Макс Лукадо. Фаришталар ҳам сукут сақлаган эдилар - (1 боб) Китоб Ўзбек тилида
Farishtalar ham sukut saqlagan edilar (Maks Lukado) O‘zbek tilida Audiokitob
Мундарижа
Китобни ўқишни бошлашингиздан олдин
ЖУМА
1-боб. Хақиқат бўлиши учун жуда эрта, жуда кеч, жуда яхши
2-боб. Ерихондан Қуддусга
3-боб. Ўзини қурбон қилган генерал
4-боб. Майиб-мажруҳ эътиқод
ШАНБА
5-боб. Ҳеч нарса қилиш керак эмас. Бирпас тўхтанг
6-боб. Таваккал қиладиган севги
ЯКШАНБА
7-боб. Эшакдаги одам
ДУШАНБА
8-боб. Савдогарлар ва кўзбўямачилар
9-боб. Орзу қилиш жасорати
СЕШАНБА
10-боб. Қадоқлар ва шафқат ҳақида
11-боб. Сиз таклиф қилингансиз
12-боб. Лаблар — лабларга қарши
13-боб. Одам орзу қилишга журъат қила олмаган нарса
14-боб. Тафсилотми ёки хочми?
15-боб. Содда имон
16-боб. Соғ-саломат қолиш
17-боб. Қумдан қурилган қасрлар
18-боб. Тайёр бўлинг
19-боб. Атир гуллари бор одамлар
ПАЙШАНБА
20-боб. Хизматкор
21-боб. У сизни танлади
ЖУМА
22-боб. Ҳамма сизга қарши бўлганда
23-боб. Сизнинг танловингиз
24-боб. Мўъжизаларнинг энг буюги
25-боб. Ибодат орқали очилган
ЯКШАНБА
26-боб. Яширин қабр
27-боб. Ўйлайманки, доимо бу йўлни хотирамда сақлайман
Мустақил ўрганиш учун қўлланма
Жума. 1-боб Хақиқат бўлиши учун жуда эрта, жуда кеч, жуда яхши
Шундай қилиб, охиргилар биринчи бўлади, биринчилар охирги бўлади.Чунки кўпчилик даъват қилинган, аммо озчилик танлаб олинади.
Матто 20:16
Беннинг оҳиста қадам ташлаши, шубҳасиз, фақат унинг нутқи эди. «Хў-ў-ў-ш, ма-а-а-н-а, йигитча»… У сўзларни шу даражада чўзиб айтардики, бунга чидаб бўлмас эди. Гаплари орасидаги паузалар худди бир ой сингари узоқ чўзилар эди. »Яна сен билан мен қолганга ўхшаймиз».
Унинг қордай оппоқ сочлари бейсбол шапкасининг тагидан чиқиб турарди. Елкалари туртиб чиққан, юзлари Техаснинг етмишта қиши шамолларида қорайиб, қотиб кетган.
Менинг кўз ўнгимда аниқ қолгани — унинг қошлари эди. Гуркираб ўсган чакалакзорга ўхшаш ва қаншарида бир-бирига туташган қошлари кўзлари билан баравар ҳаракат қилар, худди бароқ қуртлар каби эди. Одатда, у оёқлари остига қараб гапирарди. Шусиз ҳам бўйи паст Бен бу одати туфайли янада пакана кўринарди. Бен бирон муҳим гап айтмоқчи бўлганда, кўзларини юқорига кўтарар, сизга қалин қошлари остидан боқарди. У ўзининг нефт конларида ишлаш лаёқатини шубҳа остига қўйганларга шундай боқарди. Шунга қарамай, бундай одамлар анчагина эди.
Менинг Бен билан танишувимга отам сабаб бўлган эди. Отамнинг эътиқодича, мактаб таътили пайтида ўғил болалар яхши меҳнат қилишлари керак. Биз хоҳлаймизми, йўқми, бу Мавлуд куними, ёзги таътилми ёки Шукроналик куними — бундан қатъий назар, отам бизни тонг саҳарда уйғотарди. Кейин маҳаллий нефт компанияларига ёрдамчи ишчи қилиб ёллаш билан шуғулланадиган биржаларга бизни олиб борарди.
