Роберт Спраул. Худонинг Муқаддаслиги - (9 Боб) Китоб Ўзбек тилида
Xudoning Muqaddasligi (Robert Spraul) O‘zbek tilida Audiokitob
Мундарижа
1-БОБ. Муқаддас граал
2-БОБ. Муқаддас, Муқаддас, Муқаддас
3-БОБ. Титроққа солувчи сир
4-БОБ. Муқаддаслик етказган жароҳат
5-БОБ. Лютернинг телбалиги
6-БОБ. Муқаддас адолат
7-БОБ. Муқаддас худо билан уруш ва тинчлик
8-БОБ. Муқаддас бўлинг
9-БОБ. Худо ғазабга тўлган гуноҳкорлар қўлида
9-БОБ Худо ғазабга тўлган гуноҳкорлар қўлида
Дўзах тўғрисида эшитувчи, деярли ҳар бир киши ундан қочиб қутиламан, деб ўзини юпатади.
ЖОНАТАН ЭДВАРДС
Америкада ўқилган барча ваъзларнинг ичида энг маш ҳури Жонатан Эдвардснинг «Гуноҳкорлар ғазабга тўлган Худо қўлида», деб номланган ваъзи бўлса керак. Бу ваъз нафақат кўп сонли ваъз тўпламларининг ичига, балки шу билан бир қаторда, кўпгина илк Америка адабиёти рўйхатларига ҳам киритилгандир. Ваъзда имон келтирмаган кишининг хавфли ва фожеавий ҳолати шу қадар ёрқин тасвир қилиб бериладики, баъзи замонавий таҳлилчилар бу ваъзни кишига озор берувчи, деб атадилар.
Эдвардснинг ваъзи нопок инсонларни дўзахда кутадиган бешафқат жазо даҳшатлари ва илоҳий ғазаб қаҳрининг ранг-баранг тасвирларига тўладир. Бундай ваъзлар ҳозирги кунларда урф эмас. Одатда уларни бемаъни диднинг намоён бўлиши ва Маданият давридан аввал мавжуд бўлган уламолик қолдиғи, деб ҳисоблайдилар. Муқаддас Худо қаҳрини кўрсатиб берадиган, тавба қилмаган кишиларнинг қалбларига кириб бориш учун мўлжалланган ваъзлар мулкка эга бўлган жамоатларга хос бўлган дунёвий муҳитга тўғри келмайди. Готик пештоқлар даври, маънавий азоб пайдо қиладиган кучли ваъзлар даври ўтиб кетди. Бизнинг авлодимиз — ўз-ўзини ривожлантириш ва гуноҳ муаммосига кенг назар ташлашни урф қилиб олган хотиржам авлоддир.
Бизнинг фикрларимиз йўналиши тахминан қуйидагичадир: агар Худо ҳақиқатдан ҳам мавжуд бўлса, шубҳасиз, У муқаддас эмас. Агарда, тўсатдан, У муқаддас бўлса, у ҳолда У адолатли эмас. Агарда Худо ҳам муқаддас, ҳам адолатли бўлса-да, биз Ундан қўрқмаслигимиз керак, чунки Худонинг раҳм-шафқати Унинг муқаддас адолатини қоплаб туради. Агар биз Унинг муқаддаслиги ва адолатини «ютиб юбора» олсак, у ҳолда хавотир олмасак ҳам бўлади: У ҳеч қачон ғазаб деб аталувчи ҳисни намоён қилмайди.
Агар биз беш дақиқа хушёр фикр қилиб кўрсак, у ҳолда ўз хатоимизни кўрсак керак. Агар Худо ростдан ҳам муқаддас бўлса, агар Унда заррача бўлсада адолат бўлса, ниҳоят, агар Худо ҳақиқатдан ҳам Худо сифатида мавжуд бўлса, у ҳолда У бизга нисбатан ғазабдан бошқа яна қандай ҳисни сезиши мумкин? Биз Унинг муқаддаслигига қарши бораяпмиз. Биз Унинг адолатини ҳақорат қиламиз. Биз Унинг иноятига нисбатан енгил-елпи муносабатда бўламиз. Бу ишларнинг ҳаммаси Унга маъқул келиши даргумон.
