатдан жаҳли чиқиб кетди.
Кечирасиз, бошлиқ, лекин мен ҳақиқатни гапиряпман: бу ўткинчи дунёда доимий қоладиган ҳеч бир нарса йўқ. Бугун сиз кучли, зўр, сўзингизни ўтказа оласиз, эртага–чи – сиз ҳеч кимсиз, сиз йўқсиз!
Йўқол хонамдан! – деб бақирди у жарангдор, лекин паст овозда.

У мени зудлик билан изоляторга расмийлаштиради деб ўйлагандим, аммо у вақтинча ортга сурди, лекин барибир ўч олди: 15 сутка ШИЗОда ўтириб чиқдим.

* * *

1983 йилнинг август ойларида (тахминан бир йилдан кейин) мени яна Старт қишлоғидаги лагерга олиб келишди.

— Ҳа, қайтиб келдингми?! – деб кутиб олди ичиқоралик билан бошлиқ. — Ана эндиям сен биздан қутулиб бўпсан!

Бошланди… Кетма—кет изоляторлар, 6 ой КТХда (камерага ўхшаган хона) ва яна изоляторлар, мен ҳисобдан ҳам адашиб кетдим. Мен билан шафқатсиз кураш олиб боришарди, мақсад - мени йўқ қилиш. Лагер раҳбариятига менинг нафақат иродамни синдириш, балки Худодан, имондан, биродарлардан воз кечтириш вазифаси юклатилган эди. Мен жирканч ва пасткаш хоинга айланишим лозим эди. Зеро, мен улар билан “биргама—бирга” разиллик қилишим керак эди. Лагер бошлиғининг гапларига кўра, бу уларнинг сўнгги мақсади бўлган. Гарчанд, мен уларнинг хоҳиш—иродасини бажаришга мойиллик билдирмаганлигим сабабли, улар мени “чиритиб” юборишга қарор қилишди. Буни менга жаллодларнинг ўзлари очиқ—ойдин айтишди. Ноқонуний йўллар билан улар мени йўқ қилиб юборишларига ишончлари комил эди.

Сен сиёсий машғулотларда иштирок этмагансан! — деб таъкидлади режим қисми бошлиғи. — Ҳар холда сенга енгиллик яратишимиз мумкин: машғулотларга келгин–да, қулоқларингга пахта тиқиб олиб, гапларни эшитмай ўтир. Истасанг — ухла, фақатгина иштирок эт, — хушомадгўйлик ва такаббурлик билан кўндирмоқчи бўлди бошлиқ.

Бундан ташқари, зонада менинг орқамдан Хавфсизлик хизмати ходими қўйилганди. Арзимаган мойиллик билдиришимни улар “биргама—бирга” ишлаш учун розилик сифатида баҳолашлари мумкин эди. Қўмита вакилининг доимий равишда зонада бўлиши катта хавф туғдирарди: лагер раҳбарияти ундан жуда қўрқарди, талабни ҳаддан ташқари ошириб юборарди. Ҳар бир машғулотда иштирок этмаганим учун зудлик билан менинг устимдан арзнома ёзилар эди.

Мен изолятордан чиқдим, ҳар доимгидек машғулотга бормадим. Штабга чақиртиришди. Ибодат қилиб бўлгач, ичкарига кирдим.

— Бойко, сизнинг устингиздан жарима изоляторига янги қарор ёзяпман.

Шу пайт бошлиқ ўринбосари кириб қолди.

— Яна ўшами?! Жонингизга тегмадими? — деб сўради у.

Жаноб бошлиқ, Масиҳ учун азоб—уқубат чекишим — мен учун улуғ ва фахрлидир. Мен Масиҳ учун нафақат азоб чекиш, балки ўлиш учун ҳам тайёрман. Тасаввур қилинг-а: Шоҳлар шоҳи ва Оламнинг Яратувчиси учун азоб чекиш!
Бойконинг ақли жойида эмас, — деди бармоғини чаккасига қўйиб ўринбосар.
Майли, ҳозирча изоляторга бориб турсин.

