Роберт Спраул. Масиҳийлик таълимоти асослари - (20-боб) Китоб Ўзбек тилида

Masihiylik ta'limoti asoslari (Robert Spraul) O‘zbek tilida Audiokitob

 

МУНДАРИЖА

Муқаддима

Кириш

БИРИНЧИ ҚИСМ. Ҳақиқат

1-боб. Илоҳий ҳақиқат

2-боб. Зиддият, сирлилик ва қарама-қаршилик

3-боб. Бевосита ва билвосита умумий ваҳий

4-боб. Алоҳида ваҳий ва Муқаддас Китоб

5-боб. Илоҳий Қонун

6-боб. Худонинг пайғамбарлари

7-боб. Муқаддас Ёзув қонун-қоидалари

8-боб. Муқаддас Китобни талқин қилиш

9-боб. Хусусий равишда талқин қилиш

ИККИНЧИ ҚИСМ. Худонинг табиати ва сифатлари

10-боб. Худонинг сирлилиги

11-боб. Худонинг Учбирлиги

12-боб. Худонинг мукаммаллиги

13-боб. Худонинг қудратлилиги

14-боб. Худонинг ҳозиру нозирлиги

15-боб. Худо ҳамма нарсани бошқаради

16-боб. Худонинг Муқаддаслиги

17-боб. Худонинг эзгулиги

18-боб. Худонинг адолатлиги

УЧИНЧИ ҚИСМ. Худонинг ишлари ва амрлари

19-боб. Яратилиш

20-боб. Олдиндан кўра билиш

21-боб. Мўъжиза

22-боб. Худонинг иродаси

23-боб. Аҳд

24-боб. Аҳд вазифалари

ТЎРТИНЧИ ҚИСМ. Исо Масиҳ

25-боб. Масиҳнинг илоҳий табиати

26-боб. Масиҳнинг итоаткорлиги

27-боб. Масиҳнинг инсоний табиати

28-боб. Масиҳнинг бегуноҳлиги

29-боб. Айбсиз ҳомиладорлик

30-боб. Исо Масиҳ Ягона Ўғил сифатида

31-боб. Масиҳнинг сувда чўмиб имон келтириши

32-боб. Масиҳнинг улуғворлиги

33-боб. Масиҳнинг осмонга Кўтарилиши

34-боб. Исо Масиҳ Худо ва одам ўртасидаги Воситачи сифатида

35-боб. Масиҳнинг учлик хизмати

36-боб. Исонинг исмлари

БЕШИНЧИ ҚИСМ. Муқаддас руҳ

37-боб. Муқаддас Руҳнинг илоҳийлиги

38-боб. Муқаддас Руҳнинг шахсга оид табиати

39-боб. Муқаддас Руҳнинг ички гувоҳлиги

40-боб. Муқаддас Руҳдан зиё олиш

41-боб. Муқаддас Руҳни қабул қилиш

42-боб. Муқаддас Руҳ — Юпатувчи

43-боб. Муқадас Руҳ — Покловчи

ОЛТИНЧИ ҚИСМ. Инсон ва гуноҳ қилиш

44-боб. Ўзликни билиш ва Худони англаш

45-боб. Инсон Худо суратида яратилган

46-боб. Инсон тана ва қалб сифатида

47-боб. Инсон тана ва руҳ сифатида

48-боб. Шайтон

49-боб. Ёмон руҳлар

50-боб. Гуноҳ

51-боб. Бирламчи гуноҳ

52-боб. Одамнинг ахлоқсизлиги

53-боб. Инсоннинг виждони

54-боб. Кечирилмайдиган гуноҳ

55-боб. Синкретизм

ЕТТИНЧИ ҚИСМ. Нажот топиш

56-боб. Нажот топиш

57-боб. Олдиндан белгилаш

58-боб. Олдиндан белгилаш ва абадий ҳукм

59-боб. Таъсирчан даъват

60-боб. Юқоридан туғилиш

61-боб. Гуноҳларни ювиш

62-боб. Чекланган гуноҳни ювиш

63-боб. Ироданинг эркинлиги

64-боб. Имон

65-боб. Қутқарувчи имон

66-боб. Имон билан оқланиш

67-боб. Имон ва савоб

68-боб. Тавба-тазарру

69-боб. Хизматлар ва марҳамат

70-боб. Азизларнинг имондан қайтмаслиги

71-боб. Нажотга ишонч

72-боб. Оралиқ ҳолат

73-боб. Батамом тирилиш

74-боб. Улуғлаш

САККИЗИНЧИ ҚИСМ. Жамоат ва маросимлар

75-боб. Ҳаворийлар

76-боб. Жамоат

77-боб. Ҳақиқий Жамоатнинг белгилари

78-боб. Жамоатдан четлаштириш

79-боб. Маросимлар

80-боб. Сувда имон келтириш

81-боб. Чақалоқларни сувда имонга киритиш

82-боб. Раббийнинг Қутлуғ зиёфати

83-боб. Ўзгариш

84-боб. Дам олиш куни