Эдвардс Худонинг муқаддаслиги табиатини тушунар эди. Тавба қилмаган киши ҳақиқатдан ҳам Худодан қўрқиши, жуда ҳам қўрқиши лозимлиги ҳақида у яққол тасаввурга эга эди. Эдвардс ўз ақидаларининг камбағаллигини оқлаш учун катта эҳтиёж сезмас эди. Эдвардсни ўзи билган ҳақиқатни ваъз қилиш заруратига бўлган талаб қийнар эди. Ўзи муҳим, деб ҳисоблаган нарсани қаттиқ таъкидлаган ҳолда очиқ-ойдин, ишонч билан ваъз қилиш. У буни одамларга азоб бериш истаги туфайли эмас, балки уларга ачинганлиги учун қилар эди. У ўзи яшаётган жамиятни севар эди. Шу сабабли ҳам у инсонларни, агарда улар Худо ғазаби билан юзма-юз келиб қолсалар, улар дучор бўладиган даҳшатли оқибатлардан огоҳлантириб қўйишни лозим топди. Эдвардс инсонларни айб қопқонига туширишга интилмади. Аксинча, агар имон келтиришмаса, уларни хавф-хатар таъқиб қилишда давом этишини англаб етишга мажбур қилди.
Келинглар, ушбу ваъзнинг қандай руҳда эканлигини бир оз бўлса-да ҳис қилиш учун унинг бир парчасини ўқиб чиқайлик:
«Ўргимчак ёки бошқа бир жирканч ҳашоротни жирканган ҳолда қўлларида тутиб турган инсон каби, сизларни дўзах қаъри узра ушлаб турувчи Худо сизларга нисбатан нафрат ва жирканиш билан қарайди. У ҳаддан зиёд ғазабланган. Худонинг нафрати оташ янглиғ ёнмоқда. У сизларни оловга ташлашдан ўзга ҳеч нарсага лойиқ эмас, деб ҳисоблайди. Худонинг кўзлари шу қадар пок ва беғуборки, У бу кўзлар билан сизларнинг нопок ишларингизга қарай олмайди. Сиз Унинг кўзлари учун бизнинг кўзимизга жирканчли бўлиб кўринадиган заҳарли илондан ҳам ўн минг марта ошиқ даражада жирканчлидирсиз. Сиз Уни ўз ҳукмдорини ҳақорат қилган ҳар қандай исёнчига қараганда кўпроқ ҳақоратлагансиз. Шундай бўлса-да, айнан Унинг қўллари сизни тубсизлик узра ушлаб турибди ва ана шу тубсизлик қаърига тушиб кетишингизга йўл қўймаяпти. Сиз кеча дўзахга равона бўлганингиз йўқ, уйқу олдидан кўзларингизни юмгач, бу дунёда уйғонишингиз учун сизга яна бир карра имконият берилди. Уйғонганингиздан буён дўзах қаърига тушиб кетмаганлигингизнинг бирдан-бир сабаби — бу Худо сизни қўллари билан тутиб турганидир. Сиз Худонинг улуғ хизматида ўзингизнинг гуноҳли нопок қилмишларингиз билан иштирок этасиз. Ана шу гуноҳли нопок қилмишлар билан Унинг пок кўзларини нафратга тўлдириб, бу ерга, Худо уйига кириб олган бир пайтингизда жаҳаннамдан асраб қолган бошқа сабаб бўлиши ҳам мумкин эмас. Ҳа, чиндан ҳам айнан мана шу дақиқаларда дўзах қаърига тушиб кетмаётганлигингизга бундан бошқа сабаб йўқ.
