Ханна Харнард. Сенинг Чўққиларинг томон йўл - (11 боб) Китоб Ўзбек тилида
Sening Cho‘qqilaring tomon yo‘l (Xanna Xarnard) O‘zbek tilida Audiokitob
Мазкур китоб «Чўққилар»да яшай олишимиздан олдин ҳар биримизнинг олдимизда турган саёҳатни драматик тасвирлаб берадиган ажойиб мажозий асардир. Биз бош қаҳрамонимиз ва унинг икки ҳамроҳи билан бирга саёҳат қиламиз, азоб берадиган қўрқувға бас келишни, севинч, қувонч, ғалаба чўққиларини забт этишни билиб оламиз.
МУНДАРИЖА
Мажозий асарга кириш сўз
БИРИНЧИ ҚИСМ
1-боб. Чўққилар сари ташриф
2-боб. Қўрқувларнинг ҳужуми
3-боб. Тундаги қочиш
4-боб. Йўл бошида
5-боб. Такаббурлик билан учрашув
6-боб. Саҳродаги дарбадарлик
7-боб. Танҳолик қирғоқларида
8-боб. Эски тўғонда
9-боб. Буюк Жароҳат қояси
10-боб. Жароҳат қоясига кўтарилиш
11-боб. Таҳлика, Ғам-қайғу ўрмонларида
12-боб. Зулматда
13-боб. Йўқотишлар водийсида
14-боб. Имон келтириш жойи
15-боб. Оқимлар
16-боб. Тоғдаги қабр
ИККИНЧИ ҚИСМ
17-боб. Шифобахш дарёлар
18-боб. Кийик оёқлари
19-боб. Чўққилар
20-боб. Водийга қайтиш
Чўққилар қояларида ўзлаштирилган сабоқлар
Ханна Харнард. Қисқача таржимаи ҳол
11-боб
Таҳлика, Ғам-қайғу ўрмонларида
Улар Чўпонни жуда мамнуният билан кутиб олдилар. Чўпон уларнинг ёнига ўтирди ва қояга чиқиб олганлари билан муборакбод қилди. Чўпон қўлларини Вой-Қўрқаман яралари устига қўйга эди, яралар ўша заҳоти битиб қолди. Кейин йўловчиларга олдиларида турган йўл ҳақида гапириб бера бошлади:
«Энди сизлар бу тоғларга то қорли чўққиларгача қопланган ўрмонлар бўйлаб юришингиз керак. Бу йўл жуда машаққатли, аммо йўлингизда тоғларнинг пана жойлари тез-тез учраб туради. Бу Таҳлика ва Ғам-қайғу ўрмонларидир. Ўрмондаги дарахтлар шунчалик баланд, шунчалик қалин ўсганки, сўқмоқ анча қоронғу бўлиши мумкин. Сизлар доимо олдинга интилинг. Эсингиздан чиқарманг, сизлар Менинг хоҳиш-иродам сўқмоғидан юрар экансиз, сизларга ҳеч ким ва ҳеч нарса зарар етказа олмайди».
Шу қояларга етиб келгунларига қадар йўлда учраган барча қийинчиликларни Вой-Қўрқаман муваффақият билан енгиб ўтса ҳам, унинг ҳамон ўз исми жисмига монанд эканлигига ҳайрон қолса бўларди. Ҳа, чиндан ҳам шундай эди! Чўпондан «таҳлика», «қайғу-ғам» сўзларини эшитган Вой-Қўрқаман терак барги сингари қалтирай бошлади.
«Таҳлика, Ғам-қайғу ўрмонлари! — такрорлади у аянчли титроқ овоз билан. — Оҳ, Чўпон! Сиз мени қаерларга олиб боряпсиз-а?!»
«Чўққиларга борадиган йўлнинг навбатдаги босқичига», — деди У жилмайиб.
«Билмадим, Сиз қачон мени у ерларга олиб бора оларкансиз, — деди ақлсизларча Вой-Қўрқаман. — Сиз ҳалиям бу ишингизни ташламай, мен билан бирга овораю сарсон бўлиб юрганингизга ҳайронман. Менинг оёқларим олдингидай оқсоқлигича қоладиганга ўхшайди, оёқларимни ҳатто Сиз ҳам кийик оёқларидай қила олмайсиз, шекилли». Шундай дея у оёқларига умидсизлик билан боқди. Бу дақиқаларда оёқлари ҳар доимгидан ҳам қийшиқроқ кўринар эди.