Уларнинг нияти қоралигини мен тушундим. 15 сутка ўтириб чиққач, улар мени Биробиджан ўлкасидаги руҳий шифохонага юборишди.

Мен у ерда бош шифокор билан узоқ суҳбатлашдим. Ўзим ҳақимда сўзлаб бердим, шунингдек, Масиҳ тўғрисида ҳам гувоҳлик бердим.

Сиз билан суҳбатлашиш ниҳоятда қизиқарли, агар сиз Худо ва эътиқод ҳақида менга яна сўзлаб берсангиз эди, бошим осмонга етарди. Сиз яхши суҳбатдошсиз, шундан кўриниб турибдики, сизнинг ақл-фаросатингиз жойида! — бош шифокорнинг ушбу сўзлари билан суҳбатимиз якун топди.

Менинг гувоҳлигим туфайли имонга келган маҳбусларни ҳам текшириш учун руҳий шифохонага олиб боришди. Лекин уларни ҳам зонага менга қўйилган ташхис билан, яъни “Руҳий соғлом” деб, қайтариб юборишди.

Золим-баттоллар мени жиннихонага тиқиб қўя олмадилар, энди бошқача ҳийла-найрангга ўтдилар: изолятордан чиқиб улгурмасимдан, режим-оператив хизматчиси мени штабга таклиф қилди. Ибодат қилиб, мен хонага кирдим ва одатдагидай эшик олдида турдим.

— Николай Ерофеевич, марҳамат ўтиринг, — деди у ва стулни сурди, — биз жиддий гаплашиб олишимиз керак.

— Гапиринг, мен тик туравераман.

Йўқ, кириб ўтиринг, — деб мажбурлади у. “Эй Худойим, сенинг сўзларинг орқали менга гапиришимга мадад бер”, — деб ичимда ибодат қилиб ўтирардим мен.
Николай Ерофеевич, — деб гап бошлади узоқдан. — Бизнинг зонада икки мингга яқин маҳбус бор. Ошхонадан барча маҳбуслар қўлига нима кирса ўғирлаб, бирор нарсага алмаштиради ёки сотади. Бизнинг устимиздан шикоятлар Москвагача етиб борибди. Бошимиз қотган: ошхонага бошлиқ қилиб кимни тайинласак экан? Раҳбарият бир овоздан сизнинг номзодингизни кўрсатди — сиз ҳалол инсонсиз, шунинг учун ҳам бу вазифага маҳбуслар нуқтаи назаридан қаранг. Сизга озодликдаги аёл киши ёрдамлашади. Барча озиқ-овқат маҳсулотлари сизнинг ихтиёрингизда бўлади, хоҳлаганингизча енг, соғлиғингизни тиклаб олинг. Фақатгина тартиб-интизом ўрнатиб берсангиз бўлди. Маҳбуслар сизни ҳурмат қилишади ва ишончимиз комилки, сизга кўмаклашишади. Сиёсий машғулотларга бормасангиз ҳам бўлаверади...

У “қўйнимни пуч ёнғоқларга” тўлдирди, мен эса ибодат қилаётиб бу навбатдаги найранг эканлигини англадим.

— Фақатгина шу сабабли мени чақиртирдингизми?! Кечирасиз, лекин мен жамоатхона хизматкориман. Ўғриларни тутиш менинг вазифамга кирмайди. Бу сизнинг ишингиз.

Николай Ерофеевич, сиз жисмонан зўриқмайсиз. Сизнинг вазифангиз қуйидагилардан иборат: озиқ-овқат маҳсулотларини қабул қилиб оласиз, талон-тарож қилинишига йўл қўймай, барчасини қозонга солиб пиширилишини назорат қиласиз. Бизга ёрдам беринг, илтимос, - деб ёлворар эди ҳамон оператив хизматчи.
Йўқ, - деб рад жавобини бердим ва эшикка яқинлашдим. Эшикни очдим.
Шошмасангиз-чи! Ҳеч бўлмаса, нон кесиш хонасида меҳнат қилишга рози бўлинг.
Икки минг маҳбус учун нон кесиш ўзи бўладими... Мен хафақон хасталигига чалинганман–ку, юрагим бундай зўриқишни кўтара олмайди. Мен тунги сменада ишлай олмайман.
Маҳбусга қўшимча паёк беринг, у барча айтганларингизни бажаради!
Мен ҳеч қачон ҳеч кимни эксплуатация қилмаганман.
Николай Ерофеевич, ахир сиз ҳалол, пок инсонсиз-ку!
Сиз ҳар доим мени қайсар, ўзбошимча баттол деб ҳисоблар эдингиз-ку, шундай эмасми? – деб жилмайдим мен эшикни ёпаётиб.