Эй гуноҳкор! Ўзинг тушиб қолган даҳшатли вазият ҳақида ўйлаб кўр: бу оловли ўчоқ, алангаланаётган ғазабу нафрат билан тўлиб-тошган кенг ва тубсиз чуқурликдир. Лаънатланган ва жаҳаннамга маҳкум бўлган кўпгина кишиларга нисбатан ғазаби авж олгани каби, сенга қарши ҳам ғазаби ошиб бораётган ва алангаланаётган Худонинг қўллари айнан ана шу тубсизлик узра сени ушлаб турибди. Сен Худонинг олови куйдираётган ўта ингичка бир ипда осилиб турибсан. Бу олов исталган дақиқаларда уни ёндириб юбориши ва бўлак-бўлак қилиб узиб ташлаши мумкин. Бу ҳолатда сенинг ҳеч қандай Ҳимоячинг йўқ, ўз жонингни сақлаб қолиш учун ҳеч нарса билан даъво қила олмайсан, аланганинг оловли тилларини ўзингдан нари суриш учун ҳам бирор нарса топилмайди, ўзингники бўлган, сен қачонлардир қилган ҳеч нарса ҳам, қила оладиган нарса ҳам йўқ, — сен ҳеч қанқанги воситалар билан Худони бир дақиқага бўлса ҳам, сенга раҳм-шафқат қилишга кўндира олмайсан…»
Ваъз бундан кейин ҳам худди шундай саботли ва бешафқатлилик билан давом этади. Эдвардс ўз жамоати одамлари, виждони нопок одамлар қалбига зарба кетидан зарба беради. У ҳар бири гуноҳкор кишиларни уларга таҳдид солаётган хавф-хатардан огоҳлантириш учун мўлжалланган Муқаддас Китобнинг ёрқин тасвирларидан фойдаланади. Эдвардс бу кишиларга ўз вазнлари оғирлиги туфайли сирпаниб, йиқилиб тушишлари мумкин бўлган сирпанчиқ йўлдан боришаётганликлари ҳақида гапиради. Улар дўзах қаъри устидан исталган онда синиб кетиши мумкин бўлган чирик тахталардан ясалган ингичка ёғоч кўприк орқали ўтаётганликлари ҳақида гапиради. У ўлат каби куппа-кундуз куни учиб келиб ҳалок қиладиган кўринмас камон ўқлари ҳақида гапиради. Эдвардс Худонинг ёйи таранг тортилгани ва Унинг ғазаб ўқлари бизнинг қалбимизга қаратилгани ҳақида айтади. У Худо ғазабини шиддатли куч билан тўғон дарвозаларига урилаётган сувга ўхшатади. Агар тўғон бузилиб кетса, гуноҳкор сув тагида қолиб кетади. У ўз тингловчиларига уларни дўзахдан фақатгина ҳаво бўшлиғи ажратиб туришини эслатиб ўтади:
«Сизнинг бузуқлигингиз сизни қўрғошин каби оғир қилиб қўяди, бу оғирлик сизни катта куч билан пастга, дўзахга қараб тортиб туради. Агар Худо сизни қўйиб юборса, сиз ўша заҳотиёқ бу тубсизлик сари чўка бошлайсиз, тубсиз бўшлиқ қаърига тушиб кетасиз. Бу ҳолатда сизга соғлом ақл-идрокингиз ҳам, эҳтиёткорлигингиз ҳам, тадбиркорлигингиз ҳам, айёрона қилинган ҳийла-найрангингиз ҳам ёрдам бермайди. Буларнинг ҳаммаси ўргимчак ини тошни тушиб кетишдан асраб қола олмагани каби сизни ҳам қулаб тушишдан сақлай олмайди».
Эдвардс ўз ваъзига қўшимча қилиб, Худо ғазабининг кучи ва табиатига кучли эътибор қаратади. Муқаддас Худо ғазабли Худо ҳам бўлиши кераклиги ҳақидаги аниқ тасаввур унинг марказий ғояси ҳисобланади. Эдвардс Худо ғазабига тегишли бўлган, биз панжа орасидан қарашга журъат қила олмайдиган бир нечта асосий ҳолатларни санаб ўтади.
1. Бу кимнинг ғазаби? Эдвардс ўз ваъзларида гапирган ғазаб — бу чексиз Худонинг ғазабидир. У Худо ғазабини инсонлар ғазабига ёки шоҳнинг ўз қўл остидаги одамга нисбатан ғазабига қарама-қарши қўяди. Инсоний қаҳр-ғазаб сўнади. Эрта ё кеч у ўз ниҳоясига етади. У чегараланган. Худо ғазаби эса абадий давом этиши мумкин.