«Мен инсон эмасман, алдашни билмайман, — деди жиддий равишда Чўпон. — Гапимга қулоқ сол, Вой-Қўрқаман, сенингча, Мен сени алдаяпманми? Мен нимани айтиб, бажармаяпман?»
Вой-Қўрқаман бир сесканиб қўйди, бунга Чўпоннинг гапириш оҳанги сабаб бўлдими ёки унинг табиатига боғлиқ эдими — ўзи ҳам билмади. У Таҳлика ва Ғам-қайғу ўрмонлари қандай бўлишини кўз олдига келтиришга ҳаракат қилди. Аммо у кўз олдига келтирган манзара жуда ғамгин, ҳасратли эди, шунинг учун бунга уринмаслиги керак эди. Шундай бўлса-да, у сабр-тоқат билан жавоб берди: «Инсон зотидан эмаслигингиз менга маълум, мени аладмаслигингизни ҳам биламан. Сиз амр этган ҳамма нарсаларни бажаришимга ҳам кўзим етади».
«Кўзинг етса, Мен сени Таҳлика ва Ғам-қайғу ўрмонларидан олиб ўтаман, деди Чўпон меҳрибонлик билан. — Сен қўрқма, Мен сен билан бирга бўламан. Сени Ўлик соялар водийсидан олиб ўтсам ҳам, қўрқма. Менинг таёғим ва ҳассам сени ҳимоя қилади». Сўнг Чўпон яна қўшимча қилди: «Туннинг ваҳимасидан, кундузи учадиган ўқдан, зимистонда юрадиган ярадан, кундузи вайрон келтирувчи мараздан қўрқма. Сенинг олдингга минглаб, ўн минглаби тушади. Аммо сенга яқинлашмас» (Забур 90:5-7). Чунки Менинг қанотларим сенга соя солиб туради, қанотларим остида сен хавф-хатардан холи бўласан». Чўпоннинг хушмуомалалик билан айтган бу сўзларини тасвирлашга тиллар лол эди.
Вой-Қўрқаман Чўпоннинг оёқлари остига тиз чўкиб, яна бир қурбонгоҳ қурди. Кейин Чўпонга қараб деди: «Ҳа, агар мен Ўлим сояси водийсидан ўтсам ҳам зулмдан қўрқмайман, чунки Сиз мен билансиз». Шунда Вой-Қўрқаманни совуқ тер босиб, баданида титроқ турди. У Чўпоннинг кўзларига қараб, қўшиб қўйди: «Чунки Сен инсон эмассанки, алдасанг, одам боласи эмассанки ўзгариб қолсанг. Сен айтасану қилмайсанми?! Гапирасану бажармайсанми?!»
Чўпон уни хотиржам қилиш учун жилмайди ва иккала қўлини Вой-Қўрқаманнинг бошига қўйиб, унга деди: «Бардам бўл, дадил бўл, қўрқма». Сўнг давом қилди: «Ҳеч қачон булар қандай кечишини кўз олдингга келтиришга ҳаракат қилма, Вой-Қўрқаман. Сен ҳали ўзинг қўрқадиган жойларга етиб борганингда, кўрасан. У жойлар сен тасаввур қилган жойларга асло ўхшамайди. Қояга чиқаётганингда ҳам шундай бўлди-ку. Мен ҳозир дарахтлар орасидан писиб келаётган душманларингни кўряпман. Сен қачон тасаввурингга Қўрқув ҳукмронлик қилишига имкон берсанг, қўрқмайдиган жойда ҳам қўрқаверасан, титраб-қалтираб турасан».
Чўпон шундай деб Вой-Қўрқаманнинг оёқлари остидан битта тошни олиб берди-да: «Халтангдаги тошлар ёнига солиб қўй», деб буюрди. Шундан кейин Чўпон Ўз йўлига кетди, Вой-Қўрқаман ҳам ҳамроҳлари билан баландликка олиб борадиган ўрмонлар ичидаги сўмоқдан ўз йўлига кетди.
Улар ўрмонга киришлари биланоқ, дарахтлар ортидан кузатиб турган пасткаш Афсусни кўриб қолдилар. «Гапимга қулоқ сол, Вой-Қўрқаман, — деб гапини бошлади у. — Бу тентаклик-ку! У яна нималар қилмоқчилигини айтмоқчиман. Кичкинагина, заиф, оқсоқ қизни шу синовларга дош беришга мажбур қилиш… бу синовларга мард, бақувват эркакларгина бардош бера олишлари мумкин. Чўпонинг Қўрқувдан ҳам баттар золим экан».
