Эйден Тозер. Худонинг Буюклиги - (5 Боб) Китоб Ўзбек тилида
Xudoning Buyukligi (Eyden Tozer) O‘zbek tilida Audiokitob
Мундарижа
Муаллифдан
1. Нима учун биз Худо ҳақида тўғри фикрлашимиз керак
2. Эришиб бўлмас Худо
3. Илоҳий белгилар: Худо ҳақидаги баъзи бир ҳақиқатлар
4. Муқаддас Учбирлик
5. Худонинг баркамоллиги
6. Худонинг эркинлиги
7. Худонинг абадийлиги
8. Худонинг чексизлиги
9. Худонинг доимийлиги
10. Худонинг ҳамма нарсадан бохабарлиги
11. Худонинг донишмандлиги
12. Худонинг қудратлилиги
13. Худонинг трансцендентлиги
14. Худонинг ҳар ерда ҳозирлиги
15. Худонинг содиқлиги
16. Худонинг меҳрибонлиги
17. Худонинг адолатлилиги
18. Худонинг раҳмдиллиги
19. Худонинг марҳамати
20. Худонинг севгиси
21. Худонинг муқаддаслиги
22. Худонинг олий ҳокимияти
23. Очиқ сир
Худонинг баркамоллиги
Барча мавжудотлар Худоси! Фақат Ўзинг ЎЗИНГНИНГ БОРЛИГИНГНИ тасдиқлай оласан; бироқ Сенинг суратингда ва Сенга ўхшаш бўлиб яратилган ҳар биримиз Сенинг изингдан: «Мен борман» деб қайтаришимиз мумкин. Бу билан биз Сендан келиб чиққанлигимизни ва бизнинг ҳар бир сўзимиз Сенинг сўзларинг акс-садоси эканлигини тан оламиз.
Биз тан оламизки, Сен — буюк Асл Зотсан ва Ўз марҳаматингни дариғ тутмаган ҳолда, Ундан бизларни — бор-йўғи мукаммал бўлмаган бир нусхаларни яратгансан. Бироқ шунинг ўзи учун ҳам биз Сендан миннатдормиз. Сенинг қошингда бош эгиб, таъзим қиламиз, эй абадий Ота. Омин.
«Худода келиб чиқиш деган нарса йўқ», — деб айтган эди Новатиан. Айнан мана шу келиб чиқишнинг йўқлиги ҳақидаги фикр Худони Худо бўлмаган нарсадан ажратишда ёрдам берувчи асосий мезон ҳисобланади.
«Келиб чиқиш» — бу яратилган нарсага нисбатан қўллаш мумкин бўлган сўздир. Келиб чиқишга эга бўлган бирор нарса ҳақида ўйлаган пайтимизда, биз Худони назарда тутмаймиз. Яратилган ҳар бир нарса, албатта нимадандир келиб чиқаётган бир пайтда Худо Ўз-Ўзидан бор бўлган. Худодан бошқа ҳеч бир нарса ўзидан ўзи пайдо бўлмаган.
Нарсаларнинг келиб чиқишини билишга уринар эканмиз, биз ҳамма нарса ҳеч нарсадан яратилмаган Зот томонидан яратилган эканлигини тан оламиз. Бу борада бизни тажрибамиз ишонтиради. Мавжуд бўлган ҳамма нарсанинг ўзидан олдин келувчи, ёки ҳеч бўлмаган унга тенг бўлган қандайдир сабаби бўлиши керак. Чунки кичик нарса каттани келтириб чиқара олмайди. Ҳар қандай одам ёки ҳар қандай нарса бир вақтнинг ўзида ниманингдир сабаби ҳам, ниманингдир натижаси ҳам ва шу тарзда, то биз ҳамма нарсанинг сабабчиси бўлган Зотга қайтиб бормагунимизча ҳеч нарсанинг натижаси ҳам бўлиши мумкин.