Нефт саноатида кўтарилиш ва пасайиш тез-тез юз бериб турарди. Агар сиз компания ишчиси бўлмасангиз ёки тузилган бригада таркибига кирмаган бўлсангиз, сизни ишга олишларига мутлақо ишонч йўқ эди. Иш топиш умидида бўлганлар босс ишга келишидан анча олдин шу ерда пайдо бўлиб турардилар. Аммо сиз биринчи бўлиб келдингизми ёки охирида келдингизми — бунинг аҳамияти йўқ: ишга олишларида фақат куч ва тажриба муҳим эди.
Мана шундай вазиятда Бен билан мен жуда ёмон аҳволда қолардик. Мен бақувват эдиму аммо тажриба умуман йўқ эди. Беннинг қўллари узоқ вақт ишлайверганидан қавариб кетганди, аммо илгаригидан кучли эмасди. Агарда ишчиларнинг етишмаслиги сабаб бўлиб биз сингариларни ишга олишга хўжайинлар мажбур бўлмаганларида эди, Бен билан мен ишсиз қолган бўлардик.
Ўша кунлар бир-бирига шунчалар ўхшар эдики, мана, орадан йигирма йил ўтса ҳамки ҳеч қандай қийинчиликсиз ўш кунларни бутун тафсилотлари билан эслай оламан. Шамол эсиб турган тонгни, зулматни ва қулоқларимдан чимчилаётган совуқни яхши эслайман. Ишчилар йиғиладиган омборнинг оғир темир эшигини, совуқ муз билан қопланган эшик тутқичи қанақа бўлганини эслайман. Мен печка ёнида ўтирган Беннинг овозини эшитяпман. У аллақачон печкага олов ёқиб улгурган: «Эшикни ёп, йигитча. Ҳали исиб улгурмасдан совиб кетади». Шунда мен, омбор қоронғу бўлгани учун, печканинг тилларанг олови томон юрардим. Оловга яқин келиб, орқамни ўгирганимча, Бенга қарардим. У икки юз литрлик бочка устига ўтириб олиб чекарди. Оёқларига ишчилар ботинкасини кийиб олган, оёғи полга бир ярим қаричча етмас, пальтосининг ёқаси эса кўтарилган бўлиб бўйнини ёпиб турарди. «Ҳм, бугун бизга иш беришса ёмон бўлмасди. Ёмон бўлмасди».
Аста-секин бошқа ишчилар ҳам йиғилишиб кела бошлашди. Ҳар бир одамнинг келгани — Бен билан менинг иш топиш имкониятимизни камайтиради, дегани эди. Тез орада омбор тутунга, беадаб латифаларга, шундай қаттиқ совуқда ишлашга мажбур бўлганлари учун нолиётган ишчиларнинг овозларига тўлиб кетарди.
Бен одатда, бу сингари суҳбатларга қўшилмасди.
Орадан бир оз вақт ўтиб бригадир келарди. Бу кулгили туюлиши мумкин, аммо у рўйхатни ўқий бошлаганда, мен ҳатто асабийлаша бошлардим. Бригадир худди армия сержантининг овози каби овоз билан кимни ишга танлаб олишини бақириб айтарди. «Электр подстанциясига — уч киши» ёки «Жанубий секторда қувурларни тозалашга — саккиз киши». Шундан сўнг у бутун рўйхатни ўқирди: «Бак, Том, бахтли Жек — мен билан борасизлар».
Сизни танлагани учун ўзингизни бахтиёр ҳис қиласиз. Чунки сизни бошқалардан ажратиб олиб, устун қўйди, гарчи сизни бор-йўғи қувур ётқизиш учун чуқур қазишга ёллаган бўлса ҳам. Ишга ёллаганлари қанчалар шарафли бўлса, танловдан ўтмаслик шунчалар шармандали эди. Яна ва яна.