Афсус гапини тугатар-тугатмас Ранж бошини кўтарди, у жаҳл билан деди: «Бунинг учун ҳеч қандай сабаб ҳам йўқ-ку! Ўрмонни айланиб ўтадиган бехатар йўл ҳам бор. Ўша тўғри йўл сени тўппа-тўғри қорли Чўққиларга олиб боради, сен бехавотир, бемалол хоҳлаган жойингга етиб оласан. Ҳамма шу йўлдан юради, ахир, нима учун сен юрмаслигинг керак?! Унга айт, мен хатарли йўлдан эмас, бехатар йўлдан бораман, деб туриб ол. Бу йўл фақат жафокашлар учун, сен улардан эмассан-ку». Кейин Қўрқув пайдо бўлди. У бир неча дақиқа айёрона назар билан қараб турди-да, сўнгра деди: «Шундай қилиб, сен ўзингни кичкина қаҳрамон деб ўйлаяпсан-да, тўғрими? Таҳлика ўрмонидан қўшиқ айтиб ўтмоқчимисан? Сени ишонтириб айтаманки, Вой-Қўрқаман, сен худди телбаларга ўхшаб бақириб-чақираверасан, умринг охиргача майиб-мажруҳ бўлиб ўтасан».
Навбат Аччиққа келди. У бир дарахтнинг орқасидан бошини чиқариб масхара қила бошлади: «Бу унга жуда ўхшайди-ку, мен сенга айтган эдимки, ҳар сафар битта қийинчиликни енгиб ўтганингда, У сенга яна бошқа синовларни қўяди».
Энди гапга Такаббур аралашди (у ҳали ҳам оқсоқланиб юрар, бундан эса ҳамон қаттиқ ғазабда эди): «Билиб қўй, У сени шарманда қилмагунча тинчимайди. У шу йўл билан сени шарманда қилиб, Ўзига тамомила бўйсундириб олмоқчи. У сени янчиб ташлаб, ҳамманинг кўзи олдида аҳмоқ қилиб кўрсатмоқчи».Вой-Қўрқаман билан унинг ҳамроҳлари уларнинг гапларига жавоб бермасдан ўз йўлларида давом этавердилар. Аммо худди олдинги сафар бўлганидай, Вой-Қўрқаман душманларининг масхараомуз гапларини эшитганда, баттар оқсоқлана бошлади. У ўзини йўқотиб қўйишига оз қолди, нима қилишини билмасди. Вой-Қўрқаман душманларининг гапларини эшитганда, кўпроқ оқсоқланадиган бўлди. Уларнинг гапларини эшитмай, деб қулоқларини қўллари билан беркитиб оладиган бўлса, ҳамроҳларининг қўлидан ушлаб ололмасди, натижада сирпаниб ёки қоқилиб кетиши мумкин эди.
Шунинг учун йўловчилар бир неча дақиқага тўхтаб қолдилар, ҳозир қандай вазиятда турганларини маслаҳат қила бошладилар. Азоб халтасидан кичкинагина дори қутисини олди ва ичидан пахта олиб, Вой-Қўрқаманнинг қулоқларини беркитди. Бу унчалик қулай бўлмаса ҳам, кутилган натижани берди. Ҳеч бўлмаганда, оз вақт бўлса ҳам Вой-Қўрқаман душманларининг гапларини эшитмас эди. Хуллас, бу бешала пасткашнинг гапларига Вой-Қўрқаман қулоқ солмади, шунинг учун улар Вой-Қўрқаманни ортиқ мажбур қила олмай, кўп ўтмай, бақиришдан тўхтаб, Вой-Қўрқаманни тинч қўйдилар. Шундай қилиб, кейинги сафаргача.
Бошланишида ўрмон унчалик қўрқинчли туюлмади. Балки юқорида — тоғларда ҳаво шунчалик тоза ва тетиклаштирувчи бўлгани сабабли, нафас олган одам тетик, бардам бўлса керак. Қуёш чарақлаб нур сочарди. Вой-Қўрқаман ўзида нотаниш, янги бир ҳаяжонни ҳис қилди, балки бу саргузаштлар натижасида пайдо бўлган қониқиш ҳиссидир.
