Эйден Тозер. Худонинг Буюклиги - (21 Боб) Китоб Ўзбек тилида
Xudoning Buyukligi (Eyden Tozer) O‘zbek tilida Audiokitob
Мундарижа
Муаллифдан
1. Нима учун биз Худо ҳақида тўғри фикрлашимиз керак
2. Эришиб бўлмас Худо
3. Илоҳий белгилар: Худо ҳақидаги баъзи бир ҳақиқатлар
4. Муқаддас Учбирлик
5. Худонинг баркамоллиги
6. Худонинг эркинлиги
7. Худонинг абадийлиги
8. Худонинг чексизлиги
9. Худонинг доимийлиги
10. Худонинг ҳамма нарсадан бохабарлиги
11. Худонинг донишмандлиги
12. Худонинг қудратлилиги
13. Худонинг трансцендентлиги
14. Худонинг ҳар ерда ҳозирлиги
15. Худонинг содиқлиги
16. Худонинг меҳрибонлиги
17. Худонинг адолатлилиги
18. Худонинг раҳмдиллиги
19. Худонинг марҳамати
20. Худонинг севгиси
21. Худонинг муқаддаслиги
22. Худонинг олий ҳокимияти
23. Очиқ сир
Худонинг муқаддаслиги
Юксакликдаги Худога олқишлар бўлсин. Биз Сени олқишлаймиз, биз Сени марҳаматлаймиз, биз Сенинг шон-шуҳратинг қаршисида тиз чўкиб, таъзим қиламиз. Раббим мен ўзим англаб етмаган нарсани ифода қилдим: бу мен учун жуда ажойибдир ва мен буни билмас эдим. Мен Сен ҳақингда қулоқларим билан эшитган эдим, бироқ эндиликда кўзларим Сени кўриб турибди ва мен ўзимдан жирканяпман. Мен ўзимнинг кул ва чанг эканлигимни тан оламан. Эй Тангрим, қўлларим билан оғзимни ёпаман. Бир маротаба, йўқ, икки мартоба гапирдим, бошқа лом-мим демайман.
Мен ўйлаб кўраётган пайтимда, олов ёниб турган эди. Раббим, ўз сукутим билан Сенинг фарзандларинг авлодини ҳақорат қилиб қўймаслик учун мен Сен ҳақингда сўзлашим керак. Сен шундай қилдингки, бу дунёда аҳмоқ донишманд билан, заиф эса кучли билан аралашади. Эй Раббим, мени ташлаб қўйма. Сенинг кучингни бу авлодга ва кейинги келадиган барча инсонларга Сенинг қудратингни кўрсата олишим учун менга имкон бер. Сенинг шуҳратингни янада кўпайтиришлари учун Ўз Жамоатингда пайғамбарлар ва Сенинг каломингни ўргатувчиларни ундириб-ўстиргин ва Қудратли Руҳинг орқали Ўз халқингга муқаддасликни яна таниб-билишлари учун имкон бер. Омин.
Само хоҳиш-иродасидан ажралиб қолиш туфайли биз кечирган маънавий зарба бизга танамизнинг ҳар бир бўлагини шикастлантирувчи жароҳат етказди. Ўзидаги айбу нуқсонларни тўсатдан англаб етиш осмондан тушган зарбадек, Худонинг муқаддаслиги ҳақидаги жамики қарашлари тубдан ўзгарган бир пайтда титраб-қақшаётган Ишаъё қалбини пораканда қилди. Унинг оғриқдан; «Ҳолимга вой! Чунки менинг оғзим нопок бўлса ҳам, кўзларим Подшоҳни — Қодир Оллоҳни кўрди» (Иша. 6:5), — дея янграган ҳайқириғи Худонинг муқаддас поклигини хаёлий нигоҳ билан кўрган бир пайтда, ўзининг аввал яширин бўлган бутун борлиғи кўз ўнггида намоён бўлган ҳар бир инсоннинг ҳис-туйғусини ифода қилади. Бундай ҳолат кучли таъсирчан руҳий кечинма бўлмаслиги мумкин эмас.