85-боб. Қасам ва ваъдалар

ТЎҚҚИЗИНЧИ ҚИСМ. Ҳозирги дунёда руҳият ва ҳаёт

86-боб. Руҳ самараси

87-боб. Севги

88-боб. Умид

89-боб. Ибодат

90-боб. Антиномизм

91-боб. Легализм

92-боб. Қонуннинг уч томонлама мақсади

93-боб. Перфекционизм

94-боб. Давлат ҳокимияти

95-боб. Никоҳ

96-боб. Ажралиш

ЎНИНЧИ ҚИСМ. Охирги замон

97-боб. Дажжол

98-боб. Масиҳнинг қайтиши

99-боб. Худо салтанати

100-боб. Самовий ватан

101-боб. Жаннат ҳузур-ҳаловатини кўра билиш

102-боб. Дўзах

---

20-боб
Олдиндан кўра билиш

Род-Айленд штатининг пойтахти Провидение деб номланган, бу «олдиндан кўра билиш» деган маънони билдиради. Бу номда ғайриоддий нимадир мавжуд. Шаҳарнинг номи шундан далолат берадики, ота-боболаримиз биз билан сиз каби эмас, балки бутунлай бошқача фикр юритишган. Ким ҳам бугунги кунда шаҳарни Провидение деб атагиси келади? Бу сўзнинг ўзи эскича янграйди, ҳатто у архаик сўзга айланган.

Илк масиҳийларнинг асарларини ўқиганимда, уларнинг Худо мўъжизаларини кўплаб эслашлари мени ҳайратга соларди. Афтидан ўтган асрлар масиҳийлари башоратларга сиз билан биздан кўра ортиқроқ даражада ишонишган кўринади. Натуралистик руҳ давомчиларининг: «Табиатдаги барча ҳодисалар мустақил табиат кучлари таъсири остида содир бўлади», деб эътироф қилишлари бизнинг авлодимизга кучли таъсир кўрсатяпти.

Башорат сўзи «олдиндан кўриш» ёки «олдиндан хабар бериш» деган маънони англатади. Бироқ бу сўзнинг маъносини билиш башорат таълимотининг чуқур маъносини тушунишимизга имкон бермайди. Бу таълимот Худонинг фақатгина башарият тарихини билиш қобилиятини кўрсатмайди. Ёки башоратгўйлик фақатгина барча воқеаларни олдиндан кўра билишни англатмайди.

XVII асрнинг Вестминстер илоҳиётчилари башорат тушунчасини қуйидагича таърифлашган:

 

Худо — жамики жонзотнинг Яратувчисидир. У Ўзининг барча ижодини қўллаб-қувватлайди, йўл-йўриқ кўрсатади. Воқеа ва ҳодисаларни энг буюгидан бошлаб то арзимасигача бошқаради. Буларни Худо Ўзининг олий даражадаги ва муқаддас илоҳийлигига, Ўзининг бехато билувчанлигига ва эркинлигига, Ўзининг доимий марҳаматига ва шахсий иродасига, Ўзининг мақтовга сазовор донолигига, куч-қудратига, адолатлигига, саховатлигига ва раҳм-шафқатлигига асосланиб амалга оширади.

 

Худо Ўзи яратган ижодини ҳимоя қилади. Олам нафақат яратилгани учун Худодан миннатдор, балки Унга боғлиқ бўлган кейинги ҳаёти учун ҳам миннатдордир. Бутун олам ўз ҳолича ҳаракат қила олмайди ва яшай олмайди. Худо Ўз куч-қудрати билан бутун жонзотга мадад беради. Фақатгина У билан биз мавжудмиз, ҳаёт кечирамиз ва ҳаракат қиламиз.

Башорат таълимотида Худонинг бутун коинотни бошқаришига асосий урғу берилади. У Ўзи яратган оламни тўла ҳуқуқли ҳукмрон сифатида бошқаради. У мавжуд бўлган ҳамма нарсани — каттасидан то кичигигача бошқаради. Ундан берухсат ҳеч қачон ва ҳеч нарса содир бўлмайди. Унинг иродаси билан ёмғир ёғади ва қуёш чарақлайди. У шоҳликларни юксалтиради ва ағдариб ташлайди. Бошимизда нечта соч толаси борлигини ва қанча умр кўришимизни фақат У билади.