Ёш бола «Худо қаердан келган?» деб сўраган пайтда ўзи ҳам билмаган ҳолда Худони биров томонидан яратилган, деб таъкидлайди. Бу билан боланинг онгида сабаб, манба ва келиб чиқиш тушунчаси ўрнашиб қолади. У атрофини ўраб турган ҳамма нарса бошқа бир нарсадан келиб чиққанлигини билади, шунинг учун ўзининг мана шу тушунчасини тўғридан-тўғри Худога нисбатан ҳам қўллайди. Кичик файласуф барча нарсаларни ким томонидандир яратилган, деб фикр юритади. Агар унга асосий маълумот етишмаётганлигини ҳисобга олсак, у ҳолда уни мантиқан тўғри фикрлаяпти, деб айтиш мумкин. Болага Худонинг келиб чиқишга эга эмаслигини айтиш керак, бироқ бу нарсани англаб етиш унга қийин бўлади. Чунки бу — бола учун умуман нотаниш фикр бўлиб, бундай тушунча ақл-идрокли барча мавжудот онгида чуқур томир ёйган, ҳар бир нарсанинг сабабини излашга бўлган интилишга, бошланишини топиш мумкин бўлмаган нарсага етмагунларига қадар, ҳамма нарсани текширган ҳолда борган сари орқага ҳаракат қилишга одамларни мажбур қилувчи интилишга зид бўлган тушунчадир.
Келиб чиқиш ғоясини қўллаб бўлмайдиган ҳар қандай нарса ҳақида шунчаки, тайёргарликсиз фикр-мулоҳаза юритиш нафақат мушкул, балки иложсиз ҳамдир. Кичкинагина оловни унга тик қараб туриб, назарни сал четроққа йўналтирган ҳолда кўрмай қолиш ҳам мумкин. Шунга ўхшаш нарса Яратилмаган ҳақидаги фикр-мулоҳазалар билан ҳам юз бериши мумкин. Фикримизни умуман яратилмаган Зотга нисбатан жамлаган пайтимизда, биз ҳеч нарса кўра олмаймиз, чунки У ҳеч бир инсон яқинлаша олмайдиган нур ичра яшайди. Худо бизнинг «қоя ёриғи»даги яширинган жойимиз яқинидан ўтаётган пайтда, фақатгина имон ва севги билан Унга қарай олишимиз мумкин. «Гарчи бу билим хира, тушунарсиз ва ўта умумий бўлса-да, — дейди Мигель де Молинос, — у илоҳийлик касб этган ҳолда, бу ҳаётда ақл-идрок ёрдамида эришилган тушунчага нисбатан Худо ҳақида тушунарлироқ ва мукаммалроқ тасаввурни беради, чунки моддий қиёфалар ва ақл-идрок томонидан яратилган қиёфалар Худодан чексиз узоқликдадир»
Ўз навбатида яратилган инсон ақли кўриниб турган сабабларга кўра Яратилмаганни қийинчилик билан тасаввур қилиши мумкин. Биз билимимиз чегарасидан ташқарида бўлган Зотнинг ҳозир бўлишига изн берган ҳолда ўзимизда ноқулайлик сезамиз. Биз Ўзининг борлиги ҳақида бизга ҳисоб бермайдиган, ҳеч кимга жавобгар бўлмаган, Ўз-Ўзидан бор бўлган, ҳеч кимга қарам бўлмаган ва тўла-тўкис мустақил бўлган Зот ҳақида ўйлаганимизда хавотирга тушамиз.