Биз ўзимизни то Худо кўргандек кўра олмас эканмиз, бу нарса у ёки бу ҳолда шинам ҳаётимизга зарар етказмаса, атрофимизни ўраб турган нарсалар ҳақида хавотирланмаймиз. Биз нуқсонли ҳаёт кечиришга ўргандик ва унга қандайдир табиий ҳамда ўз-ўзидан тушуниш мумкин бўлган нарса сифатида қарашга одатландик. Биз ўз устозларимиздан барча ҳақиқатларни, ёки сиёсатчиларимиздан содиқликни, ёҳуд сотувчиларимиздан виждонлиликни, ёки дўстларимиздан тўла ишончни топа олмаётганлигимиздан таъбимиз хира бўлмайди. Яшашни давом эттириш учун шундай қонунлар яратамизки, улар бизни бошқа одамлардан ҳимоя қилади, аммо ҳамма нарсани ўзгаришсиз, аввалги ҳолича қолдиради.
Бу сўзларни ёзган одам ҳам, уларни ўқиган одам ҳам Худонинг муқаддаслигига баҳо бера олмайди. Бизнинг буюк хасталигимизга шифо берувчи ҳақиқатнинг ширин сувлари оқиб ўтадиган янги зовур ақл-идрокимиз қумликлари орқали ковланиши керак, деб айтиш мумкин. Биз бенуқсон ва пок бўлган бирор кимса ёки бирор нарса ҳақида ўйлаб туриб, кейин эса бу тушунчани ўзимиз тасаввур қила оладиган даражадаги юксакликка кўтарган ҳолда Илоҳий муқаддасликнинг асл маъносини англаб етолмаймиз. Худонинг муқаддаслиги — бу фақатгина биз билган энг яхши нарса эмас, балки чексизликка қадар мукаммаллашиш демакдир. Биз Худонинг муқаддаслигига ўхшаш бўлган ҳеч нарсани билмаймиз. У ҳамма нарсадан ажралиб туради, у мукаммалдир, у тенгсиздир, у эришиб бўлмас ва ақлга сиғмасдир. Табиий одам бу муқаддасликни кўра олмайди. Бу киши эҳтимол, Худонинг қудратидан қўрқар ва Унинг донишмандлигидан таажжубга тушар, бироқ у Худонинг муқаддаслигини тассаввур ҳам қила олмайди.
Фақат Муқаддас бўлган Зотнинг Руҳигина инсон руҳига муқаддаслик ҳақидаги билимни бериши мумкин. Электр токи фақатгина ўтказгич орқали ўтгани каби, Руҳ ҳақиқат орқали ўтади ва У инсон қалбини ёритишдан олдин, унинг онгида маълум миқдорда бўлса-да ҳақиқатни кўриши керак. Имон ҳақиқатнинг овозини эшитгач уйғонади, бироқ у бошқа товушларга жавоб бермайди. «Шундай қилиб, имон — эшитишдан, эшитиш эса — Масиҳ Каломини ваъз қилишдан ҳосил бўлади» (Рим. 10:17). Эътиқодий билим — бу шундай муҳитки, ҳақиқат имонни юзага келтиргунга қадар, Руҳ бу муҳит орқали инсон қалбига қуйилади. Худонинг Руҳи ҳақиқат Руҳидир. Инсон қалбида Руҳга эга бўлмаса-да, ўз онгида қандайдир миқдорда ҳақиқатга эга бўлиши мумкин, бироқ Руҳ ҳеч қачон ҳақиқатсиз бўлиши мумкин эмас.