Тасаввур қилинг: оқсоқ Вой-Қўрқаман таҳликали, хатарли ўрмонлардан юриб, қўрқиш ҳиссини сезмаса-я! Бу ҳолат узоқ давом қилди. Ниҳоят, паға-паға қоп-қора булутлар осмонни қоплаб олди. Қуёш кўринмай қолди. Олисда чақмоқ чақди, ўрмонга зулмат, сокинлик чўкди. Тўсатдан момақалдироқ гумбурлади, унча узоқроқ бўлмаган жойда дарахт қулади. Кейин иккинчиси, учинчиси… Бирдан ҳамма ёқда бўрон бошланди. Чақмоқнинг чақнаши, момақалдироқнинг гумбурлаши, атрофда шовқин-сурон, худди ўрмон инграётганга, титраб-қақшаб емирилаётганга ўхшарди.
Вой-Қўрқаман йиқилаётган дарахтларнинг гумбурлашидан бир сесканиб тушар, аммо бундан қўрқувга тушмасди. Умуман ғалати бир ҳолат эди.
У ваҳимага тушмади, қўрқувдан бирон пана жойга қочиб бориб яширинишни хаёлига ҳам келтирмади. Доимо бир гапни ичида такрорлайверди: «Сенинг ёнингда мингтаси, ўн мингтаси йиқилади. Аммо сенинг ёнингга яқинлашмайдилар…Чунки мен сени қанотларим билан ҳимоя қиламан, қанотларим остида сен бехавотир бўласан». Шунинг учун ҳам бўрон авжига чиқиб қутураётганда, унинг бутун вужудини аллақандай хотиржамлик қамраб олди. Вой-Қўрқаман ҳамроҳлари билан ўрмонда давом этар экан, ўзига ўзи деди: «Мен ўлмайман, аммо яшайман ва Раббимнинг ишларини ҳаммага эълон қиламан».
Охири, бўрон тина бошлади, момақалдироқ овози ҳам секинлашиб қолди. Атрофга вақтинчалик бўлса ҳам, сокинлик чўкди. Йўловчилар, кийимларимизни қуритиб, ўзимизни тартибга солайлик, деб тўхтадилар. Улар шу ташвишлари билан банд бўлиб турганларида, бирдан Қўрқув пайдо бўлди, «Билиб қўй, Вой-Қўрқаман! — деб бақирди у. — Бўроннинг тингани вақтинчалик! Бир оздан кейин яна бошланади! Мен бўроннинг яқинлашиб келаётганини эшитяпман! Бу сафар олдингидан кучлироқ бўлади! Тезда қочиб қол! Кучинг борида бу хатарли ўрмондан чиқиб кет, бўлмаса, шиддат билан қутуриб, сени ҳалок қилади. Ҳозир қочиб қутулишингга имконият бор!»
«Гапимга қулоқ солинглар! — кутилмаганда ҳаммага қарата хитоб қилди Вой-Қўрқаман, унинг сочларидан томаётган томчилар ҳўл кўйлагини оёқларига ёпиштириб, қийшиқ оёқларини янада аниқ кўрсатиб турарди. — Менга доимо беҳуда бақирадиган бу йигитнинг қилиқларига мен энди тоқат қила олмайман! Менга ёрдам беринглар! Иккалангиздан ҳам илтимос қиламан!»
Вой-Қўрқаман энгашиб, ердан тош олди ва ҳамроҳларига қаради-да, Қўрқоқ томонга тошни ирғитди.
Унинг ҳамроҳлари биринчи марта кулиб юбордилар, ҳаммалари дарахтлар орасида биқиниб турган бешала пасткашнинг бошига тошларни дўлдай ёғдирдилар. Бир дақиқа ўтар-ўтмас душманлар қочиб қолдилар. Кейин йўловчилар ўрмон ичидаги ёғоч кулбани кўриб қолдилар. Кулба уларга чиндан ҳам, келинглар, бўрондан сизларни ҳимоя қиламан, деб чорлаётганга ўхшарди. Учалови кулбага қараб югурдилар, аммо кулба ҳали анча узоқда эди. Улар кулбага етиб келдилар, эшикни осонгина очиб, ичкари кирдилар ва Худога шукр айтдилар. Азоб эҳтиёти шарт деб, эшикни ичкаридан тамбалаб қўйди. Бир неча дақиқадан кейин, душманлари эшикни тақиллата бошладилар: «Ҳей, очинглар эшикни! Биз ҳам ичкарига кирайлик. Бўрон бошланяпти. Сизлар шунчалик бағритош экансизларки, бизни ташқарида қолдириб, ҳалокатга дучор қилмоқчисизлар!»