2. Худо ғазабининг қаҳри. Муқаддас Китобда Худо қаҳрининг чархи ҳақида қайта-қайта гапирилади. Дўзахда жазо юмшатилмайди, раҳм-шафқатга ўрин йўқ. Худо ғазаби — бу оддий аччиқланиш ёки енгил норозилик эмас. Бу тавба қилмаган кишини куйдириб юборувчи ғазабдир.
3. Бу абадий ғазаб. Дўзахда ётган гуноҳкорларга қаратилган Худо ғазабининг чеки йўқдир. Агарда бизда ўз биродарларимизга нисбатан заррача ачиниш ҳисси бўлганида эди, у ҳолда биз улардан бирортаси дўзах қаърига тушиб кетиши мумкинлиги ҳақидаги фикрнинг ўзиданоқ қайғуга тушар ва алам билан йиғлаган бўлар эдик. Биз лаънатланган кишиларнинг дод-фарёдларини беш сония давомида ҳам тинглаб тура олмаган бўлар эдик. Биз бир дақиқа Худо ғазаби остида бўлишга ҳам чидай олмаймиз. Худонинг абадий ғазаби ҳақида эса ўйлашнинг ўзи ҳам даҳшатдир. Биз ўзимизни бу каби ваъзлар билан безовта қилмасликларини истаймиз. Биз ёқимли мудроқ, осойишта уйқуга чанқоқмиз.
Бизнинг фожеамиз шундан иборатки, Муқаддас Ёзувлардаги аниқ-равшан огоҳлантиришлар, Исонинг соғлом таълимотига қарамасдан, биз «Синайда дам олиш»ни давом эттираяпмиз ва нопок кишиларнинг келажакда жазоланиши ҳақида ўйламаяпмиз. Умуман олганда, агар Худога ишониш керак бўлса, у ҳолда биз Унинг қаҳр-ғазаби ёғиладиган кун келиши ҳақидаги даҳшатли ҳақиқат юзига тик боқишимиз лозим. Эдвардс мана шундай кузатиш қилди:
«Дўзах тўғрисида эшитувчи, деярли ҳар бир киши, яъни табиий ҳолатдаги ҳар бир киши ундан қочиб қутуламан, деб ўзини юпатади. У ўзига ишонади, ўзимни-ўзим хавфсизлик билан таъминлай оламан деб ўйлайди. У аввал қилган, ҳозир қилаётган ва энди қилмоқчи бўлган амаллари билан ўзига тасалли беради. Ҳар ким ўзининг лаънатдан қандай қочиб қутулиши мумкинлиги ҳақида ўз ақл-идорки билан чора-тадбирлар кўради ва хулосалар чиқаради. У ўзи учун ҳамма нарсани мослаштираётганлигига ва ўйлаган нарсаларининг муваффақиятли амалга ошишига умид қилган ҳолда ўзига таскин беради».
Биз Эдвардснинг ваъзига қандай жавоб берамиз? У бизда қўрқув ҳиссини уйғотадими? У бизни ғазаблантирадими? Биз ҳам дўзах ва абадий жазо ҳақидаги барча ғоялар устидан масхара қилиб куладиган кўпгина кишиларга ўхшаб жавоб берамизми? Худо ғазаби ҳақидаги тушунчани содда ва эскирган, деб ҳисоблаймизми? Дўзах ҳақидаги ҳар қандай эслатмани ҳақорат сифатида қабул қиламизми? Агар шундай бўлса, биз итоат қилаётган Худо — муқаддас Худо эмаслиги аниқ: моҳиятан олиб қарайдиган бўлсак, У умуман Худо эмас. Агар биз Худонинг адолатини писанд қилмасак, у ҳолда биз масиҳий эмасмиз. Биз Эдвардс шу қадар аниқ таърифлаб берган хавфли вазиятга ўхшаш бўлган вазиятда турибмиз. Худо ғазабидан нафратланиш — бу Худонинг Ўзидан нафратланиш демакдир. Биз бу каби айблашларга қарши кескинлик билан норозилик билдиришимиз мумкин, бироқ, бу кескинлик Худога нисбатан адоватимизни яна бир карра тасдиқлаб беради. Биз ҳар бир сўзни таъкидлаган ҳолда: «Йўқ, мен Худодан эмас, балки Эдвардсдан нафратланаман. Мен Худони ёқтираман. Менинг Худоим — бу севги Худосидир», дейишимиз мумкин. Бироқ, ғазабга эга бўлмаган севги Худоси — бу Худо эмас. У — биз тошдан ўз қўлларимиз билан йўниб ясаган санам кабидир.