Нефтчиларнинг табақа тизимида кундалик ёлланма ишчидан кейин турадигани фақат ишсиз одам эди. Агар пайвандчи бўлмасангиз, унда бурғулаш вишкасида тер тўкишингиз мумкин. Вишкада бўлмаса, нефт қудуқларида хизмат қилишингиз мумкин. Ниҳоят, бу ҳам қўлингиздан келмаса, ёрдамчи ишларга оладилар. Агарда ёрдамчи ишларга ҳам уқувингиз бўлмаса…
Кўпинча, Бен билан мени ҳатто ёрдамчи ҳам қилиб олишмасди. Йиғилганлар орасидан танлаб олинганлар рўйхатига тушмай қолганлар бир оз олов олдида ўтириб, бугун ишга чиқишга оёқлари тортмаганини гапириб, нолиганларича аста-секин тарқалишарди. Печка олдида Бен икковимиз қолардик, холос. Чунки борадиган жойимиз йўқ эди. Бундан ташқари, бирон иш тўғри келиб қолиши мумкин, деган умид ҳам йўқ эмасди. Шу тариқа биз кутаверардик.
Ана шунда Бен гап бошларди. Ёлғон билан чинни аралаштириб, у «сеҳрли ток» ва хачир ёрдамида нефт конларини қандай қидириш ҳақида ҳикоя қиларди. Эрта тонг кунга уланиб кетарди. Биз эса ҳамон эски ғилдираклар, бўёқ қутилари устида ўтирардик ва Бен хотираларининг чангли йўллари бўйлаб саёҳат қилардик.
Биз ғайриоддий дўстлар эдик. Кўп нарсаларда биз бир-биримиздан тубдан фарқ қилардик. Ўшанда мен энди ўн беш ёшга киргандим. Бен эса етмишинчи қишни қарши олаётган эди. Мен тажрибасиз, энг яхши кунларим ҳали олдинда, деб ишонардим. Бен эса умрида жуда кўп нарсаларни кўрган, ўтмиш ғалабалари ҳақидаги хотиралар билан яшарди.
Ёшимиздаги катта фарққа қарамай, биз дўстлашиб қолдик. Ахир, иккаламиз ҳам энг оддий ишсизлар эдик. Бизни омадсизликлар яқинлаштирган эди. Бизни «жуда эрта ва жуда кеч» деб аташ мумкин эди.
Мен нима ҳақида гапираётганимни тушуняпсизми? Эҳтимол, сиз ҳам шундайлардансиз.
Шерри ҳам шундай. Ўн икки йиллик никоҳ ва уч бола кўрганларидан кейин унинг эри ёшроқ хотин топиб олди. Шерри бир ўзи қолди.
Жаноб Робинсон ҳам худди шундай воқеаларни бошидан кечирган. У ўттиз йил давомида бир компания учун меҳнат қилиб, компанияни юксакка кўтарди. Илгариги президент нафақага чиққанда, менинг шу лавозимга ўтиришим шунчаки вақт масаласи, деб ўйларди. Аммо директорлар кенгашининг бу тўғрида ўз фикри бор эди. Уларга ёш одам керак эди. Робинсон эса бу пайтда ёш эмасди. Шунинг учун бошқа одам президент бўлди.
Мануэл ҳам сизга худди шу тўғрида ҳикоя қилиб бериши мумкин. Агар қўлидан келса, албатта, айтиб берган бўларди. Рио-Гранде водийсида отасиз ўсаётган тўққизта боланинг бири бўлиш осон эмас. Аммо Мануэлга янада қийинроқ эди. У гунг эди. Агарда яқин ўртада шундай болаларга мосланган мактаб бўлса ҳам, мактабда ўқиш учун унинг пули йўқ эди.
Иши ўнгидан келмайдиган омадсиз.
Кичкина одам.
Ижтимоий томондан мослашмаган.
Келажаги йўқ одам.