Фалсафа ва бошқа фанлар ҳар доим ҳам Худо ҳақидаги фикрларга рўйхушлик билан ёндашмаган ва ҳамма гап шундаки, фанлар ҳамма нарсани тушунтириб бериш учун яратилгандир, олимлар эса бирор нарсани тушунтиришнинг имкони бўлмаган пайтда безовта бўлиб, хотиржамликни йўқотиб қўйишади. Олимлар ўзлари билмайдиган кўп нарсаларнинг мавжудлигини тан олишади. Бироқ, бу умуман олганда улар ҳеч ҳачон била олмайдиган, кашф қилиниши учун уларда ҳеч қандай усул ишлаб чиқилмаган қандайдир бир нарсани мавжуд эканлигини тан олиш, дегани эмас. Биздан узоқда, биз яратган категорияларга сиғмайдиган, исмини айтиб чақириб бўлмайдиган, бизнинг ақл-идрокимиз ҳукмига ҳавола бўлмайдиган, бизнинг сўроқларимизга жавоб бермайдиган Кимдир борлигини тан олиш — бу жуда катта итоатни талаб қилади. Кўпчилигимизга бундай итоаткорлик етишмайди, шунинг учун биз ўз мулоҳазаларимизда Худони ўз даражамизга ёки ҳеч бўлмаганда, биз Уни бошқара олишимиз мумкин бўлган даражагача туширган ҳолда ўз обрў-эътиборимизни сақлаб қолишга интиламиз. Бироқ У шу қадар тутқич бермаски! У ҳамма жойда ҳозир ва бир вақтнинг ўзида ҳеч қаерда йўқ, чунки «қаердадир» деган тушунча моддийликни ва фазони билдиради, Худо эса моддийликка ҳам, фазога қам боғлиқ эмас. Унга вақтнинг ҳам, ҳаракатнинг алоқаси йўқ. Худо фақат Ўзига Ўзи боғлиқ ва У Ўзининг қўллари билан яратилган дунёлар учун ҳеч нарсанинг мажбуриятини олмайди.
Вақтдан ташқарида, борлиқдан ташқарида
бир Ўзинг, ёлғизликликда,
Ва юксалган Учлик билан,
Сен ҳамиша буюкдирсан,
Бирликдаги ягона Худо!
Бири улуғворликда, бири шуҳратда,
Ким Сенинг ажойиб тарихинг сўзлар?
Яхшилик бахшида этувчи Учлик!
Фредерик У. Фейбер
Бизнинг ичимиздаги Муқаддас Китобни мутолаа қиладиган мамлакатда яшовчи, турли жамоатларга тегишли бўлган ва масиҳийлик далаларида меҳнат қилаётган миллионлаб кишилар бутун ҳаёти давомида, балки бирор маротаба ҳам Худонинг борлиги ҳақида жиддийлик билан ўйлаб кўрмаганлиги ва ҳатто бунинг учун уриниб ҳам кўрмаганлиги ҳақида ўйлаш қайғулидир. Камдан-кам киши «МЕН БОРМАН...» деган сўзларни ажабланиб ўқийди ва бунда Ўз-Ўзидан бор бўлган, яратган мавжудотларидан ҳеч бирининг фикри Ундан нарига ўта олмайдиган Зотни кўра олади. Бундай ўй-фикрлар биз учун ўта азоблидир. Биз бирор-бир фойдали нарса ҳақида ўйлашни маъқул деб биламиз: мисол учун, қандай қилиб сичқон тутадиган ишончли қопқон ясаш ҳақида, ёки бўлмаса, қандай қилиб бир ўт ўрнига иккита ўт ўстиришга эришиш тўғрисида ўйлаймиз. Ва бунинг эвазига биз қимматли тўлов тўлаймиз: эътиқодимиз борган сари дунёвий бўлиб боради, бизнинг ички дунёимиз эса емирилишга учрайди.
Балки, бирор бир чинакам, бироқ саросимада қолган масиҳий ҳозирнинг ўзидаёқ мен бу ерда баён этаётган концeпцияларнинг амалий моҳияти нимадан иборат эканлиги ҳақида баҳслашишни истаб қолар. «Бу менинг ҳаётимга қандай таъсир кўрсатади? — деб сўрар балки у. — Худонинг баркамоллиги (ҳеч нарсада ҳеч кимга қарам эмаслиги) биз учун, биз яшаётган даврда қандай аҳамиятга эга бўлиши мумкин?»
Бунга мен шундай жавоб бераман: «Биз — Худонинг яратган мавжудотлари бўлганимиз учун, бизнинг барча муаммоларимиз ва бу муаммоларнинг ечимлари теология билан чамбарчас боғлиқдир». Борлиқни бошқараётган Худо ҳақидаги баъзи бир билимлар соғлом дунёқарашнинг онгли тарздаги ҳаётий фалсафасини яратиш учун зарурдир. Александр Поупнинг айтганлари тез-тез тилга олинади:
Ўз-ўзингни таниб-билгин ва
Ўрганишга ошиқмагин Худони:
Фақатгина инсонни ўрганиб туриб,
Таниб билиш мумкин инсониятни.