Жонатан Эдвардснинг яна бир машҳур ваъзи бор. Уни «Гуноҳкорлар ғазабга тўлган Худо қўлида» деб номланган ваъзнинг давоми сифатида кўриб чиқиш мумкин. Эдвардс бу ваъзни: «Инсонлар — Худонинг табиий душманларидир», деб номлади. Агар менга Эдвардс қўйган номни ўзгартириш ҳуқуқи берилганида эди, мен бунинг ўрнига шундай ном таклиф қилган бўлардим: «Худо ғазабга тўлган гуноҳкорлар қўлида».
Агар биз имон келтирмаган бўлсак, бир нарсани тўлиқ ишонч билан айтиш мумкин: биз Худодан нафратланамиз. Муқаддас Китоб бу савол бўйича аниқ ифода беради. Биз — Худонинг душманларимиз. Биз Уни бутунлай йўқ қилиш учун ичимизда қасамёд қилдик. Ёмғир ерни юмшатиши қанчалик табиий бўлса, бизнинг Худодан нафратланишимиз ҳам шунчалик табиийдир. Энди бизнинг норозилигимиз ғазабга айланиши мумкин. Биз мен ҳозиргина баён қилган нарсаларни қасам ичган ҳолда инкор қиламиз. Биз ўзимизни гуноҳкор деб тан олишга тайёрмиз. Ким тайёр эмас экан? Биз Худони лозим бўлганидек севмаслигимизни дарҳол тан оламиз. Бироқ, орамиздан ким ўзининг Худодан нафратланишини тан олади?
Римликларга Мактубнинг бешинчи бобида аниқ айтилган: «Биз Худонинг душманлари эканмиз, У Ўз Ўғлининг ўлими туфайли бизни Ўзи билан яраштириб қўйди…» Худонинг инсонларни Ўзи билан яраштириш хоҳишини Янги Аҳднинг ҳамма китобларида кўриш мумкин. Бир-бирини севувчилар ярашишга муҳтож эмас. Худонинг бизга нисбатан бўлган севгиси шубҳасиздир. Гумон сояси бизнинг устимизга тушади. Бизнинг Худога нисбатан севгимиз сўроқ аломати тагида турибди. Инсоннинг Муқаддас Китоб «дунёвий онг», деб атайдиган табиий онги Худо билан адоватда турибди.
Бизнинг Худога нисбатан табиий адоватимиз Уни қай даражада паст баҳолашимизда намоён бўлади. Худо бизнинг содиқлигимизга лойиқ эмас, деб ҳисоблаймиз. Худо ҳақидаги фикр-мулоҳазалардан кўнглимиз тўлмайди, қониқмаймиз. Хатто масиҳий учун ҳам тоат-ибодат қилиш қийин кечади ва ибодат зерикарли, толиқтирувчи мажбурият ҳисобланади. Биз табиий тарзда Худонинг ҳузуридан имкон қадар узоқроққа қочишга ҳаракат қиламиз. Унинг сўзлари худди тахтага тегиб сапчиган баскетбол тўпи каби бизнинг онггимизга тегадию, орқага қайтади.
Бизнинг Худога бўлган муносабатимиз ўз моҳиятига кўра шунчаки бепарво, совуққон муносабат эмас. Биз Унга нисбатан кек сақлаймиз. Биз Худонинг бошқарувига қаршилик қиламиз ва бизнинг устимиздан қиладиган ҳукмронлигини тан олишдан бош тортамиз. Бизнинг қалбимизда Худога нисбатан меҳр йўқ. Бизнинг қалбларимиз муз каби совуқдир, улар Худонинг муқаддаслигини қабул қила олмайди. Табиатимизга кўра, бизда Худога нисбатан севги йўқ.