Бу вазиятни қайси сўзлар билан айтмайлик, мазмун-моҳияти ўша-ўша. Агар ҳар доим ўзингизнинг ҳеч нарсага лаёқатсизлигингиз, ҳеч кимга кераксизлигингиз ҳақида эшитаверсангиз, бир кун келиб ўзингиз ҳам бунга ишона бошлайсиз. Ўзингизни айни ўша: «Жуда эрта ва жуда кеч» эканлигингизга ишона бошлайсиз.
Агар бу гапларим сизга ҳам тегишли бўлса, унда бу китобим қўлингизга жуда вақтида тушибди. Биласизми, Худо мана шундай ташлаб кетилганларга ва унутиб қолдирилганларга алоҳида ғамхўрлик қилади. Буни ҳеч сезганмисиз? Мохов билан касалланган одамнинг чириётган терисига Унинг қўллари тегяпти. Унинг қўлларига қаранг. Унинг кафтларига юзларини босиб яшириб олган фоҳишага қаранг. Қон кетишидан азоб чеккан аёл Унинг этагига қўлини теккизганда, У нима қилганини эсланг.
Пакана Заккайнинг елкасига У қўлини қандай қўйганига эътибор беринг.
Биз буларни тушунишга қодирлигимиздан Раббий умид қилади ва бир нарсани бизга такрорлайди: У ҳайдалганларга, қувилганларга ғоят ғамхўрлик қилади. Жамият кераксиз деб сувга улоқтирганларни У қутқариб олади ва Ўз кемасига ўтқазади. Эҳтимол, шунинг учун ҳам Исо узумзор хўжайини қандай қилиб ишчилар танлагани ҳакидаги ҳикояни айтиб беради. У ҳаётининг сўнгги ҳафтасида биринчи марта шу ҳикояни айтган эди. Бу — Унинг Қуддусга киришидан олдин айтилган сўнгги ҳикоят эди.
У шаҳарга кириши биланоқ, Унинг келганидан дарров хабардор бўлишади. Ҳисоб тескарисига айлана бошлайди. Тартибсизлик бошланади.
Аммо бу ҳали Қуддус эмас. У Ўзининг рақиблари билан гаплашмаяпти. У ҳали ҳам Ерихо атрофларида дўстлари даврасида юрибди. Айнан уларга У Худонинг марҳамати ҳақидаги ҳикояни сўзлаб беради.
Бир заминдорга ишчилар керак бўлиб қолибди. Эрталаб соат олтида у бригадани ёллайди, улар иш ҳақи ҳақида келишиб олишади ва ишга жўнашади. Соат тўққизда у яна ишга жойлаштириш бюросига келади ва яна бир гуруҳ ишчиларни ёллайди. Туш пайтида ҳам, соат учда ҳам худди шу воқеа такрорланади. Соат бешда… Эҳтимол, сиз энди воқеани тушуниб олгандирсиз: заминдор яна келади.
Бу воқеанинг негизи шундаки, ўн икки соат меҳнат қилган ишчилар билдиларки, бошқалар ҳам худди шундай иш ҳақи олибдилар. Буни биладилару жаҳллари чиқиб кетади. Бунда чуқур маъно яширинган, аммо биз буни бошқа китоб учун қолдирамиз.
Ҳозир мен сизнинг эътиборингизни бошқа бир нарсага қаратмоқчиман: бу жиҳатини кўпинча одамлар эсдан чиқариб қўядилар. Бу — ишчиларнинг танланишидир. Бу танлов қандай юз берганига эътибор бердингизми? Бу соат тўққизда, ўн иккида, соат учда содир бўлди. Аммо энг таъсирлиси шуки, бу воқеа соат бешда яна такрорланди.
Куннинг иккинчи ярмида — соат бешда… бу вақтда қайси ишчи ишсиз қолади. Энг яхши ишчилар аллақачон ишли бўлиб кетган. Бир оз уқувсизроқларини соат ўн иккида ишга ёллашди. Соат учда охирги бригада йиғилди. Соат бешда ҳам иш топа олмаган одамларни қандай одамлар деб айтиш мумкин?! Улар кун бўйи ҳеч кимга керак бўлмади. Уларни ўз ишининг устаси деб бўлмайди. Улар ҳеч қаерда ўқишмаган, маълумотлари йўқ. Улар ижтимоий зинапоянинг энг пастки пиллапоясидан бир амаллаб ушлаб туришибди. Улар хўжайин берадиган мурувватга батамом тобедирлар.