Вой-Қўрқаман эшик олдига келди-да, Қўрқувнинг гапларига шундай жавоб қайтарди: «Кучингиз борича қочинглар! Бўрон бошланмасдан, бу хатарли ўрмондан чиқиб кетинглар! Бўлмаса ҳалокатга учрайсизлар!»
Эшик ташқарисидан тушунарсиз ҳақорат, кейин узоқлашаётган қадам товушлари эшитилди. Бу сафарги маслаҳат ўз вақтида берилди, шекилли. Ташқарида яна бўрон бошланди ва у олдингидан ҳам даҳшатлироқ эди. Лекин йўловчиларимиз ҳаётига ҳеч нарса хавф сола олмас, уларнинг бошпанаси бор эди. Ҳар қандай дўлу ёмғирдан ана шу бошпана ҳимоя қилар, томдан бир томчи ҳам сув ўтмас эди.
Улар қарасалар, хонада сандиқнинг ёнида печка бор экан. Азоб печкага ўт қалагунга қадар, Қайғу чойнакни ёмғир суви оқиб тушаётган тарнов остига қўйиб, сувга тўлдирди. Вой-Қўрқаман деворга маҳкамланган сандиқ олдига келиб, бунинг ичида бирон егулик бормикан, деб очиб қаради. Сандиқнинг ичида идиш-товоқлар, консервалар бор экан. Яна идишларда қотирилган нон ҳам бор экан.
Шу тариқа орадан бир оз вақт ўтгач, бўрон тобора қутура бошлади. Йўловчилар печканинг олдида ўтириб, ҳўл кийимларини қуритиб, чой ичдилар. Шамол қулоқни қоматга келтириб, ўкирганига қарамай, уй ичида тинчлик ва хотиржамлик ҳукмрон эди. Вой-Қўрқаман ҳайрат билан тан олдики, бутун саёҳатлари давомида мана шу лаҳзалар энг бахтли, энг сокин дамлар эди. Йўловчилар кулбанинг бошқа жойидан кўрпа-тўшаклар топдилар ва ухлашга ётдилар. Шунда Вой-Қўрқаман ўзига ўзи деди: «У патлари билан менга паноҳ бўлади, қанотлари остида мен хавф-хатардан холи бўламан».
Қаттиқ бўрон икки-уч кун давом этди. Шу вақт давомида йўловчилар бемалол дам олдилар. Улар бўрон тингандан кейингина ўтин териш учун чиқдилар. Улар териб келган ўтинларини қуритиб, ўтинхонага териб қўйдилар. Чунки улардан кейин келганлар ҳам печкага олов ёқиб, исинишлари лозим эди. Кулбада етарли озиқ-овқат заҳираси — нон, консервалар бор эди. Эҳтимол, Чўпоннинг хизматкорларидан кимдир вақти-вақти билан кулбага келиб, озиқ-овқат заҳирасини тўлдириб турса керак.
Ўрмонда бўрон қутуриб турганда, Вой-Қўрқаман ўз ҳамроҳларини янада яхшироқ билиб олди, уларнинг тилларини бир оз тушуна бошлади. Бу кунларни у тинч, хотиржамлик билан ўтказди. Шу кунларда Вой-Қўрқаман учун ҳамроҳлар чинакам дўстга айландилар, нима учун эканини Вой-Қўрқаманнинг ўзи ҳам тушунмас эди. Чўпон бу иккала аёлга, Вой-Қўрқаманга ёрдам беринглар, унга йўл кўрсатинглар, деб тайинлаган эди. Энди эса улар Вой-Қўрқаманга йўл кўрсатувчилар эмас, балки сирдош дугонага айландилар. Қолаверса, улар бир-бирларига бошқача муносабатда бўла бошлаганларида, унинг атроф-муҳитнинг гўзаллигига ҳам муносабати ўзгарди. Вой-Қўрқаманнинг ҳис-туйғулари ажойиб бир уйғунликда равшанлашди, бу вазият эса унга ҳаётнинг ҳар бир лаҳзасидан роҳатланиш имконини берар эди. Унинг ҳамроҳлари илгаригидай ёнида бўлса ҳам, тушунтириб бўлмайдиган завқни бошдан кечирарди. Печка олдида ўтириб, аланга тилларини кузатар, ёғаётган ёмғир овозини тинглар, роҳатланар, кулбада ҳукмрон бўлган осудалик ва хотиржамлик, шамолда чайқалаётган дарахтларни осмонда сузаётган булутларни деразадан томоша қилар, буларнинг ҳаммаси унга ҳузур бағишларди.