Эдвардс айтиб ўтганидек, инсон Худога рақиб сифатида қарайди, дейишнинг ўзи камлик қилади. Биз бу сўзларни аниқ ифода қилишимиз лозим. Худо — бизнинг ашаддий душманимиздир. У бизнинг гуноҳкор истакларимиз учун катта хавф туғдиради. У бизнинг нафратимизни қўзғатади. Ҳеч қанақанги инсоний ишонтиришлар ва теологларнинг фалсафий асослари бизни Худони севишга мажбур қила олмайди. Биз Унинг борлигидан ҳам нафратланамиз ва борлиқни Унинг иштирокидан тозалаш учун бор имкониятимизни сарф қилган бўлардик.
Агар Худо Ўз ҳаётини бизнинг қўлимизга топширганида бир дақиқа ҳам яшай олмаган бўлар эди. Биз Уни инкор қилмас эдик, биз Уни ўлдирган бўлар эдик. Бу баёнот ўта кетган маъсулиятсизликка ўхшаб кўриниши мумкин. Бироқ, Худо Масиҳ қиёфасида ҳозир бўлган вақтда юз берган воқеаларни яна бир карра эсга оладиган бўлсак, бу сўзларнинг ҳақиқат эканлиги аён бўлади. Масиҳни оддийгина ўлдириб қўя қолмадилар. У дарғазаб кишилар қўлида азобли ўлим топди. Оломон Масиҳнинг қонини талаб қилиб айюҳаннос солди. Уни оддийгина ўлдириш етарли бўлмади, қотиллик масхаралаш ва таҳқирлашлар остида амалга оширилиши керак эди. Биз Масиҳнинг илоҳий табиати хочда ҳалок бўлмаганлигини яхши биламиз. Фақат Унинг инсоний танаси қатл қилинган эди. Агарда Худо Масиҳ илоҳийлигининг қатл қилинишига йўл қўйганида ва Ўзининг илоҳий борлиғини Масиҳ қотилларининг михлари учун заиф қилиб қўйганида эди, у ҳолда Масиҳ ҳали ҳам ўлик, осмонда эса Худо бўлмаган бўларди. Агар Худо қалбига қилич санчилганида, узоқ кутилган инқилоб муваффақият билан якунланган бўлар ва инсон шоҳ бўлиб кўтарилар эди.
Бироқ, биз — масиҳийлармиз. Биз Худони севамиз. Биз У билан сулҳ тузганмиз. Биз Муқаддас Руҳда қайта туғилдик ва қалбларимиз Худо севгисига тўлиб-тошди. Эндиликда биз Унга душман эмас, балки дўстмиз. Бу гапларнинг ҳаммаси ҳақиқатдан ҳам масиҳийларга тааллуқлидир. Имон келтириш бизнинг башарий табиатимизни бутунлай йўқ қилиб юбормаганлиги сабабли, биз ўзимизга қараб юришимиз лозим. Биз ҳар куни ўзимизнинг олдинги табиатимиз қолдиқлари билан кураш олиб боришимиз керак. Қалбимизда Худо иштирокидан қувонч топмайдиган бир бурчак ҳамиша қолади. Биз жамоатдаги хизматда ухлаб ўтирган, қайта-қайта гуноҳ қилган вақтимизда бу қолдиқлар ўзлари ҳақида хабар берадилар. Улар ҳаттоки теологияда ҳам намоён бўлади.
Тарихда теологиянинг масиҳийлик жамоатидаги ягона ўринга даъвогарлик қилган фақат уч тури мавжуд бўлган, деб айтишади. Улар пелагианлик, ярим пелагианлик ва августинлик деб аталган. Пелагианлик — бу ҳеч қанақанги илоҳийликка ишонмайдиган табиий таълимотдир. У ўзининг бугунги кундаги кўринишида либераллик деб аталади. Ярим пелагианлик ҳозирги кунда арминианлик кўринишида мавжуддир. Августинлик эса кальвинизм ёки ислоҳ қилинган теологияда ўз қиёфасини топди. Ярим пелагианлик ҳам, августинлик ҳам масиҳийлар муҳокама қиладиган, баҳс юритадиган таълимотлар ҳисобланади. Пелагианлик — масиҳий таълимот эмас. Бундан ташқари у тўғридан-тўғри масиҳийликка қарши йўналгандир. Ўз моҳиятига кўра, бу имонсизлик таълимоти ҳисобланади. Унинг кўпгина жамоатларни ўз измига бўйсундириб олгани инсоннинг Худога нисбатан табиий адоватининг кучи ҳақида гувоҳлик беради. Пелагианлик издоши ёки либерал учун ҳеч қандай илоҳийлик мавжуд эмас. Унинг учун Муқаддас Ёзувлардаги мўъжизалар ҳам, Масиҳ ҳам, нажот топиш ҳам, ўликлардан қайта тирилиш ҳам, осмонга кўтарилиш ҳам, Исонинг қайтиши ҳам йўқ. Бир сўз билан айтганда, либерал учун Муқаддас Китоб масиҳийлиги мавжуд эмас. Бу художўйлик ниқоби остидаги ҳақиқий мажусийликдир.