Башорат ва бахт, тақдир ва омад ўртасида катта фарқ мавжуд. Фарқнинг асл маъноси Худонинг моҳиятидан иборат. Бахтнинг кўзи кўр, лекин Худо ҳаммасини кўради. Тақдир шахсий ибтидодан маҳрум, ҳолбуки Худо — бу Ота. Омад гунг, Худо эса биз билан гаплаша олади. Инсоният тарихида ожиз, эгасиз ва забонсиз кучлар ҳаракат қилмайди. Ҳаммаси башоратнинг кўринмас қўллари билан амалга оширилади.

Худо бошқараётган оламда тасодифий ҳодисалар бўлмайди. Шунга ўхшаш тасодифлар мутлақо мавжуд эмас. Бу математик назарияларни изоҳлашда биз фойдаланадиган оддий сўз, холос. Аммо тасодифнинг ўзи ҳеч қандай кучга эга эмас, чунки у мавжуд эмас. Тасодиф — бу воқеликка таъсир ўтказа оладиган аллақандай жонзот эмас. Тасодиф на ҳодиса, на буюмдир. У ҳеч нима.

Башоратнинг бошқа жиҳати мавжуд аҳвол деб аталади. Мавжуд аҳвол Худонинг одам билан биргаликдаги ҳаракатини назарда тутади. Биз ҳаммамиз ўз эркига эга жонзотлармиз. Қандайдир ҳодисаларнинг содир бўлиши учун биз ҳаракат қилиб, имкон яратиб берамиз. Бироқ биз ўзимизни содир бўлаётганларнинг фақат иккинчи даражали сабабчиси деб биламиз. Худонинг башоратгўйлиги бизнинг барча ҳаракатларимиздан устун туради. Худо Ўз иродасини, инсон эркинлигини бузмаган ҳолда, унинг эрки орқали амалга оширади. Мавжуд аҳволнинг энг ёрқин мисолини Муқаддас Китобдан топса бўлади. Бу — Юсуф ва унинг ака-укалари билан юз берган ҳодисадир. Гарчи ака-укалар ҳақиқатдан ҳам Юсуфни кўпгина азоб-уқубатларга гирифтор қилишган бўлсалар-да, уларнинг гуноҳи Худонинг режасида бор эди. Юсуф ака-укаларига шундай деди: «…Худо бугун қилаётгандай, сон-саноқсиз халқни сақлаб қолиши учун, сизлар қилган ёмонликни яхши томонга ўзгартирди…» (Ибт. 50:20).

Худонинг гуноҳни ювиш башорати энг ёвуз хатти-ҳаракатларда ва қилмишларда намоён бўлади. Инсон жиноятларининг энг даҳшатлиси — искариётлик Яҳудонинг Масиҳга қилган хоинлиги бўлган. Аммо Масиҳнинг ўлими тарихда тасодиф бўлмаган. У Худо иродаси билан содир бўлган. Яҳудонинг разил қилмиши эса инсоният тарихида энг буюк воқеа бўлган — Қутқарилишнинг амалга ошишига ёрдам берган.

---

Вестминстерское исповедание веры (Одесса: Христианское просвещение, 2000), гл. 5, разд. 1.

---

Книга на Узбекском языке: - Основы христианского вероучения  (Роберт Спраул)

Данная книга — не учебник по формальному богословию. Она предназначена для обычного верующего и представляет собой введение в основные доктрины христианской веры. Чтобы постичь учение Библии, нам прежде нужно познакомиться с понятиями, при помощи которых это учение излагается. Поэтому данная книга должна помочь читателю уяснить главные понятия, которые и составляют библейское послание, адресованное человеку.

Каждое понятие представлено кратко, в конспективной форме. В конце глав вашему вниманию предлагаются ссылки на Библию, которые дополнят и оживят схематичное изложение доктрин. Все доктрины изложены просто, но основательно. Просто, но не упрощенно. На нескольких страницах я попытался представить суть каждой богословской доктрины, подробное исследование которой заняло бы не один том.

Прочитав данную книгу, вы не станете специалистами в области богословия. Но будете иметь представление о главных понятиях, являющихся основой богословия. Надеюсь, что после ознакомления с этой книгой читатели захотят изучать богословие более детально и глубоко, а это занятие на всю жизнь.

Хочу выразить благодарность Уэнделлу Холи из Издательского дома Tyndale за предложенную идею написания этой книги, Донне Мак за подготовку рукописи к печати и Дейвиду Фриланду за помощь с графической частью издания. Благодарю также своего сына, Р. Ч., за редакторскую правку.