Ўзининг муқаддасликни чуқур ўрганиш бўйича олиб борган изланишларида Рудольф Отто у «numinous» (numen — илоҳийлик, худо дегани — тарж. изоҳи) деб атаган, инсон онгида мавжуд бўлган бир нарсага катта эътибор қаратади. Кўриниб турибдики, бу билан у оламда қандайдир ноаниқ, эришиб бўлмайдиган Нимадир борлиги туйғуси, титроққа соладиган Mysterium Tremendum — сир, Борлиқни қоплаган ва ўраб олган сир борлигини назарда тутади. Бу ўзига нисбатан улуғлаш ҳиссини уйғотадиган ва ақл-идрок ёрдамида эришиб бўлмайдиган, аммо инсон руҳиятининг туб-тубида фақатгина ҳис қилиш ва сезиш мумкин бўлган қандайдир бир нарсадир. У «яратилган мавжудот томирларида симоб каби оқадиган» доимий эътиқодий инстинкт, кўзга кўринмайдиган ҳозирликнинг номсиз ҳис-туйғуси сифатида сақланиб қолади ва баъзан ўзини илоҳий ва ақл бовар қилмайдиган тарзда намоён қилиб, бизнинг ақлимизни шоширади. Бу каби кўринишга дуч келган инсон зарбага учрайди, саросимага тушади ва фақатгина титраб-қақшаган ҳолда сукут сақлайди.
Бу ақлга сиғмайдиган қўрқув, дунёнинг яратилмаган сири эътиқод доирасидан ташқарида ётади. Соф Муқаддас Китоб эътиқоди ялонғоч юрган ибтидоий одамларнинг тубан бутпарастлигидан паст бўлмаган даражада, фақатгина ана шу асосий инстинктнинг инсон табиатида борлиги туфайли мавжуддир. Албатта Ишаъё пайғамбар ёки ҳаворий Павлусларнинг эътиқоди билан бутпарастнинг эътиқоди орасидаги фарқ шундан иборатки, Ишаъё пайғамбар ёки ҳаворий Павлуснинг эътиқодида ҳақиқат мавжуд, бутпарастнинг эътиқодида эса ҳақиқат йўқдир; бутпарастда фақатгина «илоҳий» инстинкт бор, холос. Ишаъё ва Павлус Худо Ўз борлиғини намоён этган, Илоҳий илҳом билан руҳланиб ёзилган Муқаддас Ёзувлар туфайлигина ҳақиқатга эришганлар.
Сирни, ҳатто Буюк Сирни бундай ҳис қилиниши инсон табиатининг асосини ташкил қилади ва эътиқоддан ажралмасдир, бироқ бу ҳис-туйғунинг ўзи етарли эмас.Шу ҳис-туйғу туфайли одамлар фақатгина: «Бу эҳтиром туйғусини уйғотувчи бир нарса» — дея шивирлашлари мумкин. Бироқ, улар: «менинг Муқаддасим!» (Авв. 1:12), — деб бақирмайдилар. Яҳудий ва масиҳийларнинг Муқаддас Ёзувларида Худо Ўз борлиғини Ўзи очиб беради ва унга шахсий хусусиятлар ҳамда маънавий мазмун бахш этади. Бу улуғвор ҳозирлик нимадир сифатида эмас, балки чинакам шахснинг барча фазилатларига эга бўлган ахлоқий мавжудот сифатида кўрсатилади. Бундан ташқари У — маънавий баркамолликнинг мутлақ гавҳаридир, У адолатлилик, поклик, ҳаққонийлик ва эришиб бўлмас муқаддасликда комилу бенуқсондир. Шу барча хусусиятлари билан У яратилмаган, ҳеч кимга қарам эмас, инсон ақл-идорки учун эришиб бўлмасдир ва Уни инсон тилидаги сўзлар билан ифода этишнинг иложи йўқ.
Муқаддас Ёзувларда Худо Ўз-Ўзини очиб берганлиги ва Муқаддас Руҳ берган илҳом туфайли масиҳий ҳамма нарсага эга бўлади ва ҳеч нарсани йўқотмайди. Ўзининг Худо ҳақидаги тасаввурига бир-бири билан ўзаро боғлиқ бўлган иккита концепция қўшилади: шахс коннепцияси ва ахлоқий ҳулқ-атвор концепцияси, бироқ бунда дунёни тўлдирган сир қаршисидаги таажжуб ва қўрқувнинг илк туйғуси сақланиб қолади. Бугун унинг қалби қувонч билан уриши ва у: «Отажон, менинг Эгам, менинг Худойим!» — деб хитоб қилиши мумкин. Эртага эса абадийликда ҳукм сурадиган Тангри Таолодан ҳайратланган, ҳаяжондан титраган ҳолда тиз чўкиши ва Унинг олдида бош эгиб, таъзим қилиши мумкин.