Баракка келдим. Отряд бошлиғи мени васвасага солишда давом этди:

Бойко! Ёғлигина ўрин бўшади: дўкончада қоровул бўлиб ишлашни хоҳлайсанми? У ерда кечаю-кундуз қолиш мумкин. Ҳар доим қорнинг тўқ бўлади, сиёсий машғулотга ҳам бормайсан.
Йўқ, йўқ ва яна йўқ!
Ахир сени ШИЗОга ташлашмайди-ку!
Дўкондан кўра ШИЗОда ўтирганим яхши.

Ҳар қандай йўл билан улар менга қарши яна бир жиноий ишни қўзғашга ҳаракатда эканликларини мен тушуниб етдим. Мени гуноҳга бошлашга улар қанчалар уринишди! Кунларнинг бирида штабдан соқчи югуриб келди: “Коля амаки! Сизнинг олдингизга имонли сингил келди!”

Комсомольск-Амурда бир гуруҳ имонлилар жамоати борлигини мен билардим. Улар зонадаги мактабда ва билим юртларида ишлайдиган қариндошларидан менга Юҳанно баён этган муқаддас Хушхабарни бериб юборишибди. Ўйлашимча, бу сафар ҳам кимдир мен билан учрашишга журъат этибди. Ибодат қилдим, аммо юрагим нотинч эди. Мен мактабга келдим (мактаб штабнинг икки қаватли биноси олдида жойлашган эди), ўзим эса ибодат қилдим: “Ё Раббий, агар бу Сендан бўлса, Сен ушбу учрашувни ташкил этишинг мумкин...” Мен мактабга тўғридан-тўғри кирмадим, ён-атрофда бирозгина айланиб юрдим. Қарасам, дераза тирқишидан сингилнинг сояси кўринди. Унинг кийимидан ва хулқ-атворидан бу навбатдаги тузоқ эканлигини англадим. Агар мен унга яқинлашганимда у билан учрашаётганимни кимдир дарров яширин камера билан суратга олиб, мени шантаж қиларди: “Бойко ким биландир учрашди” деб?!

Мен бу ердан оёғимни қўлимга олиб югурдим, Худо мени асрагани учун Унга тинмай шукроналар айтдим.

Агар масиҳий Худони хафа қилиб қўйишдан ёки ранжитишдан қўрқса, агар доимо огоҳ бўлса, инсон қалбининг ёвуз душмани қанчалар тўр ташламасин, Худованд уни мўъжизавий тарзда хавф-хатардан ҳимоя қилади ва маккорнинг тузоғидан қутқаради.

Мен изоляторда бўлмаган пайт оралиғида ҳузуримга ашаддий атеистни юборишди: у мени бу йўлдан қайтаради деб умид қилдилар. Мен унга Худо ва Муқаддас Китоб намоёндаларининг доно фикрларидан мисоллар келтирдим. У ўз гапида турарди: мен Худога эмас, тақдирга ишонаман.

Тақдир нима дегани ўзи? – деб сўрадим ундан.
Бу қисмат, - жавоб берди у.
Қандай қилиб сиз тақдирга ишонасизу, аммо тақдирни белгиловчи зотга ишонмайсиз? Худодан ташқари ким инсон тақдирини бошқариши мумкин?! Бунга фақат Худо қодир!