Ярим пелагианлик-чи? Бу ҳақиқий масиҳий таълимотдир. Масиҳнинг илоҳийлиги ва нажот топишга бўлган ишончни, ўликлардан қайта тирилиш ва қолган барча нарсаларни чин кўнгилдан тан олиш бу таълимотга хос белгидир. Кўпгина Хушхабар масиҳийлари ва эҳтимол, шу китоб ўқувчиларининг кўп қисми ҳам шу қарашларга амал қиладилар. Бироқ, шу хусусиятларга эга бўлган ярим пелагианлик бизнинг табиий мойилликларимиз билан муроса қилувчи таълимот эканлигига имоним комил. Бу таълимотда Худони тушуниб етиш тўлиқ эмас. У Худонинг муқаддаслигини олқишлайди ва Худонинг ҳукмдорлигига ишонишини баралла ошкор қилади. Бироқ, у инсоннинг ўзи Худонинг олдига келиши ва янгитдан туғилиш учун «қарор» қабул қилиши мумкин, деб ҳисоблаб, ҳали ҳам инсонга нисбатан хомхаёллар билан яшаб келмоқда. Бу таълимотга кўра, Худо билан уруш ҳолатида бўлган кишини, унинг гуноҳкор қалби ўзгаришидан олдин ҳам, Худо билан ярашишга ишонтириш мумкин экан. Бу таълимотда юқоридан туғилмаган инсонлар юқоридан туғилмасдан туриб кўриб бўлмайдиган Худо Шоҳлигини кўрадилар ва юқоридан туғилмасдан туриб кириб бўлмайдиган Шоҳликка кирадилар, деб тушунтирилади. Ҳозирги замон Хушхабар тарқатувчиларининг фикрича имон келтирмаган, ўз қилмишлари ва гуноҳлари туфайли ўлик бўлган гуноҳкорлар шахсий танлаш йўли билан ўзларига қайтадан ҳаёт бағишлайдилар. Масиҳ ўликлар ўз-ўзларича ҳеч нарсани танлай олмасликларини, тана ҳеч қандай самара келтирмаслигини аниқ кўрсатиб берди. Инсон Худо Шоҳлигини кўра олиши учун аввал Руҳдан туғилиши керак. Бу Шоҳликка кира олиш учун ҳам юқоридан туғилиш зарурлиги ҳақида эса гапирмасак ҳам бўлади. Худо муқаддаслигини тушуна олмаслик ҳозирги замон масиҳийларининг камчилиги ҳисобланади. Агарда улар фақатгина мана шу нарсани тушуна олганларида эди, у ҳолда Масиҳнинг Худо ҳузурига ўз хоҳишлари билан келадиган ашаддий душманлари ҳақидаги сўзларга ўрин қолмас эди.
Иноят соғлом таълимотнинг марказий ғояси ҳисобланади. Худо табиатини тушунган, ҳеч бўлмаганда Унинг муқаддаслиги шуъласини англаб етишга муваффақ бўлган вақтимизда биз ўз гуноҳимиз ва ночорлигимизнинг тубан табиатини тушуна бошлаймиз. Ночор гуноҳкор инсонлар фақат иноят туфайлигина тирик қолишлари мумкин. Бизнинг кучимиз якка ҳолда бефойдадир. Биз марҳаматли Худонинг ёрдамисиз руҳан заиф бўлиб қоламиз. Биз Худонинг ғазаби ва адолатига ўз эътиборимизни қаратмаслигимиз мумкин, бироқ, Худо табиатининг мана шу аспектларини тушуниб етмагунимизча иноятнинг бизнинг ҳаётимизда бажарган ишига баҳо бера олмаймиз. Эдвардснинг Худо қўлидаги гуноҳкорлар ҳақидаги ваъзи ҳам жаҳаннамнинг оловли тилларига алоҳида эътибор қаратиш учун мўлжалланмаган эди. Бизнинг эътиборимиз ловуллаб ёнаётган жаҳаннам қаърига эмас, балки бизни қутқараётган ва жаҳаннам узра ушлаб турган Худо қўлларига қаратилади. Худонинг қўллари — марҳаматли қўллардир. Фақатгина улар бизни вайронагарчиликлардан сақлаб қолишга қодир.