Муқаддаслик — бу Худонинг борлиги сифатидир. Муқаддас бўлиш учун Худо ҳеч қанақанги қолип бўйича тўғирланмайди. Унинг Ўзи — ана шу қолипдир. Худо ўзидан бошқа ҳеч нарса бўлолмайдиган покликнинг чексиз, эришиб бўлмас тўла-тўкислиги билан мутлақ муқаддасдир. Худо муқаддас экан, Унинг барча атрибутлари ҳам муқаддасдир; яъни, ҳар сафар биз Худога тегишли бўлган бирор нарса ҳақида ўйлаганимизда, уни муқаддас билиб, фикр юритишимиз керак.
Худо муқаддасдир ва У муқаддасликни Ўзи яратган Коинотнинг соғломлигининг маънавий шарти қилиб қўйди. Гуноҳнинг дунёда вақтинчалик эканлиги буни таъкидлайди, холос. Муқаддас бўлган ҳамма нарса — соғломдир; ёвузлик — бу охир-оқибатда ўлим билан тугаши керак бўлган ахлоқий хасталикдир. Ҳатто сўзнинг тузилиши ҳам бу фикрни тасдиқлайди. Инглиз тилида «муқаддас» — holy — сўзи «соғлом», «бутун» деган маъноларни англатувчи halig, hal англосаксон сўзларидан келиб чиққан.
Худо, авваламбор, Ўз Коинотининг маънавий соғломлиги, яъни унинг муқаддаслиги ҳақида ғамхўрлик қилар экан, у ҳолда Коинотнинг муқаддаслигига қарши йўналган ҳамма нарса ҳамиша Худода норозилик ўйғотади. Ўз ижодини сақлаб қолиш учун Худо Унинг ижодини яксон қилиши мумкин бўлган ҳамма нарсани йўқ қилиб юбориши керак. Худо ҳар қандай иллатни бартараф қилишга ва дунёни тузатиб бўлмас ахлоқий тубанлашишдан сақлаб қолишга қарор қилган бир пайтда дарғазаб бўлади, деб айтишади. Дунё тарихидаги ғазаб билан тўлиб-тошган ҳар қандай Худо ҳукми Унинг ижодини сақлаб қилиш учун қилинган ҳаракат эди. Худонинг муқаддаслиги, Худонинг ғазаби ва Худо яратган мавжудотларнинг соғломлиги бир-бири билан узвий боғлиқдир. Худонинг ғазаби — бу Унинг ёмонлик ва ҳалокатга олиб келувчи ҳамма нарсага бўлган шафқатсиз муносабатидир. Она ўз боласини ҳаётдан олиб кетиши мумкин бўлган полиомиелитдан нафратлангани каби, Худо ҳам иллатдан нафратланади.
Худо чегара билмас муқаддаслик билан муқаддасдир ва бу муқаддасликни У Ўзи яратган мавжудотларга бера олмайди. Бироқ нисбий ва вазиятга боғлиқ бўлган муқаддаслик ҳам мавжуд. Бу муқаддасликни Худо самода фаришталар ва серафимларга, ерда эса гуноҳлари ювилган ва самодаги ҳаётга тайёргарлик кўраётган одамларга тақсимлайди. Бу муқаддасликни Худо Ўз фарзандларига бериши мумкин ва бераяпти. Худо бу муқаддасликни уларнинг зиммасига хизмат тариқасида юклаган ва берган ҳолда ўз фарзандлари билан баҳам кўриши мумкин. Бу муқаддасликка улар Қўзи қони орқали эришишлари мумкин. Уларга мана шу имкониятни яратиб бергани учун ҳам, Худо улардан бу муқаддасликка эга бўлишларини талаб қилади. Худо аввал Исроилга, сўнгра Ўз Жамоатига қарата шундай деб айтган: «Муқаддас бўлинглар, зеро Мен муқаддасман» (1 Бут. 1:16). У: «Мен каби муқаддас бўлинглар», — деб айтгани йўқ, чунки бу биздан фақат Худога тегишли бўлган ниманингдир мутлақ муқаддаслигини талаб қилинишини билдирган бўлар эди. Худо муқаддаслигининг яратилмаган алангаси қаршисида фаришталар юзини яширишади. Ҳа, Унинг кўзлари учун осмон пок эмас, юлдузлар бенуқсон эмасдир. Бирорта ҳам виждонли инсон «Мен муқаддасман» деб айта олмайди, бироқ шунга қарамай, Худо Руҳидан илҳомланиб: «Ҳамма билан тинч-тотув яшаш ва муқаддас бўлишга ғайрат қилинглар. Муқаддасликка эга бўлмасдан ҳеч ким Раббимизни кўра олмайди» (Ибр. 12:14), — деб ёзилган муҳим сўзларни ҳеч бир виждонли инсон инкор қилишни истамайди.