Тез орада зонага прокурор келди, киши билмас мени имлади:

Бойко, менга Масиҳ ҳақида бирор нима сўзлаб беринг.
Исо Масиҳ тарихий шахс бўлса ҳам сиз ишонасизми?
Биласизми, фан исботлаб бермаган, - деди елкасини қисиб у.
Эҳтимол, сиз марксистдирсиз?
Албатта, барча коммунистлар – Маркснинг издошлари.
Айтингчи, агарда Маркс бўлмаганда унинг издошлари бўлармиди?
Йўқ.
Мана саволга ўзингиз тўғри жавоб бердингиз: агар Масиҳ бўлмаганда эди, масиҳийлар қаердан пайдо бўлишар эди?
Тўғри фикр юритяпсан!
Агар менга Раббий ваҳий юбормаганда эди, мен тўғри фикрлай олмасдим.

Одамлар билан суҳбатлашганингда, қандай саволларга жавоб бериш кераклигини ҳеч қачон олдиндан била олмайсан. Аммо Худо билан доимий мулоқотда бўлганингда Ишаё пайғамбар китобида ёзилганидек У тўғри жавобларни бизга йўллайди: “Сенга қарши ясалган ҳеч қандай қурол ғалаба қилмайди. Сен билан даъволашган ҳар бир одамнинг даъволарини сен йўққа чиқарасан” (54,17).

* * *

Кунларнинг бирида отряд бошлиғи ғаламислик мақсади билан айтди:

Бойко,сиз нега сиёсий машғулот ва кинога бормаётганингизни тушунтириш хати шаклида ёзиб беринг-чи.
Жаноб бошлиқ! Яна қанча ёзиш мумкин? Ахир сизда менинг тушунтириш хатларим бир даста бўлиб ётибди-ку.
Лекин барибир мен сизга такрор айтяпман, яна битта ёзиб беринг.

Мен ибодат қилдим, катакчали икки варақ қоғозга қуйидагича мазмунда хат ёздим: “УССР 1 ЖК 138 модда 2 ва 209- қисмлар бўйича ноқонуний жазога ҳукм қилинган Бойконинг тушунтириш хати. Мен жамоатлар Кенгаши хизматига бирлашган Одесса-Пересип жамоатида хизмат қиламан. Мен – Масиҳ издошиман, Масиҳ таълимоти учун нафақат азоб чекишга, балки ўлимга ҳам тайёрман. Хўш, сизлар ким бўлибсизлар? Ҳали сизларни ҳеч ким қувғин қилгани йўқ, сизлар эса ҳалитдан ўз бошлиқларингизнинг таълимотини бузяпсизлар (коммунизмнинг улкан намоёндалари айтган ҳикматли сўзлардан у сатрлар келтирди). Шуни сизга айтиб қўйишим керакки, ҳар қандай зўравонлик сизнинг ғоявий заифлигингизнинг тўғридан-тўғри белгиси ҳисобланади...”

Тушунтириш хати кенг ва батафсил бўлди, мен уни бошлиққа узатдим.

Иккинчи куни кечқурун мени штабга чақиртиришди. Ибодат қилиб бўлгач, мен эшикни тақиллатдим. Одатга кўра, келганлигим ҳақида рапорт бердим ва эшик олдига турдим. Хонада бошқармадан келган икки киши у ёқдан–бу бу ёққа юришар эди. Стол ёнида полковник ўтирибди. Унинг рўпарасида, яъни столнинг устида менинг тушунтириш хатим турибди.

Бойко, - деб мурожаат қилди менга майор, - ёзишингизча, сиз Масиҳнинг издоши экансиз. Сиз буни нима билан исботлай оласиз?
Тушунтириш хатида аниқ ва равшан қилиб ёзилган: Масиҳ таълимоти учун мен нафақат азоб чекишга, балки ўлимга ҳам тайёрман.
Ёзиш ҳамманинг ҳам қўлидан келаверади! Буларнинг ҳаммаси – сафсата! Сиз исботлаб беринг.

Мен хаёлан Раббийга мурожаат қилдим ва майордан сўрадим:

- Менга айтинг-чи, сиз ҳақиқий коммунистмисиз?

- Ҳа.