Агар бу маслаҳатга бевосита амал қилинганида эди, бу нарса инсонни бир кун келиб, ҳеч бўлмаганда юзаки бўлса ҳам, ўзини таниб-билиш имкониятидан маҳрум қилган бўларди. То Худонинг қандай эканлигини оз бўлса-да ўрганмас эканмиз, биз ҳеч қачон ўзимизнинг ким эканлигимизни ва нима эканлигимизни билолмаймиз. Шунинг учун Худонинг баркамоллиги — бу ақл-идрокдан ташқаридаги ва ҳаётдан узоқдаги қуруқ бир таълимот эмас. Бу ҳақиқатан ҳам жарроҳлик операциясининг замонавий усулидек ҳаётий — кишини тўлқинлантирувчи масаладир.
Ўзигагина маълум бўлган сабабларга кўра, Худо инсонни Ўз сурати ва қиёфасига ўхшатган ҳолда яратиб, уни бошқа мавжудотлардан устун қўйди. Шуни англаб етиш керакки, Худо сурати ва қиёфаси — бу шоирона ҳаёл, эътиқод жиҳатдан қизиқиш туфайли туғилган фикр эмас. Бу Муқаддас Ёзувларда очиқ-ойдин айтилган ва масиҳийлик эътиқодини тўғри тушунишга ёрдам берувчи ҳақиқат сифатида Жамоат тан оладиган ишончли илоҳий далилдир.
Инсон — бу Худо суратига, қиёфасига ўхшатиб ижод қилинган ва Худога қарам бўлган яратилган мавжудотдир. У ўз-ўзича ҳеч нарсага эга эмас. Шу сабабли ҳам, ҳаётининг ҳар бир дақиқасида инсон уни Ўз қиёфаси ва суратига ўхшатиб яратган Зотга қарамдир. Худонинг бор бўлиши инсоннинг мавжуд бўлиши учун керакдир. Тасаввур қилинг, Худо йўқ бўлсин — у ҳолда инсон мавжудлигининг пойдевори ҳам изсиз йўқолади. Худо — бу ҳамма нарса, инсон эса — ҳеч нарса эмас, деган фикр масиҳийлик эътиқодининг асосий таълимотидир ва бу ерда масиҳийлик таълимоти Шарқнинг ривожланган фалсафий динлари таълимоти билан устма-уст тушади. Инсон ўзининг бор ақл-идроки билан фақат илк товушнинг акс-садоси, фақат яратилмаган дунёнинг аксидир. Қуёшдан ажралган нурнинг йўқолиши каби, Худодан ажралган инсон ҳам яна яратилган пайтида чиқиб келган йўқлик қаърига ботиб кетади.
Нафақат инсон, балки мавжуд ҳамма нарса яратилишнинг тўхтамайдиган ҳаракатидан келиб чиқади ва унга боғлиқдир.
«Азалда Каломуллоҳ бор эди, Каломуллоҳ Худо наздида эди, Каломуллоҳ Худо эди... Борлиқ У орқали бор бўлган, Усиз ҳеч нарса бор бўлган эмас. Неки бор бўлган бўлса, У орқали бор бўлган» (Юҳан. 1:1-3).
Бу сўзларни Юҳанно шу тарзда тушунтиради ва унинг фикрига ҳаворий Павлус ҳам қўшилади: «Кўкдаги ва ердаги борлиқ мавжудот, кўринадиган ва кўринмайдиган маҳлуқот, у дунёю бу дунёдаги ҳар қандай тахту тож, салтанату ҳукмронлик У орқали яратилган. Ҳамма нарса У орқали ва У учун яратилган. Унинг Ўзи эса ҳамма нарсадан аввал мавжуд эди. Борлиқ мавжудот Унинг соясида мавжуддир» (Кол. 1:16-17).