Ҳали тонг отмасдан тонг юлдузини кузатаётганда, шундай қувонч туйғуларини ҳис қиларди. Бўрон тинганидан қувониб сайраётган қушларнинг овозидан ҳам ором олиб ҳузур қиларди. Шундай дақиқаларда атроф у билан тоғлар лаҳжасида сўзлашар, Вой-Қўрқаман бу тилнинг жуда ажойиб, жарангдорлигини ҳайрат билан эътироф этарди. Бу тил унга шунчалик таъсирчан туюлардики, баъзан кўзлари жиққа ёшга тўлар, қалби тасвирлаб бўлмас завқдан тўлқинланар, ўзини идора қилишга қийналар эди.
Бир куни эрталаб бўрон ҳар доимгидан ҳам кучлироқ қутурди. Бирдан Қайғу печка олдида ўтириб, тоғлар лаҳжасида бир қўшиқни секин хиргойи қила бошлади, Вой-Қўрқаман қўшиққа қулоқ солди. Тоғлар лаҳжасини Вой-Қўрқаман анча яхши тушуниб қолган эди. Ҳозир мен сизларга қўшиқ таржимасини ҳавола қиламан, аммо барибир қўшиқнинг асли жуда гўзал эди. Зотан, бу қўшиқ ўрмондаги овозлару қўшиқлардан ташкил топган эди.
Эй Шоҳ қизи! Овозларинг
Бунчалар гўзал, бунчалар хушрўй!
Шовқин солиб югураётган
Сувлардан ҳам шиддатлидир.
Бирон кийик ё оҳу йўқки бу тоғларда
Чарчамасдан ортингдан югура олса.
«Тўхта, Қайғу! — хитоб қилди Вой-Қўрқаман. — Сен биронта қўшиқ биласан, хиргойи қиласан, деб ўйламаган эдим».
Қайғу секин жавоб берди: «Буни мен ўзим ҳам билмасдим, аммо ўрмон бўйлаб бу ёққа келаётганимизда, қалбимда ҳозир айтаётган қўшиғимнинг сўзлари ва мусиқаси пайдо бўлди».
«Қўшиғинг менга ёқди, — деди Вой-Қўрқаман. — Бу қўшиғинг менга қачондир, оёқларим кийик оёқларидай бўлиши лозим, деган фикрни хотирамга туширди. Шунинг учун қўшиғинг менга тасалли берди. Мусиқаси ҳам жуда ёқимли, ўйноқи экан. Хурсанд бўлганимдан сакрагим келяпти».
Вой-Қўрқаман оёқларининг мажруҳлигига қарамай, сакрамоқчи бўлди. Бу вазият Қайғунинг кулгисини қистатди. Кейин у Қайғудан ялиниб илтимос қилди: «Менга ҳам шу қўшиғингни ўргатиб қўй, илтимос». Шундай қилиб, Қайғу бир неча марта қўшиқни такрорлади, Вой-Қўрқаман қўшиқни ёдлаб олди. Сўнгра Вой-Қўрқаман хона бўйлаб юриб, қўшиқни хиргойи қила бошлади. Куйлар экан, тоғларда кийикдай сакраб юришини, Чўпон сингари кўз очиб юмгунча Чўққига сакраб чиқишини кўз олдига келтирди. Оёқлари кийикникидай бўладиган кунлар келганда, у Чўпоннинг кетидан қолмай, У борган ерга ортидан бормоқчи эди. У кўз олдига келтирган манзара шунчалик ажойиб эдики, ўша дақиқаларни бемалол ўтириб кутишга тоқат қила олмас эди.
Книга на узбекском языке: Путь к твоим высотам (Ханна Харнард)
Эта книга - прекрасная аллегория, драматически изображающая путешествие, предстоящее каждому из нас, прежде чем мы сможем жить на "высотах наших". Мы последуем за главной героиней вместе с двумя ее спутницами и узнаем, как преодолеть мучительные страхи и достичь высот любви, радости и победы.