Ростини айтганда, биз ҳам худди шундай аҳволда эдик. Агар биз ғурурланиб кетмасак, бурнимиз кўтарилиб кетмаса, унда ҳаворий Павлуснинг маслаҳатига амал қилган бўламиз ва Раббий бизга даъват қилганда, қандай бўлганимизни эслаймиз. Сиз буни эслайсизми? Кимдир эпчил, чаққон, аммо худди қўғирчоқники каби қалби бўш эди. Бошқалар умидсизликларини яширишга уринмасдилар. Биз уни ичиб юборган эдик. У бизнинг жисмимизга сингиб кетган эди. Биз эса уни тўкардик. Биз ҳатто умидсизлигимизни сотардик. Ҳаёт янги таассуротлар ортидан қувишдан иборат эди. Биз ўзимизни чуқур ва қоронғу ғор тубида кутаётган, аммо бўм-бўш сандиқ бўлиб чиққан хазина ортидан қувардик.
Эсингиздами, буни англаганингизда ўзингизни қандай ҳис қилган эдингиз? Пешонангизда пайдо бўлган терни, юрагингизни ларзага солган оғриқни эслай оласизми? Ёлғизлигингизни яширишга ҳаракат қилганингиз, бу эса ўзингиздан катта бўлиб кетгунга қадар яшариб юрганингиз эсингиздами? Ўшанда ягона мақсадингиз тирик қолиш бўлган эди.
Бир дақиқа шу манзара устида бош қотириб, кейин жавоб беринг: нега у сизни танлади экан? Нимага У мени танлади экан? Ўзингиз ростини айтинг: Нега шундай бўлди? Унда йўқ бўлган нима сизда бор? Сизнинг ақл-заковатингизми? Наҳотки бизда чиндан ҳам Унга янгилик бўлиб туюладиган фикрларимиз бор ёки қачондир бўлади деб ўйлаймиз? Ирода кучими? Мен ирода кучини ҳурмат қиламан. Ҳақиқатан ҳам, шу бизнинг вазифамиз деб ҳисобласак, баъзиларнинг қайсарлиги сувга боришга етади. Аммо биз мақсадимизга интилишимизсиз Худо Шоҳлиги вайрон бўлади, деб ўйламаймиз-ку! Пул-чи? Биз Худо Шоҳлигига келганимизда, эҳтимол, қора кунларимиз учун асраб қўйган маълум миқдорда пулимиз бўлгандир? Эҳтимол, айнан шу сабабдан У бизни танлагандир? Балки осмону ернинг Яратувчиси қийин аҳволга тушиб қолиб, Унга нақд пул керак бўлиб қолгандир? Эҳтимол, барча тирик жонзотга ҳаёт бахш этувчи, ҳар бир одам устидан ҳукмрон бўлган, дунё тарихининг Яратувчиси қашшоқлашиб қолгандир? Шунда биз ўз фоиз маблағларимиз билан пайдо бўлдик ва У бизнинг маблағимиздан фойдаланишга қарор қилгандир?
Етар энди? Соат бешда ишчилар нима сабабдан танланган бўлсалар, биз ҳам шу сабабга кўра танланган эдик. Соат бешдаги ишчилар сиз билан менман.
Мана, тўсиқ ёнида сотиб олишга пулимиз бўлмаса ҳам, сигарета чекяпмиз, ҳеч қачон ўзимиз сотиб олишга қодир бўлмаган пиво учун қимор ўйнаяпмиз. Ишсиз ва келажаги йўқ Гастарбайтерлар. Сенинг билагингга сурати ўйилган қизнинг исми Бетти. Менинг қўлимдагисининг эса исми йўқ, аммо мен тирсагимни букканимда, у сонларини титратади. Балки, биз аллақачон умидимизни узиб, ишчиларни тушликка чорлайдиган бонгдан сўнг уйларимизга тарқалишимиз керакдир. Аммо биз учун уй бўлиб ягона хонадан иборат вагон хизмат қилади. У ерда эса бизни ҳар куни бир хил: «Хўш, бугун нима бўлди — иш топдингми?» деган савол билан хотинларимиз кутиб олади.