Биз қандай қилиб муқаддас Худони севишимиз мумкин? Бу саволга мен бера оладиган энг оддий жавоб қуйидагидан иборат: бу бизнинг қўлимиздан келмайди. Муқаддас Худони сева олиш қобилияти бизнинг маънавий кучимизни ошириб юборади. Биз гуноҳкор табиатимизга кўра сева олишимиз мумкин бўлган ягона Худо — бу муқаддас бўлмаган худо, ўз қўлларимиз билан яратилган бутдир. Биз токи Муқаддас Руҳдан туғилмас эканмиз, Худо бизнинг қалбларимизни Ўзининг муқаддас севгисига тўлдирмас экан, У бизга мурувват кўрсатган ҳолда қалбларимизни ўзгартирмас экан, биз Уни сева олмаймиз. ґалбларимизни тиклаш ишида Худо ташаббусни Ўз қўлига олади. Усиз биз бирорта ҳам хайрли ишни амалга ошира олмаймиз. Худо бўлмаганида, биз Унинг муқаддаслигидан абадий узоқлашиб кетган бўлар эдик. Худонинг Ўзи биринчи бўлиб бизни севгани учун, биз Уни сева оламиз. Муқаддас Худони севиш учун бизнинг тош каби қаттиқ юрагимизга кириб бора оладиган ва ўлаётган қалбимизни уйғота оладиган қудратли марҳамат керак бўлади.
Агар биз Масиҳда бўлсак, демак биз уйғонганмиз. Биз руҳий ўлимдан руҳий ҳаётга қайтиб, тирилганмиз. Бироқ, кўзларимиз ҳамон боғлиқ бўлиб, вақти-вақти билан биз ўзимизни манқурт каби тутамиз. Бизда маълум даражада қўрқув қолган ва шу сабабдан, Худога яқинлашишга қўрқамиз. Биз аввалгидек, Унинг муқаддас тоғи этагида титраймиз.
Бироқ, Худони таниб-билишда қай даражада ўсиб боришимизга қараб, биз Унинг поклигига нисбатан жуда чуқур севгига эга бўламиз ва Унинг марҳаматига янада кўпроқ таянамиз. Худо бутун борлиғи билан ва тўла-тўкис равишда бизнинг севги-муҳаббатимизга муносиб эканлигига амин бўламиз. Худога нисбатан юксалиб бораётган севгимизнинг натижаси — Унга нисбатан ортиб бораётган ҳурмат-эҳтиром туйғусидир. Эндиликда биз Худони чин қалбимиздан севамиз, чунки Унинг қанчалик севгига тўлиб-тошганлигини кўриб турибмиз. Биз энди Худодан ҳайратланамиз, сабаби, Унинг буюклигини кўриб турибмиз. Биз Худога итоат қиламиз, негаки, Унинг Муқаддас Руҳи бизнинг ичимизда яшаяпти. У муқаддас, муқаддас, муқаддасдир…
Книга на Узбекском языке: Святость Бога (Роберт Спраул)
Эта книга, написанная одним из самых блестящих мыслителей наших дней, поставила меня на колени и драматически изменила мою христианскую жизнь. Ее обязательно нужно прочитать каждому христианину" (Чак Колсон, автор книги "Любящий Бог").
Это глубокое и волнующее исследование характера Бога. Особый акцент сделан на святости, присущей Богу, которая помогает христианину увидеть себя и свои дела в истинном свете. Р. Спраул говорит: "Это влияет на каждый аспект нашей жизни: экономику, политику, спорт, любовь - на все, чем мы живем.