Бу зиддиятни ҳал қилиш учун масиҳийлар қандай йўл тутишлари керак? Биз Мусо каби ҳеч ким кўра олмайдиган ва кўрса ҳам тирик қолмайдиган Худога бир бор кўз югуртирган ҳолда имон ва камтарлик ортига яширинишимиз керак. Худо пораканда ва вайрон бўлган қалбдан жирканмайди. Мусо Худонинг шуҳрати унинг ёнида ўтиб кетаётганда қоя ёриғига яширингани каби, биз ҳам ўз айбу нуқсонларимизни Масиҳнинг жароҳатларига яширишимиз керак. Биз Худодан қочиб, Худога яширинишимиз керак. Худонинг муқаддаслигига шерик бўлишимиз учун У бизни тартибга солган, тўхтатган ва поклаган ҳолда Ўз Ўғлида бенуқсон кўришига ишонишимиз керак.
Ишонган, итоат қилган, Худо ҳақида доимо фикр-мулоҳаза юритган, ҳақиқатни севган, айбу нуқсонлардан нафратланган ва муқаддаслик Руҳи билан янада яқиндан танишган ҳолда, биз ердаги муқаддаслар билан дўст бўлишга ўрганишимиз ва ўзимизни Худо ҳамда самодаги муқаддаслар билан бўладиган абадий дўстликка тайёрлашимиз мумкин. Худди, итоатли масиҳийлар билан учрашганда улар айтганидек: «Биз кейинчалик самода бўлишимиз учун, бу ерда само бўлади».
Нақадар, эй абадий Тангрим,
Қўрқинчлидир абадий йилларинг!
Қаршингда ёйилиб ётган руҳлар Сенга,
Кечаю кундузи эгадилар бош!
Сенинг жамолинг нақадар гўзал,
Нақадар ажойиб бўлиши керак.
Эҳтиром туйғусин уйғотувчи,
Сенинг чексиз донишмандлигинг,
Сенинг сарҳад билмас қудратинг,
Ва Сенинг адолатинг шунчалар гўзал!
Оҳ, шу қадар қўрқаман, Сендан, эй тирик Худо!
Қалбим тубида ҳис қилган қўрқув ила,
Титроқли умид ва тавба ёшлари ила
Сенга тиз чўкиб, таъзим қиламан.
Фредерик У. Фэйбер
Книга на Узбекском языке: Величие Бога (Эйден Тозер)
Церковь оставила своё некогда возвышенное представление о Боге и заменила его представлением низким и постыдным, которое совершенно недостойно мыслящих, поклоняющихся Господу людей. Когда мы потеряли ощущение величия Господа, мы потеряли и религиозное благоговение, и сознание Божественного присутствия. Мы потеряли наш дух поклонения Богу и нашу способность внутренне сосредоточиться для того, чтобы встретить Бога в молитвенном молчании.
В этой книге доктор Тозер помогает нам лучше понять Бога и вновь открыть для себя Его величие, чтобы это оказало глубокое влияние на нашу повседневную жизнь. Чтобы вернуть это понятие в повседневную жизнь верующих, он предлагает рассмотреть Божественные атрибуты в их взаимосвязанности и единстве, сосредоточив внимание на таких свойствах Бога, как самодостаточность, независимость, всемогущество, вездесущность, неизменность, бесконечность и многие другие.