Бу берилган гувоҳликка Ибронийларга Мактуб муаллифи ҳам ўз фикрини қўшимча қилади. Бунда муаллиф Масиҳ ҳақида У — Тангри шуҳратининг ёрқин нурида, У — Ўз Шахси тимсолини ифода қилади, У — ҳамма нарсани Ўз ҳокимияти ила қўллаб-қувватлайди, дея гувоҳлик беради.
Ҳамма нарсанинг Худо иродасига бу тарздаги мутлақ қарамлигида муқаддасликка ҳам, гуноҳга ҳам имконият мавжуд. Инсондаги Худо сурати ва қиёфасининг хусусиятларидан бири — бу унинг ахлоқ доирасида эркин танлай билишидир. Масиҳийлик таълимотига мувофиқ инсон Худодан мустақил бўлишни маъқул деб топди ва ўзи танлаган йўлни Худонинг кўрсатмасига амал қилиш кераклигини билатуриб, бош тортиш билан тасдиқлади. Бу қилмиш Худо ва Унинг яратган мавжудоти ўртасидаги мавжуд муносабатларни бузишга олиб келди. Худо инсон мавжудлигининг пойдевори бўлмай қолди, бу нарса инсонни орқага — ўз-ўзига улоқтириб юборди. Шундан кейин у марказда жойлашган Қуёш атрофида айланадиган сайёра эмас, балки атрофида қолган барча нарса айланиши керак бўлган мустақил қуёшга айланиб қолди.
Худонинг баркамоллигини тасдиқлаш учун Худонинг Мусога қарата:
«Мен бу — Мендирман. Мен ҳамиша Мен бўлиб қоларман» (Чиқ. 3:14)
деб айтган сўзларидан яхшироғи топилмаса керак.
Худо ҳисобланган ҳамма нарса, Худо бўлган барча нарса дадиллик билан қилинган ушбу баёнотда ифода қилингандир. Бироқ Худодаги баркамоллик — бу гуноҳ эмас, балки яхшилик, муқаддаслик ва ҳақиқатнинг йиғиндисидир.
Табиий инсон фақат ва фақат шунинг учун ҳам гуноҳкорки, у Худо билан бўлган муносабатида Унинг баркамоллигига қарши чиқади. Бошқа барча ҳолларда инсон, балки ўз ихтиёри билан Худонинг ҳукмронлигини тан олар, бироқ ўзининг шахсий ҳаётида у бу ҳукмронликни инкор қилади. Инсон учун Худонинг ваколати ўзининг ваколати бошланган жойда ниҳоясига етади. Инсон учун «Мен» сўзи бош ҳарф билан ёзилади ва бу билан у ўзи ҳам англаб етмаган ҳолда «Мен самога чиқиб, Худонинг юлдузларидан ҳам юқорида ўз тахтимни қураман ... Тангри Таолога ўхшаб қоламан» (Иша.14:13-14), — деб айтган тубанлашган тонг ўғли Люциферга ўхшаб қолади.
Бироқ Худонинг баркамоллиги шу қадар нозик нарсаки, унинг борлигини бирор киши илғаб олиши жуда мушкулдир. Табиатан исёнчи бўлиб туғилганлиги учун ҳам, инсон ўз исёнини англаб етмайди. Шахсий «мен»нинг доимий равишда таъкидлаш унинг учун одатдаги ҳол ҳисобланади. Инсон ўзининг «мен»идан қисман бўлса-да воз кечишга рози, баъзан эса олдига қўйган мақсадига етишиш учун ўзини қурбон қилишга ҳам тайёр, бироқ у ҳеч қачон ўз тахтидан тушишни истамайди. Ижтимоий пиллапоядан қай даражада пастга тушиб кетганлигининг бу инсон учун аҳамияти йўқ, чунки ўз кўзлари билан қараганда, у барибир тахтнинг шоҳи бўлиб қолаверади ва ҳеч ким, ҳатто Худо ҳам ундан бу тахтни олиб қўя олмайди.