Биз кутаверамиз. «Жуда эрта ва жуда кеч». Исо-чи? Исо — ҳов анови тоғ ён бағрида кўриниб турган далаларнинг эгаси, қора машинада келган одамдир. У бизни чанг-тўзонда қолдириб, йўлдан ўтиб кетаётганда, бизни кўриб қолди. Шунда у машинасини тўхтатиб, орқага ҳайдади ва биз турган жойга қайтиб келди.
Бугун кечқурун чўнтагингдаги муллажирингларни жиринглатиб, озиқ-овқат сотиб олишга дўконга борганингда, у ҳақда хотинингга айтиб берсан. «Илгари биз ҳеч қачон бу йигит билан учрашмаганмиз. У машинасини тўхтатиб, ойнасини туширди ва биздан, ишлашни хоҳлайсизларми, деб сўради. Кун анча кеч бўлиб қолган эди. Иш куни тугаб борарди. Аммо у бизга сира ҳам эртага қолдириб бўлмайдиган иш борлигини айтди. Қасам ичаман, Марта, мен бир соатгина ишладим, аммо кун бўйи ишлагандай ҳақ олдим!»
«…Йўқ, мен унинг исмини билмайман».
«…Албатта, мен билиб оламан. Одам ишонгинг келмайди — у одам қилган иш олийжаноблик! Бунинг ҳақиқатлигига ишонгинг ҳам келмайди».
Нима сабабдан У сизни танлади? У шуни истади. Шунга қарамай, сиз шундай ҳам Уникисиз. У сизни яратди. У сизни уйига олиб келди. Сиз — Унинг мулкисиз.
Бир куни У сизнинг елкангизга қоқиб, бу ҳақда эслатиб қўйди. Қанча кутганингиз ёки қанча вақтингиз бекор кетгани муҳим эмас. Сиз Уникисиз ва Уникида доимо сиз учун жой бор.
_________________________________
— Ҳой йигитлар! Сизлар ҳозир пул ишлашни хоҳлайсизларми?
Бен бочка устидан сакраб тушди ва иккаламиз учун ҳам жавоб берди:
— Албатта, жаноб.
— Нарсаларингизни олиб, машинага чиқинглар.
Бизни шошириш керак эмас эди. Мен тушлигимни аллақачон еб бўлган эдим. Аммо тушлик олиб келган қутини ҳам олдим. Биз кузовга сакраб чиқдик ва кабинага орқамизни бериб ўтирдик.
Қария Бен сигаретасини олиб, кафтлари орасида гугуртни шамолдан пана қилиб тутатди. Машина мотори ўт олиб, ўрнидан қўзғалганда, у гап бошлади. Ўшандан бери йигирма йил ўтган бўлса-да, унинг қалин қошлари тагидаги кўзлари қандай ёнганини ҳозиргидай аниқ эслайман.
— Сени танлаганлари қандай яхши-а, йигит.
— Ҳа, Бен, тўғри, албатта тўғри.
1 Кор.1:26
Книга на Узбекском языке: И ангелы молчали (Макс Лукадо)
Книги Макса Лукадо давно известны и заслуженно любимы в России. Этого автора отличают яркий индивидуальный стиль, публицистический талант, любовь к парадоксам, умение говорить о неприятных, непарадных сторонах жизни. Он обладает неоценимым даром делать простые и общеизвестные христианские истины свежими, яркими, резкими, заставлять их звучать по-новому. Книга "И ангелы молчали" посвящена Страстной неделе. Почему именно ей? "Приближающаяся смерть отделяет главное от второстепенного. И если вы хотите узнать Христа, присмотритесь повнимательнее к Его последним дням перед распятием. Глядя на Него, мы сможем научиться, как самим достойно пройти этот путь".