- Иккимиздан қай биримиз ҳақиқий эканлигимизни билиш учун мени ҳам, сизни ҳам девор ёнига тикка қилиб, отиб ташлаш кифоя. Ана шунда кимнинг қандайлиги дарровдангина аниқланади.

- Ўн беш суткага изоляторга ташлансин! – деб бақирди майор важоҳат билан.

- Бойко, олдимга туш! – деди муғомбир отряд бошлиғи.

- Кечирасиз, жаноб бошлиқ, ахир улар бошқармадан мен билан суҳбатлашиш учун келишган. Изоляторда ётишга ҳали улгураман.

-Юр, юр! – деди отряд бошлиғи қўлимдан тортиб, - акс ҳолда ҳозир муддатингни яна ҳам чўзиб беришади!

-Менга деса юз йил қўшиб беришсин, абадият олдида бу нима бўлибди?! – дедим мен хонадан чиқаётиб.

* * *

ШИЗОда мен нималар билан шуғулланаётганим, маҳбуслар билан нималар ҳақида гашлашаётганим бошлиқларни ниҳоятда қизиқтирарди, шунинг учун улар текшириб кўришга қарор қилибдилар. Изолятор бўйича жавобгар навбатчи оёқ кийимини ечди ва пайпоқчанг оёқ учида камерага яқинлашди. Сўнг гап нимадалигини билиш учун қулоғини камера эшигига тутди. Шу пайт рўпара камерадаги маҳбуслар бақиришди:

“Эй бошлиқ! Уят эмасми! Нималар қиляпсиз? Сизга туйнукдан қараш рухсат этилганлиги камлик қилгандай, энди қулоқларингизни динг қилиб эшитяпсизми?!” Навбатчи оёқ кийимини қўлтиғига қисди-да, коридордан ўқ ургандай отилиб чиқиб кетди.

Лагер раҳбарияти бир нарсани тушунмасди: нима учун маҳбуслар мени бунчалик ҳурмат қилишади? Маҳбусларнинг менга нисбатан ҳурмат-эътибори яққол кўриниб турарди: масалан, мени изоляторга олиб келишганда, ҳамма камералар жонланиб кетарди. Маҳбуслар эшикларни тақиллатиб бақиришарди:

“Коля амакини бизга қўшинглар! У билан бирга бўлганимизда, вақтнинг қандай тез ўтганлигини сезмаймиз!”

* * *

Қаттиқ тартибдаги лагерларда ҳукм бўйича белгиланган беш йил муддат 1985 йили охирлаб қолганди. Муддатнинг сўнгги олти ойини мен КТХда ўтказдим. Чиқишим биланоқ шу заҳоти мени оператив қисм бошлиғи кутиб олди.

- Бойко, ғалабанинг 40 йиллик муносабати билан катта амнистия кутилмоқда. Сизнинг озодликка чиқиш имкониятингиз бор: сиз – уруш қатнашчиси, ногиронсиз, Худодан воз кечдим деб ёзиб беринг, барча муаммолар ортда қолади. Сизнинг оилангиз бор...

- Бундай озодликнинг менга кераги йўқ. Мен ҳеч қачон абадий ҳаётни вақтинчалик ҳаётга алиштирмайман.

Сўнгра мени бошлиқ ўринбосари чақиртирди. У ҳам виждонимни сотишимни таклиф қилди. Бироқ у ҳам рад жавобини олди. Бироқ мен билан опервакил суҳбатлашишни бошлаганда, у очиқчасига деди: “ЖКнинг янги моддаси чиқди: “Мунтазам равишда қамоқхона режимини бузганлик учун – уч йил озодликдан маҳрум қилинсин!””

- Сиёсий машғулотларга қатнашмаганим учун сиз мени жазога тортмоқчисиз. Хўп, сизни коммунист ва атеист сифатида қўрқитиб, ибодатхоналарга, жамоатхоналарга боришдан қатъиян бош тортганлигингиз учун ҳукм қилишса, шахсан сиз нима қилган бўлар эдингиз?