Гуноҳнинг турли хил кўринишлари мавжуд, бироқ унинг моҳияти биттадир. Худога таъзим қилиш учун Худо томонидан яратилган ақл-идрокли мавжудот ўзининг шахсий тахтига ўтириб олади ва ушбу баландликдан туриб: «МЕН МЕНБОРМАН», — деб ўзини маълум қилади. Моҳиятига кўра бу гуноҳдир, бироқ бу қандайдир табиий нарса бўлгани учун ҳам, ҳатто яхшидек кўриниши мумкин. Бу маънавий жиҳатдан номутаносиблик, фақатгина юрак Хуш хабар олиб, Муқаддаслар Муқаддаси қаршисида ўзини бекитиб турадиган кўринмаслик қалқонисиз ҳозир бўлган пайтдагина виждон азобига солиши мумкин. Хушхабар тили билан айтганда, Қудратли Худо ҳузурининг алангаси қаршисида шу тарзда ҳозир бўладиган бу инсон «ҳукм қилинган» деб айтилади.
Масиҳ Ўзи дунёга юбориши керак бўлган Руҳ ҳақида сўзлаган пайтида бу ҳақда эслатиб ўтган:
«У эса келиб, гуноҳ, адолат ва ҳукм хусусида дунёнинг хато қилганини фош қилади» (Юҳан. 16:8).
Масиҳнинг бу сўзлари илк бор Ҳосил байрами куни, ҳаворий Бутрус ўзининг буюк масиҳийлик хутбасини илк бор ваъз қилган пайтда рўёбга чиқди. «Бу сўзларни эшитганлар юракларига ўқ қадалгандай бўлишди. Бутрус ва бошқа ҳаворийларга: — Биродарлар, биз нима қилайлик? — дейишди» (Ҳав. 2:37).
«Биз нима қилайлик?» — бу ўзининг бошқа бировдан тортиб олган тахтда ўтирган деспот эканлигини тўсатдан тушуниб қолган ҳар бир инсоннинг юрак тубидан чиқаётган ҳайқириқдир. Бу қанчалик оғир бўлмасин, айнан мана шу каби тўсатдан содир бўлган маънавий саросималик чин кўнгилдан тавба қилишга олиб келади. Тавба қилган киши эса бу тахтдан воз кечиб, Хушхабар орқали кечирим ва хотиржамликка эга бўлганидан кейин, ўзида саботли масиҳийни шакллантиради.
«Қалбнинг поклиги — бу инсоннинг бир бутунлик сари интилишидир», — деган эди Къеркегор. Биз эса бу жумлани ўзгартиришимиз ва шунга ўхшатган ҳолда: «Гуноҳнинг моҳияти — бу инсоннинг бир бутунликка бўлган интилишидир», — деб айтишимиз мумкин. Чунки инсон Худо хоҳиш-иродасини ўз хоҳиш-иродаси билан алмаштиришни истаганида, бу нарса унинг Худони Ўз тахтидан тушириб, кичик инсоний шоҳликда ўзини Худодан юқори қўймоқчи бўлганлигини билдиради. Бу ўз моҳиятига кўра гуноҳдир. Гуноҳлар денгиз қирғоғидаги қум каби ҳажми жиҳатдан кўпайиб бориши мумкин, бироқ аслини олганда бу битта гуноҳдир. Гуноҳ борлиги учун ҳам, гуноҳлар мавжуддир. Бу кўп маротаба танқидга учраган инсоннинг бошдан-бош гуноҳкор эканлиги ҳақидаги таълимот орқасида турувчи асл сабабдир. Бу таълимотга мувофиқ, тавба қилмаган инсон фақатгина гуноҳ қилиши мумкин ва унинг қилган ҳамма хайрли ишлари аслини олганда хайрли эмасдир. Худо Қобил келтирган қурбонликларни рад қилгани каби, инсоннинг имон-эътиқод учун қилган энг яхши меҳнатларини ҳам қабул қилмайди. Инсон Худога Ундан тортиб олинган тахтни қайтариб берган пайтдагина, Худо унинг меҳнатларини қабул қилади.
Масиҳийнинг ҳаракатлари яхши киши бўлиб қолиш учун йўналтирилган, шу билан бир вақтнинг ўзида худди ақл-идроксиз ахлоқий рефлекс каби, унинг ичида ҳаворий Павлус томонидан Римликларга Мактубнинг еттинчи бобида жуда яхши ифода қилиб берилган ўз-ўзини тасдиқлашга бўлган интилиш ҳам яшайди. Павлуснинг бу гувоҳлиги пайғамбарлар таълимоти билан тўлиқ устма-уст тушади. Масиҳ туғилгунга қадар саккиз юз йил олдин, Ишаъё пайғамбар гуноҳни Худо иродасига қарши қилинган исён ва ҳар бир инсоннинг истаган томонига кетиш ҳуқуқининг тасдиғи, деб атайди. «Ҳаммамиз қўйлар каби довдираган эдик, ҳамма ўз йўлидан кетаётган эди» (Иша. 53:6). Ўйлайманки, ҳеч ким гуноҳни бу қадар аниқ тасвирлаб бермаган.
Худонинг хизматига ўзларининг ҳаётларини бағишлаган инсонларнинг гувоҳлиги пайғамбарлар ва ҳаворийларнинг айтганлари билан тўла-тўкис устма-уст тушади. Инсон табиати асосида ўз «мен»ини тасдиқлашнинг ички принципи ётади ва бу ички принцип одамлар қилган ҳамма нарсани ёмонликка айлантиради. Бизга тўлиқ нажот бериш учун Масиҳ табиатимизда мавжуд бўлган бу бурилишни қарама-қарши йўналишга буриб юбориши керак. Ҳатти-ҳаракатимизда Худо режасини ва бошқа одамлар бахт-саодатини биринчи ўринга қўйишимиз учун, У бизда янги принципни ўстириши керак. Ўз «мен»имизни тасдиқлаш хоҳиш-истагидан келиб чиқадиган аввалги гуноҳларимиз ўлиши керак, уларни эса фақатгина хоч ёрдамида ўлдириш мумкин.
«Агар ким менга эргашишни истаса, ўзидан кечсин ва ўз хочини кўтариб, орқамдан юрсин» (Мат. 16:24).
Раббимиз шундай деб айтган эди. Бир неча йиллардан сўнг, ғалабага эришган Павлус: «Мен Масиҳ билан бирга хочга михлаб қўйилганман. Энди яшаётган мен эмас, балки Масиҳ менинг ичимда яшаяпти» (Гал. 2:20), — деб айта олди.
Худойим, наҳотки гуноҳ ўз ҳукмронлигини ўрнатар
Ва ўзининг бутун бир қўрслиги ила қалбимда яшар!
Сен берган кечирим етарли эмас,
Хоч юксалиши ва «мен» ўлдирилиши даркор!
Севгида мужассамлашган эй Худойим, Ўз куч-қудратинг кўрсат:
Масиҳнинг ўликлардан тирилиши етарли эмас,
Мен ҳам порлаётган кўкка интилишим
Ва Масиҳ каби ўликлардан тирилишим керак.
Грек жамоат қўшиқларидан
Новатиан. Учбирлик ҳақида. — Novatian. On the Trinity (Macrnillian Co, New York, 1919).P.25.
Мигель де Молинос. Указ. соч. С.58.
Книга на Узбекском языке: Величие Бога (Эйден Тозер)
Церковь оставила своё некогда возвышенное представление о Боге и заменила его представлением низким и постыдным, которое совершенно недостойно мыслящих, поклоняющихся Господу людей. Когда мы потеряли ощущение величия Господа, мы потеряли и религиозное благоговение, и сознание Божественного присутствия. Мы потеряли наш дух поклонения Богу и нашу способность внутренне сосредоточиться для того, чтобы встретить Бога в молитвенном молчании.
В этой книге доктор Тозер помогает нам лучше понять Бога и вновь открыть для себя Его величие, чтобы это оказало глубокое влияние на нашу повседневную жизнь. Чтобы вернуть это понятие в повседневную жизнь верующих, он предлагает рассмотреть Божественные атрибуты в их взаимосвязанности и единстве, сосредоточив внимание на таких свойствах Бога, как самодостаточность, независимость, всемогущество, вездесущность, неизменность, бесконечность и многие другие.