Опервакил бирозгина жим турди, яна ўз гапини маъқуллади:

- Беш йил мобайнида биз сизнинг иродангизни бука олмадик. Яна уч йилга ҳукм қиламиз, барча маҳоратимизни ишга солиб, сизни “мулойим” қилиб қўямиз.

- Жаноб бошлиқ, бунинг иложи йўқ. Худонинг Ўзи менга мадад беради, мен бунга қатъий ишонаман.

- Қамоқда чиритамиз, озодликка чиқиб бўпсан. Болаларингни энди асло кўрмайсан!

- Худонинг айтгани бўлади.

Янги жазога тортишга очиқдан-очиқ тахдиддан сўнг парда орти ўйинлари бошланиб кетди. Яқинларимга янги жазо ҳақида айтиб беришимдан қўрқиб, бизнинг Баракимизга старшина келди ва мени тинчлантира бошлади:

- Коля амаки! Сиз озодликка чиқяпсиз!

- Сенга ким айтди?

- Махсус қисм бошлиғи озод бўлаётган 28 нафар ногиронларнинг ва уруш қатнашчиларининг рўйхатини тузди. Рўйхатда сизнинг ҳам фамилиянгиз бор.

Бироз вақт ўтгач 28 маҳбусни, шу жумладан мени ҳам штабга чақиртиришди. Маҳбусларнинг кийими ўрнига ҳар бир маҳбусга оқ кўйлак кийдириб, қора галстук тақдилар ва суратга туширдилар. Озодликка чиқаришга хужжатлар тайёрланаётган эди.

- Қаерга борасиз? – қизиқиб сўрашди мендан.

- Албатта уйга, оилам бағрига.

Озод бўлиш куни яқин – хурсанд бўлиш керак, бироқ ўринбосар мени яна чақиртирди, гапириш оҳангидан мени яна ҳукм қилишларини англадим.

- Николай Ефремович! Сизга жуда раҳмим келади: сиз яхши одамсиз. Аммо бизга махсус топшириқ берилган: ҳар қандай йўллар билан сизни синдириш ёки чиритиш, озодликка тириклайин чиқармаслик. Нима қиласиз ўзингизни ҳам, бизни ҳам қийнаб? Келишиб олсак яхши бўларди...

Мен узоқ вақт унга Худо, нажот топиш, ҳаёт маъноси ҳақида гувоҳлик бердим. Чиқиб кетаётиб дедим:

- Агар сиз Худога юз тутиб масиҳий бўлганингизда эди, худди мен каби йўл тутган бўлар эдингиз. Худога эътиқод учун юз йил ҳам азоб чекиш мумкин. Мана сиз тоабад дўзахда азоб чекишдан қўрқмайсиз, мени эса ўткинчи азоб-уқубатлар билан чўчитмоқчисиз. Чек-чегараси йўқ абадият учун ҳаммасига чидаш мумкин!

- Бойко! Агар айтганларингизнинг ҳаммаси рост бўлса, унда сиз – дунёдаги энг бахтли инсонсиз.

- Ҳа! Худони билганимдан ва Унга хизмат қилаётганимдан бениҳоят бахтиёрман.

Книга на Узбекском языке: - Верю в бессмертие (Николай Бойко)

Очень впечатляющее свидетельство одного верующего узника за имя Христово, прошедшего тюрьмы и лагеря, и повсюду Бог подкреплял его и исцелял. Одному Богу известно, сколько издевательств претерпел Николай Ерофеевич в неволе. Его лишали свиданий, не отдавали писем и в буквальном смысле уничтожали, сажая в камеру—холодильник в то время, когда у него было воспаление легких. Но, по неизреченной Своей милости, Господь сберегал жизнь Своему слуге. Он оставался непреклонным и не шел на сотрудничество с гонителями. Его глубоко почтенный 82-летний возраст — яркое доказательство того, что жребий наш всецело находится в руках Господа и вовсе не условия существования определяют длительность жизни, а лишь Божья воля. Несмотря на суровый путь, он достиг рубежа большей крепости и отошел к Господу как и насыщенные днями патриархи. Земная брань его закончилась победно.